Գլխավոր էջ

Վիքիպեդիա

Ազատ հանրագիտարան, որը կարող է խմբագրել յուրաքանչյուր ոք։

Շաբաթվա հոդված

Ելտըզի մահափորձ կամ Ելդըզի մահափորձ, ահաբեկչական գործողություն, որն իրականացվել է 1905 թվականին Ելտըզի պալատի մոտ գտնվող Սուլթանիե մզկիթի բակում։ Դեռևս 1896 թվականին՝ Համիդյան կոտորածներից հետո Հայ Հեղափոխական Դաշնակցությունը և Հնչակյան կուսակցությունը իրարից անկախ ընդունել էին Աբդուլ Համիդ II-ի մահապատժի որոշում։ Այդ ժամանակ՝ 1896 թվականի փետրվարին, ՀՅԴ-ն ամենամոտն էր Աբդուլ Համիդի մահապատժի իրականացմանը, սակայն նոր կոտորածների տեղիք չտալու համար ծրագիրը հետաձգվեց։

Հետագայում Քրիստափոր Միքայելյանի կողմից այս հարցը վերաբացվեց։ Նրա համար սկզբունքային էր ձևավորել մի խումբ, անցնել Կոստանդնուպոլիս և իրականացնել Աբդուլ Համիդի սպանությունը։ ՀՅԴ-ի 4-րդ ընդհանուր ժողովի ժամանակ՝ 1904 թվականին, երբ զուգահեռ ընթանում էր Սասունի ապստամբությունը, նորից որոշում ընդունվեց պատուհասել սուլթանին, ինչը պետք է լրացուցիչ հնչեղություն հաղորդեր Սասունի ապստամբությանը և այն դարձներ միջազգային խնդիր։

Կազմավորվում է Ցուցական մարմինը, որի ղեկավար է դառնում Քրիստափոր Միքայելյանը։ Նա ահաբեկչությունը կազմակերպող և իրականացնող խումբ է ձևավորում, որոնց մեջ էին Սաֆոն (Մարտիրոս Մարգարյան), Սև Աշոտը (Կարապետ Եղիկյան), Թորգոմը (Արտաշես Սերեմճյան), Հոնան Դավթյանը և այլն։ Այս կազմը հետագայում ենթարկվեց փոփոխությունների․ անդամագրվեցին նաև Ռուբինա Արեշյանը, Մարի Զայցը, տիկին Անչուկովան, Քրիս Ֆանարջյանը, Համբարձում Աղաջանյանը (Կարո), Սարգիս Բարսեղյանը (Վանա Սարգիս), Լևոն Գյուլումյանը, Գրիգոր Սայանը (Ջահիլ), Սամաթիացի Զարեհը, Արամ Անդրեսայանը և այլք։ Ցուցական մարմնին տրամադրվեց 50 հազար ռուսական ոսկե ռուբլի։

Գործողությունը ստացավ «Նժույգի գործ» անվանումը, որի միայն մի մասն էր կազմում Ելտըզի մահափորձը։ Խմբի անդմաները օտարերկրացիների անվանումներով մուտք գործեցին Կոստանդնուպոլիս և սկսեցին իրականացնել ահաբեկչության պատրաստությունները։ Որոշվեց երկու ձևով միաժամանակ կատարել հարձակում․ սուլթանի վրա ձեռնառումբեր նետել և կառքի մեջ մեծ քանակությամբ մելինիտ պայթուցիկ նյութ դնելով՝ պայթեցնել այն, երբ սուլթանը կլիներ ամենափոքր հեռավորության վրա։ Քրիստափոր Միքայելյանը, որը ձեռնառումբերը փորձարկելու նպատակով գնացել էր Բուլղարիա, մարտի 4-ին Սոֆիայի մոտ գտնվող Վիտոշ լեռան լանջին փորձերը իրականացնելու ժամանակ նահատակվում է․ նրա հետ մահանում է նաև խմբի կարևոր անդամ Վռամշապուհ Քնեդիրյանը։ Սակայն ահաբեկչությանը պատրաստվող խումը շարունակում է իր գործունեությունը և ձեռք բերում 124 կգ մելիտին, շքեղ մի կառք, որի մեջ էլ տեղադրվում է գերհզոր պայթուցիկը։

1905 թվականի հուլիսի 21-ին Ռուբինան իրականցնում է ահաբեկչական գործողությունը։ Նա ռումբի ժամացույցը լարում է մզկիթի զանգը լսելուց հետո ուղիղ 1 րոպե 48 վայրկյանի վրա և լքում կառքը։ Մինչ այդ հաշվարկված էր, որ սուլթանը հենց այդքան ժամանակ անց էր լինում կառքից նվազագույն հեռավորության վրա։ Ռումբը պայթում է, որի հետևանքով զոհվում է 26 և վիրավորվում 59 մարդ, սակայն դրանց թվում չէր սուլթան Աբդուլ Համիդ II-ը, քանի որ սովորականից փոքր ինչ ուշ էր դուրս եկել մզկիթից՝ խոսքի բռնվելով պաշտոնյաներից մեկի հետ... Ավելին⇒

Նորություններ

Շարունակվող իրադարձություններ՝ COVID-19 համավարակ • բողոքի ցույցեր (Բելառուս, Հայաստան, ԱՄՆ) • Տիգրայի հակամարտություն

