Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրների ցանկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ (շվեդ.՝ Nobelpriset i fysik), Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիայի կողմից ֆիզիկայի տարբեր ոլորտների ֆիզիկոսներին տրվող ամենամյա մրցանակ։ Ըստ Ալֆրեդ Նոբելի (մահացել է 1896 թվականին[1]) կտակի տրվող հինգ մրցանակներից մեկը, որը տրվում է ֆիզիկայի բնագավառում բացառիկ ներդրում ունեցած անձանց[2]։ Ըստ Նոբելի կտակի՝ մրցանակը կառավարում է Նոբելյան հիմնադրամը և տրվում է Շվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիայի կողմից ընտրված՝ հինգ հոգուց բաղկացած հանձնաժողովի կողմից[3]։ Մրցանակը տրվում է Ստոկհոլմում ամենամյա հանդիսավոր արարողության ժամանակ՝ Ալֆրեդ Նոբելի մահվան տարելիցին՝ դեկտեմբերի 10-ին[4]։ Մրցանակը բաղկացած է մեդալից, դիպլոմից և դրամական պարգևից[5]։

Վիճակագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2023 թվականի դրությամբ Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակը ստացել է 224 անձ[6]։ Առաջին մրցանակը տրվել է 1901 թվականին Վիլհելմ Ռենտգենին, որը նաև ստացել է 150,782 Շվեդական կրոն։ Ջոն Բարդինը երկու անգամ ստացած միակ մարդն է (1952 և 1972 թվականներից)։

Ուիլյամ Լորենս Բրեգը եղել է ամենաերիտասարդ դափնեկիրը՝ մրցանակը ստանալով 25 տարեկանում (1915 թվական)։ Մինչև 2014 թվականը նա բոլոր բնագավառներում ամենաերիտասարդ դափնեկիրն էր (Մալալա Յուսուֆզայը 2014 թվականին ստացավ Խաղաղության Նոբելյան մրցանակ 17 տարեկանում)[7][8]։ 2018 թվականին Արթուր Էշկինը 96 տարեկանում դարձել է Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի ամենատարեց դափնեկիրը[9]։

Մրցանակը ստացել է 5 կին՝ Մարի Կյուրի (1903), Մարիա Գյոպերտ-Մայեր (1963), Դոննա Սթրիքլենդ (2018), Անդրեա Գեզ (2020) և Անն Լը Հյուիլյե (2023)[10]։ Լը Հյուիլյեից բացի մնացած մնացած կայանք ստացել են մրցանակի քառորդ մասը (Լը Հյուիլյեը ստացել է մրցանակի մեկ երրորդ մասը), չնայած Մարի Կյուրին 1911 թվականին միայնակ շահել է Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ։

Ամուսիններ Մարի և Պիեռ Կյուրիները միասին կիսել են 1903 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակը Անրի Բեքերելի հետ (հետագայում՝ 1935 թվականին, նրանց աղջիկներից Իրեն Ժոլիո-Կյուրին իր ամուսնու՝ Ֆրեդերիկ Ժոլիո-Կյուրիի հետ արժանացել է Քիմիայի Նոբելյան մրցանակի)։ Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակակիրներ Ուիլյամ Հենրի Բրեգի, Նիլս Բորի, Կարլ Սիգբանի և Ջոզեֆ Ջոն Թոմսոնի որդիները՝ համապատասխանաբար Ուիլյամ Լորենս Բրեգը, Օգե Բորը, Կայ Սիգբանը և Ջորջ Փաջեթ Թոմսոնը, նույնպես ստացել են Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ[5]։

Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակը չի հանձնվել 6 տարի (1916, 1931, 1934, 1940–1942)։ Բացի դա, ինը անգամ մրցանակը հանձնվել է մեկ տարի ուշ.

Երկրներն ըստ Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրների[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկիր Դափնեկիրների քանակ
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ ԱՄՆ 90
Եվրամիություն Եվրամիություն 74
{{{2}}} Գերմանիա 26
Միացյալ Թագավորություն Միացյալ Թագավորություն 24
{{{2}}} Ֆրանսիա 16
 Ռուսաստան 10
 Նիդերլանդներ 9
 Ճապոնիա 9
 Կանադա 6
{{{2}}} Շվեյցարիա 6
 Ավստրիա 5
{{{2}}} Իտալիա 6
{{{2}}} Շվեդիա 4
{{{2}}} Դանիա 3
{{{2}}} Թայվան (1912-1949) 2
{{{2}}} Հունգարիա 2
{{{2}}} Թայվան 2
{{{2}}} Ավստրալիա 1
{{{2}}} Նորվեգիա 1
 Լեհաստան 1
{{{2}}} Իռլանդիա 1
 Պակիստան 1
Բելգիա Բելգիա 1
{{{2}}} Հնդկաստան 1

Դափնեկիրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1900-ականներ1910-ականներ1920-ականներ1930-ականներ1940-ականներ1950-ականներ

1960-ականներ1970-ականներ1980-ականներ1990-ականներ2000-ականներ2010-ականներ


1900-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տարի Մրցանակակիր[1] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․
1901 ԳերմանիաՎիլհելմ Ռենտգեն

(1845-1923)
1/1

«Ի նշան ուշագրավ ճառագայթների, որոնք հետագայում կոչվեցին իր անունով, հայտնաբերման գործում իր ունեցած բացառիկ ծառայության»
Մյունխենի համալսարան [20]
1902 ՆիդերլանդներՀենդրիկ Լորենց

(1853-1928)
1/2

«Ի նշան ճառագայթման երևույթի վրա մագնիսականության ազդեցության հետազոտման գործում նրանց ունեցած բացառիկ ծառայության»
Լեյդենի համալսարան [21]
ՆիդերլանդներՊիտեր Զեեման

(1865-1943)
1/2

Ամստերդամի համալսարան [22]
1903 ՖրանսիաԱնրի Բեքերել

(1852-1908)
1/2

«Ի նշան ինքնաբուխ ռադիոակտիվության բացահայտման գործում իր ունեցած բացառիկ ծառայության»
Փարիզի պոլիտեխնիկական դպրոց [23]
ՖրանսիաՊյեռ Կյուրի

(1859-1906)
1/4

«Ի նշան պրոֆեսոր Անրի Բեքերելի հայտնաբերած ռադիացիոն երևույթների հետազոտության գործում իրենց բացառիկ ծառայությունների»
Ֆիզիկայի և քիմիայի արդյունաբերական մունիցիպալային դպրոց [24]
ԼեհաստանՖրանսիաՄարիա Կյուրի

(1867-1934)
1/4

[25]
1904 Միացյալ ԹագավորությունՋոն Ուիլյամ Ստրետ (Ռելեյ)

(1842-1919)
1/1

«Ամենակարևոր գազերի խտությունների վերաբերյալ իր հետազոտությունների և այս ուսումնասիրություններով պայմանավորված արգոնի հայտնագործման համար»
Մեծ Բրիտանիայի թագավորական ինստիտուտ [26]
1905 Ավստրո-ՀունգարիաԳերմանիաՖիլիպ Լենարդ

(1862-1947)
1/1

«Կատոդային ճառագայթների վերաբերյալ իր աշխատանքների համար»
Քիլի համալսարան [27]
1906 Միացյալ ԹագավորությունՋոզեֆ Ջոն Թոմսոն

(1856-1940)
1/1

«Ի նշան գազերում էլեկտրականության անցման վերաբերյալ իր փորձարարական և տեսական հետազոտությունների բարձր վաստակի»
Քեմբրիջի համալսարան [28]
1907 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱլբերտ Մայքելսոն

(1852-1931)
1/1

«Ճշգրիտ օպտիկական գործիքների ստեղծման և դրանց օգնությամբ սպեկտրոսկոպիկ և չափագիտական հետազոտությունների համար»
Չիկագոյի համալսարան [29]
1908 ՖրանսիաԳաբրիել Լիպման

(1845-1921)
1/1

«ինտերֆերենցիայի երևույթի հիման վրա լուսանկարի գունավոր վերարտադրության մեթոդի ստեղծման համար»
Սորբոնի համալսարան [30]
1909 ԻտալիաԳուլիելմո Մարկոնի

(1874-1937)
1/2

«Անլար հեռագրի ստեղծման գործում իրենց ներդրման համար»
Մարկոնի ընկերություն [31]
ԳերմանիաՖերդինանդ Բրաուն

(1850-1918)
1/2

Ստրասբուրգի համալսարան [32]

1910-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեպի վեր
Տարի Մրցանակակիր[2] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․
1910 ՆիդերլանդներՅոհանես Դիդերիկ Վան-դեր-Վալս

(1837-1923)
1/1

«Գազերի և հեղուկների վիճակի հավասարումների վերաբերյալ իր աշխատանքի համար»
Ամստերդամի համալսարան [33]
1911 ԳերմանիաՎիլհելմ Վին

(1864-1928)
1/1

«Ջերմային ճառագայթման օրենքների վերաբերյալ իր հայտնագործույթունների համար»
Վյուրցբուրգի համալսարան [34]
1912 ՇվեդիաՆիլս Դալեն

(1869-1937)
1/1

«Ավտոմատ փականների հայտնագործման համար, որոնք նախագծվել են փարոսներում և խութանշաններում գազի կուտակիչների հետ օգտագործման համար»
Շվեդական «Գազ-ակումուլյատոր» ընկերություն [35]
1913 ՆիդերլանդներՀեյկե Կամերլինգ Օնես

(1853-1926)
1/1

«Ցածր ջերմաստիճաններում նյութի հատկությունների վերաբերյալ իր հետազոտությունների համար, որը ի թիվս այլոց հանգեցրեց հեղուկ հելիումի արտադրությանը»
Լեյդենի համալսարան [36]
1914 ԳերմանիաՄաքս Լաուե

(1879-1960)
1/1

«Բյուրեղներով ռենտգենյան ճառագայթների դիֆրակցիան հայտնագործելու համար»
Ֆրանկֆուրտի Գյոթեի անվան համալսարան [37]
1915 Միացյալ ԹագավորությունՈւիլյամ Հենրի Բրեգ

(1862-1942)
1/2

«Ռենտգենյան ճառագայթների միջոցով բյուրեղների վերլուծության վերաբերյալ իրենց ծառայությունների համար»
Լոնդոնի համալսարանական քոլեջ [38]
ԱվստրալիաՄիացյալ ԹագավորությունՈւիլյամ Լորենս Բրեգ

(1890-1971)
1/2

Մանչեստրի համալսարան [39]
1916 Այս տարի Նոբելյան մրցանակ չի շնորհվել։ Գումարը հատկացվել է մրցանակի այս բաժնի մասնավոր ֆոնդին: [40]
1917 Միացյալ ԹագավորությունՉարլզ Գլովեր Բարկլա

