Մեղրիի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Սյունիքի մարզ)
Արտաքին տեսք
Այս հոդվածը ներկայացնում է Սյունիքի մարզի Մեղրի քաղաքի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 97 հուշարձան (5 միավոր)։
հուշարձան | կառուցված | վայր, հասցե | կոորդ | համարանիշ | նշան. | հավելյալ նշումներ | պատկեր |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Բնակելի թաղամաս Մեծ թաղ | 17-20 դդ. | Մեղրագետի ձախափնյակում | — | Հ | թաղի ստորին մասը կոչվել է Միջնաթաղ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Աղբյուր | 19 դ. 2-րդ կես | Փարամազի փող. | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Ամրոց Մեղրի (Մեղրու բերդ) | 10 դ. վերջ - 11 դ. սկիզբ | Մեծ թաղի հս կողմում | — | Հ | հիմնովին վերակառուցվել է 18 դ. |
| |
Աշտարակ | 18 դ. | Մեծ թաղի հս-աե կողմում | — | Հ | կլոր է, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Աշտարակ | 18 դ. | Մեծ թաղի հս-աե կողմում | — | Հ | ուղղանկյուն է, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Աշտարակ | 18 դ. | Մեծ թաղի ամ կողմում | — | Հ | կլոր է, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Աշտարակ | 18 դ. | Մեծ թաղի հս-ամ կողմում | — | Հ | ուղղանկյուն է, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Աշտարակ | 18 դ. | Մեծ թաղի ամ կողմում | — | Հ | կլոր |
| |
Աշտարակ | 18 դ. | Մեծ թաղի հս-ամ կողմում | — | Հ | կլոր |
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. վերջ - 20 դ. սկիզբ | Մեծ թաղի աե եզրին | — | Հ | երկհարկ է, կիսավեր, տեղացիների վկայությամբ 1920-1921 թթ. Գ. Նժդեհն այստեղ հրավիրել է խորհրդակցություններ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. վերջ | Գործարանային փող. 3 | — | Տ | Ա. Ղազարյանի տունը, միահարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. 2-րդ կես - 1960-ական թթ. | Գործարանային փող. 5 | — | Հ | Ս. Թումանյանի տունը | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. վերջ - 20 դ. սկիզբ | Գործարանային փող. 7 | — | Տ | միահարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. 2-րդ կես - 20 դ. սկիզբ | Խաչատրյան փող. 1 | — | Տ | Մ. Ծատուրյանի տունը, միահարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. | Խաչատրյան փող. 7 | — | Տ | Հ. Մանուչարյանի տունը. երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. | Խաչատրյան փող. 10 | — | Տ | Ա. Խաչատրյանի տունը, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. 2-րդ կես - 19 դ. վերջ | Խաչատրյան փող. 12 | — | Տ | Հ. Ղազարյանի տունը. երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19-20 դդ. | Խաչատրյան փող. 14 | — | Տ | Բ. Հայրապետյանի տունը, բնակելի երկհարկ համակառույց է | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. վերջ | Մեղրաձորի փող. 5 | — | Տ | Սարգսյանների տունը, միահարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. | Մեղրաձորի փող. 7-9 | — | Տ | Ռ. Կարապետյանի տունը, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. 2-րդ կես | Մեղրաձորի փող. 12 | — | Տ | Վ. Օհանեսյանի տունը, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. 2-րդ կես | Փարամազի փող. 8 ա | — | Տ | միահարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. | Փարամազի փող. 30 | — | Տ | Ա. Սարգսյանի տունը, բնակելի երկհարկ համակառույց է | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. 2-րդ կես | Փարամազի փող. 34 | — | Տ | Ս. Խոնդյանի տունը, 2-րդ հարկն ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 1960 -ական թթ. | Փարամազի փող., 2-րդ փակ., 2 | — | Տ | Վ. Մանուչարյանի տունը, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. 2-րդ կես-1960-ական թթ. | Փարամազի փող., 2-րդ փակ., 6 | — | Տ | Վ. Ադամյանի տունը, երկհարկ է, 1960-ական թթ. կառուցվել է երկրորդ հարկը | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. վերջ - 20 դ. սկիզբ | Փարամազի փող., 2-րդ փակ., 8 | — | Տ | Դ. Սիմոնյանի տունը, եռահարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. վերջ - 20 դ. սկիզբ | Փարամազի փող., 2-րդ փակ. 14 | — | Տ | Ս. Ահարոնյանի տունը, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. | Փարամազի փող., 2-րդ փակ. 15 | — | Տ | Ա. Պողոսյանի տունը, երկհարկ է, աե հատվածն ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Գերեզմանոց | 18-20 դդ. | Մեծ թաղի աե եզրին, գոմերի մոտ գտնվող եկեղեցուց 200 մ հս-աե | — | Տ | գործող | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին | 1673 թ. | Մեծ թաղի հս կողմում | — | Հ | գմբեթավոր բազիլիկ` 19 դ. որմնանկարներով |
| |
