Կոռնիձոր
| Գյուղ | |||
|---|---|---|---|
| Կորնիձոր | |||
| Պատկեր:Սբ. Հռիփսիմե.jpg Սուրբ Հռիփսիմե եկեղեցի | |||
| Երկիր |  Հայաստան | ||
| Մարզ | Սյունիքի մարզ | ||
| Համայնք | Տեղ (համայնք) | Տեղ համայնք[1] | ||
| Վարչական շրջանի ղեկավար | Սուրեն Ամարյան | ||
| Մակերես | 24,18 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 1190 մ | ||
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | ||
| Բնակչություն | 1100[2] մարդ (2011) | ||
| Խտություն | 55 մարդ/կմ² | ||
| Ազգային կազմ | Հայեր | ||
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | ||
| Տեղաբնականուն | Կորնիձորցի | ||
| Ժամային գոտի | UTC+4 | ||
| Փոստային ինդեքս | 3210 | ||
| Փոստային դասիչ | 3210 | ||
| Պաշտոնական կայք | facebook.com/share/1BDkb12G1e/ | ||
| |||
Կոռնիձոր, գյուղ Հայաստանի Սյունիքի մարզ-ում։ հայ-ադրբեջանական շփման գծի հարևանությամբ[3]։Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշում «Հայաստանի Հանրապետության սահմանամերձ համայնքների ցանկը հաստատելու մասին» 17 նոյեմբերի 1998 թվականի N 713, որոշման համաձայն այն ներառված է սահմանամերձ բնակավայրերի ցանկում։2020 թվականի Արցախյան 44-օրյա պատերազմից հետո դարձել է սահմանամերձ բնակավայր կորցնելով հիմնական արոտավայրերը։
Աշխարհագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գորիսից մոտ 16 կմ հյուսիս-արևելք, Գորիս-Ստեփանակերտ մայրուղու աջ կողմում, ծովի մակարդակից մոտ 1190 մ բարձրության վրա։ Հեռավորությունը Կապան մարզկենտրոնից կազմում է մոտ 106 կմ։Նա ընկած է Արգավանդ կոչվող հարթավայրի արևելյան փեշերին։Գյուղին հյուսիսային և արևելյան մասերից սահմանակից է Տեղ բնակավայրին,իսկ արևելյան մասից օկուպացված Արցախի Քաշաթաղի շրջանի գյուղերին։
Ռելիեֆը
Կորնիձորը իր ռելիեֆով հարթավայրային է։Հյուսիս-արևմտյան մասը բարձրադիր է,իսկ արևելյան մասը`թեք զառիթափ,իջնում է դեպի Հագարու(Հակարի) գետը։Հողատարածություններից մեծ մասը վարելահողեր են,որոնք ենթարկված են մեքենայացման։
Կլիման
Գյուղը իր դիրքի պատճառով աչքի է ընկնում մեղմ կլիմայով։Գյուղը ջրահարուստ չե։2023 թվականից գյուղում անցկացվել է ոռոգման ջրի ցանց,որը եկել է փոխարինելու ԽՍՀՄ-ից ժառանգություն ստացած մագիստրալին։
Բնական զոնաները
Գյուղի տարածքի համարյա մեծ մասը նմանվում է լեռնատափաստանային բնական զոնային։Հյուսիս-արևմտյան մասում ընկած են սևահողերը,արևելյան և հարավային մասում`շագանակագույն հողերը։Այս հողերն ունեն 2,5-ից մինչև 5% հումուսի պարունակություն։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Պատմական Սյունիքի հնագույն բնակատեղերից է Կոռնիձոր գյուղը։ Գյուղը չորս անգամ անվանափոխվել է։ Ամենահին գյուղի անվանումը եղել է Խորեա (Խորանա) կամ Խորեայ, որի անվանումը մինչ այսօր պահպանվում է։ Դա իրենից ներկայացնում է մի կիրճ, որտեղ 80-100 մետր բարձրության վրա փռված են քարանձավներ, մոտ 40 հատ։ Քարանձավը միջին չափսի է, ամեն մի քարնձավում կարող են տեղավորվել 20-25 մարդ։
ԽՍՀՄ ժամանակաշրջան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Երկրորդ համաշխարհաին պատերազմին Խորհրդային Միության բանակի կազմում Կոռնիձորից ռազմաճակատ են մեկնել բազմաթիվ գյուղացիներ։ Գյուղի կոլտնտեսություը ռազմաջակատ է ուղարկել նաև 52000 տոննա հացահատիկ, 2800 ցենտներ միս, 350 ցենտներ բուրդ և 1750000 ռուբլի։
1949 թվականին ստալինյան բռնադատմանը ենթարկվեցին Մինաս Գյուլջհանանցի, Մուխան Զանքունցի, Սարգիս Զռահանանցի, Կոլյա Մաբաբունցի ընտանիքները և Աքսորվեցին Ալթա։ Սակայն նրանք հետո արդարացվեցին և վերադարձան գյուղ
1971 թվականին Կոռնիձորում կառուցվեց դպրոցի մի նոր շենք, որտեղ սովորում էին շուրջ 421 աշակերտ, իսկ 1973 թվականին արդեն շահագործվեց ուսուցչի տունը։ 1975 թվականին կառուցվեց մշակույթի պալատը՝ իր գրադարանային բաժանմունքով[4]։
Պատմամշակութային կառույցներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կոռնիձորի Սբ. Հովհաննես եկեղեցին XVIII-XIX դարերի կառույց է։ Կոռնիձորի շրջակայքում պահպանվել են քարայր-կացարաններ և գյուղատեղիներ։
Բնակչություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ըստ Հայաստանի 2011 թվականի մարդահամարի արդյունքների՝ Կոռնիձորի մշտական բնակչությունը կազմել է 1100, առկա բնակչությունը՝ 1009 մարդ։ Գյուղը գերազանցապես բնակեցված է եղել հայերով[5], բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում՝ ստորև[5][6].