(1877-1944)
1/1

«Քիմիական տարրերին բնորոշ ռենտգենյան ճառագայթման հայտնաբերման համար»
Էդինբուրգի համալսարան [41]
1918 ԳերմանիաՄաքս Պլանկ

(1858-1947)
1/1

«Ի նշան էներգիայի քվանտի հայտնաբերման շնորհիվ ֆիզիկայի զարգացման գործընթացում իր ունեցած նշանակալի ծառայությունների»
Բեռլինի համալսարան [42]
1919 ԳերմանիաՅոհանես Շտարկ

(1874-1957)
1/1

«Կանալային ճառագայթներում Դոպլերի էֆեկտի և սպեկտրային գծերի ճեղքումը էլեկտրական դաշտերում հայտնաբերելու համար»
Գրայֆսվալդի համալսարան [43]

1920-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեպի վեր
Տարի Մրցանակակիր[3] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․
1920 ՇվեյցարիաՇառլ Էդուար Գիյոմ

(1861-1938)
1/1

«Ի նշան նիկել-պողպատ համաձուլվածքի անոմալիաների բացահայտման միջոցով ֆիզիկայում ճշգրիտ չափումների վերաբերյալ իր մատուցած ծառայությունների»
Կշիռների և չափերի միջազգային բյուրո [44]
1921 ԳերմանիաՇվեյցարիաԱլբերտ Այնշտայն

(1879-1955)
1/1

«Տեսական ֆիզիկայում իր ծառայությունների, հատկապես ֆոտոէֆեկտի օրենքի հայտնաբերման համար»
Կայզեր Վիլհելմի անվան ֆիզիկայի ինստիտուտ [45]
1922 ԴանիաՆիլս Բոր

(1885-1962)
1/1

«Ատոմների կառուցվածքի և նրանց ճառագայթման հետազոտություններում իր ծառայությունների համար»
Կոպենհագենի համալսարան [46]
1923 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՌոբերտ Միլիկեն

(1868-1953)
1/1

«Ֆոտեֆեկտի և էլեկտրականության տարրական լիցքի վերաբերյալ իր աշխատանքների համար»
Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [47]
1924 ՇվեդիաԿարլ Սիգբան

(1886-1978)
1/1

«Ռենտգենյան սպեկտրադիտումների վերաբերյալ իր հետազոտությունների և հայտնագործությունների համար»
Ուփսալայի համալսարան [48]
1925 ԳերմանիաՋեյմս Ֆրանկ

(1882-1964)
1/2

«Ատոմում էլեկտրոնի ազդեցությունը ղեկավարող օրենքների հայտնագործման համար»
Գոթինգենի համալսարան [49]
ԳերմանիաԳուստավ Հերց

(1887-1975)
1/2

Հալեի համալսարան [50]
1926 ՖրանսիաԺան Բատիստ Պերրեն

(1870-1942)
1/1

«Նյութի դիսկրետ կառուցվածքի վերաբերյալ իր աշխատանքների, և հատկապես նստվածքագոյացման հավասարակշռության հայտնագործման համար»
Սորբոնի համալսարան [51]
1927 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱրթուր Քոմփթոն

(1892-1962)
1/2

«Իր պատվին կոչված երևույթի հայտնագործման համար»
Չիկագոյի համալսարան [52]
Միացյալ ԹագավորությունՉառլզ Թոմսոն Ռիս Վիլսոն

(1869-1959)
1/2

«Գերհագեցած գոլորշու կոնդենսացման միջոցով լիցքավորված մասնիկների հետագծերի դիտման մեթոդ ստեղծելու համար»
Քեմբրիջի համալսարան [53]
1928 Միացյալ ԹագավորությունՕուեն Ուիլանս Ռիչարդսոն

(1879-1959)
1/1

«Ջերմաէլեկտրական էմիսիայի վերաբերյալ իր աշխատանքների և հատկապես իր պատվին կոչված օրենքի համար»
Լոնդոնի համալսարան [54]
1929 ՖրանսիաԼուի դը Բրոյլ

(1892-1987)
1/1

«Էլեկտրոնի ալիքային բնույթի հայտնագործման համար»
Սորբոնի համալսարան, Անրի Պուանկարեի անվան ինստիտուտ [55]

1930-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեպի վեր
Տարի Մրցանակակիր[4] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․
1930 ՀնդկաստանՉանդրասեկհարա Վենկատա Ռաման

(1888-1970)
1/1

«Լույսի ցրման վերաբերյալ իր աշխատանքների և իր պատվին կոչված երևույթի հայտնագործման համար»
Կալկաթայի համալսարան [56]
1931 Այս տարի Նոբելյան մրցանակ չի շնորհվել։ Գումարը հատկացվել է մրցանակի այս բաժնի մասնավոր ֆոնդին: [57]
1932 ԳերմանիաՎերներ Հայզենբերգ

(1901-1976)
1/1

«Քվանտային մեխանիկայի ստեղծման համար, ինչի կիրառությունը, ի թիվս այլոց հանգեցրեց ջրածնի ալոտրոպ ձևերի հայտնագործմանը»
Լայպցիգի համալսարան [58]
1933 ԱվստրիաԷրվին Շրյոդինգեր

(1887-1961)
1/2

«Ատոմային տեսության նոր՝ ավելի արդյունավետ ձևի հայտնագործման համար»
Բեռլինի համալսարան [59]
Միացյալ ԹագավորությունՊոլ Դիրակ

(1902-1984)
1/2

Քեմբրիջի համալսարան [60]
1934 Այս տարի Նոբելյան մրցանակ չի շնորհվել։ Գումարի 1/3 մասը հատկացվել է Նոբելյան հիմնադրամի հիմնական բաժնին, իս 2/3 մասը այս բաժնի մասնավոր ֆոնդին: [61]
1935 Միացյալ ԹագավորությունՋեյմս Չադվիկ

(1891-1974)
1/1

«Նեյտրոնի հայտնաբերման համար»
Լիվերպուլի համալսարան [62]
1936 ԱվստրիաՎիկտոր Հեսս

(1883-1964)
1/2

«Տիեզերական ճառագայթման հայտնաբերման համար»
Ինսբրուքի համալսարան [63]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԿառլ Անդերսոն

(1905-1991)
1/2

«Պոզիտրոնի հայտնաբերման համար»
Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [64]
1937 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՔլինտոն Դևիսոն

(1881-1958)
1/2

«Բյուրեղներով էլեկտրոնների բեկման փորձարարական հայտնաբերման համար»
Բելլի լաբորատորիա [65]
Միացյալ ԹագավորությունՋորջ Փաջեթ Թոմսոն

(1892-1975)
1/2

Լոնդոնի համալսարան [66]
1938 ԻտալիաԷնրիկո Ֆերմի

(1901-1954)
1/1

«Մի շարք տարրերի նեյտրոնային ռմբակոծումից առաջ եկող արհեստական ռադիոակտիվությունը դիտելու և նեյտրոնների դանդաղեցման երևույթը հայտնագործելու համար»
Սապիենցա համալսարան [67]
1939 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԷռնեստ Լոուրենս

(1901-1958)
1/1

«Ցիկլոտրոնի գյուտի և կառուցման, ինչպես նաև դրանով ստացված արդյունքների, հատկապես՝ արհեստական ռադիոակտիվ տարրերի հայտնաբերման համար»
Կալիֆորնիայի համալսարան (Բերկլի) [68]

1940-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեպի վեր
Տարի Մրցանակակիր[5] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․
1940 Այս տարիներին Նոբելյան մրցանակ չի շնորհվել։ Գումարի 1/3 մասը հատկացվել է Նոբելյան հիմնադրամի հիմնական բաժնին, իսկ 2/3 մասը այս բաժնի մասնավոր ֆոնդին: [69]
1941 [70]
1942 [71]
1943 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՕտտո Շտեռն

(1888-1969)
1/1

«Մոլեկուլային ճառագայթման մեթոդի մշակաման վերաբերյալ իր ներդրումների և պրոտոնի մագնիսական մոմենտը բացահայտելու համար»
Կարնեգի Մելոն համալսարան [72]
1944 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԻզիդոր Այզեկ Ռաբի

(1898-1988)
1/1

«Ատոմի միջուկի մագնիսական հատկությունները գրանցող իր ռեզոնանսային մեթոդի համար»
Կոլումբիայի համալսարան [73]
1945 ԱվստրիաՎոլֆգանգ Պաուլի

(1900-1958)
1/1

«Արգելման սկզբունքը հայտնաբերելու համար, որը նաև կոչվում է՝ Պաուլիի սկզբունք»
Փրինսթոնի համալսարան [74]
1946 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՊերսի Ուիլյամս Բրիջմեն

(1882-1961)
1/1

«Խիստ բարձր ճնշում ստեղծող սարք հայտնագործելու, և բարձր ճնշման ֆիզիկայի բնագավառում հայտնագործությունների համար»
Հարվարդի համալսարան [75]
1947 Միացյալ ԹագավորությունԷդուարդ Վիկտոր Էփլթոն

(1892-1965)
1/1

«Մթնոլորտի վերին շերտի ֆիզիկայի հետազոտության և հատկապես Էպլտոնի շերտի հայտնագործության համար»
Գիտական և արդյունաբերական հետազոտությունների վարչություն (Մեծ Բրիտանիա) [76]
1948 Միացյալ ԹագավորությունՊատրիկ Բլեկետ

(1897-1974)
1/1

«Վիլսոնի խցիկի մեթոդի զարգացման, և միջուկային ֆիզիկայի և տիեզերական ճառագայթների վերաբերյալ իր հայտնագործությունների համար»
Մանչեստրի համալսարան [77]
1949 ՃապոնիաՀիդեկի Յուկավա

(1907-1981)
1/1

«Միջուկային ուժերի վերաբերյալ իր տեսական աշխատանքների հիման վրա մեզոնների գոյության կանխատեսման համար»
Կիոտոյի համալսարան, Կոլումբիայի համալսարան [78]

1950-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեպի վեր
Տարի Մրցանակակիր[6] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․
1950 Միացյալ ԹագավորությունՍեսիլ Փաուել

(1903-1969)
1/1

«Միջուկային գործընթացները ուսումնասիրող լուսանկարչական մեթոդի զարգացման և այս մեթոդով մեզոնների հետ կապված հայտնագործությունների համար»
Բրիստոլի համալսարան [79]
1951 Միացյալ ԹագավորությունՋոն Կոկրոֆտ

