Գլխավոր էջ
Շաբաթվա հոդված
Յուպիտեր (լատ.՝ Jupiter) կամ Լուսնթագ, Արեգակից հեռավորությամբ հինգերորդ և արեգակնային համակարգի ամենամեծ մոլորակը։ Յուպիտերի զանգվածը կազմում է Արեգակի զանգվածի ընդամենը մեկ հազարերորդը (0,1%), միևնույն ժամանակ այն երկուսուկես անգամ մեծ է արեգակնային համակարգի բոլոր մնացած մոլորակների ընդհանուր զանգվածից։ Սատուրնի, Ուրանի և Նեպտունի հետ միասին դասվում է գազային հսկաների դասին։ Այս չորս մոլորակները երբեմն միասին նաև անվանվում են յուպիտերյաններ կամ արտաքին մոլորակներ։
Յուպիտերը մարդկությանը հայտնի է հնագույն ժամանակներից, ինչը և արտացոլված է տարբեր մշակույթների դիցաբանության մեջ և կրոնական պատկերացումներում՝ Միջագետքի, Բաբելոնի, Հունաստանի և այլն։ Հռոմեացիները մոլորակն անվանել են Հռոմեական աստվածների բարձրագույնի՝ Յուպիտերի անունով։
Երկրից դիտելիս, Յուպիտերը կարող է հասնել −2,94 տեսանելի մեծության, հետևաբար այն Երկրի գիշերային երկնքում մեծությամբ երրորդ պայծառ մարմինն է՝ Լուսնից և Վեներայից հետո (Մարսը մոտավորապես կարող է հասնել Յուպիտերի մեծության միայն իր ուղեծրի որոշակի կետերում)։
Յուպիտերի շուրջը գոյություն ունի օղակների համակարգ, բացի այդ մոլորակն ունի հզոր մագնիսոլորտ։ Յուպիտերը ունի առնվազն 67 արբանյակ, որոնցից ամենամեծերը՝ Իոն, Եվրոպան, Գանիմեդը և Կալիստոն հայտնաբերվել են դեռևս Գալիլեո Գալիլեյի կողմից 1610 թվականին, որի պատճառով էլ հաճախ կոչվում են Գալիլեյան արբանյակներ։ Ամենամեծ արբանյակը՝ Գանիմեդը, տրամագծով գերազանցում է...Ավելին⇒
Նորություններ
Շարունակվող իրադարձություններ՝ Ռուս-ուկրաինական պատերազմ (2022) • Ադրբեջանական զինուժի ներխուժումը Հայաստան
- սեպտեմբերի 26-ին «Հյուսիսային հոսք» և «Հյուսիսային հոսք-2» գազատարների Դանիայի բացառիկ տնտեսական գոտում գտնվող խողովակի երեք հատվածներում վթար է տեղի ունեցել։
- սեպտեմբեր 16-ին Իրանի քուրդ փոքրամասնության անդամ 22-ամյա Մահսա Ամինիի մահվանից հետո երկրի մի շարք քաղաքներում։բողոքի ցույցեր են սկսել (նկարում) ։
- սեպտեմբերի 13-ին Ադրբեջանի զինված ուժերը Հայաստանի արևելյան սահմանների նկատմամբ լայնամասշտաբ ռազմական գործողություն են սկսել։
- սեպտեմբերի 12-ին Բելգրադում ընթացող 2022 թվականի հունահռոմեական ոճի ըմբշամարտի աշխարհի առաջնությունում Արթուր Ալեքսանյանը չորրորդ անգամ է նվաճել աշխարհի չեմպիոնի տիտղոսը։
- սեպտեմբերի 10-ին Վենետիկի միջազգային 79-րդ կինոփառատոնում Լորա Պոյտրասի «Ամբողջ գեղեցկությունը և արյունահեղությունը» վավերագրական կինոնկարը արժանացել է «Ոսկե առյուծ» մրցանակի։
- սեպտեմբերի 8-ին Միացյալ Թագավորության գահը զբաղեցրել է Արքայազն Չարլզը՝ Չարլզ III անունով։
- սեպտեմբերի 8-ին Բալմորալում՝ 70 տարի թագավորելուց հետո, 96 տարեկանում մահացել է Մեծ Բրիտանիայի ամենաերկարակյաց միապետը՝ Եղիսաբեթ II թագուհին։
Վերջերս մահացածներ՝ Բորիս Մոիսեև • Ռաֆայել Չմշկյան • Վլադիմիր Գոլուբև • Ժան Լյուկ Գոդար • Վրույր Հարությունյան • Եղիսաբեթ II
Գիտե՞ք, որ․․․
- 1686 թվականին Փարիզում հիմնված առաջին սրճարանի (նկարում) ճաշացանկը շատ ժամանակակից էր՝ սուրճ, պաղպաղակ, հյութեր, շաքարապատ մրգեր և, իհարկե, գինի։
- 1830 թվականի տղամարդկանց հագուստի նորարարությունը լրագրողի կողմից որակվել է «անտակտ և զզվելի», չնայած, որ այն մինչ այսօր օգտագործվում է։
