Մահվան ֆիզիկական անհնարինությունը ապրողի գիտակցությունում
 | |
|---|---|
 | |
| տեսակ | ինստալյացիա |
| նկարիչ | Դեմիեն Հիրսթ[1] |
| տարի | 1991[1] |
| բարձրություն | 213 սանտիմետր |
| ուղղություն | Երիտասարդ բրիտանական արվեստագետներ[1] |
| ժանր | կենդանու քանդակ |
| նյութ | Մրջնալդեհիդ, վագրային շնաձուկ և ապակի |
| գտնվում է | Միացյալ Թագավորություն[1] և Անգլիա[1] |
| հավաքածու | անհայտ |
| պատվիրատու | Չարլզ Սաատչի |
պատկերված են
| |
Ծանոթագրություններ | |
Մահվան ֆիզիկական անհնարինությունը կենդանի մարդու գիտակցության մեջ (անգլ.՝ The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living), 1991 թվականի արվեստի գործ, որը ստեղծել է «Երիտասարդ բրիտանացի արվեստագետներ» (YBA) խմբի ամենահայտնի ներկայացուցիչ՝ անգլիացի նկարիչ Դեմիեն Հիրսթը։ Աշխատանքը ներկայացնում է ֆորմալինի լուծույթով տարա և այնտեղ տեղադրված վագրային շնաձուկ։
«Մահվան ֆիզիկական անհնարինությունը ապրողի գիտակցությունում» դարձել է ժամանակակից արվեստի ամենանշանավոր պատկերներից մեկը[2] և Բրիթ-Արտի խորհրդանիշն ամբողջ աշխարհում[3]։
Նախնական 4,3 մ երկարությամբ վագրային շնաձկան դիակի քայքայման պատճառով 2006 թվականին այն փոխարինվել է մեկ այլով։
Նախապատմություն և հայեցակարգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիրսթը «Մահվան ֆիզիկական անհնարինությունը ապրողի գիտակցությունումը» մտահղացել է Գոլդսմիթսում սովորելիս 1989 թվականին։ 1991 թվականին Չարլզ Սաատչին առաջարկել է վճարել Հիրսթին ցանկացած արվեստի գործի համար, որը նա ցանկանում է ստեղծել։ Շնաձուկն ինքն արժեր 6000 ֆունտ, իսկ կտորի ընդհանուր արժեքը՝ 50000 ֆունտ։ Այն ժամանակ այս գումարն այնքան տպավորիչ էր, որ բրիտանական The Sun տաբլոիդը հոդված էր հրապարակել «50,000 ֆունտ ձկան և չիփսերի համար» վերնագրով[4]։
Հիրսթը աշխատանք «Մահվան ֆիզիկական անհնարինությունը ապրողի գիտակցությունում» վերնագիրը,- ասում է հեղինակը,- պարզապես արտահայտություն է, որը ես օգտագործել եմ ինքս ինձ համար մահվան գաղափարը նկարագրելու համար։ Գաղափարն ինքնին վերցված է Հիրսթի հիպերիրականության մասին ատենախոսությունից, ինչպես նաև Ռիչարդ Լոնգոյի և Ումբերտո Էկոյի աշխատանքից։ Հիրսթը հիշում է, որ իրեն դուր էր գալիս վերնագրի բանաստեղծական անհարմարությունը, քանի որ այն արտահայտում էր «մի բան, որը չկար կամ կար»[5]։
«Մահվան ֆիզիկական անհնարինությունը ապրողի գիտակցությունում» առաջին անգամ ցուցադրվել է Լոնդոնի Saatchi պատկերասրահում 1991 թվականին YBA I ցուցահանդեսում և մեծ հետաքրքրություն է առաջացրել մամուլում։ Հիրսթը առաջադրվել է Թերների մրցանակին, որը, սակայն, շնորհվել է Գրանվիլ Դեյվիին[6]։ Այնուամենայնիվ, 2005 թվականին Հիրսթը ստացել է այս մրցանակը ֆորմալինի մեկ այլ աշխատանքի համար՝ «Մայրն ու երեխան բաժանված են» (այս աշխատանքը բաղկացած էր կովի և հորթի մասերից, որոնք տեղադրված էին առանձին ակվարիումներում։
