Հենրի Քիսինջեր

Հենրի Քիսինջեր; անգլ.՝ Henry Alfred Kissinger
Ծնվել է	մայիսի 27, 1923[…] (99 տարեկան)
Ծննդավայր	Ֆյուրտ, Բավարիա, Վայմարյան Հանրապետություն
Քաղաքացիություն	Գերմանիա և ԱՄՆ
Կրթություն	Հարվարդի համալսարան, Նյու Յորք քաղաքի քոլեջ, Հարվարդի քոլեջ և George Washington Educational Campus?
Մասնագիտություն	քաղաքական գործիչ, քաղաքագետ, դիվանագետ, գրող, ձեռնարկատեր, մանկավարժ, ինքնակենսագիր, international forum participant և գործարար
Աշխատավայր	Հարվարդի համալսարան, Ջորջթաունի համալսարան և Kissinger Associates?
Ամուսին	Նենսի Քիսինգեր
Ծնողներ	հայր՝ Louis Kissinger?, մայր՝ Paula Stern?
Զբաղեցրած պաշտոններ	ԱՄՆ-ի պետքարտուղար և ԱՄՆ նախագահի ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական
Կուսակցություն	ԱՄՆ Հանրապետական կուսակցություն
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Խաղաղության Նոբելյան մրցանակ Գուգենհայմի կրթաթոշակ Էրիկ Մ. - Վարբուրգ պարգև Ազգային գրքի պարգև Վատելերի խաղաղության մրցանակ Էվալդ ֆոն Քլայսթի մրցանակ Գոլդեն Փլեյթ մրցանակ Ազատության մեդալ Ֆրենսիս Բոյերի մրցանակ Տարվա մարդ՝ ըստ Թայմ ամսագրի Պեկինի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Վասեդա համալսարանի պատվավոր դոկտոր Franz Josef Strauss Award? և Financial Times Person of the Year?
Անդամություն	Եռակողմ հանձնաժողով, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Phi Beta Kappa, Հառլեմ Գլոբթրոթերս և Academy of the Kingdom of Morocco?
Կայք	henryakissinger.com
	Ստորագրություն;
	Henry Kissinger Վիքիպահեստում

Հենրի Ալֆրեդ Քիսինջեր (անգլ.՝ Henry Alfred Kissinger, մայիսի 27, 1923(1923-05-27)^[1]^[2]^[3]^[…], Ֆյուրտ, Բավարիա, Վայմարյան Հանրապետություն^[4]), ամերիկացի պետական գործիչ, դիվանագետ, միջազգային հարաբերությունների փորձագետ։ Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (1973 թվական)։ Քիսինջերը ներկայում գլխովորում է Kissinger Associates խորհրդատվական ընկերությունը։ Նա իրական քաղաքականության կողմնակից է, մեծ դեր է ունեցել ԱՄՆ 1966-1977 թվականների արտաքին քաղաքականությունում, եղել է ԱՄՆ-Խորհրդային Միություն հարաբերություններում լիցքափաթման նախաձեռնողն ու իրականացնողը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քիսինջերը ծնվել է Գերմանիայի Ֆյուրտ քաղաքում հրեական կրոնական ընտանիքում։ Իսկական անունը Հայնց Ալֆրեդ Քիսինջեր է, որը ավելի ուշ ԱՄՆ-ում փոխվելու է Հենրի Քիսինջերի։ Հայրը՝ Լուիս Քիսինջերը դպրոցում ուսուցիչ է եղել, մայրը՝ Պաուլա Շտեռն Քիսինջերը՝ տնային տնտեսուհի, կրտսեր եղբոր անունը եղել է Վալտեր։ Քիսինջեր ազգանունը ծագում է Գերմանիայի Բադ-Քիսինջեն քաղաքի անվանումից։ Ընտանիքը նացիստների հետապնդումներց խուսափելու նպատակով 1938 թ. Արտագաղթում է ԱՄՆ՝ Նյու Յորք։ Ընտանիքի տեղափոխվելու գաղափարը պատականում է Պաուլային՝ մորը։ Գերմանիայում մնացած նրանց հարազատները գնդակահարվում են Հոլոքոստի ժամանակ։ Նյու Յորքում Քիսինջերների ընտանիքը տեղավորվում է Մանհեթենում, որտեղ գերմանական և հրեական մեծ համայնք կար։ Քիսինջերի մանկությունն անցնում է հենց այստեղ, և չնայած նա արագորեն ինտեգրվում է ամերիկյան մշակույթին, նրա մոտ խոսակցական ակցենտը պահպանվում է։ Դպրոցն ավարտելուց հետո նա ընդունվում է Նյու Յորքի համալսարանի քոլեջ։ 1943 թվականին զորակոչվում է բանակ՝ չհասցնելով ավարտել ուսումը, հենց այդ տարի էլ ստանում է ԱՄՆ քաղաքացիություն։ Զինվորական ծառայությունից հետո Քիսինջերն ավարտում է Հարվարդի համալսարանը՝ ստանալով բակալավրի կոչում արվեստների ոլորտում։ Քիսինջերի դիպլոմային աշխատանքը՝ «Պատմության նշանակությունը», 388 էջ էր և ամենաերկարն է Հարվարդի պատմության մեջ։ 1954 թ. նա Հարվարդում ստանում է արվեստների մագիստրոսի, ինչպես նաև փիլիսոփայության դոկտորի կոչում։

Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հարվարդն ավարտելուց հետո Քիսինջերը մնում է համալսարանում որպես դասախոսական խորհրդի անդամ, ինչպես նաև տարբեր ծրագրերի մենեջեր։ 1954 թ. ստեղծվում է «Պաշտպանական հետազոտությունների ծրագիրը», որի նպատակը տարբեր քաղաքական գործիչների և ռազմական բարձրագույն պաշտոնյաների հետ խորհրդատվության անցկացումն էր։ Քիսինջերը այս ծրագրի ղեկավարն էր 1958-1971 թվականներին։ 1958 թ. Հարվարդում ստեղծվում է Միջազգային հարաբերությունների կենտրոնը, որը ԱՄՆ կառավարության և համալսարանի միջև անմիջական կամուրջ է դառնում։ Կենտրոնը բարդ քաղաքական և դիվանագիտական առաջադրանքներ կատարող մասնագետներ էր պատրաստում։ Քիսինջերը կենտրոնի տնօրենի օգնական է նշանակվում և մինչ 1960-ակաանները ի պաշտոնե լուրջ դերակատարում է ունենում ակադեմիական և քաղաքական շրջանակի միջև կապերի հաստատման ուղղությամբ։ Հարվարդին զուգահեռ՝ աշխատում էր նաև կառավարական մի շարք գործակալություններում։ 1955-1956 թվականներին «Միջազգային հարաբերությունների խորհուրդ» մասնավոր կազմակերպության՝ միջուկային զենքի և արտաքին քաղաքանության ոլորտի ուսումնասիրությունների գծով տնօերնն էր։ Այս ժամանակահատվածում գրում է «Միջուկային զենքը և արտաքին քաղաքականությունը» աշխատությունը, որը դառնում է բեսթսելլեր, ինչի արդյունքում նա դառնում է հայտնի անձ։ 1960-ականներին Քիսինջերն աշխարհում ամենից շատ ընդունվող, հարգված և ազդեցիկ ռազմավարական հարցերով փորձագետներից մեկն էր համարվում^[16]։ Քիսինջերը աջակցում էր Նյու Յորքի նահանգապետ Նելսոն Ռոկֆելլերին և նրա խորհրդականն էր, երբ վերջինս ԱՄՆ նախագահի թեկնածու էր 1960, 19684, 1968 թվականներին։ 1968 թվականին ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Ռիչարդ Նիքսոնը նրան նշանակում է ազգային անվտանգության հարցերով իր խորհրդական։ 1969 թ․ Նիքսոնի երդմնակալությունից հետո Քիսինջերը հրաժեշտ է տալիս Ռոկֆելլերին։ Վերջինս, ի նշան արված աշխատանքի և բարեկամության, Քիսինջերին պարգևատրում է 50 հազար դոլարով ^[17]։ Քիսինջերը Նիքսոնի նախագահության տարիներին զբաղեցնում էր ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդականի և ԱՄՆ պետքարտուղարի պաշտոնը։ Դա առաջին դեպքն էր, երբ նույն անձը միաժամանակ երկու պաշտոն էր զբաղեցնում։ Ջերալդ Ֆորդի նախագահության տարիներին շարունակում է զբաղեցնել պետքարտուղարի պաշտոնը։ Լինելով իրական քաղաքականության կողմնակից՝ Քիսինջերը 1969-1977 թվականներին որոշիչ դերակատարում է ունենում ԱՄՆ արտաքին քաղաքականությունում։ Նիքսոնը Քիսինջերի աջակցությամբ առավել կենտրոնացած է դարձնում արտաքին քաղաքяկանությունը։ Քիսինջերը բարդացնում է ազգային անվտանգության խորհրդի կառուցվածքը՝ ստեղծելով մի շարք հանձնաժողովներ և հաստիքներ։ Խորհուրդը, Քիսինջերի միջոցով դառնալով նախագահին առավել մոտ կանգնած կառույց, ավելի շատ արտոնություններ է ստանում և սկսում է միջամտել Պետդեպարտամենտի կողմից կայացվող որոշումներին, որին Նիքսոնը չէր վստահում։ Իր քաղաքական գործունեության ընթացքում Քիսինջերը մշտապես գտնվել է ԱՄՆ-ի՝ ԽՍՀՄ-ի, Չինաստանի, Ճապոնիայի, Իսրայելի, Եգիպտոսի, Հյուսիսային Վիետնամի և այլ երկրների հետ ունեցած բանակցությունների կենտրոնում։ Քիսինջերը նախաձեռնել է միջազգային լարվածության լիցքաթափման քաղաքականությունը, որը հանգեցրել է ԱՄՆ-ԽՍՀՄ հարաբաբերություններում լարվածության զգալի նվազմանը։ Նա կարողանում է կազմակերպել նաև ԱՄՆ-ի և Չինաստանի մերձեցումը, նրան է պատկանում նաև ԱՄՆ-ի՝ Հարավային Ամերիկայում հակակոմունիստական ռեժիմներին աջակցելու գաղափարը, մասնավորապես՝ Չիլիում 1973 թվականին Պինոչետիի հեղաշրջումը։ 1973 թվականին Քիսինջերը ստանում է Խաղաղության Նոբելյան մրցանակ Փարիզյան խաղաղության համաձայնագրում դերակտարման համար, որի արդյունքում ժամանակավորպես դադարում է Վիետնամական պատերազմը։

