Ջո Բայդեն

Փոխել հղումները
Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ջո Բայդեն
Joe Biden official portrait 2013 cropped.jpg
Դրոշ
 Միացյալ Նահանգների 46-րդ նախագահ
2021 թվականի հունվարի 20-ից
Նախորդող Դոնալդ Թրամփ
Դրոշ
 Միացյալ Նահանգների 47-րդ փոխնախագահ
Հունվարի 20, 2009 - Հունվարի 20, 2017
Նախորդող Դիկ Չեյնի
Հաջորդող Մայք Փենս
Դրոշ
 Դելավերից Միացյալ Նահանգների սենատոր
Հունվարի 3, 1973 - Հունվարի 15, 2009
Նախորդող Ջ. Քալեբ Բոգս
Հաջորդող Թեդ Քոֆման
 
Կուսակցություն՝ Դեմոկրատական կուսակցություն
Կրթություն՝ Սիրաքյուսի համալսարան (1968)[1][2], Դելավերի համալսարան (1965)[2], Արչմիրի ակադեմիա (1961)[1][2] և Garden City Collegiate?
Գիտական աստիճան՝ Իրավագիտության դոկտոր[3] և Բակալավր[4]
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ, փաստաբան, համալսարանի դասախոս, սենատոր և international forum participant
Դավանանք կաթոլիկություն[5]
Ծննդյան օր նոյեմբերի 20, 1942(1942-11-20)[6][7][8][…] (80 տարեկան)
Ծննդավայր , ԱՄՆ
Դինաստիա Ջո Բայդենի ընտանիք
Քաղաքացիություն Flag of the United States.svg ԱՄՆ
Հայր Ջոզեֆ Բայդեն ավագ[1]
Մայր Ջին Բայդեն[9]
Ամուսին Նելիլա Հանթեր[1] և Ջիլ Բայդեն
Զավակներ Ջոզեֆ Բո Բայդեն, Նաոմի Բայդեն[1], Հանթեր Բայդեն և Էշլի Բայդեն
 
Կայք՝ joebiden.com
joebiden.com/es/inicio/
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ

Ջոզեֆ Ռոբինետտ «Ջո» Բայդեն (անգլ.՝ Joseph Robinette «Joe» Biden, նոյեմբերի 20, 1942(1942-11-20)[6][7][8][…], , ԱՄՆ), ամերիկացի քաղաքական գործիչ, Դեմոկրատական կուսակցության անդամ և ԱՄՆ 46-րդ նախագահ։ 2009 թվականի հունվարի 20-ին դարձել է Միացյալ Նահանգների փոխնախագահը։ Մինչ փոխնախագահ դառնալը, նա սենատոր է եղել Դելավեր նահանգից 1973-2009 թվականներին։ Նա ԱՄՆ դեմոկրատական կուսակցության կողմից առաջադրվել է 2020 թվականի նախագահական ընտրություններում ընդդեմ գործող նախագահ Դոնալդ Թրամփի և նոյեմբերի 7-ին` վերջնական արդյունքներով ընտրվել է ԱՄՆ-ի նախագահ։

Մեծացել է Սքանթոն, Փենսիլվանիայում և Դելավերի Նյու Քասլ շրջանում և սովորել Դելավերի համալսարանում՝ ստանալով իրավաբանի մասնագիտություն Սիրաքյուսի համալսարանից 1968 թվականից։ 1970 թվականին ընտրվել է Նյու Քասլի շրջանի խորհրդում և դարձել վեցերորդ ամենաերիտասարդ սենատորը ԱՄՆ-ի պատմության մեջ, երբ 1972 թվականի ԱՄՆ-ի սենատորների ընտրություններում հաղթեց Դելավերում։ Բայդենը երկար ժամանակ Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի անդամ է եղել, նաև հանձնաժողովի նախագահ։ Նա դեմ էր 1991 թվականի Իրաք-քուվեյթյան պատերազմին, սակայն կողմ էր ՆԱՏՕ-ի ընդարձակմանը դեպի Արևելյան Եվրոպա և նրա ներքաշմանը 1990-ականների Հարավսլավիայի պատերազմներին։ Նա կողմ էր 2002 թվականի Իրաքի պատերազմի բանաձևին, բայց դեմ էր 2007 թվականին Իրաքի պատերազմում ԱՄՆ զորքերի ավելացմանը։ Բայդենը ղեկավարել է Սենատի դատական ​​հանձնաժողովը 1987 թվականից մինչև 1995 թվականը, զբաղվել թմրանյութերի քաղաքականությամբ, հանցագործությունների կանխարգելմամբ և քաղաքացիական ազատությունների խնդիրներով։ Նա ղեկավարել է Բռնության մասին հանցագործությունների վերահսկման և իրավապահ մարմինների մասին օրենքի և Կանանց նկատմամբ բռնության մասին օրենքի ընդունելու ուղղությամբ գործընթացը և վերահսկել ԱՄՆ Գերագույն դատարանի վեց լսումներ, ներառյալ Ռոբերտ Բորքի և Քլարենս Թոմասի վիճահարույց լսումները։ Նա ներկայացրել է իր թեկնածությունը 1988 և 2008 թվականի նախագահական ընտությունների դեմոկրատների թեկնածուների ընտրական փուլում, սակայն անհաջող։

