Հենրի Քիսինջեր
Հենրի Քիսինջեր անգլ.՝ Henry Alfred Kissinger | |
---|---|
![]() | |
Ծնվել է | մայիսի 27, 1923[1][2][3][…] (99 տարեկան) |
Ծննդավայր | Ֆյուրտ, Բավարիա, Վայմարյան Հանրապետություն[4] |
Քաղաքացիություն | ![]() ![]() |
Կրթություն | Հարվարդի համալսարան, Նյու Յորք քաղաքի քոլեջ, Հարվարդի քոլեջ և George Washington Educational Campus? |
Մասնագիտություն | քաղաքական գործիչ, քաղաքագետ, դիվանագետ, գրող, ձեռնարկատեր, մանկավարժ, ինքնակենսագիր, international forum participant և գործարար |
Աշխատավայր | Հարվարդի համալսարան, Ջորջթաունի համալսարան և Kissinger Associates? |
Ամուսին | Նենսի Քիսինգեր[6] |
Ծնողներ | հայր՝ Louis Kissinger?[7], մայր՝ Paula Stern?[7] |
Զբաղեցրած պաշտոններ | ԱՄՆ-ի պետքարտուղար և ԱՄՆ նախագահի ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդական |
Կուսակցություն | ԱՄՆ Հանրապետական կուսակցություն |
Պարգևներ և մրցանակներ | |
Անդամություն | Եռակողմ հանձնաժողով, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Phi Beta Kappa, Հառլեմ Գլոբթրոթերս[14] և Academy of the Kingdom of Morocco?[15] |
Կայք | henryakissinger.com |
Ստորագրություն![]() | |
![]() |
Հենրի Ալֆրեդ Քիսինջեր (անգլ.՝ Henry Alfred Kissinger, մայիսի 27, 1923[1][2][3][…], Ֆյուրտ, Բավարիա, Վայմարյան Հանրապետություն[4]), ամերիկացի պետական գործիչ, դիվանագետ, միջազգային հարաբերությունների փորձագետ։ Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր (1973 թվական)։ Քիսինջերը ներկայում գլխովորում է Kissinger Associates խորհրդատվական ընկերությունը։ Նա իրական քաղաքականության կողմնակից է, մեծ դեր է ունեցել ԱՄՆ 1966-1977 թվականների արտաքին քաղաքականությունում, եղել է ԱՄՆ-Խորհրդային Միություն հարաբերություններում լիցքափաթման նախաձեռնողն ու իրականացնողը։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քիսինջերը ծնվել է Գերմանիայի Ֆյուրտ քաղաքում հրեական կրոնական ընտանիքում։ Իսկական անունը Հայնց Ալֆրեդ Քիսինջեր է, որը ավելի ուշ ԱՄՆ-ում փոխվելու է Հենրի Քիսինջերի։ Հայրը՝ Լուիս Քիսինջերը դպրոցում ուսուցիչ է եղել, մայրը՝ Պաուլա Շտեռն Քիսինջերը՝ տնային տնտեսուհի, կրտսեր եղբոր անունը եղել է Վալտեր։ Քիսինջեր ազգանունը ծագում է Գերմանիայի Բադ-Քիսինջեն քաղաքի անվանումից։ Ընտանիքը նացիստների հետապնդումներց խուսափելու նպատակով 1938 թ. Արտագաղթում է ԱՄՆ՝ Նյու Յորք։ Ընտանիքի տեղափոխվելու գաղափարը պատականում է Պաուլային՝ մորը։ Գերմանիայում մնացած նրանց հարազատները գնդակահարվում են Հոլոքոստի ժամանակ։ Նյու Յորքում Քիսինջերների ընտանիքը տեղավորվում է Մանհեթենում, որտեղ գերմանական և հրեական մեծ համայնք կար։ Քիսինջերի մանկությունն անցնում է հենց այստեղ, և չնայած նա արագորեն ինտեգրվում է ամերիկյան մշակույթին, նրա մոտ խոսակցական ակցենտը պահպանվում է։ Դպրոցն ավարտելուց հետո նա ընդունվում է Նյու Յորքի համալսարանի քոլեջ։ 1943 թվականին զորակոչվում է բանակ՝ չհասցնելով ավարտել ուսումը, հենց այդ տարի էլ ստանում է ԱՄՆ քաղաքացիություն։ Զինվորական ծառայությունից հետո Քիսինջերն ավարտում է Հարվարդի համալսարանը՝ ստանալով բակալավրի կոչում արվեստների ոլորտում։ Քիսինջերի դիպլոմային աշխատանքը՝ «Պատմության նշանակությունը», 388 էջ էր և ամենաերկարն է Հարվարդի պատմության մեջ։ 1954 թ. նա Հարվարդում ստանում է արվեստների մագիստրոսի, ինչպես նաև փիլիսոփայության դոկտորի կոչում։
Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարվարդն ավարտելուց հետո Քիսինջերը մնում է համալսարանում որպես դասախոսական խորհրդի անդամ, ինչպես նաև տարբեր ծրագրերի մենեջեր։ 1954 թ. ստեղծվում է «Պաշտպանական հետազոտությունների ծրագիրը», որի նպատակը տարբեր քաղաքական գործիչների և ռազմական բարձրագույն պաշտոնյաների հետ խորհրդատվության անցկացումն էր։ Քիսինջերը այս ծրագրի ղեկավարն էր 1958-1971 թվականներին։ 1958 թ. Հարվարդում ստեղծվում է Միջազգային հարաբերությունների կենտրոնը, որը ԱՄՆ կառավարության և համալսարանի միջև անմիջական կամուրջ է դառնում։ Կենտրոնը բարդ քաղաքական և դիվանագիտական առաջադրանքներ կատարող մասնագետներ էր պատրաստում։ Քիսինջերը կենտրոնի տնօրենի օգնական է նշանակվում և մինչ 1960-ակաանները ի պաշտոնե լուրջ դերակատարում է ունենում ակադեմիական և քաղաքական շրջանակի միջև կապերի հաստատման ուղղությամբ։ Հարվարդին զուգահեռ՝ աշխատում էր նաև կառավարական մի շարք գործակալություններում։ 1955-1956 թվականներին «Միջազգային հարաբերությունների խորհուրդ» մասնավոր կազմակերպության՝ միջուկային զենքի և արտաքին քաղաքանության ոլորտի ուսումնասիրությունների գծով տնօերնն էր։ Այս ժամանակահատվածում գրում է «Միջուկային զենքը և արտաքին քաղաքականությունը» աշխատությունը, որը դառնում է բեսթսելլեր, ինչի արդյունքում նա դառնում է հայտնի անձ։ 1960-ականներին Քիսինջերն աշխարհում ամենից շատ ընդունվող, հարգված և ազդեցիկ ռազմավարական հարցերով փորձագետներից մեկն էր համարվում[16]։ Քիսինջերը աջակցում էր Նյու Յորքի նահանգապետ Նելսոն Ռոկֆելլերին և նրա խորհրդականն էր, երբ վերջինս ԱՄՆ նախագահի թեկնածու էր 1960, 19684, 1968 թվականներին։ 1968 թվականին ԱՄՆ նորընտիր նախագահ Ռիչարդ Նիքսոնը նրան նշանակում է ազգային անվտանգության հարցերով իր խորհրդական։ 1969 թ․ Նիքսոնի երդմնակալությունից հետո Քիսինջերը հրաժեշտ է տալիս Ռոկֆելլերին։ Վերջինս, ի նշան արված աշխատանքի և բարեկամության, Քիսինջերին պարգևատրում է 50 հազար դոլարով [17]։ Քիսինջերը Նիքսոնի նախագահության տարիներին զբաղեցնում էր ազգային անվտանգության հարցերով խորհրդականի և ԱՄՆ պետքարտուղարի պաշտոնը։ Դա առաջին դեպքն էր, երբ նույն անձը միաժամանակ երկու պաշտոն էր զբաղեցնում։ Ջերալդ Ֆորդի նախագահության տարիներին շարունակում է զբաղեցնել պետքարտուղարի պաշտոնը։ Լինելով իրական քաղաքականության կողմնակից՝ Քիսինջերը 1969-1977 թվականներին որոշիչ դերակատարում է ունենում ԱՄՆ արտաքին քաղաքականությունում։ Նիքսոնը Քիսինջերի աջակցությամբ առավել կենտրոնացած է դարձնում արտաքին քաղաքяկանությունը։ Քիսինջերը բարդացնում է ազգային անվտանգության խորհրդի կառուցվածքը՝ ստեղծելով մի շարք հանձնաժողովներ և հաստիքներ։ Խորհուրդը, Քիսինջերի միջոցով դառնալով նախագահին առավել մոտ կանգնած կառույց, ավելի շատ արտոնություններ է ստանում և սկսում է միջամտել Պետդեպարտամենտի կողմից կայացվող որոշումներին, որին Նիքսոնը չէր վստահում։ Իր քաղաքական գործունեության ընթացքում Քիսինջերը մշտապես գտնվել է ԱՄՆ-ի՝ ԽՍՀՄ-ի, Չինաստանի, Ճապոնիայի, Իսրայելի, Եգիպտոսի, Հյուսիսային Վիետնամի և այլ երկրների հետ ունեցած բանակցությունների կենտրոնում։ Քիսինջերը նախաձեռնել է միջազգային լարվածության լիցքաթափման քաղաքականությունը, որը հանգեցրել է ԱՄՆ-ԽՍՀՄ հարաբաբերություններում լարվածության զգալի նվազմանը։ Նա կարողանում է կազմակերպել նաև ԱՄՆ-ի և Չինաստանի մերձեցումը, նրան է պատկանում նաև ԱՄՆ-ի՝ Հարավային Ամերիկայում հակակոմունիստական ռեժիմներին աջակցելու գաղափարը, մասնավորապես՝ Չիլիում 1973 թվականին Պինոչետիի հեղաշրջումը։ 1973 թվականին Քիսինջերը ստանում է Խաղաղության Նոբելյան մրցանակ Փարիզյան խաղաղության համաձայնագրում դերակտարման համար, որի արդյունքում ժամանակավորպես դադարում է Վիետնամական պատերազմը։
