Շիրակամուտ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գյուղ
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՄարզԼոռու
ԲԾՄ1650 մ
Պաշտոնական լեզուհայերեն
Բնակչություն1821[1] մարդ (2011)
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
Ժամային գոտիUTC+4
##Շիրակամուտ (Հայաստան)
Red pog.png
##Շիրակամուտ (Լոռու մարզ)
Red pog.png

Շիրակամուտ (նախկին անվանումը՝ Նալբանդ, Շիրակամուտ է վերանվանվել 1978 թ. հունվարի 25-ին), գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Լոռու մարզի Սպիտակի տարածաշրջանում, մարզկենտրոն Վանաձորից 26 կմ հյուսիս-արևմուտք։

Գյուղը հիմնադրվել է 1829 թվականին ներկայիս վայրում։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղը տեղակայված է Փամբակ գետի ձախ ափին՝ ծովի մակերևույթից 1650 մետր բարձրության վրա։ Այն գտնվում է Լոռու մարզում, նախկին Սպիտակի շրջանի վարչական տարածքում` Փամբակ գետի վերին հովտում։ Սահմանակցում է Գեղասար, Կաթնաջուր, Մեծ Պարնի, Գոգարան գյուղերին։ Այստեղով են անցնում Վանաձոր-Գյումրի խճուղային ճանապարհը և երկաթգիծ Նալբանդ կայարանով[2]։

1988 թվականի երկրաշարժը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղը գտնվում է ուժեղ սեյսմիկ գոտում և հաճախակի են լինում երկրաշարժները։ Հիշարժան են 1926 թվականի և 1988 թվականի երկրաշարժերը։ Վերջինիս էպիկենտրոնը Շիրակամուտ-Նալբանդ գյուղն էր։ Շիրակամուտը խիստ տուժել է 1988 թվականի դեկտեմբերի 7Սպիտակի երկրաշարժից. գյուղի մոտ է գտնվել երկրաշարժի օջախը։ Գյուղում զոհվել է 313 մարդ, ավերվել են բազմաթիվ տներ[3]։

Պատմամշակութային հուշարձաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղում և շրջակայքում պահպանվել են բնակատեղի, դամբարանադաշտ (մ.թ.ա. 3-րդ հազարամյակ) և Չիչխանավանքը (7-րդ դար

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ ՀՀ 2011 թվականի մարդահամարի արդյունքների` Շիրակամուտի մշտական բնակչությունը կազմել է 1821, առկա բնակչությունը` 1608 մարդ[1]։ 1831 թվականից ի վեր բնակիչները հայեր են[4]։

Շիրակամուտի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում` ստորև[5].

Տարի 1831 1873 1897 1926 1939 1959 1970 1979 1989 1993 2001 2011
Բնակիչ 161 619[4] 1030 1545 1854 2118 2531 2408 1872 2628 2310 1821[1]

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարվա եղանակներից մեղմ է աշունը, ձմեռը երբեմն խստաշունչ է, գարունը սովորաբար ուշացած է գալիս, իսկ ամառը տաք է, հաճախակի քամիներով։ Տարեկան տեղումները քիչ է, իսկ վերջին տարիներին նկատվում է, որ ձյուն քիչ է գալիս։

Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հողագործության բնագավառում բնակիչները հիմնականում զբաղվում են կարտոֆիլի, կաղամբի, առանձին բանջարաբոստանային մշակաբույսերի, ցորենի, գարու, առվույտի, կորնգանի, միամյա խոտաբույսերի արտադրությամբ։ Անասնապահությամբ զբաղվում է ազգաբնակչության շուրջ 50-55%-ը։ Առանձին տնտեսություններ զբաղվում են մեղվապահությամբ։

Հասարակական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղն ունի 1 միջնակարգ դպրոց։ Գյուղն ունի նաև ութամյա և երաժշտական դպրոցներ։ 1988 թվականի երկրաշարժից հիմնահատակ ավերվել է մշակույթի տունը։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 2011 թ ՀՀ մարդահամարի արդյունքները
  2. Հակոբյան Սամվել, Հակոբյան Արտեմ (2015)։ Հայաստանի Հանրապետության պատմական հանրագիտարան։ Երևան: Հեղինակային հրատարակություն։ էջեր 500–501 
  3. «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 4, էջ 131
  4. 4,0 4,1 Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
  5. «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 159»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-09-12-ին։ Վերցված է 2013 Հոկտեմբերի 26