 Տարվա հոդված
|
< «Շաբաթվա հոդված» նախագիծ
Ալեքսանդր Մակեդոնացու արշավանքները ղեկավարվել են Մակեդոնիայի արքա Ալեքսանդր III Մակեդոնացու (արևմտյան գրականության մեջ հայտնի է նաև «Մեծ» տիտղոսով) կողմից և ուղղված են եղել առաջին հերթին Աքեմենյան Պարսկաստանի դեմ, որի արքան էր Դարեհ III Կոդոմանոսը, ինչպես նաև տեղական իշխանությունների և հրամանատարների դեմ ինչպես Մերձավոր Արևելքում, այնպես էլ Հնդկաստանում։ Իր կյանքի վերջին տարիներին Ալեքսանդրը գրավել էր աշխարհի՝ հին հույների հայտնի գրեթե ամբողջ հատվածը, սակայն նրան հաջողվել է գրավել Հարավային Ասիայի միայն մի մասը։ Չնայած նա՝ որպես ռազմական գործիչ, հաջողակ էր, սակայն որպես քաղաքական գործիչ՝ ոչ, քանի որ նրան չհաջողվեց կայունացնել երկիրը, և իր մահից հետո իր հսկայածավալ տերության ներսում սկսվեց քաղաքացիական պատերազմ, ինչից հետո՝ մ․թ․ա․ 301 թվականին, տերությունը մասնատվեց մի շարք հելլենիստական պետությունների։
Ալեքսանդրը Մակեդոնիայի գահը ժառանգել է իր հորից՝ Փիլիպոս II-ից, որին հաջողվել էր Կորնթոսյան միության մեջ գտնվող մայրցամաքային Հունաստանի քաղաք-պետությունների հիմնական մասը միավորել մակեդոնական հեգեմոնիայի ներքո։ Հունաստանի հարավային շրջանների ապստամբ քաղաք-պետությունների վրա Մակեդոնիայի գերիշխանությունը վերահաստատելուց հետո Ալեքսանդրն իր զենքն ուղղում է ընդդեմ բալկայան հարևանների, որոնց դեմ պատերազմը կարճ էր, սակայն արյունալի։ Ավարտելով այդ արշավանքները՝ Մակեդոնիայի երիտասարդ արքան ձեռնամուխ է լինում Աքեմենյան Պարսկաստանի դեմ պատերազմին՝ ընդդեմ «արքայից արքա» Դարեհ III-ի (այդ տիտղոսը աքեմենյան արքաներին էր անցնում ժառանգաբար), որը պարտություն կրեց և տապալվեց։ Մակեդոնացու արշավանքներն իրենց մեջ ներառել են նաև Փոքր Ասիան, Սիրիան, Փյունիկիան, Հրեաստանը, Գազան, Եգիպտոսը, Միջագետքը, Պարսկաստանը և Բակտրիան, իսկ հետագայում մեծացնելով իր տերության սահմանները՝ Ալեքսանդրը հասավ մինչև Թաքսիլա և Հնդկաստան, ինչից հետո նրա զորքը հրաժարվեց առաջ շարժվել։
Ալեքսանդրը պլանավորում էր իրականացնել մի շարք այլ արշավանքներ, ինչպիսք էին օրինակ՝ ներխուժում Արաբական թերակղզի, իսկ դրանից հետո՝ դեպի Արևմուտք՝ Հռոմ, Կարթագեն և Պիրենեյան թերակղզի, սակայն Ալեքսանդրի մահից հետո նրա զորավար-դիադոքոսներն ամբողջովին մոռացության տվեցին այս պլանները։ Ալեքսանդրի մահից մի քանի տարի անց դիադոքոսներն սկսեցին պատերազմել միմյանց դեմ՝ բաժանելով ամբողջ կայսրությունը միմյանց միջև․ այդ քաղաքացիական պատերազմները տևեցին շուրջ 40 տարի։ Ալեքսանդրն սկիզբ դրեց հելլենիզմի դարաշրջանին։ Ավելին⇒
