Պողոս Մակինցյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պողոս Մակինցյան
Դիմանկար
Ծնվել էապրիլի 20, 1884(1884-04-20)
ԾննդավայրՆերքին Ագուլիս
Մահացել էհուլիսի 18, 1938(1938-07-18) (54 տարեկան)
Մահվան վայրԵրևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
ՔաղաքացիությունFlag of Russia.svg Ռուսական կայսրություն և Flag of the USSR (1936-1955).svg ԽՍՀՄ
ԿրթությունԼազարյան ճեմարան (1906) և Մոսկվայի համալսարանի պատմաբանասիրական ֆակուլտետ (1912)
Մասնագիտությունգրականագետ, թարգմանիչ, քաղաքական գործիչ, հրապարակախոս և ուսուցիչ
ԱշխատավայրԳևորգյան Հոգևոր Ճեմարան, Գայանյան օրիորդաց դպրոց, Ազգային փոքրամասնությունների խորհուրդ, People's Commissariat for Education? և Հակահեղափոխության և դիվերսիայի դեմ պայքարի համառուսական արտակարգ հանձնաժողով
ԱմուսինԵվգենյա Սեբար
Զբաղեցրած պաշտոններinterior minister?
ԿուսակցությունԽՄԿԿ
ԱնդամությունԽՍՀՄ Գրողների միություն
ԵրեխաներԱնահիտ Մակինցյան

Պողոս Մկրտչի Մակինցյան (ապրիլի 20, 1884(1884-04-20), Ներքին Ագուլիս - հուլիսի 18, 1938(1938-07-18), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[1]), հայ գրականագետ, թարգմանիչ, պետական-քաղաքական գործիչ, հրապարակախոս։ Եղել է ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1934 թվականից և հայերենի լատինատառ ուղղագրության ջատագով։ 1921 թվականին տեղափոխվել է Հայաստան և նշանակվել ՀԽՍՀ-ի Ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսար, և նույն թվականին հանդիսացել Կարսի պայմանագրի ստորագրողներից մեկը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Ներքին Ագուլիս գյուղաքաղաքում։ 1906 թվականին ավարտել է Մոսկվայի Լազարյան ճեմարանը, 1912-ին՝ Մոսկվայի համալսարանի պատմաբանասիրական ֆակուլտետը։ 1910-1912 թվականներին Մոսկվայում Վահան Տերյանի և այլոց հետ հրատարակել է «Գարուն» ալմանախը։ Համալսարանն ավարտելուց հետո 1915 թվականին հրավիրվել է Էջմիածին և գրականության դասեր տվել Գևորգյան ճեմարանում։ Ապա փոխադրվել է Երևան և ռուսաց լեզու դասավանդել թեմական և Գայանյան դպրոցում։ 1918 թվականին մեկնել է Մոսկվա։ Այստեղ աշխատել է ՌՍՖՍՀ ազգությունների ժողկոմատում որպես ժողկոմի տեղակալ՝ հայկական գործերի գծով, 1919-1920 թվականներին՝ ՌՍՖՍՀ լուսավորության ժողկոմատի ազգային փոքրամասնությունների բաժնի վարիչ, 1920-1921 թվականներին Համառուսաստանյան արտակարգ հանձնաժողովի՝ ազգային փոքրամասնությունների մամուլի բյուրոյի վարիչ։ 1921 թվականին, Ալեքսանդր Մյասնիկյանի առաջարկությամբ տեղափոխվել է [ՀԽՍՀ|[Հայաստան]], նշանակվել ներքին գործերի ժողկոմ, միաժամանակ աշխատել որպես ժողկոմխորհի նախագահի տեղակալ։ 1919 թվականին հանդես է գալիս մի նախաձեռնությամբ, որը ավարտին չի կարողանում հասցնել՝ փորձում էր հայերենի ուղղագրությունը դարձնել լատինատառ։ 1921-1922 թվականներին եղել է Հայաստանի լուսավորության ժողկոմ։ 1922-1925 թվականներին դիվանագիտական աշխատանք է կատարել Կ. Պոլսում, 1925-1927 թվականներին՝ Միլանում և Փարիզում։ Կյանքի վերջին տարիներին եղել է ԽՍՀՄ ԳԱ Անդրկովկասյան մասնաճյուղի գիտական քարտուղարը։ Մահացել է 1937 թվականին։ Դարձել է ստալինյան ռեպրեսիաների զոհ, 1937 թ. անհիմն բռնադատվել է Երևանում, ապա՝ գնդակահարվել։ 1955 թ. (հետմահու) արդարացվել է։ ԽՄԿԿ անդամ 1917 թվականից։

