Արամայիս Սահակյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Արամայիս Սահակյան
Aramayis Sahakyan.JPG
Ծնվել էմայիսի 24, 1936(1936-05-24)[1]
ԾննդավայրԱրծվաշեն, Կրասնոսելսկի շրջան
Վախճանվել էմարտի 14, 2013(2013-03-14)[2] (76 տարեկան)
Վախճանի վայրԵրևան, Հայաստան
Մասնագիտությունբանաստեղծ, գրող, հրապարակախոս, երգիծաբան և արձակագիր
Լեզուհայերեն
Ազգությունհայ
ՔաղաքացիությունFlag of the Soviet Union.svg ԽՍՀՄ և Flag of Armenia.svg Հայաստան
ԿրթությունՀայկական պետական մանկավարժական համալսարան (1960) և ՌԳԱ Մաքսիմ Գորկու անվան համաշխարհային գրականության ինստիտուտ (1967)
Ժանրերպոեզիա, երգիծանք և հրապարակախոսություն
Ուշագրավ աշխատանքներ«Աստղիկներ» (1958),
«Սիրո հասակ» (1959),
«Մենք միասին ենք» (1964),
«Ապրել և սիրել» (1968),
«Երջանիկ եղեք» (1972),
«Ես սիրում եմ ձեզ» (1975),
«Ես քո զավակն եմ, Հայաստան» (1986)
ԱնդամակցությունՀԳՄ
ԿուսակցությունԽՄԿԿ
ԱշխատավայրԱվանգարդ, Գարուն, Ոզնի և Հայաստանի Հանրային Հեռուստաընկերություն
Պարգևներ
ԱմուսինԱստղիկ Սահակյան
ԶավակներՎահրամ Սահակյան
Արամայիս Սահակյան Վիքիքաղվածքում
Արամայիս Սահակյան Վիքիդարանում

Արամայիս Ադամի Սահակյան (մայիսի 24, 1936(1936-05-24)[1], Արծվաշեն, Կրասնոսելսկի շրջան - մարտի 14, 2013(2013-03-14)[2], Երևան, Հայաստան[3]), հայ գրող, երգիծաբան, բանաստեղծ, հրապարակախոս։ Հայաստանի Լենինյան կոմերիտմիության մրցանակի դափնեկիր։ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1958 թվականից։ ԽՄԿԿ անդամ 1963 թվականից։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արամայիս Սահակյանը ծնվել է 1936 թվականին, ՀԽՍՀ Կրասնոսելսկի շրջանի Արծվաշեն (նախկին՝ Բաշքենդ) գյուղում։ 1960 թվականին ավարտել է Խ. Աբովյանի անվան պետական մանկավարժական ինստիտուտի պատմալեզվական ֆակուլտետը։ Նաև մասնակցել է Մոսկվայի Մաքսիմ Գորկու անվան գրականության ինստիտուտի գրական բարձրագույն դասընթացներին 1967 թ.-ին։ Աշխատել է «Ավանգարդ» թերթում (1960-1965), «Գարուն» գրական ամսագրում (1967-1970), ՀԼԿԵՄ Կենտկոմում (1970-1971), ՀԽՍՀ հեռուստատեսության և ռադիոհաղորդումների պետական կոմիտեում (1971-1977)։ 1982-2013 թթ. եղել է «Ոզնի» երգիծական հանդեսի գլխավոր խմբագիրը։ Սահակյանի առաջին բանաստեղծությունը լույս է տեսել 1954 թվականին, «Պիոներ կանչ» թերթում, արժանանալով մրցանակի։ 1959 թվականին «Ուսանողներ» պոեմի համար արժանացել է ՀԼԿԵՄ Կենտկոմի և Հայաստանի գրողների միության մրցանակին։ 1970 թվականին «Ապրել և սիրել» գրքի, «Անմահությունից մեկ ժամ առաջ» և «Անհայտ զինվորի նամակը» պոեմների համար արժանացել է Հայաստանի Լենինյան կոմերիտմիության մրցանակին։

