Պերճ Զեյթունցյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Պերճ Զեյթունցյան
Pertch Zeytuntsyan.JPG
Ծնվել էհուլիսի 18, 1938(1938-07-18)[1]
ԾննդավայրԱլեքսանդրիա, Եգիպտոս
Վախճանվել էօգոստոսի 21, 2017(2017-08-21)[2][1] (79 տարեկան)
Վախճանի վայրԵրևան, Հայաստան
Մասնագիտությունդրամատուրգ, արձակագիր, հրապարակախոս և թարգմանիչ
Ազգությունհայ
ՔաղաքացիությունFlag of the Soviet Union.svg ԽՍՀՄ և Flag of Armenia.svg Հայաստան
ԿրթությունՊյատիգորսկի պետական լեզվաբանական համալսարան (1963) և Սցենարիստների և ռեժիսորների բարձրագույն դասընթացներ (1964)
ԱշխատավայրԱրմենֆիլմ, «Երևան» հեռուստաֆիլմերի ստուդիա և ՀԳՄ
Պարգևներ
ԶավակներԶարմինե Զեյթունցյան
Պերճ Զեյթունցյան Վիքիքաղվածքում
Պերճ Զեյթունցյան Վիքիդարանում

Պերճ Արմենակի Զեյթունցյան (հուլիսի 18, 1938(1938-07-18)[1], Ալեքսանդրիա, Եգիպտոս - օգոստոսի 21, 2017(2017-08-21)[2][1], Երևան, Հայաստան), հայ արձակագիր, դրամատուրգ, հրապարակախոս և թարգմանիչ։ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամներ։ ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1989), պետական մրցանակի կրկնակի դափնեկիր, Հռոմի արվեստների և հասարակական գիտությունների «Տիբերինա» ակադեմիայի պատվավոր անդամ[3]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է 1938 թվականի հուլիսի 18-ին Եգիպտոսի Ալեքսանդրիա քաղաքում։ 1948 թվականին ծնողների հետ տեղափոխվել է Խորհրդային Հայաստան։ Սովորել է Երևանի Ղազարոս Աղայանի անվան միջնակարգ դպրոցում, որն ավարտել է 1956 թվականին ոսկե մեդալով[3]։ 1963 թվականին ավարտել է Պյատիգորսկի օտար լեզուների ինստիտուտի հեռակա բաժինը։ 1963-1964 թվականներին սովորել է Մոսկվայի երկամյա բարձրագույն սցենարական դասընթացներում։

1953 թվականին «Պիոներ» ամսագրում տպագրվել է Պերճ Զեյթունցյանի առաջին պատմվածքը՝ «Նվեր»։ 1956 թվականին հրատարակվել է նրա ստեղծագործությունների առաջին ժողովածուն «Նրա առաջին ընկերը»։ 1956 թվականին գրողին շնորհվել է Հայաստանի երիտասարդական փառատոնի I մրցանակ՝ ոսկե մեդալ, իսկ 1957 թվականին ստացել է ԽՍՀՄ երիտասարդական փառատոնի II մրցանակ՝ արծաթե մեդալ[3]։

1965-1968 թվականներին եղել է «Հայֆիլմ» կինոստուդիայի խմբագիրը, 1965-1975 թվականներին` հեռուստաֆիլմերի «Երևան» ստուդիայի գլխավոր խմբագիրը, 1975-1986 թվականներին՝ Հայաստանի գրողների միության քարտուղարը։ 1986-1990 թվականներին զբաղեցրել է «Պիոներ» ամսագրի գլխավոր խմբագիրի պաշտոնը։ 1991-1992 թվականներին եղել է ՀՀ մշակույթի առաջին նախարարը[3]։