Հիրսթի նպատակն էր ստիպել դիտողին դուրս գալ իր հարմարավետության գոտուց, ինչի համար նա պատկերասրահի տարածքում տեղադրել է շնաձուկ, որը «բավականաչափ իրական էր վախեցնելու համար»։ Հեռացնելով շնաձկանն իր բնական միջավայրից և տեղադրելով այն ֆորմալինում, որը կյանքի պատրանք է ստեղծում, Հիրսթը ուսումնասիրում է մարդկային ամենամեծ վախերը և դրանք արտահայտելու պատշաճ փորձի հետ կապված դժվարությունները։ Նա ասում է. «Դուք փորձում եք խուսափել [մահից], բայց դա այնքան կարևոր է, որ չեք կարող։ Սարսափելի է, այնպես չէ՞[7]։
1997 թվականին «Մահվան ֆիզիկական անհնարինությունը կենդանիների մտքում» ընդգրկվել է Լոնդոնի թագավորական ակադեմիայի «Սենսացիա. բրիտանացի երիտասարդ նկարիչներ Սաատչիի հավաքածուից» ցուցահանդեսում։ Տասը տարի անց Հիրսթը ընտրել է այս աշխատանքը որպես իր կենտրոնական «Re-Object» Kunsthaus Bregenz ցուցահանդեսի համար (Ավստրիա), որը ներառոված էին նաև Ջեֆ Կունսի և Գերհարդ Մերցի ստեղծագործությունները։ Ցուցահանդեսը նվիրված էր Մարսել Դյուշանի ազդեցության ուսումնասիրությանը, և յուրաքանչյուր նկարիչ պետք է ներկայացներ իր ստեղծագործությունը[8]։
Քայքայում և փոխարինում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սխալ պահպանման արդյունքում շնաձկան դիակը սկսել է քայքայվել։ Նրա տեսքը փոխվել է, մաշկը խորը կնճռոտվել, իսկ ակվարիումի լուծույթը պղտորվել է։ Saatchi պատկերասրահը ակվարիումի մեջ սպիտակեցնող նյութ է ավելացրել, որը, ըստ Hirst-ի ստուդիայի աշխատակիցների, միայն արագացրել է քայքայումը։ Ի վերջո, 1993 թվականին պատկերասրահի աշխատակիցները փորոտեցին շնաձկանը և նրա մաշկը ձգեցին ապակեպլաստե կաղապարի վրա։ Հիրսթը մեկնաբանել է. «Նա այլևս այնքան էլ սարսափելի տեսք չուներ։ Կարելի էր հասկանալ, որ դա իրական չէ։ Նա քաշ չուներ»[9]։
2004 թվականին Չարլզ Սաատչին աշխատանքը վաճառել է հայտնի ֆինանսիստ, միլիարդատեր և արվեստի կոլեկցիոներ Սթիվեն Ա. Քոենին չբացահայտված գումարի դիմաց, բայց ենթադրվում էր, որ այն կազմում էր առնվազն 8 միլիոն դոլար։ Այնուամենայնիվ, Դոն Թոմփսոնի գրքի վերնագիրը՝ 12 միլիոն դոլար արժողությամբ լցոնված շնաձուկ։
Երբ Հիրսթը իմացավ ստեղծագործության առաջիկա վաճառքի մասին Կոենին, նա առաջարկեց փոխարինել շնաձկանը։ Քոհենը ֆինանսավորել է փոխարինումը` անվանելով ծախսերը «անհետևանք» (օրինակ, միայն ֆորմալինի ներարկման գործընթացը, ներառյալ աշխատուժը և նյութերը, արժեցել է մոտավորապես $100,000): Մեկ այլ շնաձուկ (էգ, 25-30 տարեկան) բռնվել է Քվինսլենդի ափերի մոտ, սպանվել և ուղարկվել է Հիրսթին բեռնանավով հատուկ ավելի քան վեց մետր սառնարանում։ Տեղափոխումը տևել է 2 ամիս։ Լոնդոնի Բնական պատմության թանգարանի գիտնական և ձկների համադրող Օլիվեր Քրիմանն օգնել է պահպանել նոր նմուշը։ Սա պահանջում էր ֆորմալինի ներմուծում օրգանիզմ, ինչպես նաև այն երկու շաբաթ ներծծում 7%-անոց ֆորմալինի լուծույթով։ Շնաձկանը պահելու համար օգտագործվել է 1991 թվականի սկզբնական ակվարիումը[10]։
Հիրսթը խոստովանել է, որ փիլիսոփայական հարց կա, թե արդյոք, երբ շնաձուկը փոխարինվել է, արվեստի գործը դեռ նույնը կարելի է համարե՞լ, թե ոչ։
Նա գրել է.