Բայդենը վերընտրվել է Սենատում վեց անգամ և հրաժարվել Սենատորի պաշտոնից 2008 թվականի նախագահական ընտրություններին մասնակցելու համար, որպես Բարաք Օբամայի փոխնախագահ։ Օբաման և Բայդենը վերընտրվել են 2012 թվականին։ Որպես փոխնախագահ Բայդենի նախաձեռնությամբ փոխվել է պետական ենթակառուցվածքների ծախսումները 2009 թվականին տնտեսական ճգնաժամը հաղթահարելու համար։ Կոնգրեսում հանրապետականների հետ նրա բանակցություններն օգնել են օրենքներ ընդունել, այդ թվում՝ 2010 թվականի հարկային արտոնությունների մասին օրենքը, որն օգնել է լուծել հարկային փակուղին, 2011 թվականի բյուջետային վերահսկողության մասին օրենքը, որը լուծել է պարտքերի ճգնաժամը, և 2012 թվականի ամերիկյան հարկատուների օգնության մասին օրենքը, որը դիտարկել է մշուշոտ «ֆիսքալ ճեղքումը»։ Նա նաև ղեկավարել է ԱՄՆ-ի և Ռուսաստանի միջև ՌՀՍ-ի նոր պայմանագրի ընդունման ջանքերը, աջակցել է Լիբիայում ռազմական ներխուժմանը և օգնել է ձևակերպել Իրաքի նկատմամբ ԱՄՆ-ի քաղաքականությունը 2011 թվականին ամերիկյան զորքերի դուրսբերման միջոցով։ Սենդի Հուկի տարրական դպրոցում հրաձգությունից հետո նա գլխավորել է հրազենի գործադրմամբ բռնության օպերատիվ խումբը։ 2017 թվականի հունվարին Օբաման Բայդենին պարգևատրել է Ազատության նախագահական մեդալով։

2019 թվականի ապրիլին Բայդենը հայտարարել է 2020 թվականի նախագահական ընտրություններում իր թեկնածության մասին, և նա հասել է այն պատվիրակների շեմին, որոնք անհրաժեշտ են եղել 2020 թվականի հունիսին դեմոկրատական թեկնածության առաջադրումն ապահովելու համար[10]։ Օգոստոսի 11-ին նա Կալիֆոռնիայից ԱՄՆ սենատոր Քամալա Հարիսին հայտարարել է որպես իր փոխնախագահի թեկնածու։ Բայդենը հաղթել է 2020 թվականի նոյեմբերի 3-ի նախագահական ընտրություններում՝ ընդդեմ նախագահ Թրամփի[11][12]։ Այսպիսով, նա միայն երկրորդ ոչ գործող փոխնախագահն է, որը դարձել է Միացյալ Նահանգների ընտրված նախագահ, և առաջինը՝ 1968 թվականին Ռիչարդ Նիքսոնից հետո[13][14]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղ կյանք (1942-1965)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջոզեֆ Ռաբինետտ Բայդեն կրտսերը ծնվել է 1942 թվականի նոյեմբերի 20-ին Փենսիլվանիայի Սքրենթոն Սուրբ Մարիամի հիվանդանոցում՝ Քեթրին Եվգենիա «Ջին» Բայդենի (ի ծնե՝ Ֆիննեգան) (1917-2010) և Ջոզեֆ Ռոբինետտ Բայդեն ավագի (1915-2002) ընտանիքում[15][16]։ Կաթոլիկ ընտանիքում ավագ երեխան է, նա ունի քույր՝ Վալերի, և երկու եղբայր՝ Ֆրենցիս և Ջեյմս[17]։ Ջինը ծագումով իռլանդացի էր, նրա արմատները գնում էին տարբեր ուղղություններով՝ Լաութի կոմսություն[18] և Լոնդոնդերի կոմսություն[17][19]։ Ջոզեֆ ավագի ծնողներ՝ Մերի Էլիզաբեթը (ի ծնե՝ Ռոբինետտ) և Ջոզեֆ Հ. Բայդենը՝ Բալթիմորի նավթային գործարարը, Մերիլենդ նահանգից էին՝ անգլիական, ֆրանսիական և իռլանդական ծագմամբ[17][20]։

Բայդենի հայրը սկզբում հարուստ էր, բայց Բայդենի ծնվելու ժամանակ որոշ ֆինանսական ձախողումներ է ունեցել. մի քանի տարի ընտանիքն ապրել է Բայդենի մայրական գծով տատիկի և պապիկի հետ[21]։ 1950-ականներին Սքրենթոնի տնտեսությունն անկում է ապրել, և Բայդենի հայրը չի կարողացել մշտական աշխատանք գտնել[22]։ 1953 թվականից սկսած՝ ընտանիքը մի քանի տարի ապրել է Դելավեր նահանգի Քլեյմոնթում գտնվող բնակարանում, այնուհետև տեղափոխվել է Դելավեր նահանգի Ուիլմինգթոն քաղաքի տուն[21]։ Ջո Բայդեն ավագը հետագայում դարձել է օգտագործված ավտոմեքենաների հաջողակ վաճառող՝ ընտանիքում պահպանելով միջին խավի ապրելակերպը[21][22][23]։

