Դունքան Հալդեյն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դունքան Հալդեյն
անգլ.՝ Duncan Haldane
Duncan Haldane.jpg
Ծնվել էսեպտեմբերի 14, 1951(1951-09-14)[1] (71 տարեկան)
Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն
Բնակության վայր(եր)Փրինսթոն
ՔաղաքացիությունFlag of the United Kingdom (1-2).svg Միացյալ Թագավորություն և Flag of Slovenia.svg Սլովենիա
Մասնագիտությունֆիզիկոս և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Փրինսթոնի համալսարան, Լեյդենի համալսարան, Կալիֆոռնիայի համալսարան, Լեյդենի համալսարան[2], Բելլի լաբորատորիա, Institut Laue–Langevin? և Հարավային Կալիֆոռնիայի համալսարան
Գործունեության ոլորտխտացված նյութի ֆիզիկա
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերություն, Institute of Physics?, Գիտության զարգացման աջակցության ամերիկյան ասոցացիա և ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա
Ալմա մատերՔեմբրիջի համալսարան և Քրիստի քոլեջ
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[3]
Գիտական ղեկավարՖիլիպ Անդերսոն
Եղել է գիտական ղեկավարSrinivas Raghu? և Ashvin Vishwanath?[4]
Պարգևներ
Կայքphysics.princeton.edu/~haldane/
Commons-logo.svg F. Duncan M. Haldane Վիքիպահեստում

Դունքան Հալդեյն (անգլ.՝ Duncan Haldane, սեպտեմբերի 14, 1951(1951-09-14)[1], Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն), բրիտանացի ֆիզիկոս, աշխատում է Փրինսթոնի համալսարանում, և հանդիսանում է այցելող պատվավոր հետազոտող Տեսական ֆիզիկայի Պերիմետր ինստիտուտում[8]։ Ստացել է Նոբելյան մրցանակ ֆիզիկայի ասպարեզում 2016 թվականին համատեղ Ջոն Մայքլ Քոսթերլիցի և Դեյվիդ Ջեյմս Թաուլեսի հետ տոպոլոգիական փուլային անցումների և նյութի տոպոլոգիական փուլերի ասպարեզում տեսական հայտնագործությունների համար[9][10][11]։

Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հալդեյնը ավարտել է Լոնդոնի Սուրբ Փոլի դպրոցը և Քրիստոսի քոլեջը, որտեղ նա ստացել է բակալավրի կոչում, որից հետո նաև դոկտորական կոչում 1978 թվականին[12], այս կոչումը նա ստացել է Ֆիլիպ Անդերսոնի ղեկավարության տակ կատարած հետազոտության համար։

Հետազոտություններ և աշխատանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հալդեյնը աշխատել է որպես ֆիզիկոս ֆրանսիական Լաուն-Լանգեվին ինստիտուտում 1977-ից 1981 թվականները։ 1981 թվականի օգոստոսին նա տեղափոխվել է Հարավային Կալիֆոռնիայի համալսարան ստանձնելով այնտեղ ֆիզիկայի պրոֆեսորի օգնականի պաշտոն[13][14], այստեղ նա աշխատել է մինչև 1987 թվականը։ Հալդեյնը այստեղ դարձել է օգնական-պրոֆեսոր 1981 թվականից, իսկ հետագայում 1986 թվականից դարձել է պրոֆեսոր։ 1986 թվականի հուլիսիսց Հալդեյնը սկսել է աշխատել Սան Դիեգոյի Կալիֆոռնիայի համալսարանի ֆիզիկայի բաժնում որպես պրոֆեսոր, որտեղ էլ աշխատել է մինչև 1992 թվականի փետրվար ամիսը։ 1990 թվականին Հալդեյնը դարձել է նաև ֆիզիկայի պրոֆեսոր Փրինսթոնի համալսարանում, որտեղ և աշխատում է մինև այժմ։