| Տարի | 1831 | 1873 | 1897 | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2001 | 2004 | 2011 | 2025 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 491 | 1099 | 1228 | 981 | 1049 | 1022 | 1279 | 1252 | 1147 | 1072 | 1207 | 1100[2] | մոտ 859 |
Տնտեսություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ, մեղվաբուծությամբ, պտղաբուծությամբ, դաշտավարությամբ, խաղողագործությամբ, բանջարանոցային և կերային կուլտուրաների մշակությամբ։
Հասարակական կառույցներ և սոցիալական էջեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գյուղի դպրոցը միջնակարգ է։Այն անվանվել է Արցախյան առաջին պատերազմում զոհված ազատամարտիկ Ազնիվ Բալասանյանի անունով։Գյուղը ունի ակումբ, գրադարան, բուժկայան, մսուր-մանկապարտեզ։Գյուղին ունի սոցիալական ցանցերում էջեր։Մասնավորապես <Չքնաղ Կորնիձոր> էջը,որը ստեղծվել է 2021 թվականի Մարտի 17-ին Անդրե Դավթյանի կողմից։«Չքնաղ Կորնիձոր» ֆեյսբուքյան էջը ներկայացնում է Կորնիձոր գյուղի գեղեցկությունը, հոգին ու պայքարը։ Էջը ստեղծվել է գյուղի մասին դրական պատկեր ձեւավորելու, նրա բնակիչների առօրյան, բնության տեսարանները, պատմամշակութային արժեքները և համայնքային խնդիրները լուսաբանելու նպատակով։
Այն գործում է որպես գյուղի ձայն՝ բարձրաձայնելով տեղի երիտասարդների նախաձեռնությունները, դպրոցների ու գրադարանի զարգացումները։ Էջը նաև հարթակ է՝ հայրենիքի նկատմամբ սիրո, ազգային ինքնության պահպանման և համագյուղացիների միասնականության ամրապնդման համար։
Էջը համադրում է լրագրողական մոտեցում, հուզիչ պատմություններ և շեշտադրում է գյուղի դերն ու կարեւորությունը։«Չքնաղ Կորնիձոր» էջը Կորնիձորի համայնքի իրական պատմությունն է՝ ներկայացված երիտասարդ ու նվիրված մի մարդու՝ Անդրե Դավթյանի աչքերով։
Էջում տեղ գտած բոլոր նյութերը՝ լուսանկարներ, հոդվածներ, համայնքային խնդիրներ ու գեղեցիկ պահեր, հեղինակած են հենց նրա կողմից։
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- kornidzor.am Արխիվացված 2019-07-01 Wayback Machine
- Էջը Սյունիքի մարզպետարանի կայքում Արխիվացված 2014-01-29 Wayback Machine
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Քաղվածելու սխալ՝ Սխալ
<ref>պիտակ՝ «syunik%mtad Տեղ համայնք» անվանումով ref-երը տեքստ չեն պարունակում: - ↑ 2,0 2,1 2011 թ Հայաստանի մարդահամարի արդյունքները
- ↑ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշում «Հայաստանի Հանրապետության սահմանամերձ համայնքների ցանկը հաստատելու մասին» 17 նոյեմբերի 1998 թվականի N 713, քաղ. Երևան։
- ↑ Սիմոնյան Ս. «Կոռնիձոր»։ Պատմափաստագրական վեպ.- Երևան «Գրիգոր Տաթևացի» հրատարակչություն, 2006.- 136 էջ
- ↑ 5,0 5,1 Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
- ↑ «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 15» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2014 Հուլիսի 15-ին.