Անտառամուտ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Անտառամուտ (այլ կիրառումներ)
Գյուղ
Անտառամուտ
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՄարզԼոռու մարզ
Համայնք Փամբակ համայնք[1]
Հիմնադրված է1870 թ.
Այլ անվանումներՔոլագերան
Մակերես5.49 կմ²
ԲԾՄ1300 մ
Պաշտոնական լեզուՀայերեն
Բնակչություն306[2] մարդ (2011)
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
Տեղաբնականունանտառամուտցի
Ժամային գոտիUTC+4
Անտառամուտ (Հայաստան)##
Անտառամուտ (Հայաստան)
Անտառամուտ (Լոռու մարզ)##
Անտառամուտ (Լոռու մարզ)

Անտառամուտ, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզի Փամբակ համայնքում[1]։

Վանաձոր քաղաքից հեռու է մոտ 14 կմ հյուսիս-արևելք։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղը հիմնադրվել է 1870 թվականին։ Նախկինում մտել է Թիֆլիսի նահանգի Բորչալուի գավառի մեջ և կոչվել Քոլագիրան։ Անտառամուտ է վերանվանվել 1948 թվականին[3]։

Գյուղը հիմնադրել են հարևան Կուրթան գյուղից եկած Ավետիքյանները (Մատրուկանք), Հարությունյանները (Ըրիցանք), Գևորգյանները (Գևորգանք), Ոսկանյանները (Գյարանանք կամ Մորմոնջանք) և Սուքիասյանները (Սքոյանք)։ Մինչ 1872 թվականը գյուղ են տեղափոխվել մնացած 9 տոհմերը։

Գյուղն ակտիվ մասնակցություն է ունեցել 1941-45թթ․ պատերազմին, 140 մարդ մեկնել է ռազմաճակատ, որոնցից 64-ը զոհվել է, իսկ երեքը՝ Գուրգեն Արշակի Գևորգյանը (1915-1993),Դավիթ Սիմոնի Մեսրոպյանը (1918-2011) և Փաշո Ենոքի Գևորգյանը (1917-1979) մասնակցել են նաև սովետա-ֆիննական պատերազմին։ Զոհված մարտիկների պատվին 1968 թվականին գյուղում կառուցվել է հուշարձան-պուրակ։

Անտառամուտը զերծ չի մնացել նաև ստալինյան բռնապետությունից․ 1937-1939 թվականներին գյուղից աքսորվել է 11 մարդ։

Բնությունը և կլիման[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղը տեղակայված է ծովի մակարդակից 1300 մ բարձրության վրա։ Ունի աղբյուրներ, որոնք օգտագործվում են որպես խմելու ջուր։

Կլիման բարեխառն լեռնային է՝ տևական, ցուրտ ձմեռներով։ Ամեն տարի հաստատվում է կայուն ձնածածկույթ։ Ամառները տաք են, համեմատաբար խոնավ։ Տարեկան թափվում են 600-700 մմ մթնոլորտային տեղումներ։ Ագրոկլիմայական տեսակետից ընկած է մասնակի ոռոգման գոտում։

Գյուղի մոտակայքում կան նաև գորշ ածխի երևակումներ, որոնք չունեն արդյունաբերական նշանակություն։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի տվյալների` Անտառամուտի մշտական բնակչությունը կազմել է 306, առկա բնակչությունը՝ 278 մարդ[2]։ Հիմնական բնակիչները հայեր են (լոռեցիներ)[3][4]։

Անտառամուտի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում՝ ստորև[5].

Տարի 1886 1926 1939 1959 1970 1979 1989 2001 2011
Բնակիչ 233 470 539 637 641 407 494 410 306[2]

Գյուղատնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղատնտեսական հողահանդակներում մեծ բաժին ունեն վարելահողերը (110 հա), խոտհարքները (55 հա)։ Պետական հողերը գլխավորապես օգտագործվում են որպես վարելահողեր ու արոտավայրեր՝ կազմելով, համապատասխանաբար, 22 և 218 հեկտար։ Գյուղի մասնագիտացված ուղղությունը երկրագործությունն է։ Զբաղվում են դաշտավարությամբ, պտղաբուծությամբ (տանձ, խնձոր, սալոր), մշակում են հացահատիկային, կերային, բանջարաբոստանային կուլտուրաներ։ Զբաղվում են նաև խոշոր եղջերավոր անասնաբուծությամբ, մեղվաբուծությամբ։

Պատմամշակույթային կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղի շրջակայքի հանդամասերում կան ավերակ գյուղատեղիներ, հին բերդի մնացորդներ։ Ունի կիսավեր եկեղեցի։

Հասարակական կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2013 թ.-ի դրությամբ գյուղն ունի դպրոց, գրադարան, բուժկետ և կապի հանգույց։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Տեղեկություններ Փամբակ համայնքի մասին Լոռու մարզի մարզպետարանի կայքում, (արխիվացված 11․07․2023 թվական)։
  2. 2,0 2,1 2,2 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
  3. 3,0 3,1 Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Ա-Դ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 1986, էջ 283 — 1008 էջ։
  4. Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
  5. «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 17» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2013 Նոյեմբերի 8-ին.