(1897-1967)
1/2

«Ատոմային մասնիկների արհեստական արագացմամբ ատոմի միջուկի փոխակերպման վերաբերյալ իրենց աննախադեպ աշխատանքների համար»
Ատոմային էներգիայի հետազոտական հաստատություն [80]
ԻռլանդիաԷռնեստ Ուոլտոն

(1903-1995)
1/2

Դուբլինի Երրորդության քոլեջ [81]
1952 ՇվեյցարիաԱմերիկայի Միացյալ ՆահանգներՖելիքս Բլոխ

(1905-1983)
1/2

«Միջուկային մագնիսական մոմենտի ճշգրիտ չափման նոր մեթոդի զարգացման և այս աշխատանքներով պայմանավորված հայտնագործությունների համար»
Սթենֆորդի համալսարան [82]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԷրնեստ Միլս Պարսել

(1912-1997)
1/2

Հարվարդի համալսարան [83]
1953 ՆիդերլանդներՖրից Ցերնիկե

(1888-1966)
1/1

«Փուլային ցայտունության մեթոդի ցուցադրման, հատկապես փուլացայտուն մանրադիտակի գյուտի համար»
Գրոնինգենի համալսարան [84]
1954 ԳերմանիաՄիացյալ ԹագավորությունՄաքս Բոռն

(1882-1970)
1/2

«Քվանտային մեխանիկայում իր հիմնարար հետազորությունների, հատկապես ալիքային ֆունկցիայի վիճակագրական մեկնաբանության համար»
Էդինբուրգի համալսարան [85]
ԳերմանիաՎալտեր Բոթե

(1891-1957)
1/2

«Համընկման մեթոդի և դրա շնորհիվ կատարված հայտնագործությունների համար»
Հայդելբերգի համալսարան, Մաքս Պլանկի անվան բժշկական հետազոտությունների ինստիտուտ [86]
1955 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՈւիլլիս Լեմբ

(1913-2008)
1/2

«Ջրածնի սպեկտրի նուրբ կառուցվածքի վերաբերյալ իր հայտնագործությունների համար»
Սթենֆորդի համալսարան [87]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՊոլիկարպ Կաշ

(1911-1993)
1/2

«Էլեկտրոնի մագնիսական մոմենտը ճշգրիտ որոշելու համար»
Կոլումբիայի համալսարան [88]
1956 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՋոն Բարդին

(1908-1991)
1/3

«Կիսահաղորդիչների վերաբերյալ իրենց հետազոտությունների և տրանզիստորային էֆեկտը հայտնաբերելու համար»
Իլինոյսի համալսարան (Ուրբանա) [89]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՎոլտր Բրատեյն

(1902-1987)
1/3

Բելլի լաբորատորիա [90]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՈւիլյամ Շոկլի

(1910-1989)
1/3

Բեքման ինստրումետսի կիսահաղորդիչների լաբարատորիա [91]
1957 Չինաստանի Ժողովրդական ՀանրապետությունԱմերիկայի Միացյալ ՆահանգներՑզունդաո Լի

(1926)
1/2

«Այսպես կոչված զույգության օրենքների վերաբերյալ իրենց խորը հետազոտությունների համար, որոնք հանգեցրել են տարրական մասնիկների հետ կապված կարևոր հայտնագործությունների»
Կոլումբիայի համալսարան [92]
Չինաստանի Ժողովրդական ՀանրապետությունԱմերիկայի Միացյալ ՆահանգներՉժեննին Յանգ

(1922)
1/2

Հեռանկարային հետազոտությունների ինստիտուտ [93]
1958 Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունՊավել Չերենկով

(1904-1990)
1/3

«Չերենկովի էֆեկտի հայտնաբերման և մեկնաբանման համար»
Լեբեդևի անվան ֆիզիկայի ինստիտուտ [94]
Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունԻլյա Ֆրանկ

(1908-1990)
1/3

Մոսկվայի պետական համալսարան, Լեբեդևի անվան ֆիզիկայի ինստիտուտ [95]
Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունԻգոր Տամմ

(1895-1971)
1/3

[96]
1959 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՕուեն Չեմբեռլեն

(1920-2006)
1/2

«Հակապրոտոնի հայտնաբերման համար»
Կալիֆորնիայի Բերկլիի համալսարան [97]
ԻտալիաԱմերիկայի Միացյալ ՆահանգներԷմիլիո Սեգրե

(1905-1989)
1/2

[98]

1960-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեպի վեր
Տարի Մրցանակակիր[7] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․
1960 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԴոնալդ Արթուր Գլեզեր

(1926-2013)
1/1

«Բշտիկային խցիկի գյուտի համար»
Կալիֆորնիայի Բերկլիի համալսարան [99]
1961 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՌոբերտ Հոֆստեդեր

(1915-1990)
1/2

«Ատոմային միջուկում էլեկտրոնի ցրման վերաբերյալ բացառիկ ուսումնասիրությունների և դրա շնորհիվ նուկլոնների կառուցվածքի վերաբերյալ իր հայտնագործությունների համար»
Սթենֆորդի համալսարան [100]
ԳերմանիաՌուդոլֆ Մյոսբաուեր

(1929-2011)
1/2

«Գամմա ճառագայթների ռեզոնանսային կլանման վերաբերյալ իր հետազոտությունների և իր անունը կրող երևույթի հայտնագործման համար»
Մյունխենի տեխնիկական համալսարան, Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [101]
1962 Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունԼև Լանդաու

(1908-1968)
1/1

«Խտացված նյութի՝ հատկապես հեղուկ հելիումի վերաբերյալ իր բացառիկ տեսությունների համար»
Մոսկվայի պետական համալսարան [102]
1963 ՀունգարիաԱմերիկայի Միացյալ ՆահանգներՅուջին Վիգներ

(1902-1995)
1/2

«Ատոմի միջուկի և տարրական մասնիկների տեսության վերաբերյալ իր ներդրումների, հատկապես սիմետրիայի հիմնարար սկզբունքները հայտնաբերելու և կիրառելու համար»
Փրինսթոնի համալսարան [103]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՄարիա Գյոպերտ-Մայեր

(1906-1972)
1/4

«Միջուկի թաղանթի կառուցվածքի վերաբերյալ իրենց հայտնագործությունների համար»
Կալիֆորնիայի Սան Դիեգոյի համալսարան [104]
ԳերմանիաՅոհանես Հանս Դանիել Ենսեն

(1907-1973)
1/4

Հայդելբերգի համալսարան [105]
1964 Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունՆիկոլայ Բասով

(1922-2001)
1/4

«Քվանտային էլեկտրոնիկայի բնագավառում իրենց հիմնարար աշխատանքների համար, որոնք, հիմնավելով մազեր-լազերի սկզբունքի վրա, հանգեցրեցին տատանակների և ուժեղացուցիչների կառուցմանը»
Մոսկվայի Լեբեդևի անվան ինստիտուտ [106]
Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունԱլեքսանդր Պրոխորով

(1916-2002)
1/4

[107]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՉարլզ Հարդ Թաունս

(1915-2015)
1/2

Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [108]
1965 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՌիչարդ Ֆեյնման

(1918-1988)
1/3

«Քվանտային էլեկտրադինամիկայի վերաբերյալ իրենց հիմնարար աշխատանքների համար, որոնք ունեցան խորը հետևանքներ տարրական մասնիկների ֆիզիկայում»
Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [109]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՅուլիուս Շվինգեր

(1918-1994)
1/3

Հարվարդի համալսարան [110]
ՃապոնիաՍինյիտիրո Տոմոնագա

(1906-1979)
1/3

Տոկիոյի կրթության համալսարան [111]
1966 ՖրանսիաԱլֆրեդ Կաստլեր

(1902-1984)
1/1

«Ատոմներում Հերցյան ռեզոնանսը ուսումնասիրող օպտիկական մեթոդի հայտնաբերման և զարգացման համար»
Փարիզի Նորմալ դպրոց [112]
1967 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՀանս Բետե

(1906-2005)
1/1

«Միջուկային ռեակցիաների տեսության վերաբերյալ իր ներդրումների, հատկապես աստղերում առաջացող էներգիային առնչվող հայտնագործությունների համար»
Կորնելի համալսարան [113]
1968 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԼուիս Ուոլթեր Ալվարես

(1911-1988)
1/1

«Տարրական մասնիկների ֆիզիկայում խոշոր ներդրումների, հատկապես մեծ թվով ռեզոնանսային վիճակների հայտնագործման համար, որը հնարավոր է դարձել տվյալների վերլուծության և ջրածնային բշտիկային խցիկի տեխնիկայի բնագավառում իր ներդրումների միջոցով»
Կալիֆորնիայի Բերկլիի համալսարան [114]
1969 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՄարի Գել-Ման

(1929-2019)
1/1

«Տարրական մասնիկների և նրանց փոխազդեցությունների դասակարգման վերաբերյալ ներդրումների և հայտնագործությունների համար»
Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [115]

1970-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեպի վեր
Տարի Մրցանակակիր[8] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․
1970 ՇվեդիաՀանես Ալֆվեն

(1908-1995)
1/2

«Մագնիսական հիդրոդինամիկայի վերաբերյալ իր հիմնարար հայտնագործությունների համար, որոնք կիրառվեցին պլազմայի ֆիզիկայի տարբեր բաժիններում»
Թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտ [116]
ՖրանսիաԼուի Նեել

(1904-2000)
1/2

«Ֆեռիմագնիսականություն և հակաֆեռոմագնիսականության վերաբերյալ իր հիմնարար աշխատանքների համար, որոնք կարևոր կիրառում ստացան պինդ մարմնի ֆիզիկայում»
Գրենոբլի համալսարան [117]
1971 ՀունգարիաՄիացյալ ԹագավորությունԴենիս Գաբոր

(1900-1979)
1/1

«Հոլոգրամիայի մեթոդի հայտնագործման և կառուցման համար»
Լոնդոնի կայսրական քոլեջ [118]
1972 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՋոն Բարդին

(1908-1991)
1/3

«Գերհաղորդիչների, սովորաբար կոչվում է ԲԿՇ-տեսություն, տեսության զարգացման համար»
Իլինոյսի համալսարան (Ուրբանա) [119]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԼեոն Կուպեր

(1930)
1/3

Բրաունի համալսարան [120]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՋոն Ռոբերտ Շրիֆեր

(1931-2019)
1/3

Փենսիլվանիայի համալսարան [121]
1973 ՃապոնիաԼեո Էսակի

(1925)
1/4

«Կիսահաղորդիչներում թունելային երևույթին վերաբերող իր փորձարարական հայտնագործությունների համար»
Թոմաս Ջ. Վաթսոնի անվան գիտահետազոտական կենտրոն [122]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՆորվեգիաԱյվար Ջայևեր

