Jump to content

Պիտեր Հիգս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Պիտեր Հիգս
անգլ.՝ Peter Higgs
Ծնվել էմայիսի 29, 1929(1929-05-29)[1][2][3][…]
Նյուքասլ ափոն Թայն, Նորթամբերլենդ, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն[4]
Մահացել էապրիլի 8, 2024(2024-04-08)[5] (94 տարեկան)
Էդինբուրգ, Շոտլանդիա, Միացյալ Թագավորություն[4]
Քաղաքացիություն Միացյալ Թագավորություն
Դավանանքաթեիզմ[6][7][8]
Մասնագիտությունֆիզիկոս-տեսաբան, հետազոտող, particle physicist, ֆիզիկոս և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Royal Commission for the Exhibition of 1851?[1], Էդինբուրգի համալսարան[1], Լոնդոնի համալսարան[1], Լոնդոնի համալսարանի քոլեջ[1], Էդինբուրգի համալսարան[1], Էդինբուրգի համալսարան[1], Տեխնոլոգիայի համալսարան[9] և Burnet Institute?[10]
Գործունեության ոլորտտեսական ֆիզիկա, Մոլեկուլային ֆիզիկա[11] և Հիգսի բոզոն[11]
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն[1], Էդինբուրգի թագավորական ընկերություն[1], Institute of Physics?[1], Լոնդոնի թագավորական քոլեջ[1], Swansea University?[1], Royal Scottish Society of Arts?[1], Saltire Society?[1], Լոնդոնի գիտության թանգարան[1] և James Clerk Maxwell Foundation?[1]
Ալմա մատերCotham School? (1946)[1], Լոնդոն Սիթիի դպրոց (1947)[1], Լոնդոնի թագավորական քոլեջ (1950)[1], Լոնդոնի թագավորական քոլեջ (1951)[1] և Լոնդոնի թագավորական քոլեջ (1954)[1]
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն
Գիտական ղեկավարՉարլզ Քոուլսն[12]
Եղել է գիտական ղեկավարԼյուիս Ռայդեր, Ջոն Մյուրոու Գոլդեն, Դևիդ Ուոլես, Քրիստոֆեր Մ. Բիշոփ, Դևիդ Սթիվենսոն և Նիք Դորի
Պարգևներ

Էդինբուրգի թագավորական միության անդամ

[1]

Հյուզի մեդալ

[1]

Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ

[1][13]

Ռեզերֆորդի մեդալ և պարգև

[14][1]

Ֆիզիկայի ինստիտուտի անդամ

[1]

James Scott Prize Lectureship?

[1]

Բարձր էներգիայի և մասնիկների ֆիզիկայի մրցանակ

[1]

Դիրակի մեդալ

[15][1]

honorary doctor of the University of Bristol?

[1]

Էդինբուրգի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[1]

Ֆիզիկայի ինստիտուտի պատվավոր անդամ

[1]

Գլազգոյի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[1]

Ֆիզիկայի Վոլֆի մրցանակ

[1]

Օսկար Կլեյնի հաշատակի դասախոսություն

[1]

Սակուրաի պարգև

[16][1]

honorary doctor of University College London?

[1]

Քեմբրիջի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[1]

honorary doctor of Heriot-Watt University?

[1] Պատվո Ասպետ[17][18][1]

Clarivate Citation Laureate

[19]

Edinburgh Medal?

[1] Տեխնիկական և գիտական հետազոտությունների Աստուրիայի արքայադստեր մրցանակ[20][1] ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ[21][1][4]

Դարեմի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[1]

Մանչեսթերի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[1]

citizen of Edinburgh?

[1]

Սենթ Էնդրյուի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[1]

Բրյուսելի ազատ համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[1] Կոպլիի մեդալ[22][1]

honorary doctor of Queen's University Belfast?