Գավիթ | 17 դ. | եկեղեցու ամ կողմում | — | Հ | պահպանվել են մնացորդները | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Խաչքար Հովհաննեսի | 17 դ. | հենած է եկեղեցու ամ պատին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Խաչքար Մելիքի | 17 դ. | հենած է եկեղեցու ամ պատին, արտաքուստ | — | Հ | վերնամասը կոտրված է | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Տապանաքար | 17 դ. վերջ - 18 դ. սկիզբ | եկեղեցու ամ կողմում | — | Հ | եզրերը ջարդոտված են, արձանագրությունը՝ վնասված | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Շենք դպրոցի «Ազարիա Ադելյանի անվան» | 1882 թ. | Մեծ թաղում | — | Հ | երկհարկ է, հետագայում օգտագործվել է «Արևիք» պատմամշակութային արգելոց - թանգարանի կողմից | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Կիսանդրի Ազարիա Ադելյանի | 1903 թ. | դպրոցում | — | Տ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Բնակելի տուն | 1880 թ. | Փոքր թաղում | — | Տ | Ալ. Ծովյանի տունը, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 1895 թ. | Փոքր թաղում, հին հիվանդանոցի մոտ | — | Տ | «Շահուց տներ», երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. կես | Փոքր թաղի վերին փողոցում | — | Տ | Ա. Ավետիսյանի տունը, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. վերջ | Փոքր թաղում | — | Տ | Վ. Սիմոնյանի տունը, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 1891 թ. | Մեժլումյան փող. 4 | — | Տ | միահարկ է, նկուղով, նախապես` բնակելի տուն, հետագայում` հիվանդանոց, այժմ` բնակելի տուն | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 20 դ. սկիզբ | Մեժլումյան փող. 7 | — | Տ | Լ. Խաչատրյանի տունը, միահարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. 2-րդ կես | Մեժլումյան փող. 12 | — | Տ | Ս. Շահբազյանի տունը, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 1896 թ. | Մեժլումյան փող. 14 | — | Տ | Հարությունյանների տունը, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 1870 -ական թթ. | Մեժլումյան փող. 15, եկեղեցուց հս-աե | — | Տ | Առաքելյանների տունը | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. վերջ | Մեժլումյան փող. 16 | — | Տ | Կ. Փարսադանյանի տունը, միահարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. վերջ | Մեժլումյան փող. 18 | — | Տ | միահարկ է, նախկինում Ծովյանների տունն էր, այժմ՝ Լ. Սարգսյանի | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. 2-րդ կես | Մեժլումյան փող. 19 | — | Տ | Ա. Ղազարյանի տունը, տան մի կեսը երկհարկ է, մյուս կեսը` եռահարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Խաչքար | 1624 թ. | հենած է տան պատին | — | Հ | տեղափոխել են Փոքր թաղի եկեղեցուց | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. սկիզբ | Մեժլումյան փող. 22 | — | Հ | Կարապետ Մեժլումյանի «նրա անվամբ կոչել են փողոցը և քաղաքային հիվանդանոցը» տունը, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. վերջ | Մեժլումյան փող. 22 ա | — | Տ | տեր Խաչատուրի տունը, եռահարկ է, կիսավեր | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. վերջ - 1920 -ական թթ. | Մեժլումյան փող. 22 բ | — | Տ | Վ. Մարտիրոսյանի տունը, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 1866 թ. | Մեժլումյան փող. 24 | — | Տ | կառուցել է Մ. Մկրտումյանը, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. վերջ | Մեժլումյան փող. 26 | — | Տ | Խ. Համբարձումյանի տունը, միահարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. վերջ | Մեժլումյան փող. 28 | — | Տ | Ստեփանյանների տունը, միահարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Բնակելի տուն | 19 դ. վերջ | Մեժլումյան փող. 30 | — | Տ | Խաչիենց ազգի տներից է, երկհարկ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Եկեղեցի Սբ. Սարգիս | 17 դ. | Փոքր թաղում | — | Հ | եռանավ բազիլիկ` 17 դ. որմնանկարներով |
| |
Գավիթ - սրահ | 17 դ. վերջ | եկեղեցու հվ կողմում | — | Հ | պահպանվել են հիմքերը |
| |
Խաչքար | 17 դ. | ագուցված է եկեղեցու մուտքի աջակողմում | — | Հ | ստորին աջ անկյունը կոտրված է | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Խաչքար | 17 դ. | եկեղեցու հվ պատի մոտ | — | Հ | երկատված է, արձանագիր | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Խաչքար | 17 դ. | եկեղեցու հվ պատի մոտ | — | Հ | ջարդոտված | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Խաչքար Հանեսի | 17 դ. | եկեղեցու բակում | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Շինություն տնտեսական | 17 դ. վերջ | եկեղեցու հվ-ամ անկյան մոտ | — | Հ | ծածկը քանդված է | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Պարիսպ | 17-18 դդ. | եկեղեցու հվ կողմում | — | Հ | կիսավեր | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Եկեղեցի | 17-18 դդ. | քաղաքի հս-աե եզրին, գոմերի մոտ | — | Հ | կիսավեր է, օգտագործվում է որպես պահեստ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Խաչքար | 1504 թ. | ընկած է եկեղեցու մեջ | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Եկեղեցի Սբ. Հովհաննես (Մեղրու վանք) | 17 դ. | քաղաքի հս մասում | — | Հ | քառամույթ գմբեթավոր բազիլիկ |
