Դեյվիդ Ջեյմս Թաուլես

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դեյվիդ Ջեյմս Թաուլես
անգլ.՝ David James Thouless
DavidThouless 1995 UW.jpg
Ծնվել էսեպտեմբերի 21, 1934(1934-09-21)[1][2][3][…]
Bearsden, New Kilpatrick, Դանբարտոնշիր, Շոտլանդիա, Միացյալ Թագավորություն[4]
Մահացել էապրիլի 6, 2019(2019-04-06)[4][3][5][…] (84 տարեկան)
Քեմբրիջ, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն[4]
ՔաղաքացիությունFlag of the United Kingdom (1-2).svg Միացյալ Թագավորություն և Flag of the United States.svg ԱՄՆ
Մասնագիտությունֆիզիկոս, համալսարանի դասախոս և միջուկային ֆիզիկոս
Հաստատություն(ներ)Վաշինգտոնի համալսարան, Բիրմինգհեմի համալսարան և Եյլի համալսարան
Գործունեության ոլորտՄիջուկային ֆիզիկա
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա և Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա
Ալմա մատերԹրինիթի Հոլ, Կոռնելի համալսարան և Clare Hall?
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն
Գիտական ղեկավարՀանս Բետե
Եղել է գիտական ղեկավարՋոն Մայքլ Քոսթերլից, Jung Hoon Han?[6] և Qian Niu?[6]
Պարգևներ
Commons-logo.svg David Thouless Վիքիպահեստում

Դեյվիդ Ջեյմս Թաուլես (անգլ.՝ David James Thouless, սեպտեմբերի 21, 1934(1934-09-21)[1][2][3][…], Bearsden, New Kilpatrick, Դանբարտոնշիր, Շոտլանդիա, Միացյալ Թագավորություն[4] - ապրիլի 6, 2019(2019-04-06)[4][3][5][…], Քեմբրիջ, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն[4]), բրիտանացի խտացված նյութերով զբաղվող ֆիզիկոս[12]։ Ստացել է Վոլֆի մրցանակ 1990 թվականին և Նոբելյան մրցանակ 2016 թվականին համատեղ Դունքան Հալդեյնի և Ջոն Մայքլ Քոսթերլիցի հետ տոպոլոգիական փուլային անցումների և նյութի տոպոլոգիական փուլերի ասպարեզում տեսական հայտնագործությունների համար[13][14][15]։ 2016 թվականին պարզվեց, որ Թաուլեսը տառապում է մարազմյով[16]։

Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թաուլեսը ավարտել է Վինչեստեր քոլեջը և ստացել է բակալավրի աստիճան Քեմբրիջի համալսարանում։ Դոկտորական աստիճանը նա ստացել է Կոռնելի համալսարանում[17], որտեղ դասավանդում էր Հանս Բետեն[18]։

Հետազոտություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1958-ից 1959 թվականները Թաուլեսը աշխատել է որպես հետազոտող Լոուրենս Բերքլիի լաբորատորիայում Բերքլիի համալսարանում[19][20]։ Դրանից հետո, 1961-ից 1965 թվականներին նա դարձել է Քեմբրիջի Չերչիլ քոլեջի առաջին ֆիզիկայի հետազոտությունների տնօրենը, ապա մաթեմատիկական ֆիզիկայի պրոֆեսոր Բիրմինգհեմի համալսարանում 1965-ից 1978 թվականները[21] և Եյլի համալսարանում կիրառական գիտությունների պրոֆեսոր 1979-ից 1980 թվականները[20], և վերջապես Թաուլեսը դարձել է ֆիզիկայի պրոֆեսոր Սիեթլի Վաշինգտոնի համալսարանում 1980 թվականին[21]։ Թաուլեսը մեծ ներդրում է ունեցել ատոմների և էլեկտրոնների ընդլայնված համակարգերի տեսական ֆիզիկայի ասպարեզում։ Նա հրապարակել է աշխատություններ գերհաղորդականության ֆենոմենի, միջուկային նյութի առանձնահատկությունների և միջուկի մեջ շարժումների մասին։