Հալդեյնը հայտնի է իր լայնածավալ ներդրումներով խտացված նյութի ֆիզիկայի ասպարեզում, ներառյալ Լաթինջերի հեղուկների տեսությունը, միաչափ Սփին մոդելների տեսությունը, the theory of Հոլի տրոհված քվանտային էֆեկտի տեսությունը, և այլն։

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հալդեյնը 1996 թվականին ընտրվել է Թագավորական միության անդամ[15], և Ամերիկյան ֆիզիկական միության, Ամերիկյան արվեստի և գիտությունների ակադեմիայի անդամ 1992 թվականին[16], ինչպես նաև Ամերիկյան ֆիզիկական միության (1986)[17], և Ֆիզիկայի ինստիտուտի անդամ (1996), Ամերիկայի առաջավոր գիտությունների միության անդամ (2001)[18]

Նրան շնորհվել են Ամերիկյան ֆիզիկական միության Օլիվեր Ե. Բաքլիի մրցանակ (1993); Ալֆրեդ Պ. Սլոանի հիմնադրամի հետազոտող անդամի կոչում(1984-88); Ֆիզիկայի ինստիտուտի Դիրաքի մրցանակ 2012 թվականին[19]։

Ջոն Մայքլ Քոսթերլիցի և Դեյվիդ Ջեյմս Թաուլեսի հետ Հալդեյնը կիսել է 2016 թվականի ֆիզիկայի ասպարեզում Նոբելյան մրցանակը տոպոլոգիական փուլային անցումների և նյութի տոպոլոգիական փուլերի ասպարեզում տեսական հայտնագործությունների համար։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ Leidse Hoogleraren (նիդերլ.)
  3. ↑ CONOR.Sl
  4. ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
  5. ↑ The Nobel Prize in Physics 2016 — Nobel Foundation.
  6. ↑ The Nobel Prize amounts — Nobel Foundation.
  7. ↑ Le Nobel de physique attribué à trois Britanniques pour leurs recherches sur la matière (ֆր.) // Le Monde — Paris: Societe Editrice Du Monde, 2016. — ISSN 0395-2037; 1284-1250; 2262-4694
  8. ↑ «Perimeter Welcomes New Distinguished Visiting Research Chairs»։ www.perimeterinstitute.ca։ Perimeter Institute։ մայիսի 22, 2013։ Վերցված է հոկտեմբերի 4, 2016 
  9. ↑ The international who's who 1991–92
  10. ↑ The Nobel Prize in Physics 2016
  11. ↑ Gibney Elizabeth, Castelvecchi Davide (2016)։ «Physics of 2D exotic matter wins Nobel: British-born theorists recognized for work on topological phases»։ Nature (London: Springer Nature) 538 (7623): 18–18։ Bibcode:2016Natur.538...18G։ doi:10.1038/nature.2016.20722 
  12. ↑ Haldane Frederick Duncan Michael (1978)։ An extension of the Anderson model as a model for mixed valence rare earth materials (PhD thesis)։ University of Cambridge։ OCLC 500460873։ Արխիվացված է օրիգինալից 2019-03-24-ին։ Վերցված է 2019-01-19 
  13. ↑ «Princeton University Professor Wins Nobel Prize In Physics»։ Princeton Patch։ հոկտեմբերի 4, 2016 
  14. ↑ «3 Who Studied Unusual States of Matter Win Nobel Prize in Physics»։ New York Times։ հոկտեմբերի 4, 2016 
  15. ↑ Anon (1979)։ «Professor David Thouless FRS»։ London: royalsociety.org։ Արխիվացված է օրիգինալից նոյեմբերի 17, 2015-ին 
  16. ↑ «www.amacad.org» 
  17. ↑ «www.aps.org» 
  18. ↑ «www.aaas.org/fellow/haldane-frederick»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-08-16-ին։ Վերցված է 2019-01-19 
  19. ↑ «F. Duncan M. Haldane»։ Princeton University։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-09-15-ին։ Վերցված է 2011-07-02 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դունքան_Հալդեյն&oldid=8573516» էջից