Գեղասար (Լոռու մարզ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Գեղասար (այլ կիրառումներ)
Գյուղ
Գեղասար
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՄարզԼոռու մարզ
Համայնք Սպիտակ համայնք[1]
Հիմնադրված է1920 թ.
Մակերես10.04 կմ²
ԲԾՄ1660 մ
Պաշտոնական լեզուհայերեն
Խոսվող լեզուներՀայերեն
Բնակչություն916 մարդ (2011)[2]
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՔրիստոնյա
Տեղաբնականունգեղասարցի
Ժամային գոտիUTC+4
Գեղասար (Լոռու մարզ) (Հայաստան)##
Գեղասար (Լոռու մարզ) (Հայաստան)
Գեղասար (Լոռու մարզ) (Լոռու մարզ)##
Գեղասար (Լոռու մարզ) (Լոռու մարզ)

Գեղասար, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Սպիտակ համայնքում[1]։

Բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1660 մ, հեռավորությունը մարզկենտրոն Վանաձորից՝ 49 կմ հյուսիս-արևմուտք։ Գյուղը հիմնադրվել է 1826 թ.-ին, վերանվանվել է Գեղասար 1978 թ. հունվարի 25-ին[3]։

Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ, դաշտավարությամբ և բանջարաբուծությամբ։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների՝ Գեղասարի մշտական բնակչությունը կազմել է 916, առկա բնակչությունը՝ 859 մարդ[4]։ Գյուղի բնակիչները Բասենից, Կարսից, Անատոլիայից եկած գաղթականներն են 1826-1827 թթ.։

Գեղասարի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում` ստորև[5].

Տարի Բնակչություն
1831 73 մարդ [6]
1873 411 մարդ [7]
1897 628 մարդ [6]
1926 895 մարդ [6]
1939 932 մարդ [6]
1959 981 մարդ [6]
1979 957 մարդ [6]
1989 552 մարդ [8]
2001 842 մարդ [6]
2004 974 մարդ [6]
2011 916 մարդ [2]


Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակչությունը հիմնականում զբաղվում է կարտոֆիլի, հացաբույսերի, բանջարա-բոստանային կուլտուրաների և խոտաբույսերի մշակությամբ։ Բնակլիմայական անբարենպաստ պայմանների պատճառով գյուղատնտեսությունը տուժում է երաշտից և հաճախակի տեղացող կարկուտից։

Պատմամշակութային կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղատարածքում մարդիկ ոտք են դրել ավելի վաղ։ Այդ են վկայում գյուղատարածքում հայտնաբերված քարանձավային քարափոր տներն ու դամբարանները։ Պատմաբանների կարծիքով դրանք X - XI դարի կառույցներ են։ Պեղումների արդյունքում պարզվեց, որ այս տարածքով են ձգվել առևտրա-տնտեսական գլխավոր ճանապարհներ, այս տեղով են անցել նաև Պարսկաստանից դեպի Կովկաս ուղևորվող բեռնավորված ուղտերի քարավանները։

Գյուղում է գտնվում Ս. Սարգիս եկեղեցին (XIX դար), իսկ 2 կմ հեռու Ս. Աստվածածին սրբավայրը[5]։

Տրանսպորտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղի հյուսիսային կողմից անցնում են Գյումրի-Վանաձոր խճուղին և երկաթուղու գիծը, որոնց միջոցով ապահովվում է գյուղի տրանսպորտային կապը։

Սպիտակի երկրաշարժը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղը հիմնովին ավերվեց 1988 թ. դեկտեմբերի 7-ի երկրաշարժից, որին զոհ գնացին 140 գեղասարցիներ։ Գյուղի կենտրոնում տեղադրված է երկրաշարժի զոհվածների հիշատակը հավերժացնող հուշակոթողը՝ կառուցված գեղասարցի բարեգործ Մ. Հովհաննիսյանի ֆինանսական աջակցությամբ[9]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Տեղեկություններ Սպիտակ համայնքի մասին Լոռու մարզի մարզպետարանի կայքում, (արխիվացված 02․07․2023 թվական)։
  2. 2,0 2,1 Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (հայ.)
  3. «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 4, էջ 317
  4. 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
  5. 5,0 5,1 «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 55» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2013 Դեկտեմբերի 12-ին.
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 6,7 Հայաստանի Հանրապետության բնակավայրերի բառարան (հայ.)Երևան: 2008. — էջ 55. — 184 p.
  7. Կորկոտյան Զ. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931) (հայ.)Երևան: 1932. — 185 p.
  8. Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան (հայ.)Երևանի պետական համալսարան, 1986. — հատոր 5. — էջ 623.
  9. «Գեղասար». Վերցված է 2013 Դեկտեմբերի 12-ին.