Քլեյմոնթի Արչմեր ակադեմիայում[17] Բայդենը եղել է ավագ դպրոցի ֆուտբոլային թիմի ականավոր կիսապաշտպան և լայն ռեսիվեր[21][24]։ Նա նաև բեյսբոլ է խաղացել[21]։ Աղքատ ուսանող, բայց բնածին առաջնորդ, նա կրտսեր և ավագ տարիներին եղել է դպրոցի նախագահ[17][25]։ Դպրոցն ավարտել է 1961 թվականին[17]։

Նյուարկում գտնվող Դելավերի համալսարանում Բայդենը որոշ ժամանակ ֆուտբոլ է խաղացել[26][27] և 1965 թվականին ստացել է արվեստի բակալավրի աստիճան՝ պատմության և քաղաքագիտության կրկնակի մասնագիտացմամբ, և աննշան անգլերենով[25][28]։ Նա ունեցել է միջին գնահատական, և իր դպրոցում 688-ից զբաղեցրել է 506-րդ տեղը[29][30]։

Բայդենը կակազություն ունի, որը զարգացել է 20 տարեկանից[31]։ Նա ասում է, որ նվազեցրել է դա՝ հայելու առաջ բանաստեղծություններ կարդալով[25][32], բայց ենթադրություն է արվել, որ դա ազդել է 2020 թվականի դեմոկրատական կուսակցության նախագահական բանավեճերում նրա ելույթի վրա[33]։

Առաջին ամուսնություն, իրավագիտության դպրոց և վաղ կարիերա (1966-1972)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բայդենը Դելավերի համալսարանի ուսանողական տարեգրքում, 1965 թվական

1966 թվականի օգոստոսի 27-ին Բայդենն ամուսնացել է Նիլի Հանթերի (1942 թվականի հուլիսի 28 - 1972 թվականի դեկտեմբերի 18)` Սիրաքյուսի համալսարանի ուսանողուհու հետ[28]՝ հաղթահարելով կաթոլիկի հետ ամուսնանալու ծնողների դժկամությունը, արարողությունը տեղի է ունեցել Նյու Յորքի Սքանթիլս քաղաքի կաթոլիկ եկեղեցու[34]։ Նրանք ունեցել են երեք երեխա՝ Ջոզեֆ Ռ. «Բո» Բայդեն III (1969 թվականի փետրվարի 3 - 2015 թվականի մայիսի 30), Ռոբերտ Հանթեր Բայդեն (1970 թվականին ծնված) և Նաոմի Քրիստինա «Էմի» Բայդեն (1971 թվականի նոյեմբերի 8 - 1972 թվականի դեկտեմբերի 18)[28]։

1968 թվականին Սիրաքյուսի համալսարանի իրավաբանական քոլեջում Բայդենն իրավաբանի դիպլոմ է ստացել՝ իր դասարանում 85-ից 76-րդ տեղը զբաղեցնելով[29][30], իսկ 1969 թվականին ընդունվել է Դելավերիի փաստաբանների կոլեգիա[35]։ Դպրոցում ուսանելու ժամանակ նա զորակոչից տարկետում է ստացել[36], իսկ հետո ասթմայի պատճառով դասակարգվել է որպես զինվորական ծառայության համար ոչ պիտանի[36][37]։

1968 թվականին Բայդենը քլերկ է աշխատել Ուիլմինգթոնի իրավաբանական ընկերությունում, որը գլխավորում էր տեղի հայտնի հանրապետական Ուիլյամ Փրիքեթը, և, ինչպես նա ավելի ուշ ասել է, «իրեն հանրապետական էր համարում»[38][39]։ Նա չէր հավանում Դելավեր նահանգի գործող նահանգապետ Չարլզ Լ. Թերիի պահպանողական-ռասայական քաղաքականությունը և աջակցում էր ավելի լիբերալ հանրապետական Ռասսել Վ. Փիթերսոնին, որը 1968 թվականին հաղթել էր Թերիին[38]։ Բայդենը հավաքագրվել էր տեղի հանրապետականների կողմից, սակայն գրանցվել է որպես անկախ՝ հանրապետական կուսակցությունից նախագահի թեկնածու Ռիչարդ Նիքսոնի նկատմամբ նրա հակակրանքի պատճառով[38]։