(1929)
1/4

«Գերհաղորդիչներում թունելային երևույթին վերաբերող իր փորձարարական հայտնագործությունների համար»
Ջեներալ էլեկտրիկ [123]
Միացյալ ԹագավորությունԲրայան Ջոզեֆսոն

(1940)
1/2

«Թունելային արգելքի միջով անցնող գերհաղորդիչ հոսանքների հատկությունների տեսական կանխատեսումների համար` հատկապես այն ֆենոմեններում, որոնք հայտնի են Ջոզեֆսոնի երևույթ անվամբ»
Քեմբրիջի համալսարան [124]
1974 Միացյալ ԹագավորությունՄարտին Ռայլ

(1918-1984)
1/2

«Ռադիո աստղաֆիզիկայում իրենց աննախադեպ հետազոտությունների համար․ Ռայլը իր դիտարկումների և հայտնագործությունների, մասնավորապես ապերտուրային սինթեզի տեխնիկայի համար, Հյուիշը՝ բաբախիչների հայտնաբերման գործում իր վճռորոշ դերի համար»
Քեմբրիջի համալսարան [125]
Միացյալ ԹագավորությունԱնտոնի Հյուիշ

(1924)
1/2

[126]
1975 ԴանիաՕգե Բոր

(1922-2009)
1/3

«Ատոմի միջուկում հավաքական և մասնիկային շարժի կապը հայտնաբերելու և այս կապի հիման վրա ատոմի միջուկի կառուցվածքի տեսությունը զարգացնելու համար»
Նիլս Բոր ինստիտուտ [127]
ԴանիաԲեն Ռոյ Մոտելսոն

(1926)
1/3

Տեսական ֆիզիկայի սկանդինավյան ինստիտուտ [128]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՋեյմս Ռեյնուոտեր

(1917-1986)
1/3

Կոլումբիայի համալսարան [129]
1976 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԲարթոն Ռիխտեր

(1931-2018)
1/2

«Նոր տեսակի ծանր տարրական մասնիկի հայտնաբերման գործում իրենց աննախադեպ աշխատանքի համար»
«SLAC» արագացուցիչների ազգային լաբարատորիա [130]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՍեմյուել Թինգ

(1936)
1/2

Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [131]
1977 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՖիլիպ Անդերսոն

(1923-2020)
1/3

«Մագնիսական և չկարգավորված համակարգերի էլեկտրական կառուցվածքի վերաբերյալ իրենց կատարած հիմնարար հետազոտությունների համար»
Բելլի լաբորատորիա [132]
Միացյալ ԹագավորությունՆևիլ Մոտտ

(1905-1996)
1/3

Քեմբրիջի համալսարան [133]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՋոն Վան Ֆլեք

(1899-1980)
1/3

Հարվարդի համալսարան [134]
1978 Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների ՄիությունՊյոտր Կապիցա

(1894-1984)
1/2

«Ցածր ջերմաստիճանների ֆիզիկայի վերաբերյալ իր հիմնարար հայտնագործությունների և բացահայտումների համար»
Մոսկվայի գիտությունների ակադեմիա [135]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱռնո Փենզիաս

(1933)
1/4

«Տիեզերական միկրոալիքային ֆոնի ճառագայթումը հայտնաբերելու համար»
Բելլի լաբորատորիա [136]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՌոբերտ Վիլսոն

(1936)
1/4

[137]
1979 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՇելդոն Գլեշոու

(1932)
1/3

«Տարրական մասնիկների միջև թույլ և էլեկտրամագնիսական փոխազդուցությունների միասնական տեսության վերաբերյալ իրենց ներդրումների, այդ թվում թույլ չեզոք լիցքի կանխատեսման համար»
Հարվարդի համալսարան, Լայման լաբարատորիա [138]
ՊակիստանԱբդուս Սալամ

(1926-1996)
1/3

Տեսական ֆիզիկայի միջազգային կենտրոն, Լոնդոնի կայսրական քոլեջ [139]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՍթիվեն Վայնբերգ

(1933)
1/3

Հարվարդի համալսարան [140]

1980-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեպի վեր
Տարի Մրցանակակիր[9] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․
1980 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՋեյմս Կրոնին

(1931-2016)
1/2

«Չեզոք K-մեզոնների քայքայման ժամանակ հիմնարար համաչափության սկզբունքի խախտումները բացահայտելու համար»
Չիկագոյի համալսարան [141]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՎալ Ֆիտչ

(1923-2015)
1/2

Փրինսթոնի համալսարան [142]
1981 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՆիկոլաս Բլոմբերգեն

(1920-2017)
1/4

«Լազերային սպեկտրոսկոպիայի զարգացման գործում իրենց ներդրումների համար»
Հարվարդի համալսարան [143]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱրթուր Շավլով

(1921-1999)
1/4

Սթենֆորդի համալսարան [144]
ՇվեդիաԿայ Սիգբան

(1918-2007)
1/2

«Բարձր հստակության էլեկտրոնային սպեկտրասկոպիայի զարգացման գործում իր ներդումների համար»
Ուփսալայի համալսարան [145]
1982 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՔենետ Վիլսոն

(1936-2013)
1/1

«Փուլային անցումների հետ կապված ծայրահեղ ֆենոմենների վերաբերյալ իր տեսության համար»
Կորնելի համալսարան [146]
1983 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՀնդկաստանՍուբրամանյան Չանդրասեկար

(1910-1995)
1/2

«Աստղերի կառուցվածքում և էվոլյուցիայում կարևոր դեր կատարող ֆիզիկական գործընթացների վերաբերյալ իր տեսական ուսումնասիրությունների համար»
Չիկագոյի համալսարան [147]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՈւիլյամ Ֆաուլեր

(1911-1995)
1/2

«Տիեզերքում քիմիական տարրերի ձևավորման համար կարևոր դեր կատարող միջուկային ռեակցիաների վերաբերյալ իր տեսական և փորձարարական ուսումնասիրությունների համար»
Կալիֆորնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [148]
1984 ԻտալիաԿառլո Ռուբիա

(1934)
1/2

«Մեծ նախագծում իրենց ունեցած որոշիչ ներդրումների համար, որոնք հանգեցրին թույլ փոխազդեցությունների կրող W և Z դաշտային մասնիկների հայտնաբերմանը»
ՑԵՌՆ [149]
ՆիդերլանդներՍիմոն վան դեր Մեեր

(1925-2011)
1/2

[150]
1985 ԳերմանիաՔլաուս Ֆոն Քլիտցինգ

(1943)
1/1

«Հոլի քվանտացված էֆեկտի հայտնաբերման համար»
Մաքս Պլանկի անվան պինդ մարմնի հետազոտությունների ինստիտուտ [151]
1986 ԳերմանիաԷռնստ Ռուսկա

(1906-1988)
1/2

«Էլեկտրոնային օպտիկայում իր հիմնարար աշխատանքի և առաջին էլեկտրոնային մանրադիտակը նախագծելու համար»
Ֆիրց Հաբերի անվան ՄՊԳԸ-ի ինստիտուտ [152]
ԳերմանիաԳերդ Բինինգ

(1947)
1/4

«Տեսածրող թունելային մանրադիտակի նախագծման համար»
Ցյուրիխի «IBM» հետազոտությունների լաբորատորիա [153]
ՇվեյցարիաՀենրիխ Ռորեր

(1933-2013)
1/4

[154]
1987 ԳերմանիաԳեորգ Բեդնորց

(1950)
1/2

«Կերամիկական նյութերում գերհաղորդականության բացահայտման վերաբերյալ իրենց կարևոր նվաճումների համար»
Ցյուրիխի «IBM» հետազոտությունների լաբորատորիա [155]
ՇվեյցարիաԿարլ Մյուլլեր

(1927)
1/2

[156]
1988 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԼեոն Լեդերման

(1922-2018)
1/3

«Նեյտրոնային փնջի մեթոդի և մյուոնային նեյտրոնների բացահայտման միջոցով լեպտոների կրկնակ կառուցվածքը ցույց տալու համար»
Ֆերմիի անվան արագացուցիչների ազգային լաբարատորիա [157]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՄելվին Շվարց

(1932-2006)
1/3

Digital Pathways [158]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՋեք Սթեյնբերգեր

(1921)
1/3

ՑԵՌՆ (Ժնև) [159]
1989 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՆորման Ֆոսթեր Ռամզեյ

(1915-2011)
1/2

«Անջատված տատանակի դաշտերի մեթոդի հայտնագործման, ջրածնային մազերներում և այլ ատոմային ժամացույցներում դրա օգտագործման համար»
Հարվարդի համալսարան [160]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՀանս Գեորգ Դեմելտ

(1922-2017)
1/4

«Իոնային թակարդի տեխնիկայի զարգացման համար»
Վաշինգտոնի համալսարան [161]
ԳերմանիաՎոլֆգանգ Պաուլ

(1913-1993)
1/4

Բոննի համալսարան [162]

1990-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեպի վեր
Տարի Մրցանակակիր[10] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․
1990 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՋերոմ Այզեկ Ֆրիդման

(1930)
1/3

«Պրոտոնների վրա էլեկտրոնների խորը ոչ առաձգական ցրման վերաբերյալ իրենց աննախադեպ հետազոտությունների համար, որոնք կարևորագույն դեր են ունեցել տարրական մասնիկների ֆիզիկայում քվարկների մոդելի զարգացման գործում»
Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [163]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՀենրի Քենդալ

(1926-1999)
1/3

[164]
ԿանադաՌիչարդ Թեյլոր

(1929-2018)
1/3

Սթենֆորդի համալսարան [165]
1991 ՖրանսիաՊիեռ-Ժիլ դե Ժեն

(1932-2007)
1/1

«Բացահայտելու համար այն, որ պարզ համակարգերում կարգավորված երևույթները ուսումնասիրելու համար մշակված մեթոդները կարող են ընդհանրացվել ավելի բարդ նյութի տեսակների, մասնավորապես՝ հեղուկ բյուրեղների և պոլիմերների համար»
Ֆրանսիայի քոլեջ [166]
1992 ՖրանսիաԼեհաստանԺորժ Շարպակ

(1924-2010)
1/1

«Տարրական մասնիկների դետեկտորների, մասնավորապես՝ բազմալար համաչափ խցիկների գյուտի և մշակման համար»
Փարիզի արդյունաբերական ֆիզիկայի և քիմիայի բարձրագույն ինստիտուտ [167]
1993 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՌասել Ալան Հալս

