Գեղասար (Լոռու մարզ)
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Գեղասար (այլ կիրառումներ)
| Գյուղ | ||
|---|---|---|
| Գեղասար | ||
| Երկիր |  Հայաստան | |
| Մարզ | Լոռի | |
| Հիմնադրված է | 1920 թ. | |
| Մակերես | 10.04 կմ² | |
| ԲԾՄ | 1660 մ | |
| Պաշտոնական լեզու | հայերեն | |
| Խոսվող լեզուներ | Հայերեն | |
| Բնակչություն | ▼916 մարդ (2011)[1] | |
| Ազգային կազմ | Հայեր | |
| Կրոնական կազմ | Քրիստոնյա | |
| Տեղաբնականուն | գեղասարցի | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| Պաշտոնական կայք | lori.mtad.am/about-communities/490/ (հայ.) | |
| ||
Գեղասար (նախկին անվանումը` Թափանլի), գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Լոռու մարզի Սպիտակի տարածաշրջանում։ Բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1660 մ, հեռավորությունը մարզկենտրոն Վանաձորից՝ 49 կմ հյուսիս-արևմուտք։ Գյուղը հիմնադրվել է 1826 թ.-ին, վերանվանվել է Գեղասար 1978 թ. հունվարի 25-ին[2]։
Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ, դաշտավարությամբ և բանջարաբուծությամբ։
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ըստ ՀՀ 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների` Գեղասարի մշտական բնակչությունը կազմել է 916, առկա բնակչությունը` 859 մարդ[3]։ Գյուղի բնակիչները Բասենից, Կարսից, Անատոլիայից եկած գաղթականներն են 1826-1827 թթ.։
Գեղասարի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում` ստորև[4].
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բնակչությունը հիմնականում զբաղվում է կարտոֆիլի, հացաբույսերի, բանջարա-բոստանային կուլտուրաների և խոտաբույսերի մշակությամբ։ Բնակլիմայական անբարենպաստ պայմանների պատճառով գյուղատնտեսությունը տուժում է երաշտից և հաճախակի տեղացող կարկուտից։
Պատմամշակութային կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղատարածքում մարդիկ ոտք են դրել ավելի վաղ։ Այդ են վկայում գյուղատարածքում հայտնաբերված քարանձավային քարափոր տներն ու դամբարանները։ Պատմաբանների կարծիքով դրանք X - XI դարի կառույցներ են։ Պեղումների արդյունքում պարզվեց, որ այս տարածքով են ձգվել առևտրա-տնտեսական գլխավոր ճանապարհներ, այս տեղով են անցել նաև Պարսկաստանից դեպի Կովկաս ուղևորվող բեռնավորված ուղտերի քարավանները։
Գյուղում է գտնվում Ս. Սարգիս եկեղեցին (XIX դար), իսկ 2 կմ հեռու Ս. Աստվածածին սրբավայրը[4]։
Տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղի հյուսիսային կողմից անցնում են Գյումրի-Վանաձոր խճուղին և երկաթուղու գիծը, որոնց միջոցով ապահովվում է գյուղի տրանսպորտային կապը։
Սպիտակի երկրաշարժը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղը հիմնովին ավերվեց 1988 թ. դեկտեմբերի 7-ի երկրաշարժից, որին զոհ գնացին 140 գեղասարցիներ։ Գյուղի կենտրոնում տեղադրված է երկրաշարժի զոհվածների հիշատակը հավերժացնող հուշակոթողը՝ կառուցված գեղասարցի բարեգործ Մ. Հովհաննիսյանի ֆինանսական աջակցությամբ[8]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (հայ.)
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 4, էջ 317
- ↑ 2011 թ ՀՀ մարդահամարի արդյունքները
- ↑ 4,0 4,1 «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 55»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-09-12-ին։ Վերցված է 2013 Դեկտեմբերի 12
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 Հայաստանի Հանրապետության բնակավայրերի բառարան (հայ.) — Երևան: 2008. — էջ 55. — 184 p.
- ↑ Կորկոտյան Զ. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931) (հայ.) — Երևան: 1932. — 185 p.
- ↑ Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան (հայ.) — Երևանի պետական համալսարան, 1986. — հատոր 5. — էջ 623.
- ↑ «Գեղասար»։ Վերցված է 2013 Դեկտեմբերի 12
| ||||||||||||||