1969 թվականին Բայդենն իրավաբանական գործունեությամբ սկսել է զբաղվել որպես հանրային պաշտպան, իսկ հետո աշխատել է տեղի ակտիվ դեմոկրատի կողմից ղեկավարվող ընկերությունում[38][40], որը նրան նշանակել է Դեմոկրատական ֆորումում. դա խումբ էր, որը փորձում էր բարեփոխել և վերակենդանացնել պետական կուսակցությունը[17]։ Բայդենը հետագայում վերագրանցվել է որպես դեմոկրատ[38]։ Նա և մեկ այլ փաստաբան նույնպես հիմնադրել են իրավաբանական ընկերություն[40]։ Կորպորատիվ իրավունքը, սակայն, չի ներգրավել նրան, իսկ քրեական իրավունքը վատ է վճարել[21]։ Նա համալրել է իր եկամուտը` անշարժ գույք կառավարելով[41]։

Ավելի ուշ, նույն տարում, Բայդենը ընտրվել է Դելավեր նահանգի հանրապետական Նյու Քասլ շրջանի խորհրդի կողմից՝ առաջադրվելով լիբերալ հարթակում, որը ներառում էր արվարձաններում պետական բնակարանային աջակցությունը[17][40][40][42]։ Նա ծառայել է խորհրդում, մինչ 1972 թվականը դեռ իրավագիտությամբ է զբաղվել[35][43]։ Նա հանդես է եկել խոշոր ճանապարհային նախագծերի դեմ, որոնք կարող էին ոչնչացնել Ուիլմինգթոնի շրջանները[17]։

1972 ԱՄՆ Սենատի քարոզարշավ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բայդենը 1973 թվականին

1972 թվականին Բայդենը հաղթել է գործող հանրապետական Ջ. Քալեբ Բոգսին և դարձել Դելավերից ԱՄՆ կրտսեր սենատոր[21]։ Նա միակ դեմոկրատն էր, որը պատրաստ էր մարտահրավեր նետել Բոգգսին[40]. նրա քարոզարշավը գրեթե գումար չի ունեցել, և նա հաղթելու ոչ մի շանս չուներ։ Քարոզարշավը ղեկավարել և սպասարկել էին ընտանիքի անդամները, որը հենվում էր ընտրողների հետ դեմ առ դեմ հանդիպումների և դիրքորոշումների հետ փաստաթղթերի ձեռքի բաշխման վրա[44], ինչը հնարավոր է դարձել Դելավեր նահանգի փոքր չափսերի շնորհիվ[41]։ Նա ստացել է որոշ օգնություն AFL-CIO-ի և դեմոկրատ սոցիալագետ Պատրիկ Քադելի կողմից[40]։ «Քաղաքականությունը, ինչպես միշտ» կարգախոսով նրա հարթակը կենտրոնացած էր Վիետնամի, շրջակա միջավայրի, քաղաքացիական իրավունքների, հասարակական տրանսպորտի, ավելի արդար հարկման, առողջապահության և հանրային դժգոհությունների վրա[40][44]։ Ընտրություններից մի քանի ամիս առաջ Բայդենը Բոգսից հետ է մնացել գրեթե երեսուն տոկոսային կետով[40], սակայն նրա էներգիան, գրավիչ երիտասարդ ընտանիքը և ընտրողների հույզերի հետ շփվելու ունակությունը նրա օգտին են աշխատել[23], և նա հաղթել է 50,5 տոկոս ձայներով[44]։

Կնոջ մահ և դուստր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1972 թվականի դեկտեմբերի 18-ին Բայդենի կինը՝ Նեյլիան և նրանց մեկամյա դուստրը՝ Էմին, մահացել են Դելավեր նահանգի Հոքեսին քաղաքում տեղի ունեցած ավտովթարից[28]։ Բայդենի տղաները՝ Բոն և Հանթերը համապատասխանաբար ստացել են ոտքի կոտրվածք և գանգի աննշան կոտրվածք[17], սակայն բժիշկները կանխատեսել են, որ նրանք լիովին ապաքինվում են[17]։ Բայդենը մտածում էր հրաժարական տալ, որպեսզի հոգ տանի նրանց մասին[23], սակայն Սենատի մեծամասնության առաջնորդ Մայք Մենսֆիլդը նրան համոզել է դա չանել[45]։

1973-2008 թվականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1973 թվականին 30 տարեկան հասակում Ժոզեֆ Բայդենը սենատոր է ընտրվել (Միացյալ Նահանգներում սենատոր դառնալու նվազագույն տարիքը, նույնիսկ ընտրվել է 30-ամյակից առաջ) և հետագայում վերընտրվել է Դելավեր նահանգի կողմից։ 1974 թվականին «Time» ամսագրի խմբագիրները սենատոր Բայդենին ներառել են «Ապագայի 200 անձինք, որոնք կկերտեն պատմություն» շարքում[46]։

1987-1995 թվականներին ղեկավարում էր Սենատում գտնվող դատական հանձնաժողովը։

1988 թվականին Բայդենը ախտորոշվել է ուղեղային երկու անոթների անևրիզմով, ծանր վիճակում տեղափոխել են հիվանդանոց, որտեղ ենթարկվել է շտապ վիրահատության։ Յոթ ամիս անց Բայդենը կարողացել է վերադառնալ Սենատ։

