Հոռոմ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գյուղ
Հոռոմ
Horom Village panorama 03-08-2019 v02.jpg
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՄարզՇիրակի
ՇրջանԱրթիկի շրջան
Առաջին հիշատակումքա.. 8-րդ դար
Մակերես29.8 կմ²
ԲԾՄ1570 մ
Պաշտոնական լեզուհայերեն
Բնակչություն2531[1] մարդ (2012)
Ազգային կազմհայեր
Ժամային գոտիUTC+4
Հեռախոսային կոդ+374 244[2]
Փոստային ինդեքս3015
##Հոռոմ (Հայաստան)
Red pog.png

Հոռոմ, գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Շիրակի մարզի Արթիկի տարածաշրջանու, մարզկենտրոնից 19 կմ հարավ, Մանթաշ գետի ափերին։ Գտնվում է Երևան-Գյումրի ավտոմայրուղուց 2 կմ հեռավորության վրա, շրջապատված է արգավանդ հանդամասերով։

Տները տուֆակերտ են, թեք տանիքով ու հարմարավետ։ Խմելու ջուրը բերված է մոտ 20 կմ հեռավորությունից։

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կլիման ցուրտ է։ Գյուղում կան դեկորատիվ ու մրգատու ծառեր։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ ՀՀ 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների` Հոռոմի մշտական բնակչությունը կազմել է 2032, առկա բնակչությունը` 1710 մարդ[3]։ 1831 թվականից ի վեր գյուղի բնակիչները հայեր են[4], որոնց նախնիների մասը 1829-1830 թվականներին գաղթել են Կարսից և Արևմտյան Հայաստանի տարբեր շրջաններից[5]։

Հոռոմի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում` ստորև[6].

Տարի 1831 1873 1897 1926 1939 1949 1970 1979 1989 2001 2011
Բնակիչ 459 1421[4] 1939 1564 1867 1660 1949 1841 2495[7] 2166 2032[3]

Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բնակչությունը զբաղվում է հացահատիկի, շաքարի ճակնդեղի, կերային կուլտուրաների մշակությամբ, մեղվաբուծությամբ, անասնապահությամբ։

Օգտակար հանածոներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ունի բազալտի պաշարներ։

Պատմամշակութային կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հոռոմում՝ բլուրների վրա, գտնվում է «Արծնաբերդ» Կիկլոպյան ամրոցը (տեղացիների կոչմամբ՝ Ղալաչի), բարձունքների և լեռնալանջերի վրա նշմարվում են բնակարանների հետքեր։ Այստեղ պեղումներ են կատարել Թորոս Թորամանյանը (1914 թ.- ին), Բ. Պիստրովսկին, Ա. Աջյանը, Լ. Գյուզալյանը (1930 թ.-ին)։ Հոռոմում և շրջակայքում կան հին գերեզմաններ, դամբարաններ։

Հոռոմն ունի սուրբ Հռիփսիմե (1861) և սուրբ Աստվածածին (1868 թ.) եկեղեցիներ, XII-XIII դդ. «Թուխ Մանուկ» մատուռ։

Հասարակական կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ունի միջնակարգ դպրոց (իբրև տարրական դպրոց բացվել է 1868 թ.- ին), մշակույթի տուն, մանկապարտեզ և հիվանդանոց։

2016 թվականին համայնքում ստեղծվել է մարզահրապարակ՝ խրախուսելու համայնքի առողջ ապրելակերպը։

Հայտնի Հոռոմեցիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այստեղ է ծնվել Սովետական Միության հերոս, փոխգնդապետ Վ. Օգանեսովը (Հովհաննիսյան), Սովետական Միության հերոս, երկաթուղային Թ. Պողոսյանյ, բանասիրական գիտություննորի դոկտոր Գ. Վ. Աբգարյանը (1920)։ Ինչպես նաև՝

  • Գևորգ Գասպարյանը
  • Էդուարդ Մնոյանը
  • Էդուարդ Հարոյանը
  • Տիգրան Պողոսյան
  • Թորգոմ Պողոսյան
  • Արտակ Բիշարյան
  • Արթուր Դավթյան

Ավանդություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գոյություն ունի անվանման ծագման երկու ավանդություն․

  • Անիի թագավորի Հռիփսիմե անունով աղջիկը ժամանակին եկել է այստեղ ամառանոց։ Ղալաչի լեռան վրա նա հիմնել է մի փոքրիկ ամրոց։ Այդ աղջկա անունով գյուղը կոչվել է Հոռոմ՝ Հռիփսիմե։
  • Պարսկաստանում ապրող մի հռոմեացի ժամանակին եկել է այստեղ, գյուղ հիմնել, որը նրա անունով կոչվել է Հոռոմ[8][9][10][11]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ԱՎԾ տվյալներ
  2. http://www.cfoa.am/HTML/option/7.htm(չաշխատող հղում)
  3. 3,0 3,1 2011 թ ՀՀ մարդահամարի արդյունքները
  4. 4,0 4,1 Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
  5. «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 3, էջ 437
  6. «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 122»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին։ Վերցված է 2014 Մայիսի 5 
  7. «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 5, էջ 759
  8. Արամ Ղանալանյան (1969)։ Ավանդապատում։ Երևան: Հայկական ՍՍՀ ԳԱԱ Մանուկ Աբեղյանի անվան գրականության ինստիտուտ 
  9. Մովսես Խորենացի։ Պատմութիւն Հայոց։ էջեր Գիրք Ա, Գլուխ Ի 
  10. Մանուկ Աբեղյան (1899)։ Հայ ժողովրդական առասպելները Մովսես Խորենացու Հայոց պատմության մեջ։ Վաղարշապատ 
  11. Г. Халатьянц (1896)։ Армянский эпос в Истории Армении Моисея Хоренского։ Москва 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]