Ջոն Քրոմվել Մադեր
Ջոն Քրոմվել Մադեր | |
---|---|
Ծնվել է | օգոստոսի 7, 1946[1][2][3][…] (78 տարեկան) Ռոանոկ, Վիրջինիա, ԱՄՆ[4][5] |
Քաղաքացիություն | ԱՄՆ |
Մասնագիտություն | աստղագետ, ֆիզիկոս, աստղաֆիզիկոս և հետազոտող |
Հաստատություն(ներ) | Մերիլենդի համալսարան |
Գործունեության ոլորտ | աստղաֆիզիկա |
Անդամակցություն | ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերություն, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Միջազգային աստղագիտական միություն և Ամերիկյան աստղագիտական միություն |
Ալմա մատեր | Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի, Սուորթմոր քոլեջ և Newton High School? |
Տիրապետում է լեզուներին | անգլերեն |
Պարգևներ | |
John C. Mather Վիքիպահեստում |
Ջոն Քրոմվել Մադեր (անգլ.՝ John Cromwell Mather, օգոստոսի 7, 1946[1][2][3][…], Ռոանոկ, Վիրջինիա, ԱՄՆ[4][5]), ամերիկացի ֆիզիկոս, աշխատում է ՆԱՍԱ-ի Գոդարդի տիեզերական թռիչքների կենտրոնում։ Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր։ Մրցանակը ստացել է 2006 թվականին, համատեղ Ջորջ Սմութի հետ, «տիեզերական ֆոնային ճառագայթման էներգետիկ սպեկտրի անիզոտրոպության և սև մարմնային կառուցվածքի հայտնաբերման համար»։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մադերը ստացել է ֆիզիկայի բակալավրի կոչում 1968 թվականին Սուորթմոր-քոլեջում, ապա 1974 թվականին փիլիսոփայության դոկտորի կոչում ֆիզիկայի ասպարեզում Բերկլիի համալսարանում։
COBE նախագիծ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Մադերը ղեկավարել է COBE նախագծի աշխատակիցների խումբը[13], նախագծի շրջանակներում COBE արբանյակի վրա տեղադրված սարքավորման շնորհիվ հնարավոր եղավ գրանցել մնացորդային ճառագայթման աննշան փոփոխություններ, որը ինքնին ճեղքում էր վաղ տիեզերքի հետազոտություններում[14]։ Այս հետազոտությունները հանդիսանում էին «տիեզերքի ծնունդի ապացույց», որի մասին նախագծի մեկ այլ ղեկավար Ջորջ Սմութը ասաց, «եթե դուք հավատում եք Աստծոն, ապա դա նման է նրան նայելուն»[15][16]։
Հասարակական գործունեություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]2016 թվականին, այլ նոբելյան մրցանակի դափնեկիրների հետ ստորագրել է բաց նամակ ուղղված Գրինփիս-ին, Միավորված ազգերի կազմակերպությանը և աշխարհի պետությունների կառավարություններին, որը կոչ էր անում դադարեցնել պայքարը Գենետիկորեն մոդիֆիկացված օրգանիզմների դեմ[17][18][19]։
Մրցանակներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- 1993 — Դենի Հայնմանի աստղաֆիզիկայի մրցանակ[20]
- 1995 — Ջոն Սքոթի մեդալ
- 1996 — Ռումֆորդի մրցանակ
- 1999 — Բենջամին Ֆրանկլինի մեդալ
- 2006 — Գրուբերի մրցանակ
- 2006 — Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 http://www.nndb.com/lists/505/000063316/
- ↑ 2,0 2,1 Notable Names Database — 2002.
- ↑ 3,0 3,1 John C. Mather Facts — Nobel Foundation.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Overbye D. 2 Americans Win Nobel in Physics // The New York Times / J. Kahn — Manhattan: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 2006. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X
- ↑ 5,0 5,1 5,2 http://www.scienceguardian.com/blog/nobel-for-the-big-bang-not-for-halton-arp.htm
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2006 — Nobel Foundation.
- ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
- ↑ https://aas.org/grants-and-prizes/dannie-heineman-prize-astrophysics
- ↑ https://www.amacad.org/rumford-prize-recipients
- ↑ https://gruber.yale.edu/cosmology-laureates
- ↑ https://searchpub.nssc.nasa.gov/servlet/sm.web.Fetch/Agency_Awards_Historical_Recipient_List.pdf?rhid=1000&did=2120817&type=released
- ↑ https://thejohnscottaward.github.io/jsc/1951-2010.html
- ↑ «Pictures of a Newborn Universe» (Press release). Royal Swedish Academy of Sciences. 2006 թ․ հոկտեմբերի 3. Վերցված է 2007 թ․ սեպտեմբերի 5-ին.
- ↑ Smoot, G.F.; և այլք: (September 1992). «Structure in the COBE differential microwave radiometer first-year maps». Astrophysical Journal. 396 (1): L1–L5. Bibcode:1992ApJ...396L...1S. doi:10.1086/186504.
- ↑ Associated Press (1992 թ․ ապրիլի 24). «U.S. Scientists Find a 'Holy Grail': Ripples at Edge of the Universe». International Herald Tribune. էջ 1.
- ↑ Thomas H. Maugh, II (1992 թ․ ապրիլի 24). «Relics of Big Bang, Seen for First Time». Los Angeles Times. էջեր A1, A30.
- ↑ 107 Nobel laureates sign letter blasting Greenpeace over GMOs
- ↑ Laureates Letter Supporting Precision Agriculture (GMOs)
- ↑ Նամակը ստորագրող նոբելյան դափնեկիրների ցանկ
- ↑ «Dannie Heineman Prize for Astrophysics». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ դեկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 27-ին.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Ջոն Քրոմվել Մադեր էջը ՆԱՍԱ-ի Գոդարդի կենտրոնի կայքում (անգլ.)
- Տեղեկություններ Նոբելյան կոմիտեի կայքում (անգլ.)
- Ջ. Ք. Մադեր «Մեծ պայթյունից մինչև Նոբելյան մրցանակ և ավելի հեռու». Նոբելյան դասախոսություն // «Успехи физических наук», հատոր 177, թողարկում 12, դեկտեմբեր 2007 (ռուս.)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոն Քրոմվել Մադեր» հոդվածին։ |
|
- Օգոստոսի 7 ծնունդներ
- 1946 ծնունդներ
- Ապրող անձինք
- ԱՄՆ-ում ծնվածներ
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամներ
- Ամերիկայի ֆիզիկայի ակադեմիայի անդամներ
- Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Բերքլիի համալսարանի շրջանավարտներ
- Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Ամերիկացի նոբելյան մրցանակակիրներ
- Ամերիկացի ֆիզիկոսներ
- Ամերիկացի աստղագետներ
- Ամերիկացի աստղաֆիզիկոսներ
- Ֆիզիկոսներ այբբենական կարգով
- Ամերիկյան փիլիսոփայական ընկերության անդամներ
- Ամերիկացի գիտնականներ