[1] և

Երրորդության քոլեջի պատվավոր դոկտոր, Դուբլին

[1]
Կայքph.ed.ac.uk/higgs
Ստորագրություն
Изображение автографа
Քաղվածքներ Վիքիքաղվածքում
 Peter Higgs Վիքիպահեստում

Պիտեր Ուեյր Հիգս (անգլ.՝ Peter Ware Higgs, մայիսի 29, 1929(1929-05-29)[1][2][3][…], Նյուքասլ ափոն Թայն, Նորթամբերլենդ, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն[4] - ապրիլի 8, 2024(2024-04-08)[5], Էդինբուրգ, Շոտլանդիա, Միացյալ Թագավորություն[4]), բրիտանացի տեսական ֆիզիկոս, ներատոմային մասնիկների զանգվածի վերաբերյալ հետազոտությունների համար ստացել է ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ[23][24], եղել է Էդինբուրգի համալսարանի պատվավոր պրոֆեսոր[25][26]։

1960-ականներին Հիգսը առաջ է քաշել վարկած, ըստ որի Էլեկտրաթույլ փոխազդեցությունում համաչափության խախտումը կարող է ընդհանոր առմամբ բացատրել տարրական մասնիկների զանգվածի ծագումը, հատկապես W- և Z-բոզոնների։ Այս մեխանիզմը (կոչվում Հիգսի մեխանիզմ), որը նույն ժամանակաշրջանում այլ ֆիզիկոսներ ևս առաջարկել են, կանխատեսել է նոր մասնիկի՝ Հիգսի բոզոնի գոյությունը, որի հայտնաբերումը դարձել է ֆիզիկայի մեծագույն նպատակներից[27][28]։ 2012 թվականի հուլիսի 4-ին ՑԵՌՆ-ը հայտարարել է Մեծ հադրոնային բախիչում բոզոնի հայնաբերման մասին[29]։ Հիգսի մեխանիզմը համարվում է տարրական մասնիկների ֆիզիկայի ստանդարտ մոդելի կարևոր բաղադրիչ, առանց որի որոշ մասնիկներ զանգված չէին ունենա[30]։

Իր աշխատություները համար Հիգսը ստացել է բազմաթիվ մրցանակներ, այդ թվում՝ Լոնդոնի թագավորական ընկերությունից Հյուզի մեդալ (1981), Ֆիզիկայի ինստիտուտից Ռեզերֆորդի մեդալ (1984), Եվրոպական ֆիզիկական ընկերությունից Բարձր էներգիայի և մասնիկների ֆիզիկայի մրցանակ (1997), Ֆիզիկայի Վոլֆի մրցանակ (2004), Շվեդիայի գիտությունների թագավորական ակադեմիայի Օսկար Կլեյնի հիշատակի մեդալ (2009), Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերությունից Սակուրայի մրցանակ (2010) և Էդինբուրգի թագավորական ընկերությունից Հիգսի մեդալ (2012)[31]։ Հիգսի բոզոնի հայտնաբերումից հետո ֆիզիկոս Սթիվեն Հոքինգը նշել է, որ Հիգսը պետք է ստանա Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ[32][33], որը նա ստացել է 2013 թվականին (Ֆրանսուա Էնգլերի հետ)[34]։ 2012 թվականին ստացել է Պատվո լեգեոնի շքանշան][35][36] իսկ 2015 թվականին Թագավորական ընկերության կողմից ստացել է Կոմպլիի մեդալ՝ աշխարհի ամենահին գիտական մրցանակը[37]։

Աշխատություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • "Theoretical Determination of Electron Density in Organic Molecules," (with C.A. Coulson, S.L. Altmann and N. H. March)
  • Nature 168, 1039 (1951).
  • "Perturbation Method for the Calculation of Molecular Vibration Frequencies I," J. Chem. Phys, 21, 1131 (1953).
  • "A Method for Computing Zero-Point Energies," J. Chem. Phys. 21, 1330 (1953).
  • "Vibration Spectra of Helical Molecules," Proc. Roy. Soc. A220, 472 (1953).
  • "Vibrational Modifications of the Electron Density in Molecular Crystals I," Acta. Cryst. 6, 232 (1953).
  • "Perturbation Method for the Calculation of Molecular Vibration Frequencies II," J. Chem. Phys. 23, 1448 (1955).
  • "Perturbation Method for the Calculation of Molecular Vibration Frequencies III," J. Chem. Phys. 23, 1450 (1955).
  • "Vibrational Modifications of the Electron Density in Molecular Crystals II," Acta. Cryst. 8, 99 (1955).
  • "A Method for Calculating Thermal Vibration Amplitudes from Spectroscopic Data" Acta. Cryst. 8, 619 (1955).
  • "Vacuum Expectation Values as Sums over Histories," Nuovo Cimento (10) 4, 1262 (1956).
  • "On Four-Dimensional Isobaric Spin Formalisms," Nuclear Physics 4, 1262 (1957).
  • "Integration of Secondary Constraints in Quantized General Relativity," Phys. Rev. Lett. 1, 373 (1958).
  • "Integration of Secondary Constraints in Quantized General Relativity," Phys. Rev. Lett. 3, 66 (1959).
  • "Quadratic Lagrangians and General Relativity," Nuovo Cimento (10) 11, 816 (1959).
  • "Broken Symmetries, Massless Particles and Gauge Fields," Physics Letters 12, 132 (1964).
  • "Broken Symmetries and the Masses of Gauge Bosons," Phys. Rev. Letters. 13, 508 (1964).
  • "Spontaneous Symmetry Breakdown without Massless Bosons," Phys. Rev. 145, 1156 (1966).
  • "Spontaneous Symmetry Breaking," two lectures at the 14th Scottish Universities Summer School in Physics (1973). Published in Phenomenology of Particles at High Energy, R. L. Crawford, R. Jennings (eds.) Academic Press (1974) ISBN 978-0-12-197150-2.
  • "Dynamical Symmetries in a Spherical Geometry I," J. Phys. A12, 309 (1979).
  • "SBGT and All That," International Conference "50 Years of Weak Interactions from the Fermi Theory to the W" Wingspread, Racine, Wisconsin (29 May–1 June 1984). Published in the conference proceedings by University of Wisconsin at Madison and reproduced in AIP. Conf. Proc. 300,159–163 (1994).
  • "Inventing an Elementary Particle," INFN Eloisatron Project 9th Workshop "Higgs Particles – Physics Issues and Experimental Searches in High-energy Collisions," Erice, Italy (15–26 Jul 1989). Published in Higg(s) Particle(s)։ Physics Issues and Experimental Searches in High-Energy Collisions, A. Ali (ed.) Ettore Majorana International Science Series 50, 1–5 Plenum Press (1990) ISBN 978-0-306-43589-8.
  • "Spontaneous Symmetry Breaking 25 Years Ago," 26th International Conference on Subnuclear Physics Physics up to 200 TeV, Erice, Italy (16–24 Jul 1990). Published in Physics up to 200TeV, A. Zichichi (ed.) The Subnuclear Series 28, 439–444 Plenum
  • Press (1991) ISBN 978-0-306-43935-3.
  • Panel Session "Spontaneous Breaking of Symmetry," (with L. M. Brown, R. Brout, T. Y. Cao, Y. Nambu) 3rd International Symposium on the History of Particle Physics "The Rise of the Standard Model" (1992)։ published in The Rise of the Standard Model, L. Hoddesdon, L. M. Brown, M. Riordan, M. Dresden (eds.) Cambridge University Press, (1997) ISBN 978052157165.
  • "My Life as a Boson: The Story of ‘The Higgs'," Inaugural Conference of the Michigan Center for Theoretical Physics "2001 A Spacetime Odyssey" Ann Arbor, Michigan (21–25 May 2002). Published in 2001 A Spacetime Odyssey, M. J. Duff, J. T. Liu (eds.)
  • World Scientific (2002) ISBN 978-981-02-4806-2 and reproduced in Int. J. Mod. Phys. A17S1, 86–88 (2002).
  • "Prehistory of the Higgs Boson," Comptes Rendus Physique 8, 970–972 (2007).