(1950)
1/2

«Նոր տեսակի բաբախիչների հայտնաբերման համար՝ հայտնագործություն, որը ձգողականության ուսումնասիրման համար նոր հնարավորություններ բացեց»
Փրինսթոնի համալսարան [168]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՋոզեֆ Հուտոն Թեյլոր

(1941)
1/2

[169]
1994 ԿանադաԲերթրամ Բրոքհաուզ

(1918-2003)
1/2

«Նեյտրոնային սպեկտրադիտման զարգացման համար» և «Խտացված նյութը ուսումնասիրող նեյտրոնային ցրման տեխնիկայի զարգացման բնագավառում ունեցած աննախադեպ ներդրումների համար»
Մքմաստեր համալսարան [170]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԿլիֆորդ Շալլ

(1915-2001)
1/2

«Նեյտրոնային դիֆրակցիայի տեխնիկայի զարգացման համար» և «Խտացված նյութը ուսումնասիրող նեյտրանային ցրման տեխնիկայի զարգացման բնագավառում ունեցած աննախադեպ ներդրումների համար»
Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [171]
1995 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՄարտին Պեռլ

(1927-2014)
1/2

«Տաու լեպտոնի հայտնաբերման համար»
Սթենֆորդի համալսարան [172]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՖրեդերիկ Ռեյնես

(1918-1998)
1/2

«Նեյտրինոի հայտնաբերման համար»
Կալիֆորնիայի համալսարան (Իրվայն) [173]
1996 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԴեյվիդ Լի

(1931)
1/3

«Հելիում-3-ի գերհոսունության հայտնաբերման համար»
Կորնելի համալսարան [174]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՌոբերտ Քոլման Ռիչարդսոն

(1937-2013)
1/3

[175]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԴուգլաս Օշերոֆ

(1945)
1/3

Սթենֆորդի համալսարան [176]
1997 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՍթիվեն Չու

(1948)
1/3

«Լազերային լույսի միջոցով ատոմները սառեցնելու և որսալու մեթոդը զարգացնելու համար»
Սթենֆորդի համալսարան [177]
ՖրանսիաԿլոդ Կոեն-Թուննիջի

(1933)
1/3

Ֆրանսիայի քոլեջ, Փարիզի Նորմալ դպրոց [178]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՈւիլիամ Դենիել Ֆիլիպս

(1948)
1/3

Տեխնոլոգիաների և ստանդարտների ազգային ինստիտուտ [179]
1998 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՌոբերտ Լաֆլին

(1950)
1/3

«Քվանտային հեղուկի նոր՝ կոտորակային լիցքով գրգռված, ձևի հայտնաբերման համար»
Սթենֆորդի համալսարան [180]
ԳերմանիաՀորստ Ստորմեր

(1949)
1/3

Կոլումբիայի համալսարան [181]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԴենիել Ցուի

(1939)
1/3

Փրինսթոնի համալսարան [182]
1999 ՆիդերլանդներՋերարդ Հուֆտ

(1946)
1/2

«Ֆիզիկայում էլեկտրաթույլ փոխազդեցությունների քվանտային կառուցվածքը լուսաբանելու համար»
Ուտրեխտի համալսարան [183]
ՆիդերլանդներՄարտինուս Վելտման

(1931)
1/2

Միչիգանի համալսարան [184]

2000-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեպի վեր
Տարի Մրցանակակիր[11] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․
2000 ՌուսաստանԺորես Ալֆերով

(1930-2019)
1/4

«Բարձր արագության և օտտո էլեկտրոնիկայում օգտագործվող կիսահաղորդչային հետերոկառուցվածքների զարգացման համար»
Աբրամ Իոֆֆեի անվան ֆիզիկա-տեխնիկական ինստիտուտ [185]
ԳերմանիաՀերբերտ Կրյոմեր

(1928)
1/4

Կալիֆոռնիայի համալսարան (Սանտա Բարբարա) [186]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՋեք Քիլբի

(1923-2005)
1/2

«Ինտեգրված շղթաների հայտնաբերմանը իր մասնակցության համար»
Տեխաս ինստրումենտս [187]
2001 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԷրիկ Ալին Քորնել

(1961)
1/3

«Ալկալիների ատոմների նոսր գազերում Բոզե-Այնշտայնի կոնդենսատ ստանալու և կոնդենսատների հատկությունների հիմնարար հետազոտությունների համար»
Կոլորադոյի համալսարան (Բոուլդեր) [188]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԿարլ Վիման

(1951)
1/3

[189]
ԳերմանիաՎոլֆգանգ Քեթերլե

(1957)
1/3

Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [190]
2002 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՌայմոնդ Դեյվիս

(1914-2006)
1/4

«Աստղաֆիզիկայում աննախադեպ ներդրումների համար, մասնավորապես տիեզերական նեյտրինոների հայտնաբերման համար»
Փենսիլվանիայի համալսարան [191]
ՃապոնիաՄասատոշի Կոշիբա

(1926)
1/4

Տոկիոյի համալսարան [192]
ԻտալիաԱմերիկայի Միացյալ ՆահանգներՌիկարդո Ջակոնի

(1931-2018)
1/2

«Աստղաֆիզիկայում աննախադեպ ներդրումների համար, որոնք հանգեցրեցին տիեզերական ռենտգենյան ճառագայթների աղբյուրների հայտնաբերմանը»
Associated Universities [193]
2003 ՌուսաստանԱլեքսեյ Աբրիկոսով

(1928-2017)
1/3

«Գերհաղորդիչների և գերհոսունություն տեսություններում աննախադեպ ներդրումների համար»
Արգոնն ազգային լաբարատորիա [194]
ՌուսաստանՎիտալի Գինզբուրգ

(1916-2009)
1/3

Լեբեդևի անվան ֆիզիկայի ինստիտուտ [195]
Միացյալ ԹագավորությունԱմերիկայի Միացյալ ՆահանգներԷնթոնի Ջեյմս Լեգետ

(1938)
1/3

Իլինոյսի համալսարան (Ուրբանա) [196]
2004 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԴեյվիդ Գրոս

(1941)
1/3

«Ուժեղ փոխազդեցությունների տեսությունում ասիմպտոտիկ ազատության հայտնաբերման համար»
Կալիվի տեսական ֆիզիկայի ինստիտուտ (Սանտա Բարբարա) [197]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՀյու Դեյվիդ Փոլիտցեր

(1949)
1/3

Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [198]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՖրենկ Վիլչեկ

(1951)
1/3

Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ [199]
2005 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՌոյ Գլաուբեր

(1925-2018)
1/2

«Օպտիկական կոհերենտության քվանտային տեսության մեջ իր ներդրումների համար»
Հարվարդի համալսարան [200]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՋոն Հոլ

(1934)
1/4

«Լազերների վրա հիմնված ճշգրիտ սպեկտրոսկոպիայի զարգացման մեջ ներդրման համար, որը ներառում էր օպտիկական ստանդարտների հաճախությունների (օպտիկական սանրեր) բարձր ճշտության հաշվարկներ»
Կոլորադոյի համալսարան (Բոուլդեր), Ստանդարտների և տեխնոլոգիաների ազգային ինստիտուտ [201]
ԳերմանիաԹեոդոր Հենշ

(1941)
1/4

Մաքս Պլանկի անվան քվանտային օպտիկայի ինստիտուտ, Մյունխենում Լյուդվիգ Մաքսիմիլիանի համալսարան [202]
2006 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՋոն Քրոմվել Մադեր

(1946)
1/2

«Տիեզերական ֆոնային ճառագայթման էներգետիկ սպեկտրի անիզոտրոպության և սև մարմնային կառուցվածքի հայտնաբերման համար»
Գոդարդի տիեզերական թռիչքների կենտրոն [203]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՋորջ Սմութ

(1945)
1/2

Կալիֆորնիայի համալսարան (Բերկլի) [204]
2007 ՖրանսիաԱլբեր Ֆերտ

(1938)
1/2

«Հսկայական մագնետոդիմադրության էֆեկտի հայտնաբերման համար»
Փարիզի XI համալսարան, [205]
ԳերմանիաՊետեր Գրունբերգ

(1939-2018)
1/2

Յուլիխի հետազոտությունների կենտրոն [206]
2008 ՃապոնիաԱմերիկայի Միացյալ ՆահանգներՅոիչիրո Նամբու

(1921-2015)
1/2

«Ներատոմային ֆիզիկայում համաչափության ինքնաբուխ խախտման մեխանիզմի բացահայտման համար»
Էնրիկո Ֆերմիի անվան ինստիտուտ [207]
ՃապոնիաՄակոտո Կոբայաշի

(1944)
1/4

«Համաչափության խախտման ծագումը բացահայտելու համար, որով կանխատեսվում է բնության մեջ առնվազն երեք քվարկների ընտանիքի գոյությունը»
Բարձր էներգիայի արագացուցչային հետազոտությունների կենտրոն [208]
ՃապոնիաՏոշիհիդե Մասկավա

(1940)
1/4

Կյոտոյի Սանգիո համալսարան, Տեսական ֆիզիկայի Յուկավա ինստիտուտ [209]
2009 ՀոնկոնգՄիացյալ ԹագավորությունԱմերիկայի Միացյալ ՆահանգներՉարլզ Կաո

(1933-2018)
1/2

«Օպտիկական հաղորդակցության համար մանրաթելերում լույսի հաղորդման վերաբերյալ հիմնարար նվաճումների համար»
Ստանդարտ հեռահաղորդակցության լաբորատորիա, Հոնգ Կոնգի չինական համալսարան [210]
ԿանադաԱմերիկայի Միացյալ ՆահանգներՎիլլարդ Բոյլ

(1924-2011)
1/4

«ԼԿՍ մատրիցաների օպտիկական կիսահաղորդիչ տվիչների նախագծման համար»
Բելլի լաբորատորիա [211]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՋորջ Էլվուդ Սմիթ

(1930)
1/4

[212]

2010-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեպի վեր
Տարի Մրցանակակիր[12] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․
2010 ՌուսաստանՆիդերլանդներԱնդրեյ Գեյմ

(1958)
1/2

«Երկչափ նյութ գրաֆենի վերաբերյալ իրենց նորարարական հետազոտությունների համար»
Մանչեստրի համալսարան [213]
ՌուսաստանՄիացյալ ԹագավորությունԿոնստանտին Նովոսյոլով

(1974)
1/2

[214]
2011 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՍոլ Փերլմութեր

(1959)
1/2

«Հեռավոր գերնոր աստղերի դիտարկումների միջոցով տիեզերքի արագացմամբ ընդարձակումը բացահայտելու համար»
Բերկլիի Լաուրենսի անվան ազգային լաբարատորիա, Կալիֆոռնիայի համալսարան (Բերկլի) [215]
ԱվստրալիաԱմերիկայի Միացյալ ՆահանգներԲրայան Շմիդտ

