Դարբաս
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Դարբաս (այլ կիրառումներ)
| Գյուղ | ||
|---|---|---|
| Դարբաս | ||
 | ||
| Երկիր |  Հայաստան | |
| Մարզ | Սյունիքի | |
| Գյուղապետ | Մայիս Միրզոյան (զոհված) | |
| Առաջին հիշատակում | 844 | |
| Մակերես | 28,09 կմ² | |
| ԲԾՄ | 1500 մ | |
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն | |
| Բնակչություն | 556[1] մարդ (2011) | |
| Ազգային կազմ | Հայեր, | |
| Կրոնական կազմ | Հայ Առաքելական եկեղեցի | |
| Տեղաբնականուն | դարբասցի | |
| Ժամային գոտի | UTC+4 | |
| ||
Դարբաս (նախկին անվանումը` Դարաբազ), գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Սյունիքի մարզի Սիսիանի տարածաշրջանում, Սիսիան քաղաքից մոտ 11 կմ հարավ-արևելք, Լորաձոր գետի ձախ ափին, ծովի մակարդակից մոտ 1500-1600 մ բարձրության վրա։ Հեռավորությունը Կապան մարզկենտրոնից կազմում է մոտ 112 կմ։
Դարաբազ անվան տակ ընդգրկված է եղել Ցարական Ռուսաստանի Ելիզավետպոլի նահանգի Զանգեզուրի գավառում[2]։ Խորհրդային տարիներին մասն է կազմել Հայկական ԽՍՀ Զանգեզուրի գավառի, իսկ 1930 թվականից` Սիսիանի շրջանի։ Դարբաս է վերանվանվել 1946 թ.[3]: 1995 թվականից մտնում է ՀՀ Սյունիքի մարզի մեջ, կազմել է մեկ համայնք Շամբ գյուղի հետ։
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ըստ ՀՀ 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների` Դարբասի մշտական բնակչությունը կազմել է 556, առկա բնակչությունը` 524 մարդ[1]։ XIX դարում գյուղում համատեղ ապրել են հայեր և ադրբեջանցիներ (ըստ XIX դարի աղբյուների` թաթարներ)։ Վերջիններս լքել են գյուղը 1918-1920 թթ. բախումների ընթացքում[4]։ Դարբասի բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում` ստորև[4][3].
| Տարի | 1831 | 1873 | 1897 | 1926 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Բնակիչ | 253 | 771 | 971 | 662 | 879 | 873 | 965 | 806 | 759[5] | 698[6] | 556[1] |
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դարբասի մասին առաջին հիշատակությունները վերագրվում են 844 թ.-ին։ Ըստ պատմական աղբյուրների՝ գյուղը XV դարում ունեցել է 7 եկեղեցի և 700 ծուխ։
Դարբասը հարուստ է պատմական հնություններով. այստեղ գտնվում են Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու ավերակները։ Եկեղեցին կառուցված է եղել XIII դարի երկրորդ կեսին՝ Սյունաց իշխան Տարսայիճ Օրբելյանի և կնոջ՝ Մամախաթունի կողմից։ Գյուղի խաչքարները վերագրվում են XIV-XV դարերին։ Հայտնի կոթող է նաև 1675 թվականին կառուցված կամուրջը, որը տեղացիները կոչում են Արզումանի կամուրջ։
2010 թվականին Շամբ գյուղում կառուցվում են ջրերի արտադրության և պահածոների գործարաններ՝ մոսկվայաբնակ և ծնունդով դարբասցի գործարարների կողմից, ովքեր նաև իրենց միջոցներն են ներդնում Դարբասի [7]Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցու կառուցման համար։
Հայտնի մարդիկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Մայիս Միրզոյան, Դարբասի գյուղապետը, ով 2016 թվականի ապրիլի 4-ին Արցախա-ադրբեջանական ռազմական ընդհարումների ժամանակ գտնվել է ռազմաճակատ մեկնող Սիսիանի ջոկատի ավտոբուսում և դարձել ադրբեջանական անօդաչու թռչող սարքի արձակած ռմբակուծումների զոհը[8]
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 2011 թ ՀՀ մարդահամարի արդյունքները
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 2, էջ 48-49
- ↑ 3,0 3,1 «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հ. 2, էջ 58
- ↑ 4,0 4,1 Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ. 5, էջ 653
- ↑ 2001 թ ՀՀ մարդահամարի արդյունքները
- ↑ «Դարբասի Սուրբ Ստեփանոս Եկեղեցի»։ Պատմական Հետք (hy-AM)։ Վերցված է 2021 թ․ օգոստոսի 29
- ↑ ««Ռազմաճակատ մեկնող ավտոբուսում զոհվածների թվում են Դարբասի և Ախլաթյանի գյուղապետերը»»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 7-ին։ Վերցված է 2016 թ․ ապրիլի 7
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Էջը Սյունիքի մարզպետարանի կայքում
- Համայնքի ղեկավարի Էջը Սյունիքի մարզպետարանի կայքում Archived 2012-05-04 at the Wayback Machine.
| ||||||||||||||