Պերճ Զեյթունցյանը հեղինակել է 12 պիես, որոնք բեմադրվել են Երևանի թատրոններում։ Գրքերը թարգմանվել են 11 լեզուներով, այդ թվում՝ ռուսերեն, անգլերեն, ֆրանսերեն, արաբերեն[4][5]։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 1986 - ստացել է Գրողների միության Գ. Սունդուկյանի անվան մրցանակ,
  • 1987 - ընտրվել է Հռոմի «Թիբերինա» ակադեմիայի պատվավոր անդամ,
  • 1989 - ստացել է ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործչի կոչում,
  • 1998 - արժանացել է Մովսես Խորենացու անվան մեդալի,
  • 1999 - «Խոր վիրապ» պիեսի համար ստացել է պետական մրցանակ,
  • 2003 - արժանացել է Թեքեյան մշակութային միության «Հայկազուն Ուզունյան» գրական մրցանակի լավագույն արձակ ստեղծագործության համար («Մի նայիր հայելուն»),
  • 2004 - հրապարակախոսության համար արժանացել է ժուռնալիստների միության «Ոսկե գրիչ» մրցանակի,
  • 2004 - արժանացել է ՀՀ գրողների միության Լ. Շանթի անվան մրցանակի տարվա լավագույն պիեսի համար («Մահապատիժ հայկական ձևով»),
  • 2005 - Մշակույթի գործիչների համահայկական լիգայի կողմից ստացել է «Հայ արվեստի ասպետ» կոչում,
  • 2005 - ընտրվել է Երևանի պատվավոր քաղաքացի,
  • 2006 – ստացել է Ֆրանսիայի հայ համայնքի «Արարատ» մրցանակ,
  • 2007 - արժանացել է Հայաստանի թատերական գործիչների միության «Արտավազդ» մրցանակի,
  • 2007 - արժանացել է Մայր աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Սուրբ Սահակ, Սուրբ Մեսրոպ» շքանշանի
  • 2007 - Կալիֆոռնիայի UCLA համալսարանի հայագիտական ամբիոնի կողմից ստացել է «Գրիգոր Նարեկացի» մրցանակ,
  • 2008 - ստացել է Միջազգային հայկական «Կարոտ» փառատոնի մրցանակ որպես լավագույն դրամատուրգ,
  • 2008 - ստացել է ՀՀ «Մեսրոպ Մաշտոց» շքանշան,
  • 2008 - արժանացել է ՀՀ մշակույթի նախարարության ոսկե մեդալի,
  • 2008 - արժանացել է Հայաստանի ազգային գրադարանի «Հակոբ Մեղապարտ» մեդալի,
  • 2008 - պարգևատրվել է Հայաստանի գրողների միության «Գրական վաստակի համար» ոսկե մեդալով,
  • 2009 - ՀՀ մշակույթի նախարարության կողմից ստացել է «Արվեստի երախտավոր» կոչումը[3],
  • 2013 - ՀՀ Վարչապետի որոշմամբ պարգևատրվել է ՀՀ վարչապետի հուշամեդալով,
  • 2016 - Հայաստանի Հանրապետության Անկախության 25-ամյակի առթիվ, հայ գրականության և մշակույթի զարգացման գործում ներդրած մեծ ավանդի համար պարգևատրվել է Պատվո շքանշանով[6]։

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Նրա առաջին ընկերը (պատմվածքներ), Երևան, 1956, 160 էջ։
  • Մեր թաղի ձայները (պատմվածքներ, վիպակ), Երևան, 1959, 152 էջ։
  • Մեզնից հետո (վեպ), Երևան, 1963, 340 էջ։
  • Փարիզի համար (պատմվածքներ), Երևան, 1965, 56 էջ։
  • Կլոդ Ռոբերտ Իզերլի (վեպ), Երևան, 1968, 256 էջ։
  • Զեյթունցյան Պերճ, Դովլաթյան Ֆրունզե «Երևանյան օրերի խրոնիկա», Երևան, 1971, 159 էջ։
  • Կատակերգություն առանց մասնակիցների (վիպակներ), Երևան, 1975, 312 էջ։
  • Արշակ Երկրորդ (վեպ), Երևան, 1977, 532 էջ։
  • Ամենատխուր մարդը (պիեսներ), Երևան, 1981, 388 էջ։
  • Իրիկնային հեքիաթներ (պատմվածքներ), Երևան, 1983, 60 էջ։
  • Մեծ լռություն (պիեսներ), Երևան, 1985, 408 էջ։
  • Ընտիր երկեր, հատ. 1. «Ամենատխուր մարդը», «Քսաներորդ դարի լեգենդը», «Անավարտ մենախոսություն», «Վերջին խաղը», «Երևանյան օրերի խրոնիկան», Երևան, 1987, 584 էջ։
  • Ընտիր երկեր, հատ. 2. «Պիեսներ», «Արշակ Երկրորդ», Երևան, 1987, 608 էջ։
  • Վերջին արևագալը (վեպ), Երևան, 1989, 656 էջ։
  • Ցուլերը դեռ այնտեղ են (հրապարակախոսություն), Երևան, 1990, 192 էջ։
  • Ծնվել է ու մահացել (պիեսներ), Երևան, 1995, 232 էջ։
  • Մեզանից յետոյ, Պէյրութ, 1998, 352 էջ։
  • Յիսուս Նազովրեցին և նրա երկրորդ աշակերտը, Անթիլիաս, 1999, 96 էջ։
  • Հիսուս Նազովրեցին և իր երկրորդ աշակերտը։ Խոր վիրապ (պիեսներ), Երևան, 2001, 138 էջ։
  • Մի նայիր հայելուն (վիպակ և պիես), Երևան, 2004, 126 էջ։
  • Ապրենք տասը պատվիրաններով (հոդվածներ, հրապարակախոսություն), Երևան, 2009, 656 էջ։
  • Ոտքի՛, դատարանն է գալիս, Երևան, 2013, 248 էջ։

