Հանես Ալֆվեն
Հանես Օլոֆ Գոստա Ալֆվեն (շվեդերեն՝ Hannes Olof Gösta Alfvén [alˈveːn], մայիսի 30, 1908[1][2][3][…], Norrköping, Շվեդիա[4] - ապրիլի 2, 1995[1][5][2][…], Դանդերյուդ, Դանդերյուդ, Ստոկհոլմի լեն, Շվեդիա[4])՝ շվեդացի էլեկտրատեխնիկ։ Ստոկհոլմի թագավորական ԳԱ անդամ։ ԽՍՀՍ ԳԱ արտասահմանյան անդամ (1958 թվականից)։ Էլեկտրադինամիկայի ոլորտում իր աշխատանքների համար 1970 թվականին արժանացել է Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի[18]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է մայիսի 5-ին, Նորլեպինգում (Շվեդիա)։ 1940 թվականից Ստոկհոլմի թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտի էլեկտրոնիկայի, իսկ 1963 թվականից՝ պլազմայի ֆիզիկայի ամբիոնների պրոֆեսոր։
Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական աշխատանքները վերաբերում են տիեզերական ճառագայթմանը և էլեկտրադինամիկային։ Ալվենը հայտնագործել է նոր էլեկտրադինամիկական ալիքներ (հայտնի են ալվենյան ալիքներ անունով)։ Դասակարգել է էլեկտրադինամիկական ալիքները, որոնք այժմ կոչվում է Ալֆվենի ալիքներ։
Ալվենի հետազոտությունները մեծ հետաքրքրություն են ներկայացնում բարձր ջերմաստիճանային պլազմայի ֆիզիկայի և ջերմամիջուկային սինթեզի բնագավառում։ Նրա ղեկավարությամբ աշխատանքներ են տարվում տիեզերական մագնիսացված պլազմայում, այդ թվում և Երկրի մագնիսային ոլորտում և «պեկուլյար» գալակտիկաների պլազմայում ընթացող, պրոցեսների մոդելավորման ուղղությամբ։ Զարգացրել է հյուսիսափայլերի, գեոմագնիսական փոթորիկների արեգակնային համակարգի ծագման տեսությունը։ Ալֆվենը հետազոտությունները նպաստել են բևեռափայլի, Վան Ալենի ճառագայթային գոտիի, երկրի մագնիսական դաշտում մագնիսական փոթորիկների, երկրային մագնիսասֆերայի և Ծիր կաթին գալակտիկայում պլազայի դինամկայի նկարագրմանը։
Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մագնիսական հիդրոդինամիկայի ստեղծման համար 1970 թվականին արժանացել է նոբելյան մրցանակի։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
- ↑ 3,0 3,1 Norrköpings S:t Olai kyrkoarkiv, Födelse- och dopböcker. Huvudserien, SE/VALA/00273/C I/17 (1905-1910), bildid: 80001061_00322
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Sveriges dödbok 1830–2020 (швед.) — 8 — Sveriges Släktforskarförbund, 2021.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 5,7 5,8 5,9 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ
- ↑ Hannes* Olov Gösta Alfvén — FinnGraven.se.
- ↑ http://www.svenskagravar.se/gravsatt/106008364
- ↑ https://royalsocietypublishing.org/doi/abs/10.1098/rsbm.1998.0001 — P. 8.
- ↑ https://royalsocietypublishing.org/doi/abs/10.1098/rsbm.1998.0001 — P. 6.
- ↑ https://royalsocietypublishing.org/doi/abs/10.1098/rsbm.1998.0001 — P. 10.
- ↑ https://royalsocietypublishing.org/doi/abs/10.1098/rsbm.1998.0001 — P. 4—5.
- ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1970/
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
- ↑ http://www.ras.ru/win/db/award_dsc.asp?P=id-1.ln-ru
- ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 8.
- ↑ https://www.myheritage.cat/names/kerstin_alfv%C3%A9n
- ↑ 17,0 17,1 Hannes Olof Gösta, f. 1908 i Sankt Olai Norrköping Östergötlands län, Fil. kand. (швед.) — Riksarkivet.
- ↑ Նոբելյան մրցանակի պաշտոնական կայք
| ||||||||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 191)։ 
|
- Մայիսի 30 ծնունդներ
- 1908 ծնունդներ
- Շվեդիայում ծնվածներ
- Ապրիլի 2 մահեր
- 1995 մահեր
- Շվեդիայում մահացածներ
- Շվեդիայում թաղվածներ
- Ուփսալայի համալսարանի շրջանավարտներ
- Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Շվեդ ֆիզիկոսներ
- Շվեդ նոբելյան մրցանակակիրներ
- Ֆիզիկոսներ այբբենական կարգով
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամներ
- 20-րդ դարի ֆիզիկոսներ
- Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի արտասահմանյան անդամներ
- Շվեդիայի գիտությունների թագավորական ակադեմիայի անդամներ
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի արտասահմանյան անդամներ
- ԽՍՀՄ ԳԱ արտասահմանյան անդամներ
- Կրոնների քննադատներ
- Շվեդիայի ճարտարագիտական գիտությունների թագավորական ակադեմիայի անդամներ
- Շվեդ աստղագետներ
- Շվեդ ճարտարագետներ