Ախթալա
-
Անվան այլ կիրառումների համար տես՝ Ախթալա (այլ կիրառումներ)
| Քաղաք | |||
|---|---|---|---|
| Ախթալա | |||
|
|||
Ախթալայի խորհրդանիշը՝ քաղաքի մուտքի մոտ
|
|||
| Կոորդինատներ: 41°08′0″ հս․ լ. 44°46′0″ ավ. ե. / 41.13333° հս․. լ. 44.76667° ավ. ե. | |||
| Երկիր |  Հայաստան |
||
| Մարզ | Լոռու | ||
| Քաղաքապետ | Խաչիկյան | ||
| Հիմնադրված է | 18-րդ դար թ. | ||
| Տվյալ կարգավիճակում | 1938 թվականից | ||
| Մակերես | 4.3 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 740 մ | ||
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | ||
| Բնակչություն | 2 100[1] մարդ (2015) | ||
| Ազգային կազմ | Հայեր, Հույներ | ||
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | ||
| Տեղաբնականուն | ախթալեցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| Փոստային ինդեքսներ | 1709-1711 | ||
|
|||
Ախթալա, քաղաք Հայաստանի Լոռու մարզում, Լալվարի ստորոտում, Դեբեդի ձախ ափին[2]։ Հեռավորությունը մարզկենտրոնից՝ 62 կմ հյուսիս-արևելք, բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 740 մ։ Բնակչությունը զբաղվում է հանքարդյունաբերությամբ և գյուղատնտեսությամբ։
Բովանդակություն
Անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նախկինում այն ունեցել է Ախդալա, Ախտալա, Պղնձահանք անվանումները։ 1763 թվականին վրաց Հերակլ II-րդ թագավորը Պոնտոսի Գյումուշխանա բնակավայրից հույն հանքագործ-կապարագործներ է հրավիրում, որոնք սկսում են արծաթի ու պղնձի արդյունահանումն ու ձուլումը:
Ախթալայի մոտ գտնվող արծաթահանքերի հետ կապված, երբեմն այն անվանվել է Արծաթահանք[3]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կիրակոս Գանձակեցին իր «Հայոց Պատմությունում» հիշատակում է, որ իշխան Իվանե Զաքարյանը մահացավ 1241 թվականին և նրա դին ամփոփվեց Պղնձանահքում, որն Իվանեն նախկինում խլել էր հայերից և դարձրել վրացական (այսինքը ուղղափառ) եկեղեցի։ Խոսքը Ախթալայի եկեղեցու մասին է։ Ըստ Գանձակեցու՝ նույն եկեղեցում է ամփոփված նաև Իվանե Ա-ի որդի, իշխան Ավագը (մահ. 1250 թ. Բջնիում)։
Միջնադարում (10-րդ դար) է կառուցվել նաև Պղնձահանքի կամ Ախթալայի բերդը։ Քաղաքում պահպանվել են նաև բազմաթիվ այլ պատմամշակութային հուշարձաններ. մասնավորապես Ախթալայի վանք, Սուրբ Երրորդություն (սուրբ Աստվածածին) վանքը (13-րդ դար), Առաքելոց (Սուրբ Գևորգ) և Այանես եկեղեցիները, Խաչվանք, Նահատակի վանք մատուռները և Սուրբ Հովհաննես մատուռ-խաչքարը։
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1970 թվականին Ախթալան ունեցել է 4430 բնակիչ։ 2001 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ Ախթալա քաղաքն ունեցել է 2225, իսկ Առողջարանին կից գյուղը՝ 20 բնակիչ։ Ըստ ազգային վիճակագրական ծառայության տվյալների՝ 2005 թվականի Ախթալա քաղաքն ունեցել է 2.4 հազար բնակիչ։ Սեռային կազմում տղամարդիկ կազմում են 45 %, կանայք՝ 55 %։ Տարիքային խմբերը բաշխված են հետևյալ կերպ. մինչաշխատունակներ՝ 24%, աշխատունակները՝ 57 % հետաշխատունակները՝ 19 %[3]։
2015 թվականի հունվարի 1-ի տվյալներով քաղաքում ապրում է 2․100 բնակիչ[1]։
| Տարի | 1897 | 1926 | 1939 | 1970 | 2001 | 2004 | 2015 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 69 | 140 | 398 | 4 430 | 2 435 | 2 400 | 2 100 |
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
-
Վագոնիկի հուշարձանը Ախթալայում
-
Վագոնիկի հուշարձանը Ախթալայում
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ախթալայի վանք
- Ախթալայի բերդ
- Ախթալա քաղաքի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Լոռու մարզ)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 |
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ախթալա կատեգորիայում։ |
|
|||||||||||||