Այլ տեղեկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քիսինջերը ղեկավարել է 2001 թվականի սեպտեմբերի 11 ահաբեկչությունները ուսումնասիրող հանձնաժողովը։ 2007 թ. սեպտեմբերի 25-ին Քիսինջերը ԱՄՆ մի շարք նախկին պետքարտուղարների հետ համատեղ նամակ է գրում, որով ԱՄՆ Կոնգրեսին կոչ էր արվում չընդունել Հայոց ցեղասպանության մասին 106-րդ բանաձևը[18]։ Ըստ ամերիկյան հեղինակովոր Foreign Policy հանդեսի՝ միջազգային հարաբերությունների ոլորտի մասնագետների շրջանում 2015 թվականին անցկացված հարցման՝ Քիսինջերը ճանաչվել է ԱՄՆ վերջին 50 տարվա ամենաարդյունավետ պետքարտուղարը[19][20]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Internet Movie Database — 1990.
- ↑ 2,0 2,1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 Discogs — 2000.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek, Staatsbibliothek zu Berlin, Bayerische Staatsbibliothek, Österreichische Nationalbibliothek Record #11856255X // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ https://www.henryakissinger.com
- ↑ http://www.nytimes.com/1974/03/31/archives/kissinger-weds-nancy-maginnes-kissinger-and-nancy-maginnes.html
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 Pas L. v. Genealogics — 2003. — ed. size: 683713
- ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1973/
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
- ↑ Dettaglio decorato (իտալ.) — presidenza della Repubblica Italiana.
- ↑ Guggenheim Fellows database
- ↑ Der Karlspreisträger 1987 Henry A. Kissinger (գերմ.)
- ↑ http://www.moe.gov.cn/s78/A22/xwb_left/moe_829/tnull_44386.html (չին.) — 中华人民共和国教育部.
- ↑ https://web.archive.org/web/20180119120351/http://www.harlemglobetrotters.com/1976-globetrotters-name-honorary-member-team-bestowing-honor-dr-henry-kissinger
- ↑ https://alacademia.org.ma/membre/%d9%87%d9%86%d9%92%d8%b1%d9%8a-%d9%83%d9%8a%d8%b3%d9%86%d8%ac%d8%b1-2/
- ↑ Suri, 2007, էջեր 187—188
- ↑ Suri, 2007, էջ 201
- ↑ Letter from the Former Secretaries of State Archived 2007-10-30 at the Wayback Machine.(անգլ.)
- ↑ The Best International Relations Schools in the World (Ստուգված է 6 փետրվարի 2015)
- ↑ Опрос: Джон Керри признан худшим госсекретарем США за 50 лет
|
|
- Մայիսի 27 ծնունդներ
- 1923 ծնունդներ
- Ապրող անձինք
- Գերմանիայում ծնվածներ
- Հարվարդի համալսարանի շրջանավարտներ
- Հարվարդի համալսարանի դասախոսներ
- ԱՄՆ-ի հանրապետական կուսակցության անդամներ
- Ազատության նախագահական մեդալով պարգևատրվածներ
- «Իտալիայի Հանրապետությանը մատուցած ծառայությունների համար» շքանշանի մեծ խաչի ասպետներ
- Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Գուգենհայմի կրթաթոշակառուներ
- Time-ի վարկածով «Տարվա մարդ» ճանաչվածներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- ԱՄՆ-ի պետքարտուղարներ
- Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Ամերիկացի նոբելյան մրցանակակիրներ
- Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի մասնակիցներ
- Քաղաքական ռեալիստներ
- Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամներ
- Ամերիկացի դիվանագետներ
- 20-րդ դարի ամերիկացի քաղաքական գործիչներ
- Հրեա նոբելյան մրցանակակիրներ
- Ամերիկացի հակակոմունիստներ
- ԱՄՆ-ի քաղաքական գործիչներ