Արմեն Թախտաջյան

Արմեն Թախտաջյան Армен Тахтаджян
Ծնվել է	մայիսի 28 (հունիսի 10), 1910 Շուշի, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	նոյեմբերի 13, 2009({{padleft:2009|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:13|2|0}}) (99 տարեկանում) Սանկտ Պետերբուրգ, Ռուսաստան
Գերեզման	Սմոլենկայի հայկական գերեզմանոց
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ  Ռուսաստան
Ազգություն	հայ
Մասնագիտություն	բուսաբան, կենսաբան և պտերիդոլոգ
Հաստատություն(ներ)	Երևանի պետական համալսարան
Գործունեության ոլորտ	Բուսաբանություն
Անդամակցություն	ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, ԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա և Լեոպոլդինա
Ալմա մատեր	Երևանի պետական համալսարան
Գիտական աստիճան	կենսաբանական գիտությունների դոկտոր և պրոֆեսոր
Տիրապետում է լեզուներին	ռուսերեն
Գիտական ղեկավար	Վլադիմիր Կոմարով
Պարգևներ	Հայկական ԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ և
Կուսակցություն	ԽՄԿԿ
Հեղինակի անվան հապավումը (բուսաբանություն)	Takht.
Ստորագրություն
Armen Leonovich Takhtajan Վիքիպահեստում

Արմեն Լևոնի Թախտաջյան (ռուս.՝ Армен Леонович Тахтаджян, 1910, հունիսի 10, Շուշի - 2009, նոյեմբերի 13, Սանկտ Պետերբուրգ), հայ բուսաբան, ԽՍՀՄ ԳԱ ակադեմիկոս (1972), ՀԽՍՀ ԳԱ ակադեմիկոս (1971), գիտության վաստակավոր գործիչ (1967)։

Կենսագրություն

Արմեն Թախտաջյանի հայրը` Լևոն Մելիքսանի Թախտաջյանը (1884-1950), և պապը` Մելիքսան Պետրոսի Թախտաջյանը (մահացել է 1930-ական թթ.), մոտ 1900 թ.

Արմեն Թախտաջյանը ծնվել է 1910 թ. հունիսի 10-ին Արցախի Հանրապետության Շուշի քաղաքում։

• 1928 թ. Թիֆլիսում ավարտել է դպրոցը, տեղափոխվել Լենինգրադ, եղել տեղի համալսարանի կենսաբանության ֆակուլտետի ազատ ունկնդիր, լսել հայտնի գիտնական Վլադիմիր Կոմարովի դասախոսությունները բույսերի մորֆոլոգիայի մասին։
• 1928-1931 թթ. սովորել է Երևանի պետական համալսարանի կենսաբանության ֆակուլտետում
• 1931 թ. ընդունվել է Թբիլիսիի մերձարևադարձային կուլտուրաների համամիութենական ինստիտուտ
• 1938-1948 թթ. եղել է Երևանի պետական համալսարանի բույսերի մորֆոլոգիայի և կարգաբանության ամբիոնի վարիչ
• 1951-1955 թթ.՝ Լենինգրադի համալսարանի կենսաբանա-հողագիտության ֆակուլտետի դեկան
• 1949-1961 թթ.՝ բարձրակարգ բույսերի ամբիոնի պրոֆեսոր
• 1954 թվականից՝ նաև ՀԽՍՀ ԳԱ բուսաբանության ինստիտուտի բարձրակարգ բույսերի բաժնի վարիչ
• 1954 թվականից ղեկավարել է ԽՍՀՄ ԳԱ բուսաբանության ինստիտուտի հնէաբուսաբանության լաբորատորիան, 1963 թվականից՝ բարձրակարգ բույսերի բաժինը
• 1975 թվականից՝ բույսերի տաքսոնոմիայի Միջազգային ասոցիացիայի նախագահ
• 1977-1986 թթ. ՌԴ ԳԱ Վ. Կոմարովի անվան բուսաբանության ինստիտուտի տնօրեն

