Ֆիլիպ Լենարդ
.svg){kind=small}
Ֆիլիպ Էդուարդ Անտոն ֆոն Լենարդ (գերմ.՝ Philipp Eduard Anton von Lenard, հունիսի 7, 1862[1][2][3][…], Բրատիսլավա, Ավստրիական կայսրություն[4] - մայիսի 20, 1947[1][2][3][…], Մեսելհաուսեն, Lauda-Königshofen, Մայն Տաուբեր, Շտուտգարտի ադմինիստրատիվ օկրուգ, Բադեն-Վյուրթեմբերգ), գերմանացի ֆիզիկոս։ Սովորել է Բուդապեշտի, Վիեննայի, Բեռլինի և Հայդելբերգի համալսարաններում։ Ֆիզիկայի պրոֆեսոր է եղել Բրեսլաուում (1894 թ.), Ախենում (1895 թ.), Հայդելբերգում (1896 թ., 1907-1931 թթ.), Քիլում (1898 թ.)։ 1909 թվականից եղել է Հայդելբերգի ռադիոլոգիական ինստիտուտի ղեկավարը։ Ուսումնասիրել է կաթոդային ճառագայթների բնույթը և դրանց հատկությունները (ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ, 1905 թ.)։ Հետազոտել է նաև ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման հատկությունները, ֆոտոէֆեկտի երևույթը, ֆոսֆորեսցենցման մեխանիզմը, մետաղների հատկությունները։
Հիտլերյան ռեժիմի օրոք գործակցել է նացիստներին։
Կենսագրություն և գիտական նվաճումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆիլիպ Լենարդը ծնվել է Պրեսսբուրգում՝ Ավստրիայի կայսրությունում(այժմ ՝ Բրատիսլավա), 1862 թվականի հունիսի 7-ին։ 1722 թվականին Լենարդի ընտանիքին շնորհվեց ժառանգական ազնվականություն, որը, սակայն, 18-րդ դարի վերջից ի վեր, ընտանիքում չէր օգտագործվում։ Լենարդի ծնողները գերմանալեզու էին (Կարպաթական գերմանացիներ)[15]։ Նրա հայրը՝ Ֆիլիպ ֆոն Լենարդիսը (1812-1896), Պրեսբուրգում գինու վաճառական էր։ Մոր անունն էր Էնթոնի Բաուման (1831-1865)[16]։
1880 թվականին Լենարդը երկու կիսամյակի ընթացքում ուսումնասիրում է բնական գիտությունները, նախ՝ Բուդապեշտում, հետո՝ Վիեննայում[17]։ Դրանից հետո նա նախընտրում է աշխատել հոր Պրեսբուրգի գինու խանութում։ 1883-ին Լենարդը ուսումը շարունակում է Հեյդելբերգում՝ Հերման Քուինկեի և Ռոբերտ Բունսենի ղեկավարությամբ։ Հերման Հելմհոլցցի ղեկավարությամբ Բեռլինում մեկ կիսամյակի ընթացքում նա 1886 թվականին Հեյդելբերգում պաշտպանում է իր թեզը՝ «Թափվող կաթիլների տատանման մասին» թեմայով[18]։
1887 թվականին նա կրկին աշխատում է Բուդապեշտում Լորան Էտվոսի օրոք՝ որպես ցուցարար[17]։ Աախենում, Բոննում, Բրեսլայում, Հեդելբերգում (1896-1898) և Կիլում (1898-1907) աշխատելուց հետո 1907-ին նա վերջնականապես վերադառնում է Հեյդելբերգի համալսարան՝ որպես Ֆիլիպ Լենարդ ինստիտուտի ղեկավար։ Այս ընթացքում նա շարունակում է լյումինեսցենցիայի ուսումնասիրությունները ։ Հաջորդ տասնամյակների ընթացքում, այս ուսումնասիրությունների հիման վրա, նա կգրի հիմնարար աշխատանքներ Լենարդի ֆոսֆորների լուսավորության մեխանիզմի վերաբերյալ։ 1905-ին Լենարդը դարձավ Շվեդիայի Գիտությունների թագավորական ակադեմիայի անդամ, իսկ 1907-ին` Հունգարիայի Գիտությունների ակադեմիայի անդամ[17]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Czech National Authority Database
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library, Austrian National Library Record #118779397 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 1905 — Nobel Foundation.
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
- ↑ https://books.ub.uni-heidelberg.de/heibooks/reader/download/840/840-4-95083-1-10-20210916.pdf
- ↑ British Journal of Radiology, The British journal of radiology — British Institute of Radiology. — Vol. 19, Iss. 219. — ISSN 0007-1285; 1748-880X
- ↑ Franklin Institute — 1824.
- ↑ Pöss, Ondrej Karpatskí Nemci // Naše národnostné menšiny / Myrtil Nagy. — Šamorín: Fórum inštitút pre výskum menšín, 2012. — С. 9—12. — ISBN 978-80-89249-57-2
- ↑ Neue deutsche biografie XIV, 1984 München
- ↑ 17,0 17,1 17,2 «Fizikai Szemle; ELEKTRON ÉS ÉTERFIZIKA: LÉNÁRD FÜLÖP (1862–1947)» (Hungarian)։ Hungarian Academy of Sciences, Physical Sciences Section։ 1997։ էջ 116։ «Written in Hungarian by the autobiography of the famous physicist: Philipp Lenard, Erinnerungen eines Naturwissenschaftlers, der Kaiserreich, Judenschaft und Hitler erlebt hat. Geschrieben September 1930 bis Mrz 1931»
- ↑ «Lénárd Fülöp»։ Mek.iif.hu։ Վերցված է 2013-07-13
| ||||||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|
- Հունիսի 7 ծնունդներ
- 1862 ծնունդներ
- Բրատիսլավա քաղաքում ծնվածներ
- Մայիսի 20 մահեր
- 1947 մահեր
- Հայդելբերգի համալսարանի շրջանավարտներ
- Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Գերմանացի ֆիզիկոսներ
- Ֆիզիկոսներ այբբենական կարգով
- 20-րդ դարի ֆիզիկոսներ
- Փորձարարական ֆիզիկոսներ
- Շվեդիայի գիտությունների թագավորական ակադեմիայի անդամներ
- Պրուսիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Գերմանացի նոբելյան մրցանակակիրներ
- Բոննի համալսարանի շրջանավարտներ
- Հունգարացի ֆիզիկոսներ
- Հումբոլդտի համալսարանի շրջանավարտներ
- Գերմանացի գյուտարարներ
- Գերմանիայի քաղաքական գործիչներ