Արտեմ Հարությունյան

Անվան այլ կիրառումների համար տես՝ Արտեմ Հարությունյան (այլ կիրառումներ)

Արտեմ Միքայելի Հարությունյան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 19, 1945 (72 տարեկան)
Ծննդավայր	Ստեփանակերտ
Քաղաքացիություն	Հայաստան
Ազգություն	հայ
Կրթություն	Երևանի պետական համալսարան
Գիտական աստիճան	բանասիրական գիտությունների դոկտոր և պրոֆեսոր
Մասնագիտություն	բանաստեղծ գրականագետ թարգմանիչ
Ծնողներ	Միքայել Հարությունյան
Պարգևներ և մրցանակներ	«Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 2-րդ աստիճանի մեդալ

Արտեմ Միքայելի Հարությունյան (1945, սեպտեմբերի 19, Ստեփանակերտ), հայ բանաստեղծ, գրականագետ, թարգմանիչ։ Բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1989), պրոֆեսոր (1991)։

Հայկական հանրագիտարանի խմբագրության գիտխմբագիր Միքայել Հարությունյանի որդին է։

Կենսագրություն

1968 թվականին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը, ապա՝ Մոսկվայի Մաքսիմ Գորկու անվան համաշխարհային գրականության ինստիտուտի արտասահմանյան գրականության ասպիրանտուրայի անգլիական բաժինը։ 1972 թվականից դասախոսում է ԵՊՀ-ում։ 1979 թվականից Հայաստանի Գրողների միության անդամ է։ 1994 թվականին ԱՄՆ-ում անգլերեն թարգմանած «Նամակ Նոյին» ժողովածուն ամերիկյան մի շարք համալսարաններ ներկայացրել են Նոբելյան մրցանակի։ 2010 թվականին հրատարակվել է Հարությունյանի «Հեռուստապոեմներ «Շուշի» և «Բաբելոն» հյուրանոցների աշտարակից» գիրքը։ Դասախոսել է Մոսկվայի, Սորբոնի, Մոնպելիեյի, Մարսելի, Դարեմի, Քլիվլենդի, Կոլումբիայի, Հարվարդի, Քոլգեյթի պետական համալսարաններում, Ստամբուլի ամերիկյան համալսարանում։ 1995 թվականին Ֆուլբրայթի կրթաթոշակով դասախոսել է Համիլթոնի Քոլգեյթի համալսարանում, նույն կրթաթոշակով, 2002 թվականին Լոս Անջելեսի համալսարանում։ 1994-1995 թթ. աշխատել է Վաշինգտոնում` որպես Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության դեսպան։ Մասնակցել է արտերկրում կազմակերպված պոեզիայի փառատոների` Մոսկվայում (1983, Մ. Գորկու անվան մրցանակ), Անգլիայում (1983, Լոնդոն-Նյուքասլ, Դիլըն Թոմասի անվան մրցանակ), Ֆրանսիայում (1989, Փարիզ-Ռոդեզ, Ռընե Շարի անվան մրցանակ), Շվեդիայում (Ստոկհոլմ, 2008, միջազգային փառատոնի մրցանակ), Թուրքիայում (Ստամբուլ, 2010, միջազգային փառատոնի մրցանակ)։

1994 թվականին ԱՄՆ-ում Արտեմ Հարությունյանի անգլերեն թարգմանված «Նամակ Նոյին» ժողովածուն ("Letter to Noah", 1994, New York) ամերիկյան մի շարք համալսարաններ ներկայացրել են Նոբելյան մրցանակի։

2011 թ. պարգևատրվել է «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 2-րդ աստիճանի մեդալով։

Ստեղծագործություններ

Հարությունյանի ստեղծագործությանը բնորոշ է հողի և ուժի միաձուլումը, քաղաքական իրադարձություններին, ժամանակակից կյանքի իրողությունների ու ռիթմերի պոետիկ ներկայացումը։

• «Նշանների Երկիր», 1977 թ.
• «Տեսադաշտ», 1979 թ., ռուսերեն՝ 1983 թ., ԽՍՀՄ ԳՄ Մ. Գորկու անվան մրցանակ, 1983 թ.
• «Ներկայության խոսքեր», 1988 թ. « Ռնե Շարի մրցանակ՝ 1988 թ., Ֆրանսիա,
• «Հրդեհը հինավուրց հողի», 1993 թ., Թեքեյան մշակութային միության գրական մրցանակ, 1992 թ.
• «Նամակ Նոյին» (անգլերեն, 1995), (հայերեն, 1997)
• «Հուդայի արձակուրդը», 2003, ՀՀ պետական մրցանակ

Գրել է գրականագիտական հոդվածներ, աշխատություններ («Ետպատերազմյան, ամերիկյան պոեզիայի զարգացման հիմնական միտումները», 1986 թ., «Գրական ուղղությունների պայքարն անգլիական վեպում 20-րդ դարի սկզբին», 1992)։ Կատարել է թարգմանություններ անգլերենից (Փ. Բալաքյանի «Ճակատագրի սև շունը», 2003, «Հայացք Բաբելոնի աշտարակից», 2004)։

Թարգմանություններ

• Դոբրիցա Էրիչ, «Հանգերից է իմ հոգին ջերմանում...»; Ցուլը (բանաստեղծություններ): «Գարուն», 1999 թ., № 1, էջ 66։
• Ստեֆան Ռաիչկովիչ, Քարե գիշերերգ; Ձոն Պրկոսի հուշարձանին (բանաստեղծություններ): «Գարուն», 1999 թ., № 1, էջ 66։

Մրցանակներ

• Ստամբուլի միջազգային փառատոնի մրցանակ, 2010 թ.
• Ստոկհոլմի միջազգային փառատոնի մրցանակ, 2008 թ.
• ՀՀ պետական մրցանակ, 2003 թ. («Հուդայի արձակուրդը» գրքի համար)
• Ռենե Շարի անվան մրցանակ, 1989 թ.
• Մաքսիմ Գորկու անվան մրցանակ, 1983 թ.
• Դիլըն Թթմասի անվան մրցանակ, 1983 թ.

Երկեր

• Նշանների երկիր (բանաստեղծություններ), Երևան, 1977, 116 էջ:
• Տեսադաշտ (բանաստեղծություններ), Երևան, 1979, 224 էջ:
• Շեմ (բանաստեղծություններ, պոեմ), Երևան, 1984, 144 էջ:
• Ներկայության խոսքեր (բանաստեղծություններ), Երևան, 1988, 164 էջ:
• Հրդեհը հինաւուրց հողի (բանաստեղծություններ), Նիւ Ջերսի, 1993, 209 էջ
• Նամակ Նոյին, Երևան, 1997, 348 էջ:
• Հուդայի արձակուրդը (բանաստեղծություններ, պոեմ), Երևան, 2003, 456 էջ:
• Հեռուստապոեմներ «Շուշի» և «Բաբելոն» հյուրանոցների աշտարակից (բանաստեղծություններ), Երևան, 2010, 656 էջ:
• Հատընտիր, Երևան, 2014, 256 էջ:

Ծանոթագրություններ

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Արտեմ Հարությունյան հոդվածին