Այլ տեղեկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քիսինջերը ղեկավարել է 2001 թվականի սեպտեմբերի 11 ահաբեկչությունները ուսումնասիրող հանձնաժողովը։ 2007 թ. սեպտեմբերի 25-ին Քիսինջերը ԱՄՆ մի շարք նախկին պետքարտուղարների հետ համատեղ նամակ է գրում, որով ԱՄՆ Կոնգրեսին կոչ էր արվում չընդունել Հայոց ցեղասպանության մասին 106-րդ բանաձևը^[18]։ Ըստ ամերիկյան հեղինակովոր Foreign Policy հանդեսի՝ միջազգային հարաբերությունների ոլորտի մասնագետների շրջանում 2015 թվականին անցկացված հարցման՝ Քիսինջերը ճանաչվել է ԱՄՆ վերջին 50 տարվա ամենաարդյունավետ պետքարտուղարը^[19]^[20]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Internet Movie Database — 1990.
↑ ^2,0 ^2,1 Encyclopædia Britannica
↑ ^3,0 ^3,1 Discogs — 2000.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #11856255X // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ https://www.henryakissinger.com
↑ http://www.nytimes.com/1974/03/31/archives/kissinger-weds-nancy-maginnes-kissinger-and-nancy-maginnes.html
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 ^7,4 Pas L. v. Genealogics — 2003. — ed. size: 683713
↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1973/
↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
↑ Dettaglio decorato (իտալ.) — presidenza della Repubblica Italiana.
↑ Guggenheim Fellows database
↑ Der Karlspreisträger 1987 Henry A. Kissinger (գերմ.)
↑ http://www.moe.gov.cn/s78/A22/xwb_left/moe_829/tnull_44386.html (չին.) — 中华人民共和国教育部.
↑ https://web.archive.org/web/20180119120351/http://www.harlemglobetrotters.com/1976-globetrotters-name-honorary-member-team-bestowing-honor-dr-henry-kissinger
↑ https://alacademia.org.ma/membre/%d9%87%d9%86%d9%92%d8%b1%d9%8a-%d9%83%d9%8a%d8%b3%d9%86%d8%ac%d8%b1-2/
↑ Suri, 2007, էջեր 187—188
↑ Suri, 2007, էջ 201
↑ Letter from the Former Secretaries of State Archived 2007-10-30 at the Wayback Machine.(անգլ.)
↑ The Best International Relations Schools in the World (Ստուգված է 6 փետրվարի 2015)
↑ Опрос: Джон Керри признан худшим госсекретарем США за 50 лет