Նրա գրքերն են «Աստղիկներ» (1958), «Սիրո հասակ» (1959), «Մենք միասին ենք» (1964), «Ապրել և սիրել» (1968; այս գրքի համար ստացել է ՀԼԿԵՄ մրցանակ 1970 թվականին), «Երջանիկ եղեք» (1972), «Ես սիրում եմ ձեզ» (1975), «Զվարճալի հարցազրույցներ» (1985), «Ես քո զավակն եմ, Հայաստան» (1986), «Խորհրդավոր խորհրդարան» (1992) և այլն։ 1971 թվականին դարձել է համամիութենական երաժշտական մրցույթի դափնեկիր երգերի տեքստերի համար։ Նրա բանաստեղծությունները թարգմանվել են ՍՍՀՄ և արտասահմանյան բազմաթիվ լեզուներով։ Ռուսերեն լույս են տեսել «Բարև, բարեկամ» (Մոսկվա, 1971), «Երջանիկ եղեք» (Մոսկվա, 1975), «Երրորդ հանդիպում» (Մոսկվա, 1979) գրքերը։ Սահակյանի խոսքերով գրվել է 100-ից ավելի երգ, այդ թվում՝ կինոնկարների ու թատերական ներկայացումների համար։ 1978 թվականին հունգար բանաստեղծ Էնդրե Ադիին թարգմանելու և Սահակյանի ծննդյան 100-ամյակին մասնակցելու համար պարգևատրվել է Հունգարիայի մշակույթի նախարարության «Էնդրե Ադիի հիշատակին» մեդալով։

1990 թվականին ընտրվել է Գերագույն խորհրդի պատգամավոր։

ԽՍՀՄ փլուզումից հետո Սահակյանը շարունակել է հրատարակել իր «Ոզնի» հանդեսը, նաև աշխատել է Հանրային հեռուստաընկերությունում։ Ընտրվել է նաև ՀՀ Գերագույն խորհրդի պատգամավոր։

Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Աստղիկներ, Երևան, 1958, 76 էջ։
  • Սիրո հասակ, Երևան, 1959, 156 էջ։
  • Մենք միասին ենք, Երևան, 1964, 132 էջ։
  • Ապրել և սիրել, Երևան, 1968, 188 էջ։
  • Երջանիկ եղեք, Երևան, 1972, 164 էջ։
  • Ես սիրում եմ ձեզ, Երևան, 1975, 236 էջ։
  • Բարի խոսք, Երևան, 1980, 284 էջ[4]։
  • Մարդը մարդով է մարդ (հարցազրույցներ անվանի մարդկանց հետ), Երևան, 1982, 200 էջ։
  • Զվարճալի հարցազրույցներ, Երևան, 1984, 168 էջ։
  • Ո՞ւր եք, տղաներ, Երևան, 1984, 80 էջ։
  • Զվարճալի հարցազրույցներ, Երևան, 1985, 168 էջ։
  • Ես քո զավակն եմ, Հայաստան, Երևան, 1986, 432 էջ։
  • Սիրելի ուսուցիչ, Երևան, 1987, 184 էջ։
  • Բարի ժպիտներ (300 կատակ), Երևան, 1988, 176 էջ։
  • Չքնաղ երազ, Երևան, 1991, 208 էջ[5]։
  • Խորհրդավոր խորհրդարան, Երևան, 1992, 304 էջ[6]։
  • Խաչ և սուր (հերոսապատում – խոհապատում), Երևան, 1995, 112 էջ[7]։
  • 500 կատակ, Հալէպ, 2000, 216 էջ։
  • Ընտրանի, Երևան, 2004, 200 էջ։
  • Հավատամքս հալածանքիդ ենթարկվեց։ Բանաստեղծություններ։ Դրազարկ, 2004, 195 էջ[8]։
  • Հատընտիր, Երևան, 2016, 120 էջ։

Թարգմանություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Սովետական Ուզբեկստանի բանաստեղծները (ժողովածուի մի մասը թարգմանել է Ա. Սահակյանը), Երևան, Հայպետհրատ, 1961, 174 էջ, տպ. 3000:
  2. Իսաև Եգոր, Հիշողության դատը (պոեմ), Երևան, «Հայաստան», 1966, 121 էջ, տպ. 5000
  3. Միշտակին Յուրի, Երեք պատմվածք Լենինի մասին, Երևան, «Հայաստան», 1970, 21 էջ, տպ. 20000:
  4. Սիրո և պայքարի երգեր (վիետնամական բանաստեղծություններ), Երևան, «Հայաստան», 1971, 71 էջ, տպ. 3000:
  5. Տաջիկական քնար (մի մասը թարգմանել է Ա. Սահակյանը) Երևան, «Հայաստան», 973, 370 էջ, տպ. 3000:
  6. Ոսկե դարպասներ։ Ուկրաինական քնարերգություն (մի մասը թարգմանել է Ա. Սահակյանը), Երևան, «Սովետական գրող», 1977, 413 էջ, տպ. 3000:
  7. Օլեյնիկ Բորիս, Կանգնած եմ հողին (բանաստեղծություններ), Երևան, «Սովետական գրող», 1977, 54 էջ, տպ. 5000
  8. Շեստինսկի Օլեգ, Իմ Հայաստան (ժողովածուի մեջ մտնող 2 պոեմ թարգմանել է Ա. Սահակյանը), Երևան, «Սովետական գրող», 1979, 162 էջ, տպ. 3000
  9. Իսակովսկի Միխայիլ, Կատյուշա, Երևան, «Սովետական գրող», 1980, 80 էջ, տպ. 5000:
  10. Դրաչ Իվան, Դեպի ակունքներ։ Բանաստեղծություններ (թարգմանության հեղինակը Ռ. Դավոյան), Երևան, «Սովետական գրող», 1981, 79 էջ, տպ. 3000
  11. Ծիածան։ Բանաստեղծությունների ժողովածուն ներառում է 15 հանրապետությունների մանկագիրների լավագույն գործերը (գրքի մի մասը թարգմանել է Ա. Սահակյանը), Երևան, «Սովետական գրող», 1982, 184 էջ, տպ, 10.000
  12. Խաղաղ Դոնի բանաստեղծները (ժողովածուի մի մասը թարգմանել է Ա. Սահակյանը), Երևան, «Սովետական գրող», 1983, 140 էջ, տպ. 10.000
  13. Քնար եղբայրության։ Ուկրաինայի բանաստեղծները Հայաստանի մասին (ժողովածուի մի մասը թարգմանել է Ա. Սահակյանը), Երևան, «Սովետական գրող», 1983, 164 էջ, տպ. 5000
  14. Իսաև Եգոր, Հիշողության հեռաստան։ Հիշողության դատը (պոեմներ), Երևան, «Սովետական գրող», 1984, 168 էջ, տպ. 5000

Մամուլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Աշնան անտառում; Նշանդրեք; «Հեքիաթ այգում չես, սիրելի՛ս, մնում...»; «Մենք բաժանված ենք...»; «Ինքնաթիռն հանկարծ չլռի՞ օդում...» (բանաստեղծություններ)։ «Գարուն», 1967, № 4, էջ 12-13։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • ՀամԼԿԵՄ մրցանակի դափնեկիր (1970, «Ապրել և սիրել» բանաստեղծությունների գրքի, «Անմահությունից մեկ ժամ առաջ» և «Հավերժ երիտասարդ» պոեմների համար)[9]։
  • Պարգևատրվել է ՀՀ վարչապետի հուշամեդալով (2011)։

Մեջբերումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նրա ստեղծագործություններից և մտքերից.

Aquote1.png Եթե դու չունես սեփական կարծիք, ուրիշի ձեռքին կդառնաս գործիք։ Aquote2.png


Aquote1.png

Ես իմ անուշ Հայաստանի չարենցահամ բառն եմ սիրում,
Եվ Չարենցի մե՜ծ քնարի ազատաձայն լարն եմ սիրում,
Լուսամփոփի պես աղջկան՝ աստվածամոր իր աչքերով,
Եվ գյոզալի էշխից էրված Սայաթ-Նովյան տաղն եմ սիրում։

Aquote2.png
Aquote1.png Անունդ վախով եմ տալիս,

Որպեսզի շուրթերս չայրվեն,
Որպեսզի չմատնեմ ես ինձ,
Որպեսզի անունդ չայրեմ։

Aquote2.png

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 http://armradioarchive.am/ar/3qAuMi1
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Poet and satirist Aramais Sahakyan passed away
  3. ↑ Մահացել է Արամայիս Սահակյանը
  4. ↑ Սահակյան Արամայիս Ադամի (1980)։ Բարի խոսք (հայերեն)։ Սովետական գրող 
  5. ↑ Սահակյան Արամայիս (1991)։ Չքնաղ երազ։ Բանաստեղծ։ Արևիկ 
  6. ↑ Սահակյան Արամայիս (1992-01-01)։ Խորհրդավոր խորհրդարան։ (Երգիծանք և հրապարակախոս.) (հայերեն)։ Պարբերական։ ISBN 9785807904621 
  7. ↑ Սահակյան Արամայիս (1995)։ Խաչ և սուր։ Հերոսապատում-խոհապատում։ Պարբերական 
  8. ↑ Sahakyan Aramayis (2004)։ Հավատամքս հալածանքիդ ենթարկվեց։ Բանաստեղծություններ (հայերեն)։ Դրազարկ։ ISBN 9789993097020 
  9. ↑ «Գարուն», 1970, № 7, էջ 2։

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Գրական տեղեկատու, Երևան, 1986, էջ 469-472
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 10, էջ 136)։ CC BY-SA icon 80x15.png
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
ՀԳՀԳ: 10345 · ISNI: 0000 0000 6297 7926 · NTA: 39361655X · VIAF: 89901120 · WorldCat VIAF: 89901120
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Արամայիս_Սահակյան&oldid=8335112» էջից