- Աշխարհի ամենանեղ բնակելի տունը Լեհաստանի մայրաքաղաքում է, այն ամենանեղ հատվածում 92 սմ է, իսկ ամենալայնում՝ 152 սմ։ Տունն օգտագործվում է որպես բնակելի տարածք, թեև չի համապատասխանում լեհական քաղաքաշինական նորմերին։
- ամերիկացի կոմպոզիտորի «Որքան հնարավոր է դանդաղ» ստեղծագործությունը սկսել են կատարել 2001 թվականին և այն ավարտվելու է վեց դար հետո՝ 2640 թվականին։ Անընդհատ հնչող նոտաները փոխվում են տարին մեկ կամ երկու անգամ։
- «Ավելի լավ է ծաղիկներ, քան փամփուշտներ» արտահայտությունը դարձել է հակապատերազմական տրամադրությունների կարգախոս և այն փորագրված է արտահայտության հեղինակի՝ Էլիսոն Քրաուսի տապանաքարի վրա։
- Դոմինիկ Էնգրը Թեոդոր Շասերիոյին անվանել է «գեղանկարչության ապագա Նապոլեոն», և նա արդարացրել է այդ անվանումը՝ դառնալով Լուվրում ցուցադրվող ամենաերիտասարդ նկարիչը։
Ներկայացում
Վիքիպեդիան առցանց, բազմալեզու, խմբակային հանրագիտարանային նախագիծ է, որն աշխատում է վիքի ձևաչափով։ Նախագիծը նպատակ ունի տրամադրել ազատ, հավաստի և ստուգելի բովանդակություն, որը յուրաքանչյուրը կարող է փոփոխել և բարելավել։
Վիքիպեդիան առաջնորդվում է հիմնարար սկզբունքներով, իսկ բովանդակությունը հրապարակվում է Creative Commons BY-SA արտոնագրի ներքո։ Այն կարելի է պատճենել և օգտագործել՝ պահպանելով սույն արտոնագրի պայմանները։ Վիքիպեդիայում ողջ տեղեկատվությունը ներկայացված է ազատ, առանց գովազդի և իր օգտագործողների անձնական տվյալների օգտագործման։
Վիքիպեդիայի հոդվածների հեղինակները կամավորներն են։ Նրանք կոորդինացնում են իրենց ջանքերը համաձայն համայնքում ընդունված կանոնների և ուղեցույցների ու առանց առաջնորդների։
| Այս պահին Հայերեն Վիքիպեդիայում կա՝ | |
| 293 401 հոդված |
376 ակտիվ խմբագիր |
Համագործակցություն
Վիքիպեդիան հանրագիտարան է, որն ստեղծվել և զարգանում է քեզ նման այցելուների կողմից։ Այստեղ գործում է «մեկը բոլորի համար, բոլորը՝ մեկի համար» սկզբունքը։
Առաջին անգա՞մ ես փորձում. օգտվի՛ր օգնության դասընթացից։ Չգիտես՝ ինչի՞ց սկսել. ահա մի քանի խորհուրդ։
Մասնակցի՛ր այս ամիս կազմակերպվող նախագծերին։
- Ես ստեղծում եմ կարևորագույն հոդված
- Ամենադիտվող հոդվածների բարելավում
- Շաբաթը մեկ հոդված
- «Վիքիպեդիա» կրթական ծրագիր
- Բժշկական կարևորագույն հոդվածներ
- Այլ նախագծեր
Այս օրը պատմության մեջ
- մ.թ.ա. 551 թ. – ծնվել է Կոնֆուցիոսը, չինացի փիլիսոփա, աշխարհի մեծագույն փիլիսոփաներից մեկը (մահ. 479 թ.)։
- մ.թ.ա. 480 թ. – Եգեյան ծովում տեղի ունեցավ Սալամինի ծովամարտը հույների և պարսիկների միջև։
- 1857 թ. – ծնվել է Գևորգ Բաշինջաղյանը, հայ նկարիչ, գրող, հասարակական գործիչ, ազգային ռեալիստական բնանկարչության հիմնադիր (մահ. 1925 թ.)։
- 1874 թ. – Վաղարշապատում բացվեց Գևորգյան Հոգևոր Ճեմարանը։
- 1895 թ. – մահացել է Լուի Պաստյորը, ֆրանսիացի միկրոբիոլոգ և քիմիկոս, Ֆրանսիական ակադեմիայի անդամ (ծն. 1822 թ.)։
- 1928 թ. – ծնվել է Նիկոլայ Ռիժկովը, ռուս պետական և կուսակցական գործիչ, հայ ժողովրդի մեծ բարեկամ, Հայաստանի ազգային հերոս։
- 1934 թ. – ծնվել է Բրիժիտ Բարդոն, ֆրանսիացի հանրահայտ դերասանուհի։
- 1939 թ. – ԽՍՀՄ-ի և Գերմանիայի միջև խաղաղության և սահմանների մասին պայմանագիր կնքվեց։
- 1994 թ. – Բալթիկ ծովում խորտակվեց էստոնական «Էստոնիա» նավը, ինչի հետևանքով մահացավ 852 մարդ։
- 2003 թ. – Իտալիայում տեղի ունեցավ խոշոր էներգովթար, ինչի արդյունքում հոսանքազրկվեց մոտ 57 միլիոն մարդ։
Օրվա պատկեր
