 Շաբաթվա հոդված
|
< «Շաբաթվա հոդված» նախագիծ
Արտաշեսյանների թագավորություն, մ․թ․ա․ 189- մ․թ․ 1 թվականներին գոյություն ունեցած թագավորություն, որի հիմնադիրը Արտաշես Ա Բարեպաշտն է։ Թագավորությունն իր հինադրման սկզբնական շրջանում ունեցել է նվազագույնը 250 հազար կմ2 տարածք, իսկ հզորության գագաթնակետին՝ Տիգրան Մեծի ազդեցության ոլորտը ընդգրկել է շուրջ 3 մլն կմ2 տարածք։ Թագավորության մայրաքաղաքն ի սկզբանե եղել է Երվանդ Դ Վերջինի կողմից կառուցված Երվանդաշատը, ապա Արտաշես Ա-ի կողմից կառուցված է Արտաշատ քաղաքը։ Հետագայում, երբ ստեղծվեց Տիգրան Մեծի աշխարհակալությունը, Արտաշատը ընկավ պետության ծայր հյուսիսում, և Տիգրան Մեծը Աղձնիքում հիմնադրեց Տիգրանակերտը։
Մ․թ․ա․ 201 թվականին Սելևկյան Անտիոքոս Մեծ թագավորի զորքերի ղեկավար Արտաշեսը մտնում է Հայաստան և տապալում Երվանդունիների թագավորությունը, որի վերացումից հետո Արտաշեսը Մեծ Հայքում, իսկ Զարեհը՝ Ծոփքում դառնում են կառավարիչներ։ Սակայն մ․թ․ա․ 190 թվականին տեղի է ունենում Մագնեսիայի ճակատամարտը, որտեղ Սելևկյանները ջախջախիչ պարտություն են կրում և սկսում թուլանալ։ Օգտվելով նպաստավոր պայմաններից՝ Արտաշեսը Մեծ Հայքում, իսկ Զարեհը Ծոփքում մ․թ․ա․ 189 թվականին վերականգնում են հայոց անկախությունը։
Արտաշեսը կատարում է մի շարք բարեփոխումներ, կառուցում է Արտաշատը, և Արտաշեսյանների թագավորությունը տարածաշրջանում ձեռք է բերում ազդեցիկ դիրք։ Արտաշեսին հաջորդում է Արտավազդ Ա-ն, որի ժամանակ տեղի ունեցած հայ-պարթևական պատերազմի ժամանակ հայկական կողմը պարտություն է կրում և ստիպված լինում ապագա արքա Տիրան Ա-ի որդուն՝ Տիգրան Արտաշեսյանին պատանդ հանձնել պարթևներին։ Տիրան Ա-ի ժամանակաշրջանը համեմատաբար խաղաղ է անցնում, իսկ նրա մահից հետո Արտաշեսյանների թագավորություն է վերադառնում Տիգրանը՝ վերադարձի համար պարթևներին զիջելով Յոթանասուն հովիտներ կոչվող տարածքը։
Վերադառնալով Հայաստան՝ Տիգրան Մեծը անմիջապես սկսում է ամրապնդել թագավորության հիմքերը։ Նա դաշնակցում է Պոնտոսի արքա Միհրդատի հետ և մի շարք արշավանքներ ձեռնարկելով՝ ստեղծում հայոց աշխարհակալությունը։ Սակայն այդ ժամանակ սկսվում է հակասություններ առաջանալ Հռոմի և Հայաստանի միջև, որը վերածվում է պատերազմի։ Այն տեղի է ունենում մ․թ․ա․ 69- 66 թվականներին։ Պատերազմի հետևանքով Տիգրան Մեծը կնքում է Արտաշատի պայմանագիրը ըստ որի Հայաստանը կորցնում է իր բոլոր արտաքին նվաճումները, բացառությամբ․․․ Ավելին⇒
|
 Գիտե՞ք, որ․․․
|
|
|
 Մասնակցիր
|
Վիքիպեդիան հանրագիտարան է, որն ստեղծվել և զարգանում է քեզ նման այցելուների կողմից։ Այստեղ գործում է «մեկը բոլորի համար, բոլորը՝ մեկի համար» սկզբունքը։
Առաջին անգա՞մ ես փորձում. օգտվի՛ր օգնության դասընթացից։ Չգիտես՝ ինչի՞ց սկսել. ահա մի քանի խորհուրդ:
 Մասնակցի՛ր այս ամիս կազմակերպվող նախագծերին։
|
|
 Հոկտեմբերի 21-ը պատմության մեջ
|
 - 1097 թ. – Առաջին խաչակրաց արշավանքի ժամանակ խաչակիրները սկսեցին Անտիոքի պաշարումը:
- 1520 թ. – Ֆեռնան Մագելանը հայտնագործեց Ատլանտյան օվկիանոսը Խաղաղ օվկիանոսին կապող նեղուցը, որը հետագայում կոչվեց իր անունով:
- 1805 թ. – տեղի ունեցավ Տրաֆալգարյան ճակատամարտը, նապոլեոնյան պատերազմների նշանավոր մարտերից մեկը:
- 1845 թ. – մահացել է Նիկոլայ Բարաթաշվիլին, վրացի գրող, վրացական գրականության դասական (ծն. 1817 թ.):
- 1848 թ. – ծնվել է Մկրտիչ Փորթուգալյանը, հայ մտավորական, ազգային ազատագրկան շարժման գործիչ Արմենական կազմակերպության հիմնադիր (մահ. 1921 թ.):
- 1879 թ. – ամերիկացի նշանավոր գյուտարար Թոմաս Էդիսոնը փորձարկեց իր պատրաստած շիկացման թելիկով էլեկտրական լամպը:
- 1960 թ. – ծնվել է Իսրայել Հակոբկոխյանը, հայ ճանաչված բռնցքամարտիկ, մի շարք միջազգային մրցաշարերի հաղթող:
- 1967 թ. – ԱՄՆ-ի Պաշտպանության նախարարության շենքի՝ Պենտագոնի մոտ տեղի ունեցան ցույցեր ընդդեմ Վիետնամի պատերազմի, որին մասնակցում էին մոտ 70 00 մարդ:
- 1980 թ. – ծնվել է Քիմ Քարդաշյանը, ծագումով հայ, ամերիկացի հանրաճանաչ հեռուստատեսային դեմք, դերասանուհի:
- 1985 թ. – մահացել է Արշալույս Արշարունին, հայ բանաստեղծ, գրականագետ, բանասեր, թատերագետ (ծն. 1896 թ.):
|
 Նորություններ
|
|
|
 Օրվա պատկերը Վիքիպահեստից
|
|
|
 Ցուցափեղկ
|
«Ցուցափեղկում» ընդգրկված են Հայերեն Վիքիպեդիայի լավագույն՝ ընտրյալ, լավ և տարվա հոդվածները, ինչպես նաև ընտրյալ ցանկերը:
Այս պահին Հայերեն Վիքիպեդիան ունի 55 ընտրյալ, 39 լավ, 29 տարվա հոդված և 7 ընտրյալ ցանկ։
| Վերջին ընտրյալ հոդվածներն են՝
|
Վերջին լավ հոդվածներն են՝
|
|
|
|
|
Նոր թեկնածուներ՝
|
Նոր թեկնածուներ՝
|
Վերջին ընտրյալ ցանկերն են՝
Նոր թեկնածուներ՝
|
|
Քույր նախագծեր