Գործունեություն

Արմեն Թախտաջյանի գիտական աշխատանքները վերաբերում են բարձրակարգ բույսերի էվոլյուցիոն մորֆոլոգիային և կարգաբանությանը, ծաղկավոր բույսերի ծագմանը, բույսերի աշխարհագրությանը։ Նա ստեղծել է բույսերի մորֆոլոգների և կարգաբանների դպրոց և մշակել է նորագույն տարբերակ օրգանական աշխարհի ծագման մասին։

1954 թվականից Թախտաջյանի խմբագրությամբ լույս է տեսել «Հայաստանի ֆլորան» (հ. 1-6, 1954-1973, ռուսերեն)։ 1945 թ. Ա. Ֆեդոտովի հետ հրատարակել է «Երևանի ֆլորան» (1972, ռուսերեն)։ Զբաղվել է նաև Հայաստանի բրածո բույսերի հարցերով։ Եղել է կենսաբանական գիտությունների միջազգային միության բուսաբանության բաժանմունքի (1975-ից) և բույսերի տաքսոնոմիայի գծով միջազգային ասոցիացիայի (1975 թվականից) նախագահ, ԱՄՆ-ի Ազգային ԳԱ (1971 թվականից), Լոնդոնի Լիննեյյան ընկերության (1968 թվականից), գերմանական բնագետների «Լեոպոլդինա» ակադեմիայի (1972 թվականից) և այլ գիտական ընկերությունների անդամ։

Արմեն Թախտաջյանն ակտիվ մասնակցություն է ունեցել «Բույսերի կյանքը» բազմահատորյակի հրատարակությանը, որի ծածկասերմ բույսերին վերաբերող հինգերորդ հատորը երկու գրքով իր խմբագրությամբ է։

Պարգևներ

• ԽՍՀՄ պետական մրցանակի դափնեկիր
• Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան
• Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան
• «Անձնվեր աշխատանքի համար» «Ոսկե» մեդալ
• ՀՀ ԳԱԱ «Ոսկե» մեդալ
• Սոցիալիստական աշխատանքի հերոս
• 1969 թ. Վ.Կոմարովի և Ռ. Ալերտոնի անվան մրցանակների դափնեկիր
• Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի շքանշան (2009):

Աշխատություններ

• Об эволюционной гетерохронии признаков. / Доклады АН Армянской ССР, 1946, т. 5 (3). С. 79-86.
• Морфологическая эволюция покрытосеменных. - М., 1948.
• Высшие растения, 1. - М.-Л., 1956.
• Die Evolution der Angiospermen. Jena, 1959(գերմ.)
• Основы эволюционной морфологии покрытосеменных. - М.-Л., 1964.
• Flowering plants: origin and dispersal. 1969(անգլ.)
• Происхождение и расселение цветковых растений. - Л., 1970.
• Evolution und Ausbreitung der Blütenpflanzen. Jena. 1973(գերմ.)
• A. L. Takhtajan: Floristic Regions of the World. Berkeley, 1986(անգլ.)
• A. L. Takhtajan: Evolutionary trends in flowering plants. Columbia Univ. Press, New York 1991(անգլ.)
• A. L. Takhtajan: Diversity and Classification of Flowering Plants. Columbia Univ. Press, New York 1997(անգլ.)
• Armen Takhtajan. Flowering Plants. Springer Verlag. 2009. 918 P.(անգլ.)

Գրականություն

Արտաքին պատկերներ
	Ա. Թախտաջյանը 1974 թ. Հայաստան կատարած գիտարշավի ժամանակ
	1980-ականների լուսանկար
	1980-ականների վերջերի լուսանկար

• Вельгорская Т. В. Армен Леонович Тахтаджян. Биографический очерк // В кн.: Тахтаджян А. Л. Грани эволюции: Статьи по теории эволюции. 1943-2006 гг.
• Карапетян Ю. Весенние цветы Армена Тахтаджяна // «Голос Армении». - 2010, № 63 (19996) (12.06.2010).
• Оскольский. А. Гражданин мира растений (Армен Леонович Тахтаджян) // «Троицкий вариант». - 2009, № 43 (08.12.2009). - С. 8.

Ծանոթագրություններ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։