Ակադեմիական աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընտրված աշխատություններ՝

Գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1979 թվականին Թաուլեսը ընտրվել է Թագավորական միության անդամ[22], նա նաև հանդիսանում է Ամերիկյան ֆիզիկական միության, Ամերիկյան արվեստի և գիտությունների ակադեմիայի անդամ, ինչպես նաև ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամ (1995)[23]։

Թաուլեսին շնորհվել են Վոլֆի մրցանակ 1990 թվականին[24], Ֆիզիկայի ինստիտուտի Դիրաքի մրցանակ 1993 թվականին, Լարս Օնսագերի մրցանակ Ամերիկյան ֆիզիկական միությունից 2000 թվականին[25] և Նոբելյան մրցանակ 2016 թվականին[15][26]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
  2. 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 David J. ThoulessNobel Foundation.
  5. 5,0 5,1 5,2 Brozović D., Ladan T. Hrvatska enciklopedija (хорв.)LZMK, 1999. — 9272 p. — ISBN 978-953-6036-31-8
  6. 6,0 6,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.
  7. The Nobel Prize in Physics 2016Nobel Foundation.
  8. The Nobel Prize amountsNobel Foundation.
  9. Le Nobel de physique attribué à trois Britanniques pour leurs recherches sur la matière (ֆր.) // Le MondeParis: Societe Editrice Du Monde, 2016. — ISSN 0395-2037; 1284-1250; 2262-4694
  10. Lars Onsager PrizeAPS.
  11. https://www.aps.org/programs/honors/prizes/onsager.cfm
  12. «Physicist Thouless to give two talks at Lab»։ Արխիվացված է օրիգինալից հոկտեմբերի 15, 2006-ին։ Վերցված է 2016-10-04  , Los Alamos National Laboratory (անգլ.)
  13. The international who's who 1991–92
  14. The Nobel Prize in Physics 2016
  15. 15,0 15,1 Gibney Elizabeth, Castelvecchi Davide (2016)։ «Physics of 2D exotic matter wins Nobel: British-born theorists recognized for work on topological phases»։ Nature (London: Springer Nature) 538 (7623): 18–18։ Bibcode:2016Natur.538...18G։ doi:10.1038/nature.2016.20722 
  16. Knapton Sarah։ «British scientists win Nobel prize in physics for work so baffling it had to be described using bagels»։ The Telegraph։ The Telegraph։ Վերցված է սեպտեմբերի 24, 2017 
  17. Thouless David James (1958)։ The application of perturbation methods to the theory of nuclear matter (PhD thesis)։ Cornell University։ OCLC 745509629 
  18. From Nuclei to Stars: Festschrift in Honor of Gerald E. Brown
  19. «UW Professor Emeritus David J. Thouless wins Nobel Prize in physics for exploring exotic states of matter | UW Today»։ www.washington.edu (անգլերեն)։ Վերցված է ապրիլի 7, 2017 
  20. 20,0 20,1 «David Thouless»։ aip.org։ Արխիվացված է օրիգինալից հոկտեմբերի 5, 2016-ին։ Վերցված է հոկտեմբերի 10, 2016 
  21. 21,0 21,1 «Two former Birmingham scientists awarded Nobel Prize for Physics»։ University of Birmingham։ հոկտեմբերի 4, 2016։ Վերցված է հոկտեմբերի 4, 2016 
  22. Anon (1979)։ «Professor David Thouless FRS»։ London: royalsociety.org։ Արխիվացված է օրիգինալից նոյեմբերի 17, 2015-ին 
  23. «David Thouless»։ National Academy of Sciences Online։ Վերցված է հոկտեմբերի 9, 2016 
  24. David J. Thouless Winner of Wolf Prize in Physics – 1990 Archived 2016-10-05 at the Wayback Machine. on the official website of Wolf Foundation
  25. David James Thouless, University of Washington: 2000 Lars Onsager Prize Recipient
  26. «David J. Thouless − Facts»։ Nobel Media AB 2014։ Վերցված է հոկտեմբերի 9, 2016 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]