(1967)
1/4

Ավստրալիայի ազգային համալսարան [216]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱդամ Ռիս

(1969)
1/4

Ջոնս Հոփքինսի համալսարան, Տիեզերական աստղադիտակի գիտական ինստիտուտ [217]
2012 ՖրանսիաՍերժ Արոշ

(1944)
1/2

«Աննախադեպ փորձարարական մեթոդների համար, որոնք առանձին քվանտային համակարգերի չափման և կառավարման հնարավորություն տվեցին»
Ֆրանսիայի քոլեջ, [218]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԴևիդ Վայնլենդ

(1944)
1/2

Կոլորադոյի համալսարան (Բոուլդեր), Տեխնոլոգիաների և ստանդարտների ազգային ինստիտուտ [219]
2013 ԲելգիաՖրանսուա Էնգլեր

(1932)
1/2

«Ներատոմային մասնիկների զանգվածի ծագման վերաբերյալ մեր պատկերացումներին նպաստող մեխանիզը տեսականորեն հայտնաբերելու համար, որը վերջերս հաստատվեց ՑԵՌՆ-ի մեծ հադրոնային բախիչում արված «ATLAS» և «CMS» փորձարկումների ժամանակ՝ ենթադրվող հիմնարար մասնիկի բացահայտման միջոցով»
Բրյուսելի ազատ համալսարան [220]
Միացյալ ԹագավորությունՊիտեր Հիգս

(1929)
1/2

Էդինբուրգի համալսարան [221]
2014 ՃապոնիաԻսամու Ակասակի

(1929)
1/3

«Արդյունավետ կապույտ լուսադիոդ հայտնաբերելու համար, ինչը վառ և էներգախնայող սպիտակ լույսի աղբյուրի հնարավորություն տվեց»
Մեիջոյի համալսարան, Նագոյայի համալսարան [222]
ՃապոնիաՀիրոսի Ամանո

(1960)
1/3

Նագոյայի համալսարան [223]
ՃապոնիաԱմերիկայի Միացյալ ՆահանգներՍուձի Նակամուրա

(1954)
1/3

Կալիֆորնիայի համալսարան (Սանտա Բարբարա) [224]
2015 ՃապոնիաՏակաակի Կաջիտա

(1959)
1/2

«Նեյտրինոյի տատանումների (օսցիլիացիա) բացահայտման համար, ինչը ցույց է տալիս, որ նեյտրինոները զանգված ունեն»
Տոկիոյի համալսարան [225]
ԿանադաԱրթուր ՄըքԴոնալդ

(1943)
1/2

Քուինս համալսարան [226]
2016 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՄիացյալ ԹագավորությունԴեյվիդ Ջեյմս Թաուլես

(1934-2019)
1/2

«Տոպոլոգիական փուլային անցումների և մատերիայի տոպոլոգիական փուլերի տեսական բացահայտման համար»
Վաշինգտոնի համալսարան [227]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՄիացյալ ԹագավորությունԴունքան Հալդեյն

(1951)
1/4

Փրինսթոնի համալսարան [228]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՄիացյալ ԹագավորությունՋոն Մայքլ Քոսթերլից

(1942)
1/4

Բրաունի համալսարան [229]
2017 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներՌայներ Վայս

(1932)
1/2

«Գրավիտացիոն ալիքների դիտարկման և LIGO դետեկտորի համար որոշիչ ներդրումների համար»
Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտ և LIGO գիտական համագործակցություն [230]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԿիպ Թորն

(1940)
1/4

Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ և LIGO գիտական համագործակցություն [231]
Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԲարի Բերիշ

(1936)
1/4

Կալիֆոռնիայի տեխնոլոգիական ինստիտուտ և LIGO գիտական համագործակցություն [232]
2018 Ամերիկայի Միացյալ ՆահանգներԱրթուր Էշկին

(1922)
1/2

«Լազերային ֆիզիկայի բնագավառում հիմնարար գյուտերի, մասնավորապես՝ օպտիկական պտուտակի և կենսաբանական համակարգերում դրա կիրառությունների համար»
Բելլի լաբորատորիա [233]
ՖրանսիաԺերար Մուրու

(1944)
1/4

«Լազերային ֆիզիկայի բնագավառում հիմնարար գյուտերի, մասնավորապես՝ բարձր ինտենսիվության, ուլտրակարճ օպտիկական իմպուլսների առաջացման մեթոդի համար»
Փարիզի պոլիտեխնիկական դպրոց և Միչիգանի համալսարան [234]
ԿանադաԴոննա Սթրիքլենդ

(1959)
1/4

Ուաթերլուի համալսարան [235]
2019 ԿանադաԱմերիկայի Միացյալ ՆահանգներՋիմ Փիբլս

(1935)
1/2

«Ֆիզիկական տիեզերագիտությունում տեսական բացահայտումների համար»
Փրինսթոնի համալսարան [236]
ՇվեյցարիաՄիշել Մայոր

(1942)
1/4

«Արևանման աստղի շուրջը պտտվող էկզոմոլորակ հայտնաբերելու համար»
Ժնևի համալսարան [237]
ՇվեյցարիաԴիդյե Կելո

(1966)
1/4

Քեմբրիջի համալսարան և Ժնևի համալսարան [238]
2020 Միացյալ Թագավորություն Ռոջեր Փենռոուզ

(1931)
1/2

«Բացահայտման համար, որ սև խոռոչների ձևավորումը հարաբերականության ընդհանուր տեսության դիմացկուն կանխատեսում է»
Օքսֆորդի համալսարան [239]
Գերմանիա Ռայնհարդ Գենցել

(1952)
1/4

«Ծիր Կաթինի կենտրոնում գերզանգվածային կոմպակտ օբյեկտ բացահայտելու համար»
Մաքս Պլանկի անվան այլմոլորակային ֆիզիկայի ինստիտուտ և Կալիֆորնիայի համալսարան (Բերկլի) [240]
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ Անդրեա Գեզ

(1965)
1/4

Կալիֆորնիայի համալսարան (Լոս Անջելես) [241]

2020-ականներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեպի վեր
Տարի Մրցանակակիր[13] Պարգևատրման հիմնավորում Պարգևատրման պահին հետևյալ կրթական հաստատության ներկայացուցիչ Ծ․
2021 Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ Սյուկուրո Մանաբե

(1931)
1/4

«Երկրի կլիմայի ֆիզիկական մոդելավորման, փոփոխականության քանակականացման և գլոբալ տաքացումը հուսալիորեն կանխատեսելու համար»
Փրինսթոնի համալսարան [242]
ԳերմանիաԿլաուս Հասելման

(1931)
1/4

Համբուրգի համալսարան [243]
Իտալիա Ջորջիո Պարիզի

(1948)
1/2

«Ատոմայինից մինչև մոլորակային մասշտաբներում ֆիզիկական համակարգերի անկարգությունների և տատանումների փոխազդեցության հայտնաբերման համար»
Սապիենցա համալսարան [244]
2022 Ֆրանսիա Ալեն Ասպեկտ

(1947)
1/3

«Խճճված ֆոտոնների հետ փորձերի, Բելի անհավասարությունների խախտման սկզբունքի հաստատման և քվանտային տեղեկատվական գիտության մեջ նորարարության համար»
[245]
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ Ջոն Կլաուզեր

(1942)
1/3

[246]
Ավստրիա Անտոն Ցայլինգեր

(1945)
1/3

Վիեննայի համալսարան և Քվանտային օպտիկայի և քվանտային ինֆորմացիայի ինստիտուտ [247]
2023 ՖրանսիաՇվեդիաԱնն Լը Հյուիլյե

(1958)
1/3

«Փորձարարական մեթոդների համար, որոնք առաջացնում են լույսի ատտվայրկյանական իմպուլսներ նյութում էլեկտրոնների դինամիկայի ուսումնասիրության համար»
Լունդի համալսարան [248]
ԱվստրիաՀունգարիա Ֆերենց Կրաուշ

(1962)
1/3

Մաքս Պլանկի անվան քվանտային օպտիկայի ինստիտուտ և Մյունխենի համալսարան [249]
ՖրանսիաՊիեռ Ագոստինի

(1941)
1/3

Օհայո նահանգի համալսարան [250]