Բայդենը հաճախ գործում էր հայկական լոբբիի շահերից ելնելով, իսկ 1995-2007 թվականներին ԱՄՆ Կոնգրեսում հայկական հարցերով հանձնախմբի անդամ էր[47]։ Նա կողմ է քվեարկել 907 հակաադրբեջանական փոփոխության ընդունման և 1992-2008 թվականներին Հայաստանին և Արցախի Հանրապետությանը ամերիկյան ֆինանսական օգնություն տրամադրելու օգտին[47]։

Երեք անգամ (2001-2003 և 2007-2009 թվականներին) դարձել է Սենատի արտաքին հարաբերությունների հանձնաժողովի նախագահ։

2001 թվականի դեկտեմբերին Ջորջ Բուշի կողմից 1972 թվականի խորհրդային-ամերիկյան ABM պայմանագրից դուրս գալու համար սկսված քարոզչության հակառակորդներից մեկն էր, այն անվանել է «աստվածաբանական առաքելություն», որի դրդապատճառը «գաղափարական հակումներն ու պարտականություններն էին», ինչը հանգեցրել է «ամբողջական խելագարության»[48][49]։

2007 թվականի սեպտեմբերի 26-ին ԱՄՆ Սենատում ընդունված Իրաքում դաշնային կառավարությանը սատարելու մասին օրինագծի հեղինակն է. երեք շրջանների դաշնություն՝ քրդական, սունիի և շիական ֆեդերացիա[50]։

2009 թվականից[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2008 թվականին Բայդենն ամենափորձառու սենատորներից մեկն էր՝ 35 տարի զբաղեցնելով Դելավերի ներկայացուցչի պաշտոնը։ 2008 թվականի նախագահական ընտրություններից առաջ Բայդենը պայքարում էր իր դեմոկրատական առաջադրման համար, բայց հունվարի 3-ին դուրս է եկել նախնական ընտրություններից և կենտրոնացել Դելավերից Սենատի նոր ընտրությունների վրա։ Երբ Բարաք Օբաման դարձել է Դեմոկրատական կուսակցության թեկնածու՝ 2008 թվականի օգոստոսի 23-ին Ժոզեֆ Բայդենին ընտրել է որպես փոխնախագահի թեկնածու։ Այնուհետև Բայդենը շարունակել է իր Սենատի քարոզարշավը։

2008 թվականի նոյեմբերի 4-ին դեմոկրատները (Օբամա-Բայդեն) շահել են քվեարկությունը. նույն օրը Բայդենը ընտրվել է նաև Դելավեր քաղաքից սենատոր՝ նոր ժամկետով։ Երդմնակալությունից հինգ օր առաջ՝ 2009 թվականի հունվարի 15-ին Բայդենը հրաժարական է տվել Սենատից, իսկ Դելավերի նահանգապետն իր առաջին երկու տարիների ընթացքում նշանակել է կուսակցության մեկ այլ ներկայացուցիչ Թեդ Քաուֆմանին։

2012 թվականի վերընտրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2012 թվականին ԱՄՆ-ի Դեմոկրատական կուսակցությունը Բայդենին 2012 թվականի ընտրություններին մասնակցելու համար (զուգահեռ գործող նախագահ Օբամայի հետ) կրկին առաջադրել է փոխնախագահի պաշտոնում։ Օբամա-Բայդեն զույգը հաղթել է ընտրություններում և երկուսն էլ վերընտրվել են երկրորդ ժամկետով։

2017 թվականից սկսած[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2017 թվականին նախկին փոխնախագահը Փենսիլվանիայի համալսարանում որոշել է ուսանողներին դասավանդել միջազգային դիվանագիտություն։ Նաև Ջո Բայդենը ղեկավարելու է նոր կենտրոնի, որը հիմնականում կկենտրոնանա դիվանագիտության, արտաքին քաղաքականության և ազգային անվտանգության վրա։ Այնուամենայնիվ, Բայդենը չի բացառում 2020 թվականին առաջադրվելու հնարավորությունը[51]։

2019 թվականի մարտի վերջին Լյուսի Ֆլորեսը, որը նախկինում Նևադայի ժողովի անդամ էր, հրապարակել է 2014 թվականին Բայդենի հետ հանդիպման մասին հիշողություններ, երբ նա գրկել է Լյուսիի ուսերը, «շնչել է մազերի բույրը» և համբուրել ծոծրակը։ CNN-ին տված հետագա հարցազրույցում Լյուսին այս պահվածքն անվանել է նախագահի թեկնածուի համար «որակազրկող»։ 2019 թվականի ապրիլի 1-ին Դեմոկրատական կուսակցության ապարատի աշխատակից Էմի Լապոսը «Ասոշիեյթիդ պրես» գործակալությանը տված հարցազրույցում ասել է, որ 2009 թվականին, երբ միջոցներ էր հավաքում Հարթֆորդում (Կոնեկտիկուտ), Բայդենը սեղմել է նրան դեմ և իր քթով քսվել քթին։