| |
Գավիթ - սրահ | 17 դ. | կից է եկեղեցուն ամ-ից | — | Հ | եռակամար բաց սրահ է, նշմարվում են հիմքերը | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Գերեզմանոց | 16-20 դդ. | վանքի հվ կողմում, բարձունքի ստորոտին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Խաչքար | 1586 թ. | — | Հ | ընկած | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Խաչքար Մանվելի | 1726 թ. | — | Հ | ընկած | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Խաչքար Մարխաթունի | 1599 թ. | — | Հ | ընկած | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Խաչքար Պապի | 1527 թ. | եկեղեցու մուտքի դիմաց | — | Հ | ընկած է փլատակների մեջ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Խաչքար տեր Ոնեսի | 16 դ. | եկեղեցու մուտքի մոտ | — | Հ | պարզունակ է, տեղահանված | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Կառույցներ օժանդակ | 17-18 դդ. | եկեղեցու ամ և հվ կողմերում | — | Հ | ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Հուշարձաններ նախկին Վանք և Կալեր գյուղերի | — | Լուսանկար վերբեռնել
| |||||
Գերեզմանոց | 10-18 դդ. | նախկին Վանք գյուղի հս-աե մասում | — | Հ | ավերված է | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Խաչքար | 918 թ. | — | Հ | խրված է գետնի մեջ, արձանագրությունը եղծված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Գերեզմանոց | 13-17 դդ. | նախկին Վանք գյուղից 500 մ հս, լքված Կալեր գյուղ տանող ճանապարհից աջ, Կալեր գետակի ձախ ափին | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Խաչքար | 1292 թ. | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| |||
Գերեզմանոց | 17-20 դդ. | նախկին Վանք գյուղից մոտ 4 կմ հս-աե, լքված Կալեր գյուղի հս եզրին | — | Հ | գործող | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Խաչքար | 1621 թ. | — | Հ | պարզունակ է, կիսով չափ հողի մեջ խրված | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Գյուղատեղի Նուշանց | 16-20 դդ. | նախկին Վանք գյուղից մոտ 4 կմ հս-աե, լքված Կալեր գյուղի հս մասում՝ «Նուշանց ձոր»-ում | — | Հ | ավերված | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Գերեզմանոց | 16-20 դդ. | «Նուշանց ձոր»-ի աջ կողմում, եկեղեցուց հս | — | Հ | տապանաքարերի մի մասը քայքայված է | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Եկեղեցի | 1903 թ. | — | Հ | միանավ սրահ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Եկեղեցի | 17 դ. | գյուղատեղիի հս մասում | — | Հ | պահպանվել են հս պատը և հս-աե ավանդատունը | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Խաչքար | 9 դ. | լքված Կալեր գյուղից մոտ 600 մ հս-ամ, «Նուշանց ձոր»-ի ձախ կողմում, դաշտի մեջ | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Եկեղեցի | 17-18 դդ. | նախկին Վանք գյուղի կենտրոնում | — | Հ | միանավ սրահ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Խաչքար՝ Մուսեսի | 851 թ. | հորիզոնական դիրքով ագուցված է եկեղեցու ամ պատին | — | Հ | պարզունակ | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին | 17 դ. | նախկին Վանք գյուղից մոտ 4 կամ հս-աե, լքված Կալեր գյուղում | — | Հ | միանավ սրահ | ![]()
| |
Խաչքար | 1651 թ. | ագուցված է եկեղեցու աե ճակատին | — | Հ | պարզունակ | ![]()
| |
Կամուրջ | 17 դ. | նախկին Վանք գյուղից մոտ 500 մ հս-աե, Կալեր գետակի վրա | — | Հ | միաթռիչք | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Կամուրջ | 17 դ. | նախկին Վանք գյուղից 2 կմ հվ-ամ, գյուղ տանող ճա-նապարհի սկզբնամասում | — | Հ | միաթռիչք | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Կամուրջ | 19-20 դդ. | նախկին Վանք գյուղից 2 կմ հվ-ամ, գյուղ տանող ճանապարհի սկզբնամասում, նախորդից մոտ 20 մ հվ | — | Հ | Լուսանկար վերբեռնել
| ||
Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին | 1968 թ. | նախկին Վանք գյուղից մոտ 4 կմ հս-աե, լքված Կալեր գյուղի հս-ամ եզրին | — | Տ | քանդ.՝ Ս. Սարգսյան, Ց. Հարոյան | Լուսանկար վերբեռնել
| |
Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին | 1982 թ. | նախկին Վանք գյուղի կենտրոնում, եկեղեցուց մոտ 15 մ ամ | — | Տ | ![]()
|