Ավստրալիայի թենիսի բաց առաջնությունում կանանց մենախաղի հաղթող է դարձել Նաոմի Օսական, տղամարդկանց մենախաղում հաղթել է Նովակ Ջոկովիչը։
Հրաժարական է ներկայացրել Վրաստանի վարչապետ Գեորգի Գախարիան։
NASA-ի Perseverance մարսագնացը հաջողությամբ վայրէջք է կատարել Մարս մոլորակի վրա։
Մարիո Դրագին ստանձնել է Իտալիայի վարչապետի պաշտոնը՝ վերջ դնելով երկրում կառավարական ճգնաժամին։
90 տարեկան հասակում մահացել է Արգենտինայի նախկին վարչապետ Կառլոս Մենեմը։
Յուրի Ռատասի հրաժարականից հետո Կայա Կալասը դարձել է Էստոնիայի առաջին կին վարչապետը։
Մյանմայում ռազմական հեղաշրջում են իրականացրել Մին Աուն Հլայնի գլավորությամբ։ Ձերբակալվել են նախագահ Վին Մյինը ու բարձրաստիճան այլ պաշտոնյաներ։

Վերջերս մահացածներ՝ Եկատերինա Գրադովա • Լոուրենս Ֆեռլինգետի • Բորիս Շիբորին • Յուրի Աբով • Մեդեա Աբրահամյան • Մարատ Տարասով

Հաջորդ թողարկում | Պահոց | Խմբագրել

Գիտե՞ք, որ․․․

Օսկարի 1-ին մրցանակաբաշխությունը տևել է ընդամենը 15 րոպե։
Հայաստանում կա սատանա անունով բնական քանդակ-հուշարձան։
ԽՍՀՄ 30-ակի ռեկորդակիր հայ ծանրամարտիկի համաշխարհային ռեկորդ սահմանելու առթիվ Երևանում բեմադրվել է ռազմամարզական ներկայացում, որում նա կատարել է Սասունցի Դավթի դերը։
Բժիշկները ֆուտբոլային հանդիպման ժամանակ կոտրել են դարպասապահի ատամները:
«Մենք ենք, մեր սարերը» և «Տղամարդիկ» ֆիլմերը նկարահանվել են նույն գյուղում։
այս անգլիացի ֆուտբոլիստը խաղացել է ավելի քան 700 պաշտոնական խաղ և չի ստացել ոչ դեղին կամ կարմիր քարտ։
Խորհրդային հայ այս քաղաքական գործիչը, ըստ պաշտոնական վարկածի, ինքնասպան է եղել, սակայն կա տեսակետ, որ նրան սպանել են։

Հաջորդ թողարկում | Արխիվ | Խմբագրել

Ներկայացում

Վիքիպեդիան առցանց, բազմալեզու, խմբակային հանրագիտարանային նախագիծ է, որն աշխատում է վիքի ձևաչափով։ Նախագիծը նպատակ ունի տրամադրել ազատ, հավաստի և ստուգելի բովանդակություն, որը յուրաքանչյուրը կարող է փոփոխել և բարելավել։

Վիքիպեդիան առաջնորդվում է հիմնարար սկզբունքներով, իսկ բովանդակությունը հրապարակվում է Creative Commons BY-SA արտոնագրի ներքո։ Այն կարելի է պատճենել և օգտագործել՝ պահպանելով սույն արտոնագրի պայմանները։ Վիքիպեդիայում ողջ տեղեկատվությունը ներկայացված է ազատ, առանց գովազդի և իր օգտագործողների անձնական տվյալների օգտագործման։

Վիքիպեդիայի հոդվածների հեղինակները կամավորներն են։ Նրանք կոորդինացնում են իրենց ջանքերը համաձայն համայնքում ընդունված կանոնների և ուղեցույցների ու առանց առաջնորդների։

Այս պահին Հայերեն Վիքիպեդիայում կա՝
281 808 հոդված	704 ակտիվ խմբագիր

Համագործակցություն

Վիքիպեդիան հանրագիտարան է, որն ստեղծվել և զարգանում է քեզ նման այցելուների կողմից։ Այստեղ գործում է «մեկը բոլորի համար, բոլորը՝ մեկի համար» սկզբունքը։

Առաջին անգա՞մ ես փորձում. օգտվի՛ր օգնության դասընթացից։ Չգիտես՝ ինչի՞ց սկսել. ահա մի քանի խորհուրդ։

Մասնակցի՛ր այս ամիս կազմակերպվող նախագծերին։

Նախագծի էջ | Հաջորդ թողարկում

Այս օրը պատմության մեջ

Աշխարհի շատ երկրներում նշվում է Կանանց միջազգային օրը։

1669 թ. - տեղի ունեցավ Էտնա հրաբխի պատմության մեջ ամենամեծ ժայթքումը, որի հետևանքով մահացավ մոտ 27 000 մարդ։
1876 թ. - ծնվել է Հրաչյա Աճառյանը, հայ մեծանուն գիտնական, բանասեր, ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս, հայոց լեզվի մասին մի շարք նշանավոր աշխատությունների հեղինակ (մահ.1953)։
1887 թ. - ծնվել է Հովսեփ Օրբելին, հայ նշանավոր գիտնական և ակադեմիկոս, Հայաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիայի առաջին նախագահ, (մահ. 1961 թ.)։
1894 թ. - ծնվել է Վյայնո Աալտոնենը, ֆինն նշանավոր քանդակագործ, (մահ. 1966 թ.)։
1869 թ. - մահացել է Հեկտոր Բեռլիոզը, ֆրանսիացի երգահան, դիրիժոր և երաժշտագետ, (ծնվ. 1803 թ.)։
1911 թ. - ծնվել է Ալան Հովհաննեսը, ամերիկահայ նշանավոր երգահան, (մահ. 2000 թ.)։
1950 թ. - ԽՍՀՄ-ը հայտարարեց իր տարածքում ատոմային ռումբի պատրաստման մասին։
1956 թ. - մահացել է Դրաստամատ Կանայանը, Հայ ազգային ազատագրական շարժման գործիչ, զորավար, Հայաստանի Առաջին Հանրապետության պաշտպանության նախարար (ծնվ. 1884 թ.)։