Պերճ Զեյթունցյան

Պերճ Զեյթունցյան
Ծնվել է	հուլիսի 18, 1938
Ծննդավայր	Ալեքսանդրիա, Եգիպտոս
Վախճանվել է	օգոստոսի 21, 2017 (79 տարեկան)
Վախճանի վայր	Երևան, Հայաստան
Մասնագիտություն	դրամատուրգ, արձակագիր, հրապարակախոս և թարգմանիչ
Լեզու	հայերեն
Ազգություն	հայ
Քաղաքացիություն	Հայաստան
Կրթություն	Պյատիգորսկի պետական լեզվաբանական համալսարան (1963) և Սցենարիստների և ռեժիսորների բարձրագույն դասընթացներ (1964)
Աշխատավայր	Հայֆիլմ, «Երևան» հեռուստաֆիլմերի ստուդիա և Հայաստանի գրողների միություն
Պարգևներ	Երևանի պատվավոր քաղաքացի Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշան Հայկական ԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ Մովսես Խորենացու մեդալ ՀՀ վարչապետի հուշամեդալ և Պատվո շքանշան
Զավակներ	Զարմինե Զեյթունցյան
	Պերճ Զեյթունցյան Վիքիքաղվածքում
	Պերճ Զեյթունցյան Վիքիդարանում

Պերճ Արմենակի Զեյթունցյան (հուլիսի 18, 1938(1938-07-18)^[1], Ալեքսանդրիա, Եգիպտոս - օգոստոսի 21, 2017(2017-08-21)^[2]^[1], Երևան, Հայաստան), հայ արձակագիր, դրամատուրգ, հրապարակախոս և թարգմանիչ։ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամներ: ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1989), պետական մրցանակի կրկնակի դափնեկիր, Հռոմի արվեստների և հասարակական գիտությունների «Տիբերինա» ակադեմիայի պատվավոր անդամ^[3]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1938 թվականի հուլիսի 18-ին Եգիպտոսի Ալեքսանդրիա քաղաքում։ 1948 թվականին ծնողների հետ տեղափոխվել է Խորհրդային Հայաստան։ Սովորել է Երևանի Ղազարոս Աղայանի անվան միջնակարգ դպրոցում, որն ավարտել է 1956 թվականին ոսկե մեդալով^[3]: 1963 թվականին ավարտել է Պյատիգորսկի օտար լեզուների ինստիտուտի հեռակա բաժինը։ 1963-1964 թվականներին սովորել է Մոսկվայի երկամյա բարձրագույն սցենարական դասընթացներում։

1953 թվականին «Պիոներ» ամսագրում տպագրվել է Պերճ Զեյթունցյանի առաջին պատմվածքը՝ «Նվեր»։ 1956 թվականին հրատարակվել է նրա ստեղծագործությունների առաջին ժողովածուն «Նրա առաջին ընկերը»։ 1956 թվականին գրողին շնորհվել է Հայաստանի երիտասարդական փառատոնի I մրցանակ՝ ոսկե մեդալ, իսկ 1957 թվականին ստացել է ԽՍՀՄ երիտասարդական փառատոնի II մրցանակ՝ արծաթե մեդալ^[3]։

1965-1968 թվականներին եղել է «Հայֆիլմ» կինոստուդիայի խմբագիրը, 1965-1975 թվականներին` հեռուստաֆիլմերի «Երևան» ստուդիայի գլխավոր խմբագիրը, 1975-1986 թվականներին՝ Հայաստանի գրողների միության քարտուղարը։ 1986-1990 թվականներին զբաղեցրել է «Պիոներ» ամսագրի գլխավոր խմբագիրի պաշտոնը։ 1991-1992 թվականներին եղել է ՀՀ մշակույթի առաջին նախարարը^[3]:

Պերճ Զեյթունցյանը հեղինակել է 12 պիես, որոնք բեմադրվել են Երևանի թատրոններում։ Գրքերը թարգմանվել են 11 լեզուներով, այդ թվում՝ ռուսերեն, անգլերեն, ֆրանսերեն, արաբերեն^[4]^[5]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1986 - ստացել է Գրողների միության Գ. Սունդուկյանի անվան մրցանակ,
1987 - ընտրվել է Հռոմի «Թիբերինա» ակադեմիայի պատվավոր անդամ,
1989 - ստացել է ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործչի կոչում,
1998 - արժանացել է Մովսես Խորենացու անվան մեդալի,
1999 - «Խոր վիրապ» պիեսի համար ստացել է պետական մրցանակ,
2003 - արժանացել է Թեքեյան մշակութային միության «Հայկազուն Ուզունյան» գրական մրցանակի լավագույն արձակ ստեղծագործության համար («Մի նայիր հայելուն»),
2004 - հրապարակախոսության համար արժանացել է ժուռնալիստների միության «Ոսկե գրիչ» մրցանակի,
2004 - արժանացել է ՀՀ գրողների միության Լ. Շանթի անվան մրցանակի տարվա լավագույն պիեսի համար («Մահապատիժ հայկական ձևով»),
2005 - Մշակույթի գործիչների համահայկական լիգայի կողմից ստացել է «Հայ արվեստի ասպետ» կոչում,
2005 - ընտրվել է Երևանի պատվավոր քաղաքացի,
2006 – ստացել է Ֆրանսիայի հայ համայնքի «Արարատ» մրցանակ,
2007 - արժանացել է Հայաստանի թատերական գործիչների միության «Արտավազդ» մրցանակի,
2007 - արժանացել է Մայր աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Սուրբ Սահակ, Սուրբ Մեսրոպ» շքանշանի
2007 - Կալիֆոռնիայի UCLA համալսարանի հայագիտական ամբիոնի կողմից ստացել է «Գրիգոր Նարեկացի» մրցանակ,
2008 - ստացել է Միջազգային հայկական «Կարոտ» փառատոնի մրցանակ որպես լավագույն դրամատուրգ,
2008 - ստացել է ՀՀ «Մեսրոպ Մաշտոց» շքանշան,
2008 - արժանացել է ՀՀ մշակույթի նախարարության ոսկե մեդալի,
2008 - արժանացել է Հայաստանի ազգային գրադարանի «Հակոբ Մեղապարտ» մեդալի,
2008 - պարգևատրվել է Հայաստանի գրողների միության «Գրական վաստակի համար» ոսկե մեդալով,
2009 - ՀՀ մշակույթի նախարարության կողմից ստացել է «Արվեստի երախտավոր» կոչումը^[3],
2013 - ՀՀ Վարչապետի որոշմամբ պարգևատրվել է ՀՀ վարչապետի հուշամեդալով,
2016 - Հայաստանի Հանրապետության Անկախության 25-ամյակի առթիվ, հայ գրականության և մշակույթի զարգացման գործում ներդրած մեծ ավանդի համար պարգևատրվել է Պատվո շքանշանով^[6]:

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նրա առաջին ընկերը (պատմվածքներ), Երևան, 1956, 160 էջ:
Մեր թաղի ձայները (պատմվածքներ, վիպակ), Երևան, 1959, 152 էջ:
Մեզնից հետո (վեպ), Երևան, 1963, 340 էջ:
Փարիզի համար (պատմվածքներ), Երևան, 1965, 56 էջ:
Կլոդ Ռոբերտ Իզերլի (վեպ), Երևան, 1968, 256 էջ:
Զեյթունցյան Պերճ, Դովլաթյան Ֆրունզե «Երևանյան օրերի խրոնիկա», Երևան, 1971, 159 էջ:
Կատակերգություն առանց մասնակիցների (վիպակներ), Երևան, 1975, 312 էջ:
Արշակ Երկրորդ (վեպ), Երևան, 1977, 532 էջ:
Ամենատխուր մարդը (պիեսներ), Երևան, 1981, 388 էջ:
Իրիկնային հեքիաթներ (պատմվածքներ), Երևան, 1983, 60 էջ:
Մեծ լռություն (պիեսներ), Երևան, 1985, 408 էջ:
Ընտիր երկեր, հատ. 1. «Ամենատխուր մարդը», «Քսաներորդ դարի լեգենդը», «Անավարտ մենախոսություն», «Վերջին խաղը», «Երևանյան օրերի խրոնիկան», Երևան, 1987, 584 էջ:
Ընտիր երկեր, հատ. 2. «Պիեսներ», «Արշակ Երկրորդ», Երևան, 1987, 608 էջ:
Վերջին արևագալը (վեպ), Երևան, 1989, 656 էջ:
Ցուլերը դեռ այնտեղ են (հրապարակախոսություն), Երևան, 1990, 192 էջ:
Ծնվել է ու մահացել (պիեսներ), Երևան, 1995, 232 էջ:
Մեզանից յետոյ, Պէյրութ, 1998, 352 էջ:
Յիսուս Նազովրեցին եւ նրա երկրորդ աշակերտը, Անթիլիաս, 1999, 96 էջ:
Հիսուս Նազովրեցին և իր երկրորդ աշակերտը: Խոր վիրապ (պիեսներ), Երևան, 2001, 138 էջ:
Մի նայիր հայելուն (վիպակ և պիես), Երևան, 2004, 126 էջ:
Ապրենք տասը պատվիրաններով (հոդվածներ, հրապարակախոսություն), Երևան, 2009, 656 էջ:
Ոտքի՛, դատարանն է գալիս, Երևան, 2013, 248 էջ:

Առցանց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թարգմանություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էրսքին Քոլդուել, Տաք գետը, պատմվածքներ, 1962:
Գրեհեմ Գրեն, Խաղաղ ամերիկացին, վեպ, 1963:
Էռնեստ Հեմինգուեյ, Կիլիմանջարոյի ձյուները, պատմվածք, 1963:
Էռնեստ Հեմինգուեյ, Հրաժեշտ զենքին, վեպ, 1972:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Perch Zeytuntsyan dies aged 79
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Պերճ Զեյթունցյան, Կենսամատենագիտություն, Երևան, 2010
↑ Baghdasaryan Aram։ «AV Production - Պերճ Զեյթունցյան»։ avproduction.am։ Վերցված է 2016-07-17
↑ «ՊԵՐՃ ԶԵՅԹՈՒՆՑՅԱՆԸ 70 ՏԱՐԵԿԱՆ Է. ՆՐԱՆ ՇՆՈՐՀԱՎՈՐԵԼ Է ՆԱԽԱԳԱՀԸ»։ www.panorama.am։ Վերցված է 2016-07-17
↑ «ՀՀ Նախագահի հրամանագրերը - Փաստաթղթեր - Հայաստանի Հանրապետության Նախագահ [պաշտոնական կայք]»։ նախագահ.հայ։ Վերցված է 2016-09-20

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարգարյան Սիրանուշ, Պատմության ժամանակը / Խմբ. Ս. Սարինյան, Երևան, 2000, 212 էջ:
Ղուլյան Արտակ, Պերճ Զեյթունցյանի արձակը: Սեղմագիր, Երևան, 2005, 22 էջ:
Ղուլյան Արտակ, Երկատման հիմնախնդիրը և նմանակի ֆենոմենը Պերճ Զեյթունցյանի արձակում, Ստեփանակերտ, Դիզակ պլյուս, 2007, 42 էջ:
Մուրադյան Լիանա, Պերճ Զեյթունցյանի դրամաների լեզուն, Երևան, 2008, 112 էջ:
Սարհատյան Աիդա, Շարահյուսական կապակցման միջոցները և նրանց ոճական արժեքը Պերճ Զեյթունցյանի արձակում, Երևան, 2008, 164 էջ:

[_148e1a23a9aff765-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France идентификатор BNF (фр.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_f5ccd407c74360dc-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Perch Zeytuntsyan dies aged 79

[Զեյթունցյան-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Պերճ Զեյթունցյան, Կենսամատենագիտություն, Երևան, 2010

[4] Baghdasaryan Aram։ «AV Production - Պերճ Զեյթունցյան»։ avproduction.am։ Վերցված է 2016-07-17

[5] «ՊԵՐՃ ԶԵՅԹՈՒՆՑՅԱՆԸ 70 ՏԱՐԵԿԱՆ Է. ՆՐԱՆ ՇՆՈՐՀԱՎՈՐԵԼ Է ՆԱԽԱԳԱՀԸ»։ www.panorama.am։ Վերցված է 2016-07-17

[6] «ՀՀ Նախագահի հրամանագրերը - Փաստաթղթեր - Հայաստանի Հանրապետության Նախագահ [պաշտոնական կայք]»։ նախագահ.հայ։ Վերցված է 2016-09-20

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]