Պերճ Զեյթունցյան
Jump to navigation
Jump to search
Պերճ Զեյթունցյան | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | հուլիսի 18, 1938[1] |
| Ծննդավայր | Ալեքսանդրիա, Եգիպտոս |
| Վախճանվել է | օգոստոսի 21, 2017[2][1] (79 տարեկան) |
| Վախճանի վայր | Երևան, Հայաստան |
| Մասնագիտություն | դրամատուրգ, արձակագիր, հրապարակախոս և թարգմանիչ |
| Ազգություն | հայ |
| Քաղաքացիություն |  ԽՍՀՄ և  Հայաստան |
| Կրթություն | Պյատիգորսկի պետական լեզվաբանական համալսարան (1963) և Սցենարիստների և ռեժիսորների բարձրագույն դասընթացներ (1964) |
| Աշխատավայր | Հայֆիլմ, «Երևան» հեռուստաֆիլմերի ստուդիա և Հայաստանի գրողների միություն |
| Պարգևներ | Երևանի պատվավոր քաղաքացի Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշան Հայկական ԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ Մովսես Խորենացու մեդալ ՀՀ վարչապետի հուշամեդալ և Պատվո շքանշան |
| Զավակներ | Զարմինե Զեյթունցյան |
| Պերճ Զեյթունցյան Վիքիքաղվածքում | |
| Պերճ Զեյթունցյան Վիքիդարանում | |
Պերճ Արմենակի Զեյթունցյան (հուլիսի 18, 1938[1], Ալեքսանդրիա, Եգիպտոս - օգոստոսի 21, 2017[2][1], Երևան, Հայաստան), հայ արձակագիր, դրամատուրգ, հրապարակախոս և թարգմանիչ։ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամներ: ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ (1989), պետական մրցանակի կրկնակի դափնեկիր, Հռոմի արվեստների և հասարակական գիտությունների «Տիբերինա» ակադեմիայի պատվավոր անդամ[3]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է 1938 թվականի հուլիսի 18-ին Եգիպտոսի Ալեքսանդրիա քաղաքում։ 1948 թվականին ծնողների հետ տեղափոխվել է Խորհրդային Հայաստան։ Սովորել է Երևանի Ղազարոս Աղայանի անվան միջնակարգ դպրոցում, որն ավարտել է 1956 թվականին ոսկե մեդալով[3]: 1963 թվականին ավարտել է Պյատիգորսկի օտար լեզուների ինստիտուտի հեռակա բաժինը։ 1963-1964 թվականներին սովորել է Մոսկվայի երկամյա բարձրագույն սցենարական դասընթացներում։
1953 թվականին «Պիոներ» ամսագրում տպագրվել է Պերճ Զեյթունցյանի առաջին պատմվածքը՝ «Նվեր»։ 1956 թվականին հրատարակվել է նրա ստեղծագործությունների առաջին ժողովածուն «Նրա առաջին ընկերը»։ 1956 թվականին գրողին շնորհվել է Հայաստանի երիտասարդական փառատոնի I մրցանակ՝ ոսկե մեդալ, իսկ 1957 թվականին ստացել է ԽՍՀՄ երիտասարդական փառատոնի II մրցանակ՝ արծաթե մեդալ[3]։
1965-1968 թվականներին եղել է «Հայֆիլմ» կինոստուդիայի խմբագիրը, 1965-1975 թվականներին` հեռուստաֆիլմերի «Երևան» ստուդիայի գլխավոր խմբագիրը, 1975-1986 թվականներին՝ Հայաստանի գրողների միության քարտուղարը։ 1986-1990 թվականներին զբաղեցրել է «Պիոներ» ամսագրի գլխավոր խմբագիրի պաշտոնը։ 1991-1992 թվականներին եղել է ՀՀ մշակույթի առաջին նախարարը[3]:
Պերճ Զեյթունցյանը հեղինակել է 12 պիես, որոնք բեմադրվել են Երևանի թատրոններում։ Գրքերը թարգմանվել են 11 լեզուներով, այդ թվում՝ ռուսերեն, անգլերեն, ֆրանսերեն, արաբերեն[4][5]։
Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1986 - ստացել է Գրողների միության Գ. Սունդուկյանի անվան մրցանակ,