[_f70c6c42d482474f-1] 1,0 ^1,1 Internet Movie Database — 1990.

[_21d5ccc2de924abb-2] 2,0 ^2,1 Encyclopædia Britannica

[_abdcf34bfa10e9a8-3] 3,0 ^3,1 Discogs — 2000.

[_995c82309edf9c4d-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #11856255X // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_5b9045c2fb70617f-5] ttps://www.henryakissinger.com

[_e962e2a4951bf261-6] ttp://www.nytimes.com/1974/03/31/archives/kissinger-weds-nancy-maginnes-kissinger-and-nancy-maginnes.html

[_63179ee80722382a-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 ^7,3 ^7,4 Pas L. v. Genealogics — 2003. — ed. size: 683713

[_c2740351a159143f-8] ttp://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1973/

[_4fd85354d393be0f-9] ttps://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/

[_66b1f3ef859c0d9b-10] Dettaglio decorato (իտալ.) — presidenza della Repubblica Italiana.

[_27c5df4ba162a35e-11] Guggenheim Fellows database

[_e9f0536569308003-12] Der Karlspreisträger 1987 Henry A. Kissinger (գերմ.)

[_7d348baac400a119-13] ttp://www.moe.gov.cn/s78/A22/xwb_left/moe_829/tnull_44386.html (չին.) — 中华人民共和国教育部.

[_832a12f6923f891b-14] ttps://web.archive.org/web/20180119120351/http://www.harlemglobetrotters.com/1976-globetrotters-name-honorary-member-team-bestowing-honor-dr-henry-kissinger

[_739cdb36056dbb6f-15] ttps://alacademia.org.ma/membre/%d9%87%d9%86%d9%92%d8%b1%d9%8a-%d9%83%d9%8a%d8%b3%d9%86%d8%ac%d8%b1-2/

[Suri—2007——187—188-16] Suri, 2007, էջեր 187—188

[Suri—2007——201-17] Suri, 2007, էջ 201

[18] Letter from the Former Secretaries of State Archived 2007-10-30 at the Wayback Machine.(անգլ.)

[19] The Best International Relations Schools in the World (Ստուգված է 6 փետրվարի 2015)

[20] Опрос: Джон Керри признан худшим госсекретарем США за 50 лет

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[10]

[8]

[9]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]