|
 Գիտե՞ք, որ․․․
|
- ...այս եգիպտական աստվածուհին խորհրդանշում էր այն բարոյական և էթիկական սկզբունքները, որ ամեն եգիպտացի պետք է հետևի։
- ...չինական օպերայում կանացի մի դեր գոյություն ունի, որը սովորաբար կատարում է տղամարդ։
- ...այս թանգարանն առաջին համալսարանական թանգարանն է աշխարհում։
- ...հին եգիպտական իմաստության, գիտությունների, Լուսնի, գրադարանների, գիտնականների, պաշտոնյաների աստվածը մեկնն է։
- ...Փարիզի ամենաբարձր կետը այս բնակավայրն է։
- ...աշխարհի ամենամեծ թագավորական նստավայրը այս պալատն է։
|
 Մասնակցիր
|
Վիքիպեդիան հանրագիտարան է, որն ստեղծվել և զարգանում է քեզ նման այցելուների կողմից։ Այստեղ գործում է «մեկը բոլորի համար, բոլորը՝ մեկի համար» սկզբունքը։
Առաջին անգա՞մ ես փորձում. օգտվի՛ր օգնության դասընթացից։ Չգիտես՝ ինչի՞ց սկսել. ահա մի քանի խորհուրդ:
 Մասնակցի՛ր այս ամիս կազմակերպվող նախագծերին։
|
|
 Հունվարի 24-ը պատմության մեջ
|
- 1705 թ. – ծնվել է Ֆարինելլին, իտալացի նշանավոր օպերային երգիչ (մահ. 1782 թ.):
- 1776 թ. – ծնվել է Էռնստ Հոֆմանը, ռոմանտիզմի ժանրի գերմանացի գրող (մահ. 1822 թ.):
- 1848 թ. – ԱՄՆ-ում սկսվեց Կալիֆոռնիական «ոսկու տենդը», երբ հայտնաբերվեց ոսկու առաջին կտորը:
- 1924 թ. – ծնվել է Պարույր Սևակը, հայ մեծանուն գրող, բանաստեղծ, գրականագետ (մահ. 1971 թ.):
- 1924 թ. – սկսվեցին առաջին Ձմեռային օլիմպիական խաղերը:
- 1953 թ. – ծնվել է Յուրի Բաշմետը, ռուս նշանավոր երաժիշտ, ալտահար, դիրիժոր:
- 1984 թ. – թողարկվեց առաջին Էփլ Մակինտոշ անհատական համակարգիչը:
- 1987 թ. - մահացել է Արամ Նալբանդյանը, հայ ականավոր քիմիկոս (ծն. 1908 թ.):
- 2011 թ. – Մոսկվայի «Դոմոդեդովո» օդանավակայանում տեղի ունեցած ահաբեկչական գործության` պայթյունի հետևանքով մահացավ 35 մարդ, մոտ 180-ը վիրավորվեցին:
|
 Նորություններ
|
|
|
 Օրվա պատկերը Վիքիպահեստից
|
|
|
 Ցուցափեղկ
|
«Ցուցափեղկում» ընդգրկված են Հայերեն Վիքիպեդիայի լավագույն՝ ընտրյալ, լավ և տարվա հոդվածները, ինչպես նաև ընտրյալ ցանկերը:
Այս պահին Հայերեն Վիքիպեդիան ունի 56 ընտրյալ, 40 լավ, 33 տարվա հոդված և 7 ընտրյալ ցանկ։
| Վերջին ընտրյալ հոդվածներն են՝
|
Վերջին լավ հոդվածներն են՝
|
|
|
|
|
Նոր թեկնածուներ՝
|
Նոր թեկնածուներ՝
|
Վերջին ընտրյալ ցանկերն են՝
Նոր թեկնածուներ՝
2020 թվականի Տարվա հոդվածն են՝
|
|
Քույր նախագծեր