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընդհանուր
  • «Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի բոլոր դափնեկիրները» (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 17-ին.
Հատուկ
  1. «Alfred Nobel» [Ալֆրեդ Նոբել] (անգլերեն). Britannica.com. 2012 թ․ մարտի 19. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունվարի 26-ին.
  2. «Alfred Nobel's will» [Ալֆրեդ Նոբելի կտակ] (անգլերեն). Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 24-ին.
  3. «The Nobel Prize Awarders» [Նոբելյան մրցանակ պարգևատրողները] (անգլերեն). Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  4. «The Nobel Prize Award Ceremonies» [Նոբելյան մրցանակի հանձնման արարողությունները] (անգլերեն). Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2008-10-29–ին-ին.
  5. 5,0 5,1 «Facts on the Nobel Prize in Physics» [Փաստեր Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի մասին] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2019 թ․ հուլիսի 28-ին.
  6. «All Nobel Prizes in Physics». Նոբելյան հիմնադրամ. 2023 թ․ հոկտեմբերի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
  7. «Why Nobel-Winning Scientists are Getting Older». Priceonomics. 2015 թ․ ապրիլի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. «Though Bragg is no longer the youngest Nobel Laureate of all time Կաղապար:Emdash Malala Yousafzai won the Nobel Peace Prize this past year, at age 17 Կաղապար:Emdash he is still the youngest in the sciences.»
  8. «Why Nobel-Winning Scientists are Getting Older». Priceonomics. 2015 թ․ ապրիլի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. «Though Bragg is no longer the youngest Nobel Laureate of all time Կաղապար:Emdash Malala Yousafzai won the Nobel Peace Prize this past year, at age 17 Կաղապար:Emdash he is still the youngest in the sciences.»
  9. «Facts on the Nobel Prize in Physics». Նոբելյան հիմնադրամ. 2022 թ․ հոկտեմբերի 6. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 6-ին.
  10. «Nobel Prize Awarded Women». Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
  11. «The Nobel Prize in Physics 1914». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  12. «The Nobel Prize in Physics 1917». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 11-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 9-ին.
  13. «The Nobel Prize in Physics 1918». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 7-ին. Վերցված է 2019 թ․ հունվարի 9-ին.
  14. «The Nobel Prize in Physics 1921». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 23-ին.
  15. «The Nobel Prize in Physics 1924». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  16. «The Nobel Prize in Physics 1925». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  17. «The Nobel Prize in Physics 1928». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  18. «The Nobel Prize in Physics 1932». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  19. «The Nobel Prize in Physics 1943». Nobel Foundation. Արխիվացված օրիգինալից 2008 թ․ հոկտեմբերի 28-ին. Վերցված է 2008 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  20. «Wilhelm Conrad Röntgen - Facts» [Վիլհելմ Կոնարդ Ռենտգեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  21. «Hendrik A. Lorentz - Facts» [Հենդրիկ Ա. Լորենց - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  22. «Pieter Zeeman - Facts» [Պիտեր Զեեման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  23. «Henri Becquerel - Facts» [Անրի Բեքերել - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  24. «Pierre Curie - Facts» [Պյեռ Կյուրի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  25. «Marie Curie - Facts» [Մարի Կյուրի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  26. «Lord Rayleigh - Facts» [Լորդ Ռելեյ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  27. «Philipp Lenard - Facts» [Ֆիլիպ Լենարդ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  28. «J.J. Thomson - Facts» [Ջ.Ջ Թոմսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  29. «Albert A. Michelson - Facts» [Ալբերտ Ա. Մայքելսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  30. «Gabriel Lippmann - Facts» [Գաբրիել Լիպման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  31. «Guglielmo Marconi - Facts» [Գուլիելմո Մարկոնի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  32. «Ferdinand Braun - Facts» [Ֆերդինանդ Բրաուն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  33. «Johannes Diderik van der Waals - Facts» [Դիդերիկ վան դեր Վալս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  34. «Wilhelm Wien - Facts» [Վիլհելմ Վին - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  35. «Gustaf Dalén - Facts» [Գուստավ Դալեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  36. «Heike Kamerlingh Onnes - Facts» [Հեյկե Կամերլինգ Օնես - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  37. «Max von Laue - Facts» [Մաքս վոն Լաուե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  38. «William Bragg - Facts» [Ուիլյամ Բրեգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  39. «Lawrence Bragg - Facts» [Լորենս Բրեգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  40. «The Nobel Prize in Physics 1916» [1916 թվականի ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  41. «Charles Glover Barkla - Facts» [Չարլզ Գլովեր Բարկլա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  42. «Max Planck - Facts» [Մաքս Պլանկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  43. «Johannes Stark - Facts» [Յոհանես Շտարկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  44. «Charles Edouard Guillaume - Facts» [Շառլ Էդուար Գիյոմ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  45. «Albert Einstein - Facts» [Ալբերտ Այնշտայն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  46. «Niels Bohr - Facts» [Նիլս Բոր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  47. «Robert A. Millikan - Facts» [Ռոբերտ Ա. Միլիկեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  48. «Manne Siegbahn - Facts» [Մաննե Սիգբան - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  49. «James Franck - Facts» [Ջեյմս Ֆրանկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  50. «Gustav Hertz - Facts» [Գուստավ Հերց - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  51. «Jean Baptiste Perrin - Facts» [Ժան Բատիստ Պերրեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  52. «Arthur H. Compton - Facts» [Արթուր Հ. Քոմփթոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  53. «C.T.R. Wilson - Facts» [Չ. Թ. Ռ. Վիլսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  54. «Owen Willans Richardson - Facts» [Օուեն Ուիլանս Ռիչարդսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  55. «Louis de Broglie - Facts» [Լուի դը Բրոյլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  56. «Sir Chandrasekhara Venkata Raman - Facts» [Չանդրասեկհարա Վենկատա Ռաման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  57. «The Nobel Prize in Physics 1931» [1931 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  58. «Werner Heisenberg» [Վերներ Հայզենբերգ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  59. «Erwin Schrödinger - Facts» [Էրվին Շրյոդինգեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 18-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  60. «Paul A.M. Dirac - Facts» [Պոլ Ա. Մ. Դիրակ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  61. «The Nobel Prize in Physics 1934» [1934 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  62. «James Chadwick - Facts» [Ջեյմս Չադվիկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  63. «Victor F. Hess - Facts» [Վիկտոր Ֆ. Հեսս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  64. «Carl D. Anderson - Facts» [Կառլ Դ. Անդերսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  65. «Clinton Davisson - Facts» [Քլինտոն Դևիսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  66. «George Paget Thomson - Facts» [Ջորջ Փաջեթ Թոմսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  67. «Enrico Fermi - Facts» [Էնրիկո Ֆերմի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  68. «Ernest Lawrence - Facts» [Էռնեստ Լոուրենս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  69. «The Nobel Prize in Physics 1940» [1940 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  70. «The Nobel Prize in Physics 1941» [1941 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  71. «The Nobel Prize in Physics 1942» [1942 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  72. «Otto Stern - Facts» [Օտտո Շտեռն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  73. «Isidor Isaac Rabi - Facts» [Իզիդոր Այզեկ Ռաբի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  74. «Wolfgang Pauli - Facts» [Վոլֆգանգ Պաուլի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  75. «Percy W. Bridgman - Facts» [Պերսի Ու. Բրիջմեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  76. «Edward V. Appleton - Facts» [Էդուարդ Վ. Էփլթոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  77. «Patrick M.S. Blackett - Facts» [Պատրիկ Մ. Ս. Բլեկետ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  78. «Hideki Yukawa - Facts» [Հիդեկի Յուկավա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  79. «Cecil Powell - Facts» [Սեսիլ Փաուել - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  80. «John Cockcroft - Facts» [Ջոն Կոկրոֆտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  81. «Ernest T.S. Walton - Facts» [Էռնեստ Թ. Ս. Ուոլտոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  82. «Felix Bloch - Facts» [- տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  83. «E. M. Purcell - Facts» [Է. Մ. Պարսել - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  84. «Frits Zernike - Facts» [Ֆրից Ցերնիկե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  85. «Max Born - Facts» [Մաքս Բոռն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  86. «Walther Bothe - Facts» [Վալտեր Բոթե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  87. «Willis E. Lamb - Facts» [Ուիլլիս Լեմբ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  88. «Polykarp Kusch - Facts» [Պոլիկարպ Կաշ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  89. «John Bardeen - Facts» [Ջոն Բարդին - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  90. «Walter H. Brattain - Facts» [Վոլտր Հ. Բրատեյն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  91. «William B. Shockley - Facts» [Ուիլյամ Բ. Շոկլի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  92. «Tsung-Dao Lee - Facts» [Ցզունդաո Լի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  93. «Chen Ning Yang - Facts» [Չժեննին Յանգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  94. «Pavel A. Cherenkov - Facts» [Պավել Ա. Չերենկով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  95. «Il´ja M. Frank - Facts» [Իլյա Մ. Ֆրանկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  96. «Igor Y. Tamm - Facts» [Իգոր Տամմ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  97. «Owen Chamberlain - Facts» [Օուեն Չեմբեռլեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  98. «Emilio Segrè - Facts» [Էմիլիո Սեգրե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  99. «Donald A. Glaser - Facts» [Դոնալդ Ա. Գլեզեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  100. «Robert Hofstadter - Facts» [Ռոբերտ Հոֆստեդեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  101. «Rudolf Mössbauer - Facts» [Ռուդոլֆ Մյոսբաուեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  102. «Lev Landau - Facts» [Լև Լանդաու - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  103. «Eugene Wigner - Facts» [Յուջին Վիգներ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  104. «Maria Goeppert Mayer - Facts» [Մարիա Գյոպերտ-Մայեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  105. «J. Hans D. Jensen - Facts» [Յ. Հանս Դ. Ենսեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  106. «Nicolay G. Basov - Facts» [Նիկոլայ Գ. Բասով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  107. «Aleksandr M. Prokhorov - Facts» [Ալեքսանդր Մ. Պրոխորով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  108. «Charles H. Townes - Facts» [Չարլզ Հ. Թաունս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  109. «Richard P. Feynman - Facts» [Ռիչարդ Ֆ. Ֆեյնման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  110. «Julian Schwinger - Facts» [Յուլիուս Շվինգեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  111. «Sin-Itiro Tomonaga - Facts» [Սինյիտիրո Տոմոնագա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  112. «Alfred Kastler - Facts» [Ալֆրեդ Կաստլեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  113. «Hans Bethe - Facts» [Հանս Բետե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  114. «Luis Alvarez - Facts» [Լուիս Ալվարես - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  115. «Murray Gell-Mann - Facts» [Մարի Գել-Ման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  116. «Hannes Alfvén - Facts» [Հանես Ալֆվեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  117. «Louis Néel - Facts» [Լուի Նեել - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  118. «Dennis Gabor - Facts» [Դենիս Գաբոր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  119. «John Bardeen - Facts» [Ջոն Բարդին - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  120. «Leon N. Cooper - Facts» [Լեոն Ն. Կուպեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  121. «Robert Schrieffer - Facts» [Ռոբերտ Շրիֆեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  122. «Leo Esaki - Facts» [Լեո Էսակի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  123. «Ivar Giaever - Facts» [Այվար Ջայևեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  124. «Brian D. Josephson - Facts» [Բրայան Դ. Ջոզեֆսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  125. «Martin Ryle - Facts» [Մարտին Ռայլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  126. «Antony Hewish - Facts» [Անտոնի Հյուիշ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հունիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  127. «Aage N. Bohr - Facts» [Օգե Ն. Բոր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 7-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  128. «Ben R. Mottelson - Facts» [Բեն Ռ. Մոտելսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  129. «James Rainwater - Facts» [Ջեյմս Ռեյնուոտեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  