Առցանց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Պերճ Զեյթունցյան. Յուրաքանչյուր տասից մեկը
  • Խոր Վիրապ

Թարգմանություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Էրսքին Քոլդուել, Տաք գետը, պատմվածքներ, 1962։
  • Գրեհեմ Գրեն, Խաղաղ ամերիկացին, վեպ, 1963։
  • Էռնեստ Հեմինգուեյ, Կիլիմանջարոյի ձյուները, պատմվածք, 1963։
  • Էռնեստ Հեմինգուեյ, Հրաժեշտ զենքին, վեպ, 1972։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Perch Zeytuntsyan dies aged 79
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Պերճ Զեյթունցյան, Կենսամատենագիտություն, Երևան, 2010
  4. ↑ Baghdasaryan Aram։ «AV Production - Պերճ Զեյթունցյան»։ avproduction.am։ Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 17 
  5. ↑ «ՊԵՐՃ ԶԵՅԹՈՒՆՑՅԱՆԸ 70 ՏԱՐԵԿԱՆ Է. ՆՐԱՆ ՇՆՈՐՀԱՎՈՐԵԼ Է ՆԱԽԱԳԱՀԸ»։ www.panorama.am։ Վերցված է 2016 թ․ հուլիսի 17 
  6. ↑ «ՀՀ Նախագահի հրամանագրերը - Փաստաթղթեր - Հայաստանի Հանրապետության Նախագահ [պաշտոնական կայք]»։ նախագահ.հայ։ Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 20 

