Արդվի
| Գյուղ | |||
|---|---|---|---|
| Արդվի | |||
 Տեսարան Արդվիի եկեղեցուց | |||
| Երկիր |  Հայաստան | ||
| Մարզ | Լոռի | ||
| Այլ անվանումներ | Արդու, Արտվի, Մելիքգյուղ, Մելիքքյանդ | ||
| Մակերես | 8.2 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 1450 մ | ||
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | ||
| Բնակչություն | ▼156 մարդ (2004)[1] | ||
| Ազգային կազմ | Հայեր | ||
| Տեղաբնականուն | արդվեցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| |||
Արդվի, գյուղ Հայաստանի Լոռու մարզում` վարչական կենտրոն Վանաձորից 53 կմ հյուսիս, Ալավերդի քաղաքից 19 կմ հարավ-արևմուտք[2][3]:
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աշխարհագրորեն գյուղը տեղակայված է Դեբեդ գետի ձախափնյա բարձրադիր սարավանդում` անտառապատ լեռան ստորոտում, ծովի մակարդակից 1450 մ բարձրության վրա[2]:
Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կլիման բարեխառն լեռնային է, տևական, ցուրտ ձմեռներով։ Ամեն տարի հաստատվում է կայուն ձնածածկույթ։ Ամառները տաք են, համեմատաբար խոնավ։ Տարեկան թափվում են 600-700 մմ մթնոլորտային տեղումներ։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղը նախկինում կոչվել է Արդու, Արտվի, Մելիքգյուղ և Մելիքքյանդ[4]:
Պատմամշակութային հուշարձաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արդվին հարուստ է պատմամշակութային հուշարձաններով: Գյուղում են գտնվում հայ առաքելական մի շարք կրոնական կառույցներ ինչպիսիք են` 7-րդ դարերում հիմնադրված Սուրբ Հովհաննես վանքը, 10-11-րդ դարերում կառուցված Կարմիր վանքը, 10-րդ դարում կառուցված Սուրբ Հարություն և 10-14-րդ դարերով թվագրվող Կիրակի մատուռները[2]: Գյուղի տարբեր հատվածներում պահպանվել են վաղքրիստոնեական, միջնադարյան և ժամանակակից գերեզմանոցներ, այդ թվում` տոհմական:
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայտնի է, որ Արդվի գյուղի ներկա բնակչության մի մասի նախնիները անցյալ բնակավայր են տեղափոխվել Կարսից և Արևմտյան Հայաստանի տարբեր շրջաններից:
Արդվիի ազգաբնակչության թվային փոփոխությունը սկսած 1873 թվականից[2].
| Տարի | 1873 | 1914 | 1922 | 1959 | 1970 | 1979 | 2001 | 2004 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 37 | 584 | 274 | 279 | 236 | 188 | 213 | 156 |
Արդվիում են ծնվել նշանավոր հնագետ, Երևանի պետական համալսարանի հիմնադիրներից մեկը՝ Աշխարհբեկ Քալանթարը, ագրոքիմիկոս Պ. Քալանթարյանը։
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղի տնտեսության հիմնական ճյուղը գյուղատնտեսությունն է: Բնակչությունը զբաղվում է հողագործությամբ, անասնապահությամբ և պտղաբուծությամբ[2]: Առկա են զբոսաշրջային որոշակի հեռանկարներ կապված գյուղում առկա պատմամշակութային հուշարձանների և գեղեցիկ բնության հետ:
Գյուղատնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղատնտեսական հողահանդակներում մեծ բաժին ունեն վարելահողերը (153 հա), իսկ 437 հա մակերեսով պետական հողերը գլխավորապես օգտագործվում են որպես արոտավայրեր՝ կազմելով։ Գյուղը մասնագիտացված է անասնապահության մեջ։ Զբաղվում են խոշոր եղջերավոր անասնաբուծությամբ, մեղվաբուծությամբ, թռչնաբուծությամբ։ Բացի այդ բնակիչները զբաղվում են դաշտավարությամբ, պտղաբուծությամբ (տանձ, խնձոր, կեռաս), մշակում են բանջարաբոստանային, կերային, հացահատիկային կուլտուրաներ։
Զբոսաշրջություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղի տարածքում գտնվող պատմամշակութային հուշարձանները Արդվի են բերում հայաստանցի և արտասահմանյան զբոսաշրջիկների, որոնց այցից գյուղի բյուջե գրեթե մուտքեր չեն կատարվում:
Հայտնի արդվեցիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Աշխարհբեկ Քալանթար, հայ պատմաբան
- Պապա Քալանթարյան, հայ ագրոքիմիկոս
- Արմեն Վահրամյան, հայ նկարիչ:
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Օձապորտ-բնության հուշարձան
Սուրբ Հովհաննես-Արդվի
Սուրբ Հովհաննեսի ընդհանուր տեսքը
Խաչքարեր Արդվիում
Արդվիի միջնադարյան գերեզմանոց
Արդվի գյուղում
Արդվիի միջնադարյան գերեզմանոցը
Սուրբ Հովհաննես եկեղեցին վերանորոգումից հետո
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Հայաստանի Հանրապետության բնակավայրերի բառարան (հայ.) — Երևան: 2008. — 184 p.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Հայաստանի Հանրապետության բնակավայրերի բառարան։ Երևան: ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտե “Գեոդեզիայի և Քարտեզագրության կենտրոն” ՊՈԱԿ։ 2008
- ↑ Արդվի գյուղի մասին տեղեկատվություն Լոռու մարզպետարանի պաշտոնական կայքում:
- ↑ Հակոբյան Թաթուլ։ «Արդվի գյուղի բնակչությունը 1831-1931 թվականներին | Aniarc» (en-US)։ Վերցված է 2020-07-30