Լապոսը Բայդենին մեղադրում է անձնական տարածքի նկատմամբ անհարգալից վերաբերմունքի մեջ։ Միևնույն ժամանակ հայտնի է դարձել, որ Բայդենի օգնականները համարվում են Բայդեն Սթեյսի Աբրամսի համար հնարավոր արշավում փոխնախագահի պաշտոնում թեկնածու, որը 2018 թվականին անհաջող փորձ էր կատարել՝ Ջորջիայի նահանգապետ ընտրվելու համար և քննադատները նման ծրագրերը համարել են սևամորթ կնոջ պաշտպանելու փորձ, որն ունակ է ինքնուրույն պայքարել նախագահության համար։ Բացի այդ, պահպանողական մամուլը հիշեցրել է Բայդենի և նրա որդի Հանթերի կապերը ուկրաինական գազային օլիգարխի, շրջակա միջավայրի նախկին նախարարի, ինչպես նաև «Burisma Holdings»-ի սեփականատիրոջ՝ Նիկոլայ Զլոչևսկու հետ[52]։

Ըստ The New York Times ամսագրի՝ 2016 թվականի մարտին Ուկրաինա կատարած այցի ընթացքում Բայդենը սպառնացել է հետաձգել Ուկրաինային վարկի տրամադրման ԱՄՆ-ի երաշխիքների տրամադրումը 1 միլիարդ դոլարի չափով, եթե գլխավոր դատախազը մեղադրվի հակակոռուպցիոն դաշտում անգործության մեջ, որի պատասխանատվության շրջանակը ներառել է «Burisma Holdings»-ի գործունեության մեջ հնարավոր հանցանքներ (գլխավոր դատախազ Շոկինը աշխատանքից հեռացվել է 2016 թվականի ապրիլի 3-ին)։

2019 թվականի ապրիլի 24-ին հայտնի է դարձել, որ պարոն Բայդենը մտադիր է մտնել նախագահական մրցավազք։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբաման փոխնախագահ Բայդենին պարգևատրել է նախագահական «Ազատության մեդալով»

Ամերիկյան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Էլիս կղզու Պատվո մեդալ (1992)[53][54]
  • Նախագահի Ազատության պատվավոր մեդալ (2017)[55]։ ԱՄՆ Պետական քաղաքացիական մրցանակ[56]

Արտասահմանյան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Մարիամի երկրի խաչի I կարգի շքանշան (2004, Էստոնիա)[57]
  • Պակիստանի աստղով շքանշան (2009, Պակիստան) (2009, Պակիստան)[58][59]
  • Սուրբ Գեորգիի անվան Հաղթանակի շքանշան (2009, Վրաստան)[60][61][62]
  • Երեք աստղերի II աստիճանի շքանշան (2011, Լատվիա) [63]
  • Իրաքի պարտավորությունների մեդալ (2011, Իրաք)[64][65]
  • Ազատության շքանշան (2017, Ուկրաինա)[66]։

Հուշագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ջո Բայդեն «Խոստացիր ինձ, հայրիկ» (2017)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Broder J. M. Father’s Tough Life an Inspiration for Biden // The New York Times / J. Kahn — Manhattan, NYC: The New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2008. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Biographical Directory of the United States Congress — GPO, 1903.
  3. ↑ 3,0 3,1 http://bioguide.congress.gov/scripts/biodisplay.pl?index=B000444
  4. ↑ 4,0 4,1 https://www.the-sun.com/news/1719964/joe-biden-college-degrees
  5. ↑ https://www.npr.org/sections/politicaljunkie/2009/01/the_first_catholic_vice_presid.html?t=1604805072149
  6. ↑ 6,0 6,1 Internet Movie Database — 1990.
  7. ↑ 7,0 7,1 Encyclopædia Britannica
  8. ↑ 8,0 8,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  9. ↑ Pas L. v. Genealogics — 2003. — ed. size: 683713
  10. ↑ Linskey Annie (June 9, 2020)։ «Biden clinches the Democratic nomination after securing more than 1,991 delegates» 
  11. ↑ «US Election 2020: Joe Biden wins the presidency»։ BBC News։ 7 November 2020։ Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 7 
  12. ↑ «Joe Biden elected president»։ CNN։ 7 November 2020։ Վերցված է 2020 թ․ նոյեմբերի 7 
  13. ↑ Azari Julia (August 20, 2020)։ «Biden Had To Fight For The Presidential Nomination. But Most VPs Have To.»։ FiveThirtyEight 
  14. ↑ Kornacki Steve (December 8, 2019)։ «Cruel primary history lessons Joe Biden won't want to hear»։ NBC News 
  15. ↑ «Joseph Biden Sr., 86, father of the senator»։ The Baltimore Sun։ September 3, 2002։ Արխիվացված է օրիգինալից December 30, 2019-ին։ Վերցված է April 15, 2020 
  16. ↑ Chase Randall (January 9, 2010)։ «Vice President Biden's mother, Jean, dies at 92»։ WITN-TV։ Associated Press։ Արխիվացված է օրիգինալից May 20, 2020-ին։ Վերցված է November 8, 2020 
  17. ↑ 17,00 17,01 17,02 17,03 17,04 17,05 17,06 17,07 17,08 17,09 17,10 Witcover Jules (2010)։ Joe Biden: A Life of Trial and Redemption։ New York City: William Morrow։ ISBN 978-0-06-179198-7 
  18. ↑ Smolenyak Megan (July 2, 2012)։ «Joe Biden's Irish Roots»։ Huffington Post։ Վերցված է December 6, 2012 
  19. ↑ «Number two Biden has a history over Irish debate»։ The Belfast Telegraph։ November 9, 2008։ Վերցված է January 22, 2008 
  20. ↑ Smolenyak Megan (April–May 2013)։ «Joey From Scranton—Vice President Biden's Irish Roots»։ Irish America։ Վերցված է April 15, 2020 
  21. ↑ 21,0 21,1 21,2 21,3 21,4 21,5 21,6 Broder John M. (October 23, 2008)։ «Father's Tough Life an Inspiration for Biden»։ The New York Times։ Վերցված է October 24, 2008 
  22. ↑ 22,0 22,1 Rubinkam Michael (August 27, 2008)։ «Biden's Scranton childhood left lasting impression»։ Fox News։ Associated Press։ Վերցված է September 7, 2008 
  23. ↑ 23,0 23,1 23,2 Almanac of American Politics 2008, p. 364.
  24. ↑ Frank Martin (September 28, 2008)։ «Biden was the stuttering kid who wanted the ball»։ The News Journal։ էջ D.1։ Արխիվացված է օրիգինալից June 1, 2013-ին 
  25. ↑ 25,0 25,1 25,2 Taylor Paul (1990)։ See How They Run: Electing the President in an Age of Mediaocracy։ Alfred A. Knopf։ ISBN 0-394-57059-6 
  26. ↑ «Fact Check: Biden's Too Tall Football Tale»։ firstread.nbsnews.com։ Արխիվացված է օրիգինալից October 16, 2012-ին 
  27. ↑ Biden, Promises to Keep, pp. 27, 32–33.
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 28,3 «A timeline of U.S. Sen. Joe Biden's life and career»։ San Francisco Chronicle։ Associated Press։ August 23, 2008։ Արխիվացված է օրիգինալից September 25, 2008-ին։ Վերցված է September 6, 2008 
  29. ↑ 29,0 29,1 Margolis Jon (September 22, 1987)։ «Biden admits errors in school claims»։ Chicago Tribune։ Վերցված է September 21, 2020 
  30. ↑ 30,0 30,1 Dickenson James R. (September 22, 1987)։ «Biden academic claims 'inaccurate'»։ Washington Post։ Վերցված է September 21, 2020 
  31. ↑ Biden Joseph R., Jr. (July 9, 2009)։ «Letter to National Stuttering Association chairman»։ National Stuttering Association։ Արխիվացված է օրիգինալից July 28, 2011-ին։ Վերցված է December 9, 2010 
  32. ↑ «Joe Biden's childhood struggle with a stutter: How he overcame it and how it shaped him»։ Los Angeles Times։ September 16, 2019։ Վերցված է July 24, 2020 
  33. ↑ Hendrickson John (January–February 2020)։ «What Joe Biden Can't Bring Himself to Say»։ The Atlantic։ Վերցված է November 24, 2019 
  34. ↑ Biden, Promises to Keep, pp. 32, 36–37.
  35. ↑ 35,0 35,1 «Biden, Joseph Robinette, Jr.»։ Biographical Directory of the United States Congress։ Վերցված է August 19, 2008 
  36. ↑ 36,0 36,1 Chase Randall (September 1, 2008)։ «Biden got 5 draft deferments during Nam, as did Cheney»։ Newsday։ Associated Press։ Արխիվացված է օրիգինալից January 3, 2021-ին։ Վերցված է November 8, 2020 
  37. ↑ Romano Lois (June 9, 1987)։ «Joe Biden & the Politics of Belief»։ The Washington Post 
