Անտառամուտ
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Անտառամուտ (այլ կիրառումներ)
| Գյուղ | ||
|---|---|---|
| Անտառամուտ | ||
| Երկիր |  Հայաստան | |
| Մարզ | Լոռու | |
| Ղեկավար | Արայիկ Գևորգյան | |
| Հիմնադրված է | 1870 թ. | |
| Այլ անվանումներ | Քոլագերան | |
| Մակերես | 5.49 կմ² | |
| ԲԾՄ | 1300 մ | |
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | |
| Բնակչություն | 306[1] մարդ (2011) | |
| Ազգային կազմ | Հայեր | |
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | |
| Տեղաբնականուն | անտառամուտցի | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| Պաշտոնական կայք | lori.mtad.am/about-communities/477/ (հայ.) | |
| ||
Անտառամուտ (նախկին անվանումը` Քոլագերան), գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Լոռու մարզի Փամբակ համայնքի կազմում, Գուգարքի տարածաշրջանում՝ Վանաձոր քաղաքից մոտ 14 կմ հյուսիս-արևելք։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղը հիմնադրվել է 1870 թվականին։ Նախկինում մտել է Թիֆլիսի նահանգի Բորչալուի գավառի մեջ և կոչվել Քոլագերան կամ Քոլագիրան։ Անտառամուտ է վերանվանվել 1948 թվականին[2]։
Գյուղը հիմնադրել են հարևան Կուրթան գյուղից եկած Ավետիքյանները (Մատրուկանք), Հարությունյանները (Ըրիցանք), Գևորգյանները (Գևորգանք), Ոսկանյանները (Գյարանանք կամ մորմոնջանք) և Սուքիասյանները (Սքոանք)։ Մինչ 1872 թվականը գյուղ են տեղափոխվել մնացած 9 տոհմերը։ Գյուղն ունի 98 բնակելի տնտեսություն։
Գյուղն ակտիվ մասնակցություն է ունեցել Հայրենական մեծ պատերազմին, 140 մարդ մեկնել են ռազմաճակատ, որոնցից 64-ը զոհվել է, իսկ երկուսը՝ Գուրգեն Արշակի Գևորգյանը (1915-1995) և Դավիթ Սիմոնի Մեսրոպյանը (1918-2011), մասնակցել են նաև խորհրդա-ֆիննական պատերազմին։ Զոհված մարտիկների պատվին 1968 թվականին գյուղում կառուցվել է հուշարձան-պուրակ։ Հայրենական պատերազմի վետերաններից Թահիր Էրեգլիի Ոսկանյանը (1923-2001) արժանացել փառքի լրիվ ասպետի կոչման։
Անտառամուտը զերծ չի մնացել նաև ստալինյան բռնապետությունից․ 1937-1939 թվականներին գյուղից աքսորվել է 11 մարդ։
Բնությունը և կլիման[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղը տեղադրված է ծովի մակարդակից 1300 մ բարձրության վրա։ Ունի աղբյուրներ, որոնք օգտագործվում են որպես խմելու ջուր։
Կլիման բարեխառն լեռնային է, տևական, ցուրտ ձմեռներով։ Ամեն տարի հաստատվում է կայուն ձնածածկույթ։ Ամառները տաք են, համեմատաբար խոնավ։ Տարեկան թափվում են 600-700 մմ մթնոլորտային տեղումներ։ Ագրոկլիմայական տեսակետից ընկած է մասնակի ոռոգման գոտում։
Գյուղի մոտակայքում կան նաև գորշ ածխի երևակումներ, որոնք չունեն արդյունաբերական նշանակություն։
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ըստ ՀՀ 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների` Անտառամուտի մշտական բնակչությունը կազմել է 306, առկա բնակչությունը` 278 մարդ[1]։ Հիմնադրման պահից մինչ օրս բնակիչները հայեր են[3][2]։
Անտառամուտի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում` ստորև[4].
| Տարի | 1886 | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 233 | 470 | 539 | 637 | 641 | 407 | 494 | 410 | 306[1] |
Գյուղատնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղատնտեսական հողահանդակներում մեծ բաժին ունեն վարելահողերը (110 հա), խոտհարքեր (55 հա)։ Պետական հողերը գլխավորապես օգտագործվում են որպես վարելահողեր, արոտավայրեր՝ կազմելով համապատասխանաբար 22 և 218 հեկտար։ Գյուղի մասնագիտացման ուղղությունը երկրագործությունն է։ Զբաղվում են դաշտավարությամբ, պտղաբուծությամբ (տանձ, խնձոր, սալոր), մշակում են հացահատիկային, կերային, բանջարաբոստանային կուլտուրաներ։ Զբաղվում են նաև խոշոր եղջերավոր անասնաբուծությամբ, մեղվաբուծությամբ։
Պատմամշակույթային կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղի շրջակայքում՝ հանդամասերում կան ավերակ գյուղատեղիներ, հին բերդի մնացորդներ։ Ունի կիսավեր եկեղեցի։
Հասարակական կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2013 թ.-ի դրությամբ գյուղն ունի դպրոց, գրադարան, բուժկետ և կապի հանգույց։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 2011 թ ՀՀ մարդահամարի արդյունքները
- ↑ 2,0 2,1 Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Դ-Կ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 1986, էջ 283 — 1008 էջ։
- ↑ Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
- ↑ «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 17»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին։ Վերցված է 2013 Նոյեմբերի 8