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Մարգարյան Սիրանուշ, Պատմության ժամանակը / Խմբ. Ս. Սարինյան, Երևան, 2000, 212 էջ։
  • Ղուլյան Արտակ, Պերճ Զեյթունցյանի արձակը։ Սեղմագիր, Երևան, 2005, 22 էջ։
  • Ղուլյան Արտակ, Երկատման հիմնախնդիրը և նմանակի ֆենոմենը Պերճ Զեյթունցյանի արձակում, Ստեփանակերտ, Դիզակ պլյուս, 2007, 42 էջ։
  • Մուրադյան Լիանա, Պերճ Զեյթունցյանի դրամաների լեզուն, Երևան, 2008, 112 էջ։
  • Սարհատյան Աիդա, Շարահյուսական կապակցման միջոցները և նրանց ոճական արժեքը Պերճ Զեյթունցյանի արձակում, Երևան, 2008, 164 էջ։
Wikiquote-logo-hy.svg
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 685)։ CC BY-SA icon 80x15.png
Հայաստանի մշակույթի նախարարները
Հայաստանի առաջին հանրապետություն
1918-1920
Flag of Armenia (1918–1922).svg
Հանրային կրթության և արվեստի նախարարներ: Միքայել Աթաբեկյան (4 նոյեմբերի 1918թ. - 4 դեկտեմբերի 1918թ.) • Գևորգ Մելիք-Ղարագյոզյան (4 դեկտեմբերի 1918թ. - 24 հունիսի 1919թ.) • Սիրական Թադևոսի Տիգրանյան (24 հունիսի 1919թ. - 5 օգոստոսի 1919թ.) • Նիկոլ Աղբալյան (19 օգոստոսի 1919թ. - 5 մայիսի 1920թ.) • Գևորգ Ղազարյան (5 մայիսի 1920թ. - 23 նոյեմբերի 1920թ.) • Վահան Մինախորյան (23-29 նոյեմբերի 1920թ.)
Անդրկովկասյան ԽՍՖՀ
կամ Հայկական ԽՍՀ
Flag of Transcaucasian SFSR.svg
Flag of the Armenian Soviet Socialist Republic (1922).svg
Flag of the Armenian Soviet Socialist Republic (1937-1940).svg
Flag of the Armenian Soviet Socialist Republic (1940-1952).svg
Flag of the Armenian Soviet Socialist Republic (1952–1990).svg
Լուսավորության ժողովրդական կոմիսարներ: Աշոտ Գարեգինի Հովհաննիսյան (4 դեկտեմբերի 1920 - 14 նոյեմբերի 1921) • Պողոս Մկրտչի Մակինցյան (14 նոյեմբերի 1921 - 7 օգոստոսի 1922) • Սարգիս Աբովյան (7 օգոստոսի 1922 - 23 հունվարի 1923) • Ասքանազ Մռավյան (23 հունվարի 1923 - 23 հոկտեմբերի 1929) • Արտավազդ Միքայելի Եղիազարյան (21 նոյեմբերի 1929 - 28 օգոստոսի 1931) • Դրաստամատ Տեր-Սիմոնյան (28 օգոստոսի 1931 - 5 հոկտեմբերի 1932) • Զարմայր Անդրեասի Աշրաֆյան (9 դեկտեմբերի 1932 - 17 ապրիլի 1933) • Լևոն Եղիայի Արիսյան (11 սեպտեմբերի - 28 նոյեմբերի 1933) • Ներսիկ Ստեփանյան (28 նոյեմբերի 1933 - 26 հունիսի 1934) • Արտավազդ Միքայելի Եղիազարյան (26 հունիսի 1934 - 20 փետրվարի 1936)
Կուլտուրայի (մշակույթի) մինիստրներ: Զավեն Տիգրանի Գրիգորյան (27 մարտի - 29 դեկտեմբերի 1953) • Անդրանիկ Խաչատուրի Շահինյան (6 փետրվարի 1954 - 19 նոյեմբերի 1959) • Հրաչյա Խաչատուրի Մարգարյան (19 նոյեմբերի 1959 - 6 մարտի 1964) • Ռոբերտ Խաչատրյան (6 մարտի 1964 - 6 մարտի 1966) • Հովհաննես Բաղդասարյան (6 մարտի 1966 - 18 դեկտեմբերի 1967) • Կամո Բաբիի Ուդումյան (18 դեկտեմբերի 1967 - 29 օգոստոսի 1972) • Ռուբեն Հովսեփի Պարսամյան (13 սեպտեմբերի 1972 - 28 օգոստոսի 1979) • Գուրգեն Աշոտի Առաքելյան (9 հունվարի 1980 - 19 դեկտեմբերի 1985) • Յուրի Ավետիսի Մելիք-Օհանջանյան (19 դեկտեմբերի 1985 - 3 դեկտեմբերի 1990)
Հայաստան
Flag of Armenia.svg
Մշակույթի նախարարներ։ Պերճ Զեյթունցյան (3 դեկտեմբերի 1990 - 5 դեկտեմբերի 1991) • Հակոբ Մովսես (5 դեկտեմբերի 1991 - 1995)
Մշակույթի, երիտասարդության հարցերի և սպորտի նախարարներ: Հակոբ Մովսես (1995 - 8 նոյեմբերի 1996) • Արմեն Սմբատյան (8 նոյեմբերի 1996 - 20 ապրիլի 1998) • Ռոլանդ Շառոյան (8 մայիսի 1998 - 11 հունիսի 2003)
Մշակույթի և երիտասարդության հարցերի նախարարներ։ Թամարա Պողոսյան (11 հունիսի 2003 - 3 մայիսի 2004) • Հովիկ Հովեյան (3 մայիսի 2004 - 5 հունվարի 2006) • Գևորգ Գևորգյան (7 փետրվարի - 22 մայիսի 2006) • Հասմիկ Պողոսյան (8 հունիսի 2006 - 8 հունիսի 2007)
Մշակույթի նախարարներ: Հասմիկ Պողոսյան (2007թ. հունիսի 8 - 2016 սեպտեմբերի 27) • Արմեն Ամիրյան (2016 սեպտեմբերի 27 - 2018, մայիսի 2) • Լիլիթ Մակունց (2018, մայիսի 12)
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պերճ_Զեյթունցյան&oldid=8310251» էջից