Մեղրիի անվան ծագման մասին կան տարբեր վարկածներ։ Անվանումը երբեմն կապվում հնում այստեղ ստացվող մեղրի կամ տեղական քաղցրահամ թզի մեղրի նմանվող հյութի հետ։ Ոմանք համարում են, որ Մեղրիի անվանումը ծագել է պարսկերեն միհր («արև» նշանակությամբ) բառի հնչյունափոխությունից։ Մի ավանդության մեջ Հայոց Արշակ Բ թագավորը Մեղրիի գինին խմելիս բացականչել է՝ «Գինու չէ նման, այլ մեղրի»[2]։
Մեղրին գտնվում է Մեղրի գետի ստորին հոսանքի աջ ափին՝ ձգված նեղ գետահովտի երկարությամբ։ Աջափնյա մասը, որը վաղ ժամանակներում եղել է ավանի Մեծ թաղը, ընկած է բարձր և բուսականությունից զուրկ Սև լեռան ստորոտում։ Ձախափնյա մասը, որը գտնվում է նախկին ավանի Միջին ու Փոքր թաղամասերի տեղում, տարածվում է Գանձափարախ լեռան 3 ճյուղերի ձորաբերաններին և լեռան չոր ու ժայռապատ բարձրադիր լանջերից աստիճանաբար իջնում է դավանդնվերով մինչև գետի ծառապատ ափերը։ Քաղաքի ժայռամասերն ու գետամերձ տները թաղված են այգիների մեջ։ Ունի հարավային տաք կլիմա[3]։
Տարածքը բնակեցված է եղել դեռևս նախնադարում։ Հայտնաբերվել են բրոնզի և երկաթի դարերի նյութական մշակույթի մնացորդներ։ 5-րդ դարի սկզբին կոչվել է Կարճավան, հիմնվել է Սմբատ 1-ի կողմից։ Ենթարկվել է թաթարական և թուրքմենական ցեղերի ասպատակություններին։
18-րդ դարի սկզբին մեղրեցիները մասնակցել են Դավիթ Բեկի գլխավորած ազատագրական շարժմանը[4]։
Մեղրիի տեսարժան վայրերից հատկապես կարելի է առանձնացնել Մեղրիի ամրոցը (17-րդ դար), Սուրբ Աստվածածին Մեծ Թաղի եկեղեցին (17-րդ դար) և Սուրբ Աստվածածին Փոքր Թաղի եկեղեցին (17-րդ դար)։ Քաղաքի մոտակայքում գտնվում է Մեղրու վանքը (15-18-րդ դարեր)։
Այս հոդվածը քաղաք Մեղրու մասին է։ Այլ գործածությունների համար այցելեք Մեղրի (այլ կիրառումներ)։
Հայաստան
1900-1904
1902
