Արտեմ Հարությունյան

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Արտեմ Հարությունյան (այլ կիրառումներ)

Արտեմ Միքայելի Հարությունյան
Ծնվել է	սեպտեմբերի 19, 1945 (74 տարեկան)
Ծննդավայր	Ստեփանակերտ
Քաղաքացիություն	Հայաստան
Ազգություն	հայ
Կրթություն	Երևանի պետական համալսարան
Գիտական աստիճան	բանասիրական գիտությունների դոկտոր և պրոֆեսոր
Մասնագիտություն	բանաստեղծ գրականագետ թարգմանիչ
Ծնողներ	Միքայել Հարությունյան
Քաղաքական կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Պարգևներ և մրցանակներ	«Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 2-րդ աստիճանի մեդալ

Արտեմ Միքայելի Հարությունյան (1945, սեպտեմբերի 19, Ստեփանակերտ), հայ բանաստեղծ, գրականագետ, թարգմանիչ։ Բանասիրական գիտությունների դոկտոր (1989), պրոֆեսոր (1991)։ ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1976 թվականից: ԽՄԿԿ անդամ 1979 թվականից:

Հայկական հանրագիտարանի խմբագրության գիտխմբագիր Միքայել Հարությունյանի որդին է։

Կենսագրություն

1968 թվականին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը, ապա՝ Մոսկվայի Մաքսիմ Գորկու անվան համաշխարհային գրականության ինստիտուտի արտասահմանյան գրականության ասպիրանտուրայի անգլիական բաժինը։ 1972 թվականից դասախոսում է ԵՊՀ-ում։ 1979 թվականից Հայաստանի Գրողների միության անդամ է։ 1994 թվականին ԱՄՆ-ում անգլերեն թարգմանած «Նամակ Նոյին» ժողովածուն ամերիկյան մի շարք համալսարաններ ներկայացրել են Նոբելյան մրցանակի։ 2010 թվականին հրատարակվել է Հարությունյանի «Հեռուստապոեմներ «Շուշի» և «Բաբելոն» հյուրանոցների աշտարակից» գիրքը։ Դասախոսել է Մոսկվայի, Սորբոնի, Մոնպելիեյի, Մարսելի, Դարեմի, Քլիվլենդի, Կոլումբիայի, Հարվարդի, Քոլգեյթի պետական համալսարաններում, Ստամբուլի ամերիկյան համալսարանում։ 1995 թվականին Ֆուլբրայթի կրթաթոշակով դասախոսել է Համիլթոնի Քոլգեյթի համալսարանում, նույն կրթաթոշակով, 2002 թվականին Լոս Անջելեսի համալսարանում։ 1994-1995 թվականներին աշխատել է Վաշինգտոնում` որպես Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետության դեսպան։ Մասնակցել է արտերկրում կազմակերպված պոեզիայի փառատոների` Մոսկվայում (1983 թվական, Մ. Գորկու անվան մրցանակ), Անգլիայում (1983 թվական, Լոնդոն-Նյուքասլ, Դիլըն Թոմասի անվան մրցանակ), Ֆրանսիայում (1989 թվական, Փարիզ-Ռոդեզ, Ռընե Շարի անվան մրցանակ), Շվեդիայում (Ստոկհոլմ, 2008 թվական, միջազգային փառատոնի մրցանակ), Թուրքիայում (Ստամբուլ, 2010 թվական, միջազգային փառատոնի մրցանակ)։

1994 թվականին ԱՄՆ-ում Արտեմ Հարությունյանի անգլերեն թարգմանված «Նամակ Նոյին» ժողովածուն ("Letter to Noah", 1994 թվական, New York) ամերիկյան մի շարք համալսարաններ ներկայացրել են Նոբելյան մրցանակի։

2011 թվականին պարգևատրվել է «Հայրենիքին մատուցած ծառայությունների համար» 2-րդ աստիճանի մեդալով։

Ստեղծագործություններ

Հարությունյանի ստեղծագործությանը բնորոշ է հողի և ուժի միաձուլումը, քաղաքական իրադարձություններին, ժամանակակից կյանքի իրողությունների ու ռիթմերի պոետիկ ներկայացումը։

• «Նշանների Երկիր», 1977:
• «Տեսադաշտ», 1979 թվական, ռուսերեն՝ 1983 թվական, ԽՍՀՄ ԳՄ Մ. Գորկու անվան մրցանակ, 1983:
• «Ներկայության խոսքեր», 1988 թվական « Ռնե Շարի մրցանակ՝ 1988 թվական, Ֆրանսիա:
• «Հրդեհը հինավուրց հողի», 1993 թվական, Թեքեյան մշակութային միության գրական մրցանակ, 1992:
• «Նամակ Նոյին» (անգլերեն, 1995 թվական), (հայերեն, 1997 թվական):
• «Հուդայի արձակուրդը», 2003 թվական, ՀՀ պետական մրցանակ:

Գրել է գրականագիտական հոդվածներ, աշխատություններ («Ետպատերազմյան, ամերիկյան պոեզիայի զարգացման հիմնական միտումները», 1986 թվական, «Գրական ուղղությունների պայքարն անգլիական վեպում 20-րդ դարի սկզբին», 1992 թվական)։ Կատարել է թարգմանություններ անգլերենից (Փ. Բալաքյանի «Ճակատագրի սև շունը», 2003 թվական, «Հայացք Բաբելոնի աշտարակից», 2004 թվական)։

Թարգմանություններ

• Դոբրիցա Էրիչ, «Հանգերից է իմ հոգին ջերմանում...»; Ցուլը (բանաստեղծություններ): «Գարուն», 1999 թ., № 1, էջ 66։
• Ստեֆան Ռաիչկովիչ, Քարե գիշերերգ; Ձոն Պրկոսի հուշարձանին (բանաստեղծություններ): «Գարուն», 1999 թ., № 1, էջ 66։

Մրցանակներ

• Ստամբուլի միջազգային փառատոնի մրցանակ, 2010 թ.
• Ստոկհոլմի միջազգային փառատոնի մրցանակ, 2008 թ.
• ՀՀ պետական մրցանակ, 2003 թ. («Հուդայի արձակուրդը» գրքի համար)
• Ռենե Շարի անվան մրցանակ, 1989 թ.
• Մաքսիմ Գորկու անվան մրցանակ, 1983 թ.
• Դիլըն Թթմասի անվան մրցանակ, 1983 թ.

Երկեր

• Նշանների երկիր (բանաստեղծություններ), Երևան, 1977 թ., 116 էջ:
• Տեսադաշտ (բանաստեղծություններ), Երևան, 1979 թ., 224 էջ:
• Շեմ (բանաստեղծություններ, պոեմ), Երևան, 1984 թ., 144 էջ:
• Ներկայության խոսքեր (բանաստեղծություններ), Երևան, 1988 թ., 164 էջ:
• Հրդեհը հինաւուրց հողի (բանաստեղծություններ), Նիւ Ջերսի, 1993 թ., 209 էջ:
• Նամակ Նոյին, Երևան, 1997 թ., 348 էջ:
• Հուդայի արձակուրդը (բանաստեղծություններ, պոեմ), Երևան, 2003 թ., 456 էջ:
• Հեռուստապոեմներ «Շուշի» և «Բաբելոն» հյուրանոցների աշտարակից (բանաստեղծություններ), Երևան, 2010 թ., 656 էջ:
• Հատընտիր, Երևան, 2014 թ., 256 էջ:

Ծանոթագրություններ

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Արտեմ Հարությունյան հոդվածին