  38. ↑ 38,0 38,1 38,2 38,3 38,4 Leubsdorf Carl P. (September 6, 1987)։ «Biden Keeps Sights Set On White House»։ The Dallas Morning News  Reprinted in «Lifelong ambition led Joe Biden to Senate, White House aspirations»։ The Dallas Morning News։ August 23, 2008։ Արխիվացված է օրիգինալից September 19, 2008-ին 
  39. ↑ Barrett Laurence I. (June 22, 1987)։ «Campaign Portrait, Joe Biden: Orator for the Next Generation»։ Time 
  40. ↑ 40,0 40,1 40,2 40,3 40,4 40,5 40,6 40,7 Current Biography Yearbook 1987, p. 43.
  41. ↑ 41,0 41,1 Palmer Nancy Doyle (February 1, 2009)։ «Joe Biden: 'Everyone Calls Me Joe'»։ Washingtonian։ Վերցված է February 4, 2009 
  42. ↑ Harriman Jane (December 31, 1969)։ «Joe Biden: Hope for Democratic Party in '72?»։ Newspapers.com (The News Journal)։ էջ 3։ Վերցված է May 1, 2019 
  43. ↑ «2008 Presidential Candidates: Joe Biden»։ The Washington Post։ Արխիվացված է օրիգինալից October 22, 2008-ին։ Վերցված է October 24, 2008 
  44. ↑ 44,0 44,1 44,2 Naylor Brian (October 8, 2007)։ «Biden's Road to Senate Took Tragic Turn»։ National Public Radio։ Վերցված է September 12, 2008 
  45. ↑ Levey Noam M. (August 24, 2008)։ «In his home state, Biden is a regular Joe»։ Los Angeles Times։ Վերցված է September 7, 2008 
  46. ↑ Биография Байдена(չաշխատող հղում)
  47. ↑ 47,0 47,1 Галстян А. С. Армянское лобби в США: формирование и основные направления деятельности (1915—2014 гг.). Диссертация на соискание ученой степени кандидата исторических наук. — Томск, 2015. — С. 237—238. Режим доступа: http://www.tsu.ru/science/disadvice/announcement_of_the_dissertations_in_the_tsu.php Archived 2016-04-03 at the Wayback Machine.
  48. ↑ Известия. Ру: Техасский покер или русская рулетка?
  49. ↑ «Я думаю, что не нужно быть никаким экспертом, чтобы понять: если США хочет, либо будет иметь над собой „зонтик“ от всяческих угроз, то тогда у неё возникает иллюзия, что ей всё можно, и тогда агрессивность её действий будет многократно возрастать, а угроза глобальной конфронтации достигнет очень опасного уровня» (Владимир Путин, май 2009 года).
  50. ↑ РСПП: Статьи
  51. ↑ «Джо Байден нашел новую работу»։ USA.one 
  52. ↑ David Smith (2019-04-02)։ «Joe Biden's very bad week: has his White House run failed before it begins?» (անգլերեն)։ The Guardian։ Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 2 
  53. ↑ «Hon. Joseph Biden»։ Национальная этническая коалиция организаций[en]։ Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ փետրվարի 28-ին։ Վերցված է 5 октября 2017 
  54. ↑ «Congrats to 1992 EIMoH recipient VP Joe Biden on receiving the Presidential Medal of Honor from President Obama»։ Национальная этническая коалиция организаций[en]։ Վերցված է 5 октября 2017 
  55. ↑ «Remarks by the President and the Vice President in Presentation of the Medal of Freedom to Vice President Joe Biden»։ Белый дом։ 12 января 2017։ Վերցված է 5 октября 2017 
  56. ↑ Kevin Liptak, Allie Malloy, (13 января 2017)։ «Biden awarded presidential Medal of Freedom»։ CNN։ Վերցված է 5 октября 2017 
  57. ↑ «Joseph R. Biden. Maarjamaa Risti I klassi teenetemärk»։ Президент Эстонии։ 5 февраля 2004։ Արխիվացված է օրիգինալից 2018-08-21-ին։ Վերցված է 5 октября 2017 
  58. ↑ «Biden Holds Talks With Pakistani Leaders»։ CBS News։ 9 января 2009։ Վերցված է 5 октября 2017 
  59. ↑ «Hilal-i-Pakistan conferred on US VP-elect»։ The Nation[en]։ 10 января 2009։ Վերցված է 5 октября 2017 
  60. ↑ «Biden’s visit to Tbilisi: no promising the moon»։ The Georgian Times[en]։ 23 июля 2009։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 6-ին։ Վերցված է 5 октября 2017 
  61. ↑ «ჯოზეფ ბაიდენი პრეზიდენტის სასახლეში ქართველ ხელოვანთა კონცერტს დაესწრო»։ Первый канал[en]։ 23 июля 2009։ Վերցված է 5 октября 2017 
  62. ↑ «ჯოზეფ ბაიდენი თბილისში»։ Радио Свобода։ 23 июля 2009։ Վերցված է 5 октября 2017 
  63. ↑ «Baidens pateicas Valsts prezidentam par Latvijas partnerību Afganistānas drošības veicināšanā»։ Президент Латвии։ 1 апреля 2011։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 6-ին։ Վերցված է 5 октября 2017 
  64. ↑ «Iraqi Government honors commitment of American service members»։ DVIDS[en]։ 1 декабря 2011։ Վերցված է 5 октября 2017 
  65. ↑ «Iraqi government honors commitment of American service members»։ Центральное командование военно-воздушных сил США[en]։ 1 декабря 2011։ Վերցված է 5 октября 2017 
  66. ↑ «Указ Президента України від 23 серпня 2017 року № 250/2017 «Про відзначення державними нагородами України громадян іноземних держав»»։ Президент Украины։ 23 августа 2017։ Վերցված է 5 октября 2017 


Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պաշտոնական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆեյսբուք (անգլ.) · Թվիթթեր (անգլ.)
Ֆոտո, վիդեո և աուդիո
Apple Music · Deezer · Flickr · Ինստագրամ (անգլ.) · Ինստագրամ (անգլ.) · Ինստագրամ (անգլ.) · Last.fm · Spotify · ՅուԹյուբ (անգլ.)
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ջո_Բայդեն&oldid=8520553» էջից