130. «Burton Richter - Facts» [Բարթոն Ռիխտեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  131. «Samuel C.C. Ting - Facts» [Սեմյուել Չ. Թինգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  132. «Philip W. Anderson - Facts» [Ֆիլիպ Ու. Անդերսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  133. «Sir Nevill F. Mott - Facts» [Նևիլ Ֆ. Մոտտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  134. «John H. van Vleck - Facts» [Ջոն Հ. վան Ֆլեք - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  135. «Pyotr Kapitsa - Facts» [Պյոտր Կապիցա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  136. «Arno Penzias - Facts» [Առնո Փենզիաս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  137. «Robert Woodrow Wilson - Facts» [Ռոբերտ Վուդրո Վիլսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  138. «Sheldon Glashow - Facts» [Շելդոն Գլեշոու - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  139. «Abdus Salam - Facts» [Աբդուս Սալամ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  140. «Steven Weinberg - Facts» [Սթիվեն Վայնբերգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  141. «James Cronin - Facts» [Ջեյմս Կրոնին - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  142. «Val Fitch - Facts» [Վալ Ֆիտչ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  143. «Nicolaas Bloembergen - Facts» [Նիկոլաս Բլոմբերգեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  144. «Arthur L. Schawlow - Facts» [Արթուր Լ. Շավլով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  145. «Kai M. Siegbahn - Facts» [Կայ Մ. Սիգբան - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  146. «Kenneth G. Wilson - Facts» [Քենետ Գ. Վիլսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  147. «Subramanyan Chandrasekhar - Facts» [Սուբրամանյան Չանդրասեկար - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  148. «William A. Fowler - Facts» [Ուիլյամ Ա. Ֆաուլեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  149. «Carlo Rubbia - Facts» [Կառլո Ռուբիա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  150. «Simon van der Meer - Facts» [Սիմոն վան դեր Մեեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  151. «Klaus von Klitzing - Facts» [Քլաուս Ֆոն Քլիտցինգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  152. «Ernst Ruska - Facts» [Էռնստ Ռուսկա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  153. «Gerd Binnig - Facts» [Գերդ Բինինգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  154. «Heinrich Rohrer - Facts» [Հենրիխ Ռորեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  155. «J. Georg Bednorz - Facts» [Գեորգ Բեդնորց - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  156. «K. Alex Müller - Facts» [Կ. Ալեքս Մյուլլեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  157. «Leon M. Lederman - Facts» [Լեոն Մ. Լեդերման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  158. «Melvin Schwartz - Facts» [Մելվին Շվարց - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  159. «Jack Steinberger - Facts» [Ջեք Սթեյնբերգեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  160. «Norman F. Ramsey - Facts» [Նորման Ֆ. Ռամզեյ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  161. «Hans G. Dehmelt - Facts» [Հանս Գ. Դեմելտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  162. «Wolfgang Paul - Facts» [Վոլֆգանգ Պաուլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  163. «Jerome I. Friedman - Facts» [Ջերոմ Ա. Ֆրիդման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  164. «Henry W. Kendall - Facts» [Հենրի Ու․ Քենդալ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  165. «Richard E. Taylor - Facts» [Ռիչարդ Է․ Թեյլոր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  166. «Pierre-Gilles de Gennes - Facts» [Պիեռ-Ժիլ դե Ժեն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  167. «Georges Charpak - Facts» [Ժորժ Շարպակ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  168. «Russell A. Hulse - Facts» [Ռասել Ա․ Հալս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  169. «Joseph H. Taylor Jr. - Facts» [Ջոզեֆ Հ․ Թեյլոր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  170. «Bertram N. Brockhouse - Facts» [Բերթրամ Ն․ Բրոքհաուզ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  171. «Clifford G. Shull - Facts» [Կլիֆորդ Շալլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  172. «Martin L. Perl - Facts» [Մարտին Լ․ Պեռլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  173. «Frederick Reines - Facts» [Ֆրեդերիկ Ռեյնես - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  174. «David M. Lee - Facts» [Դեյվիդ Մ․ Լի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  175. «Robert C. Richardson - Facts» [Ռոբերտ Ք․ Ռիչարդսոն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  176. «Douglas D. Osheroff - Facts» [Դուգլաս Դ․ Օշերոֆ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  177. «Steven Chu - Facts» [Սթիվեն Չու - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  178. «Claude Cohen-Tannoudji - Facts» [Կլոդ Կոեն-Թուննիջի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  179. «William D. Phillips - Facts» [Ուիլիամ Դ․ Ֆիլիպս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 14-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  180. «Robert B. Laughlin - Facts» [Ռոբերտ Բ․ Լաֆլին - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  181. «Horst L. Störmer - Facts» [Հորստ Լ․ Ստորմեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  182. «Daniel C. Tsui - Facts» [Դենիել Չ․ Ցուի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  183. «Gerardus 't Hooft - Facts» [Ջերարդ Հուֆտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  184. «Martinus J.G. Veltman - Facts» [Մարտինուս Ջ․ Գ․ Վելտման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  185. «Zhores Alferov - Facts» [Ժորես Ալֆերով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 31-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  186. «Herbert Kroemer - Facts» [Հերբերտ Կրեմեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  187. «Jack Kilby - Facts» [Ջեք Քիլբի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  188. «Eric Cornell - Facts» [Էրիկ Քորնել - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  189. «Carl Wieman - Facts» [Կարլ Վիման - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  190. «Wolfgang Ketterle - Facts» [Վոլֆգանգ Քեթերլե - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  191. «Raymond Davis Jr. - Facts» [Ռայմոնդ Դեյվիս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  192. «Masatoshi Koshiba - Facts» [Մասատոշի Կոշիբա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  193. «Riccardo Giacconi - Facts» [Ռիկարդո Ջակոնի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 20-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  194. «Alexei Abrikosov - Facts» [Ալեքսեյ Աբրիկոսով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  195. «Vitaly L. Ginzburg - Facts» [Վիտալի Գինզբուրգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  196. «Anthony J. Leggett - Facts» [Էնթոնի Ջ․ Լեգետ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  197. «David J. Gross - Facts» [Դեյվիդ Ջ․ Գրոս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  198. «H. David Politzer - Facts» [Հ․ Դեյվիդ Փոլիտցեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 27-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  199. «Frank Wilczek - Facts» [Ֆրենկ Վիլչեկ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  200. «Roy J. Glauber - Facts» [Ռոյ Գլաուբեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 30-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  201. «John L. Hall - Facts» [Ջոն Լ․ Հոլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ ապրիլի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  202. «Theodor W. Hänsch - Facts» [Թեոդոր Վ․ Հենշ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  203. «John C. Mather - Facts» [Ջոն Ք․ Մադեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  204. «George F. Smoot - Facts» [Ջորջ Ֆ․ Սմութ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  205. «Albert Fert - Facts» [Ալբեր Ֆերտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  206. «Peter Grünberg - Facts» [Պետեր Գրունբերգ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունվարի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  207. «Yoichiro Nambu - Facts» [Յոիչիրո Նամբու - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  208. «Makoto Kobayashi - Facts» [Մակոտո Կոբայաշի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  209. «Toshihide Maskawa - Facts» [Տոշիհիդե Մասկավա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  210. «Charles K. Kao - Facts» [Չարլզ Կ․ Կաո - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  211. «Willard S. Boyle - Facts» [Վիլլարդ Ս․ Բոյլ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  212. «George E. Smith - Facts» [Ջորջ Է․ Սմիթ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  213. «Andre Geim - Facts» [Անդրեյ Գեյմ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 17-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  214. «Konstantin Novoselov - Facts» [Կոնստանտին Նովոսյոլով - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  215. «Saul Perlmutter - Facts» [Սոլ Փերլմութեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  216. «Brian P. Schmidt - Facts» [Բրայան Փ․ Շմիդտ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  217. «Adam G. Riess - Facts» [Ադամ Գ․ Ռիս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 28-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  218. «Serge Haroche - Facts» [Սերժ Արոշ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  219. «David J. Wineland - Facts» [Դևիդ Վայնլենդ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  220. «François Englert - Facts» [Ֆրանսուա Էնգլեր - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 19-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  221. «Peter Higgs - Facts» [Պիտեր Հիգս - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  222. «Isamu Akasaki - Facts» [Իսամու Ակասակի - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  223. «Hiroshi Amano - Facts» [Հիրոսի Ամանո - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  224. «Shuji Nakamura - Facts» [Սուձի Նակամուրա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 1-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  225. «Takaaki Kajita - Facts» [Տակաակի Կաջիտա - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  226. «Arthur B. McDonald - Facts» [Արթուր Բ․ ՄըքԴոնալդ - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  227. «David J. Thouless - Facts» [Դեյվիդ Ջ․ Թաուլես - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  228. «F. Duncan M. Haldane - Facts» [Ֆ․ Դունքան Մ․ Հալդեյն - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 12-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  229. «J. Michael Kosterlitz - Facts» [Ջ․ Մայքլ Քոսթերլից - տվյալներ]. NobelPrize.org (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  230. «Rainer Weiss - Facts» [Ռայներ Վայս - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  231. «Kip S. Thorne - Facts» [Կիպ Ս․ Թորն - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հունիսի 3-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  232. «Barry C. Barish - Facts» [Բարի Ք․ Բերիշ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 5-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  233. «Arthur Ashkin - Facts» [Արթուր Էշկին - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  234. «Gérard Mourou - Facts» [Ժերար Մուրու - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ ապրիլի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  235. «Donna Strickland - Facts» [Դոննա Սթրիքլենդ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 18-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  236. «James Peebles - Facts» [Ջիմ Փիբլս - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 15-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  237. «Michel Mayor - Facts» [Միշել Մայոր - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  238. «Didier Queloz - Facts» [Դիդյե Կելո - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 25-ին. Վերցված է 2020 թ․ հուլիսի 27-ին.
  239. «Roger Penrose - Facts» [Ռոջեր Փենռոուզ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ դեկտեմբերի 14-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
  240. «Reinhard Genzel - Facts» [Ռայնհարդ Գենցել - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ փետրվարի 11-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
  241. «Andrea Ghez - Facts» [Անդրեա Գեզ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
  242. «Syukuro Manabe - Facts» [Սյուկուրո Մանաբե - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ օգոստոսի 29-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
  243. «Klaus Hasselmann - Facts» [Կլաուս Հասելման - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ հունվարի 27-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
  244. «Giorgio Parisi - Facts» [Ջորջիո Պարիզի - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 7-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
  245. «Alain Aspect - Facts» [Ալեն Ասպեկտ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
  246. «John Clauser - Facts» [Ջոն Կլաուզեր - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 18-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
  247. «Anton Zeilinger - Facts» [Անտոն Ցայլինգեր - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 4-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
  248. «Anne L'Huillier - Facts» [Անն Լը Հյուիլյե - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
  249. «Ferenc Krausz - Facts» [Ֆերենց Կրաուշ - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
  250. «Pierre Agostini - Facts» [Պիեռ Ագոստինի - տվյալներ] (անգլերեն). Նոբելյան հիմնադրամ. Արխիվացված օրիգինալից 2024 թ․ մարտի 10-ին. Վերցված է 2024 թ. մարտի 14-ին.
Նշումներ

^

  • Ա. Երկրի մասին տեղեկությունը վերցված է nobelprize.org կայքից՝ Նոբելյան հիմնադրամի պաշտոնական կայքից, և պետք չէ շփոթել անձի ծննդավայրի կամ քաղաքացիության հետ։
  • Բ. Անվան ներքևում գրված թիվը՝ ցույց է տալիս, թե դափնեկիրը մրցանակի որ մասն է ստացել։

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]