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են
Պիտեր Հիգս հոդվածին
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 1,29 1,30 1,31 1,32 1,33 1,34 1,35 1,36 1,37 1,38 1,39 1,40 1,41 1,42 1,43 1,44 1,45 1,46 1,47 1,48 1,49 1,50 1,51 Peter Higgs: Curriculum Vitae — University of Edinburgh, 2019.
  2. ↑ 2,0 2,1 Gregersen E. Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 Գերմանիայի ազգային գրադարանի կատալոգ (գերմ.)
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 Peter Higgs, who proposed existence of Higgs boson particle, has died at 94, university says — Washington Post.
  6. ↑ Peter Higgs: Behind the scenes at the Universe (բրիտ․ անգլ.) — BBC Online, 2013.
  7. ↑ Prof Peter Higgs: Atheist scientist admits he doesn't believe in 'god particle' — The Daily Telegraph, 2013.
  8. ↑ Sample I. The god of small things (բրիտ․ անգլ.) — TheGuardian.com, 2007. — ISSN 0261-3077
  9. ↑ Montenegro A. ORCID Public Data File 2023 — 2023. — doi:10.23640/07243.24204912.V1
  10. ↑ Montenegro A. ORCID Public Data File 2023 — 2023. — doi:10.23640/07243.24204912.V1
  11. ↑ 11,0 11,1 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  12. ↑ Պիտեր Հիգս Mathematics Genealogy Project կայքում
  13. ↑ Peter Higgs obituary — TheGuardian.com, 2024.
  14. ↑ https://www.iop.org/about/awards/silver-subject-medals/ernest-rutherford-medal-and-prize-recipients
  15. ↑ Paul Dirac Medal and Prize recipients — IOP.
  16. ↑ J. J. Sakurai Prize for Theoretical Particle Physics — APS.
  17. ↑ Peter Higgs: honour for physicist who proposed particle (բրիտ․ անգլ.) — BBC Online, 2012.
  18. ↑ Fellow Detail Page: Professor Peter Higgs CH FRS — Royal Society.
  19. ↑ Announcing the 2023 Citation Laureates
  20. ↑ Premio Príncipe de Asturias de Investigación Científica y Técnica 2013 (իսպ.)
  21. ↑ The Nobel Prize amounts — nobelprize.org.
  22. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
  23. ↑ Overbye, Dennis. A Pioneer as Elusive as His Particle Արխիվացված 23 Հուլիս 2016 Wayback Machine, The New York Times website, 15 September 2014. Also published in print on 16 September 2014, on page D1 of the New York edition.
  24. ↑ Blum, Deborah (2022 թ․ հուլիսի 15). «The Recluse Who Confronted the Mystery of the Universe – Frank Close's "Elusive" looks at the life and work of the man who changed our ideas about the basis of matter». The New York Times. Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 25-ին.
  25. ↑ Griggs, Jessica (Summer 2008) The Missing Piece Արխիվացված 2013-06-16 Wayback Machine Edit the University of Edinburgh Alumni Magazine, p. 17
  26. ↑ Overbye, Dennis (2014 թ․ սեպտեմբերի 15). «A Discoverer as Elusive as His Particle». New York Times. Վերցված է 2014 թ․ սեպտեմբերի 15-ին.
  27. ↑ Griffiths, Martin (2007 թ․ մայիսի 1). «The tale of the blogs' boson». Physics World. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 5-ին.
  28. ↑ Fermilab Today (16 June 2005) Fermilab Results of the Week. Top Quarks are Higgs' best Friend Արխիվացված 21 Սեպտեմբեր 2008 Wayback Machine Retrieved on 27 May 2008
  29. ↑ «Higgs boson-like particle discovery claimed at LHC». BBC. 2012 թ․ հուլիսի 4. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հուլիսի 31-ին. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 20-ին.
  30. ↑ Rincon, Paul (10 March 2004) Fermilab 'God Particle' may have been seen Արխիվացված 19 Հուլիս 2008 Wayback Machine Retrieved on 27 May 2008
  31. ↑ Staff (29 November 2012) Peter Higgs: Curriculum Vitae Արխիվացված 14 Հոկտեմբեր 2013 Wayback Machine The University of Edinburgh, School of Physics and Astronomy, Retrieved 9 January 2012
  32. ↑ «Higgs boson breakthrough should earn physicist behind search Nobel Prize: Stephen Hawking». National Press. 2012 թ․ հուլիսի 4. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 5-ին.
  33. ↑ Stephen Hawking on Higgs: 'Discovery has lost me $100'. BBC. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 2012 թ․ հուլիսի 6-ին.
  34. ↑ Amos, Jonathan (8 October 2013) Higgs: Five decades of noble endeavour Արխիվացված 11 Հունիս 2016 Wayback Machine BBC News Science and Environment; retrieved 8 October 2013
  35. ↑ Կաղապար:London Gazette
  36. ↑ Rincon, Paul (2012 թ․ դեկտեմբերի 28). «Peter Higgs: honour for physicist who proposed particle». BBC News website. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ դեկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
  37. ↑ «Prof Peter Higgs wins the Royal Society's Copley Medal». BBC News. 2015 թ․ հուլիսի 20. Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 22-ին.
Վիքիքաղվածքն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պիտեր Հիգս» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պիտեր Հիգս» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պիտեր_Հիգս&oldid=9992965» էջից