- 1987 - ընտրվել է Հռոմի «Թիբերինա» ակադեմիայի պատվավոր անդամ,
- 1989 - ստացել է ՀԽՍՀ մշակույթի վաստակավոր գործչի կոչում,
- 1998 - արժանացել է Մովսես Խորենացու անվան մեդալի,
- 1999 - «Խոր վիրապ» պիեսի համար ստացել է պետական մրցանակ,
- 2003 - արժանացել է Թեքեյան մշակութային միության «Հայկազուն Ուզունյան» գրական մրցանակի լավագույն արձակ ստեղծագործության համար («Մի նայիր հայելուն»),
- 2004 - հրապարակախոսության համար արժանացել է ժուռնալիստների միության «Ոսկե գրիչ» մրցանակի,
- 2004 - արժանացել է ՀՀ գրողների միության Լ. Շանթի անվան մրցանակի տարվա լավագույն պիեսի համար («Մահապատիժ հայկական ձևով»),
- 2005 - Մշակույթի գործիչների համահայկական լիգայի կողմից ստացել է «Հայ արվեստի ասպետ» կոչում,
- 2005 - ընտրվել է Երևանի պատվավոր քաղաքացի,
- 2006 – ստացել է Ֆրանսիայի հայ համայնքի «Արարատ» մրցանակ,
- 2007 - արժանացել է Հայաստանի թատերական գործիչների միության «Արտավազդ» մրցանակի,
- 2007 - արժանացել է Մայր աթոռ Սուրբ Էջմիածնի «Սուրբ Սահակ, Սուրբ Մեսրոպ» շքանշանի
- 2007 - Կալիֆոռնիայի UCLA համալսարանի հայագիտական ամբիոնի կողմից ստացել է «Գրիգոր Նարեկացի» մրցանակ,
- 2008 - ստացել է Միջազգային հայկական «Կարոտ» փառատոնի մրցանակ որպես լավագույն դրամատուրգ,
- 2008 - ստացել է ՀՀ «Մեսրոպ Մաշտոց» շքանշան,
- 2008 - արժանացել է ՀՀ մշակույթի նախարարության ոսկե մեդալի,
- 2008 - արժանացել է Հայաստանի ազգային գրադարանի «Հակոբ Մեղապարտ» մեդալի,
- 2008 - պարգևատրվել է Հայաստանի գրողների միության «Գրական վաստակի համար» ոսկե մեդալով,
- 2009 - ՀՀ մշակույթի նախարարության կողմից ստացել է «Արվեստի երախտավոր» կոչումը[3],
- 2013 - ՀՀ Վարչապետի որոշմամբ պարգևատրվել է ՀՀ վարչապետի հուշամեդալով,
- 2016 - Հայաստանի Հանրապետության Անկախության 25-ամյակի առթիվ, հայ գրականության և մշակույթի զարգացման գործում ներդրած մեծ ավանդի համար պարգևատրվել է Պատվո շքանշանով[6]:
Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Նրա առաջին ընկերը (պատմվածքներ), Երևան, 1956, 160 էջ:
- Մեր թաղի ձայները (պատմվածքներ, վիպակ), Երևան, 1959, 152 էջ:
- Մեզնից հետո (վեպ), Երևան, 1963, 340 էջ:
- Փարիզի համար (պատմվածքներ), Երևան, 1965, 56 էջ:
- Կլոդ Ռոբերտ Իզերլի (վեպ), Երևան, 1968, 256 էջ:
- Զեյթունցյան Պերճ, Դովլաթյան Ֆրունզե «Երևանյան օրերի խրոնիկա», Երևան, 1971, 159 էջ:
- Կատակերգություն առանց մասնակիցների (վիպակներ), Երևան, 1975, 312 էջ:
- Արշակ Երկրորդ (վեպ), Երևան, 1977, 532 էջ:
- Ամենատխուր մարդը (պիեսներ), Երևան, 1981, 388 էջ:
- Իրիկնային հեքիաթներ (պատմվածքներ), Երևան, 1983, 60 էջ:
- Մեծ լռություն (պիեսներ), Երևան, 1985, 408 էջ:
- Ընտիր երկեր, հատ. 1. «Ամենատխուր մարդը», «Քսաներորդ դարի լեգենդը», «Անավարտ մենախոսություն», «Վերջին խաղը», «Երևանյան օրերի խրոնիկան», Երևան, 1987, 584 էջ:
- Ընտիր երկեր, հատ. 2. «Պիեսներ», «Արշակ Երկրորդ», Երևան, 1987, 608 էջ:
- Վերջին արևագալը (վեպ), Երևան, 1989, 656 էջ:
- Ցուլերը դեռ այնտեղ են (հրապարակախոսություն), Երևան, 1990, 192 էջ:
- Ծնվել է ու մահացել (պիեսներ), Երևան, 1995, 232 էջ:
- Մեզանից յետոյ, Պէյրութ, 1998, 352 էջ:
- Յիսուս Նազովրեցին եւ նրա երկրորդ աշակերտը, Անթիլիաս, 1999, 96 էջ:
- Հիսուս Նազովրեցին և իր երկրորդ աշակերտը: Խոր վիրապ (պիեսներ), Երևան, 2001, 138 էջ:
- Մի նայիր հայելուն (վիպակ և պիես), Երևան, 2004, 126 էջ:
- Ապրենք տասը պատվիրաններով (հոդվածներ, հրապարակախոսություն), Երևան, 2009, 656 էջ:
- Ոտքի՛, դատարանն է գալիս, Երևան, 2013, 248 էջ:
Առցանց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թարգմանություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Էրսքին Քոլդուել, Տաք գետը, պատմվածքներ, 1962:
- Գրեհեմ Գրեն, Խաղաղ ամերիկացին, վեպ, 1963:
- Էռնեստ Հեմինգուեյ, Կիլիմանջարոյի ձյուները, պատմվածք, 1963:
- Էռնեստ Հեմինգուեյ, Հրաժեշտ զենքին, վեպ, 1972:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Perch Zeytuntsyan dies aged 79
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Պերճ Զեյթունցյան, Կենսամատենագիտություն, Երևան, 2010
- ↑ Baghdasaryan Aram։ «AV Production - Պերճ Զեյթունցյան»։ avproduction.am։ Վերցված է 2016-07-17
- ↑ «ՊԵՐՃ ԶԵՅԹՈՒՆՑՅԱՆԸ 70 ՏԱՐԵԿԱՆ Է. ՆՐԱՆ ՇՆՈՐՀԱՎՈՐԵԼ Է ՆԱԽԱԳԱՀԸ»։ www.panorama.am։ Վերցված է 2016-07-17
- ↑ «ՀՀ Նախագահի հրամանագրերը - Փաստաթղթեր - Հայաստանի Հանրապետության Նախագահ [պաշտոնական կայք]»։ նախագահ.հայ։ Վերցված է 2016-09-20
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Մարգարյան Սիրանուշ, Պատմության ժամանակը / Խմբ. Ս. Սարինյան, Երևան, 2000, 212 էջ:
- Ղուլյան Արտակ, Պերճ Զեյթունցյանի արձակը: Սեղմագիր, Երևան, 2005, 22 էջ:
- Ղուլյան Արտակ, Երկատման հիմնախնդիրը և նմանակի ֆենոմենը Պերճ Զեյթունցյանի արձակում, Ստեփանակերտ, Դիզակ պլյուս, 2007, 42 էջ:
- Մուրադյան Լիանա, Պերճ Զեյթունցյանի դրամաների լեզուն, Երևան, 2008, 112 էջ:
- Սարհատյան Աիդա, Շարահյուսական կապակցման միջոցները և նրանց ոճական արժեքը Պերճ Զեյթունցյանի արձակում, Երևան, 2008, 164 էջ:
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են
Պերճ Զեյթունցյան հոդվածին
| ||||||||||||
| ||||||||||||||
.svg){kind=small}
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Կատեգորիաներ:
- Հուլիսի 18 ծնունդներ
- 1938 ծնունդներ
- Եգիպտոսում ծնվածներ
- Օգոստոսի 21 մահեր
- 2017 մահեր
- Երևան քաղաքում մահացածներ
- Սցենարիստների և ռեժիսորների բարձրագույն դասընթացների շրջանավարտներ
- Երևանի պատվավոր քաղաքացիներ
- ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչներ
- Մովսես Խորենացու մեդալակիրներ
- Պատվո շքանշանի ասպետներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Գրողներ այբբենական կարգով
- Հայկական գիր և գրականություն
- Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշանի ասպետներ
- 20-րդ դարի արևելահայ արձակագիրներ
- 21-րդ դարի արևելահայ արձակագիրներ
- 20-րդ դարի արևելահայ դրամատուրգներ
- 21-րդ դարի արևելահայ դրամատուրգներ
- Անգլերենից հայերեն թարգմանիչներ
- Հայ գրողներ
- Խորհրդային գրողներ
- 20-րդ դարի տղամարդ գրողներ