Ստեղծագործական կյանքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պողոս Մակինցյանի գրականագիտական հոդվածները ցրված են պարբերական մամուլում և առանձին հրատարակությունների առաջաբաններում։ Դրանցից է «Գարուն» ալմանախի (Մոսկվա) 1912 թվականի համարում տպագրված «Դիմագծեր» հոդվածը, որը նվիրված է Հովհաննես Թումանյանին և Ավետիք Իսահակյանին։ 1916 թվականին «Մշակ» թերթում տպագրվել է նրա «Գրական մանրուքներ» հոդվածաշարը։ Մակինցյանը օգնել է Մաքսիմ Գորկուն՝ «Հայ գրականության ժողովածու»-ի (լույս է տեսել ռուսերեն, 1916 թվականին) կազմման ժամանակ։ Նա օգնել է նաև Վալերի Բրյուսովին «Հայաստանի պոեզիա» անթոլոգիան կազմելու համար։ Կազմել, հրատարակության է պատրաստել Վահան Տերյանի երկերի ժողովածուի չորս հատորյակը (1923-1925)։ Հայերենից ռուսերեն է թարգմանել Հովհաննես Թումանյանի «Գիքորը», Շիրվանզադեի «Քաոս»-ը, Գուրգեն Մահարու «Մանկություը», Մկրտիչ Արմենի «Հեղնար աղբյուրը»[2]։

Ստեղծագործությունների մատենագրությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Մակինցյան Պ., Դիմագծեր, Երևան, «Սովետական գրող», 1980, 325 էջ, տպաքանակ 3.000։

Պ. Մակինցյանի կատարած թարգմանությունները (ռուսերենից և գերմաներենից)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Mesrop1776t.jpg Այս հեղինակի կատարած թարգմանությունների ցանկը կարող եք որոնել «Թարգմանչաց արվեստ» շտեմարանի «Թարգմանիչներ» բաժնում

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Ա․ Ա․ Այվազյան, ՆԱԽԻՋԵՎԱՆ․ պատկերազարդ բնաշխարհիկ հանրագիտակ, Երևան, «Հուշարձան», 1995, էջ 289 — 368 էջ. — 2700 հատ, ISBN 5-8079-0911-9։
  2. ↑ Հայկ Խաչատրյան (1986)։ Գրական տեղեկատու։ Երևան: «Սովետական գրող»։ էջ 354-355 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
ՀԳՀԳ: 9258 · GND: 1158356692 · NTA: 080133835 · SUDOC: 226955508 · VIAF: 289484770 · WorldCat VIAF: 289484770
Հայաստանի Ներքին գործերի նախարարները և ՀՀ ԿԱ ՀՀ Ոստիկանության պետերը
Հայաստանի առաջին հանրապետություն
1918-1920
Flag of Armenia (1918–1922).svg

Արամ Մանուկյան (1918թ. հուլիս - 1919թ. հունվար) • Ալեքսանդր Հովհաննեսի Խատիսյան (1919թ. փետրվար - օգոստոս) • Աբրահամ Գյուլխանդանյան (1919 թ. օգոստոս-1920 թ.մայիս) • Ռուբեն Տեր-Մինասյան (1920 թ.մայիս - 1920 թ.սեպտեմբեր) • Սարգիս Արարատյան (1920թ. սեպտեմեբր - նոյեմբեր) • Սիմոն Վրացյան (1920թ. նոյեմբեր)
Անդրկովկասյան ԽՍՖՀ
կամ Հայկական ԽՍՀ