|
Սա մեծ երկընտրանք է։ Արվեստագետներն ու պահպանողները տարբեր կարծիքներ ունեն այն մասին, թե որն է ավելի կարևոր՝ ինքնատիպ արվեստի գործը կամ ինքնատիպ մտադրությունը։ Իմ ծագումը կոնցեպտուալիզմ է, ուստի կարծում եմ, որ մտադրությունն ավելի կարևոր է։ Նույն օբյեկտն է։ Ընդհանուր առմամբ ժամանակը ցույց կտա[11]։ | 
|
Այլ տարբերակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հետագայում Հիրսթը ֆորմալինում ստեղծել է շնաձկան և այլ կենդանիների այլ տարբերակներ։ Օրինակ՝ 2008 թվականի «Թագավորությունը», որը Sotheby's- ում վաճառվել է 9,6 միլիոն ֆունտ ստեռլինգով (ավելի քան 3 միլիոն ֆունտ ստեռլինգ ավելի բարձր գնահատված գումարով), այս գինը ռեկորդային էր ֆորմալինի աշխատանքների համար (նախորդը վաճառվել էր 1,8 միլիոն ֆունտով)[12]։
Հիրսթը նաև պատրաստել է «Մահվան ֆիզիկական անհնարինությունը ապրողի գիտակցությունում» գործի մանրանկարչական տարբերակը Նիդեռլանդների մանրանկարչության թանգարանի համար։ Այս դեպքում նա տուփի մեջ (10 × 3,5 × 5 սմ ) դրել է ֆորմալինով գուպի։
Արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.jpg)
2003 թվականին «Մեռած շնաձուկը արվեստ չէ» վերնագրի ներքո Stuckism International Center-ը և պատկերասրահը ցուցադրեցին մի շնաձուկ, որն առաջին անգամ ներկայացվեց հանրությանը Հիրսթի համապատասխան աշխատանքների ցուցադրությունից 2 տարի առաջ, իսկ հետո Էդդի Սանդերսը տեղադրեց այս գիշատիչը։ ձուկը Լոնդոնի Շորեդիչ արվեստի թաղամասի իր էլեկտրական ապրանքների խանութի պատուհանում։ Վերջինս, ի դեպ, որպես արվեստի շրջան հայտնի դարձավ առաջին հերթին «Երիտասարդ բրիտանացի արտիստներ» (YBA կամ Britart) ստեղծագործական ասոցիացիայի շնորհիվ, որի կազմում էր Դեմիեն Հիրսթը[13]։ Stuckists-ը ենթադրում է, որ Հիրսթը կարող է իր աշխատանքի գաղափարը վերցրել Սանդերսից[14]։
2004 թվականին Թագավորական ակադեմիայում ունեցած ելույթում արվեստաբան Ռոբերտ Հյուզը օգտագործեց «Մահվան ֆիզիկական անհնարինությունը ապրողի գիտակցությունում»՝ որպես վառ օրինակ այն բանի, թե ինչպես էր այդ ժամանակ արվեստի միջազգային շուկան «մշակութային անպարկեշտություն» դարձել։ Առանց ստեղծագործության կամ նկարչի անունը նշելու, նա ասել է, որ Վելասկեսի նկարում ժանյակավոր օձիքի վրձնի հետքերը կարող են ավելի արմատական լինել, քան շնաձուկը «մռայլորեն քայքայվելով Թեմզայի մյուս կողմում գտնվող իր ակվարիումի մեջ»[15]։
Նրանց, ովքեր ասում էին, որ որևէ մեկը կարող էր անել այդ աշխատանքը, Հիրսթը պատասխանել է. «Բայց նա չարեց, չէ՞»[16]։
Մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2010 թվականին նկարահանված «Մարդուկ-ջարդուկը և առնետների արքան» գեղարվեստական ֆիլմում կա մի տեսարան, որտեղ շնաձուկը հոսանքահարվում է ջրի բաքում, իսկ ռեժիսոր Անդրեյ Կոնչալովսկին հղում է անում Հիրսթի աշխատանքին[17]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Կազմեք ցանկեր, ոչ թե պատերազմ — 2013.
- ↑ «The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living - Damien Hirst». www.damienhirst.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ «Culture». The Telegraph. 2017 թ․ մարտի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 18-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 13-ին.
- ↑ Swimming with Sharks // Swimming with Sharks. — 2007-10-11. —
- ↑ «The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living - Damien Hirst». www.damienhirst.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ Vogel, Carol (2006 թ․ հոկտեմբերի 1). «Damien Hirst - Shark - Art - Report». The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ «The Physical Impossibility of Death in the Mind of Someone Living - Damien Hirst». www.damienhirst.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ «Re-Object - Damien Hirst». www.damienhirst.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ Vogel, Carol (2006 թ․ հոկտեմբերի 1). «Damien Hirst - Shark - Art - Report». The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ Vogel, Carol (2006 թ․ հոկտեմբերի 1). «Damien Hirst - Shark - Art - Report». The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ Vogel, Carol (2006 թ․ հոկտեմբերի 1). «Damien Hirst - Shark - Art - Report». The New York Times. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ «A formaldehyde frenzy as buyers snap up Hirst works» (անգլերեն). The Independent. 2008 թ․ սեպտեմբերի 16. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ Глеб Клинов (2017 թ․ հոկտեմբերի 13). «Арт-районы: Шордич в Лондоне». Оди. О дизайне (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 14-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 14-ին.
- ↑ Ella Guru. «Stuckists, A Dead Shark Isn't Art, Damien Hirst». www.stuckism.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ մարտի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ Kennedy, Maev (2004 թ․ հունիսի 3). «Art market 'a cultural obscenity'». The Guardian. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ Barber, Lynn (2003 թ․ ապրիլի 20). «Bleeding art». The Guardian. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.
- ↑ «Andrei Konchalovsky builds a strange maze with 'The Nutcracker in 3D'» (անգլերեն). Los Angeles Times. 2010 թ․ նոյեմբերի 26. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 26-ին.