Flag of the Transcaucasian SFSR.svg
Flag of the Armenian Soviet Socialist Republic (1952–1990).svg
Ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսարներ: Իսահակ Դովլաթյան (1920թ. դեկտեմբեր - 1921թ. ապրիլ) • Պողոս Մակինցյան (1921թ. ապրիլ - հուլիս) • Ավիս Նուրիջանյան (1921թ. հուլիս - օգոստոս) • Շավարշ Ամիրխանյան (1921թ. օգոստոս - 1924թ. մայիս) • Հովհաննես Դուրգարյան (1924թ. մայիս - 1927թ. հուլիս) • Սերգեյ Մելիք-Հովսեփյան (1927թ. հուլիս - 1928թ. դեկտեմբեր)
Պետական քաղաքական վարչության պետեր: Սեդրակ Մարգարյան (1929թ. փետրվար - նոյեմբեր) • Հայկ Պետրոսյան (1929թ. նոյեմբեր - 1930թ. մայիս) • Սեդրակ Օթյան (1930թ. մայիս - հոկտեմբեր) • Արմենակ Աբուլյան (1930թ. դեկտեմբեր - 1934թ. հուլիս)
Ներքին գործերի ժողովրդական կոմիսարներ: Խաչիկ Մուղդուսի (1934թ. հուլիս - 1937թ. սեպտեմբեր) • Վիկտոր Խվորոստով (1937թ. նոյեմբեր - 1939թ. մարտ) • Ալեքսեյ Կորոտկով (1939թ. մարտ - 1941թ. մարտ) • Գեորգի Մարտիրոսով (1941թ. մարտ - 1943թ. մայիս) • Իվան Մաթևոսով (1943թ. մարտ - 1947թ. օգոստոս)
Ներքին գործերի մինիստրներ: Խորեն Գրիգորյան (1947թ. օգոստոս - 1953թ. մարտ) • Գեորգի Մարտիրոսով (1953թ. մարտ - 1954թ. ապրիլ) • Պյոտր Պիսկունով (1954թ. ապրիլ - 1957թ. օգոստոս) • Հայկ Հովհաննեսի Մելքոնյան (1957թ. օգոստոս - 1961թ. օգոստոս) • Սերգեյ Արկադիի Արզումանյան (1961թ. օգոստոս - 1968թ. դեկտեմբեր) • Վլադիմիր Սարգսի Դարբինյան (1968թ. դեկտեմբեր - 1974թ. սեպտեմբեր) • Եվգենի Գուրգենի Պատալով (1974թ. դեկտեմբեր - 1983թ. նոյեմբեր) • Հայկազ Շահինյան (1983թ. նոյեմբեր - 1988թ. հունիս) • Հուսիկ Սուրենի Հարությունյան (1988թ. հունիս - 1990թ. մայիս) • Լյովա Հակոբի Գալստյան (1990թ. հունիս - օգոստոս)
Հայաստան

Flag of Armenia.svg
Ներքին գործերի նախարարներ: Կառլոս Ղազարյան (1990 թ. օգոստոս - 1991 թ. մարտ) • Աշոտ Մանուչարյան (1991 թ. մարտ - 1991 թ. դեկտեմբեր) • Վալերի Պողոսյան (1991 թ. դեկտեմբեր - 1992 թ. փետրվար) • Վանո Սիրադեղյան (1992 թ. փետրվար - 1996 թ. նոյեմբեր)
Ներքին գործերի և ազգային անվտանգության նախարար: Սերժ Սարգսյան (1996 թ. նոյեմբեր - 1999 թ. հունիս)
Ներքին գործերի նախարարներ: Սուրեն Աբրահամյան (1999 թ. հունիս - նոյեմբեր) • Հայկ Հարությունյան (1999 թ. նոյեմբեր - 2003 թ. հունվար)
ՀՀ Կառավարությանն առընթեր ՀՀ Ոստիկանության պետեր: Հայկ Հարությունյան (2003 թ. հունվար - 2008 թ. հունիս) • Ալիկ Սարգսյան (2008 թ. հունիս - 2011 թ. նոյեմբեր) • Վլադիմիր Գասպարյան (2011 թ. նոյեմբեր - 2018 թ. մայիս) • Վալերիյ Օսիպյան (2018 թ. մայիս -)
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պողոս_Մակինցյան&oldid=8683644» էջից