Կարլ Մյուլլեր

Կարլ Մյուլլեր; գերմ.՝ Karl Alexander Müller
Ծնվել է	ապրիլի 20, 1927[…]; Բազել, Շվեյցարիա
Մահացել է	հունվարի 9, 2023 (95 տարեկան); Ցյուրիխ
Քաղաքացիություն	Շվեյցարիա
Մասնագիտություն	ֆիզիկոս և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Ցյուրիխի համալսարան և IBM Research – Zurich?
Գործունեության ոլորտ	ֆիզիկա
Անդամակցություն	Սաքսոնիայի գիտությունների ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Լեհական գիտությունների ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա և Սլովենական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա
Ալմա մատեր	Ցյուրիխի տեխնիկական բարձրագույն դպրոց
Տիրապետում է լեզուներին	գերմաներեն
Եղել է գիտական ղեկավար	Գեորգ Բեդնորց
Պարգևներ	IBM թոշակ ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ Robert Wichard Pohl Prize? Վիլհելմ Էկսների մեդալ Ֆրից Լոնդոնի հուշամրցանակ Դենի Հայնեմանի անվան մրցանակ Մարսել Բենուայի մրցանակ Լայպցիգի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Զալցբուրգի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Ժնևի համալսարանի պատվավոր դոկտոր Gold medal of the Spanish National Research Council? honorary doctor of the Ruhr University Bochum? honorary doctor of the Norwegian University of Science and Technology? Honorary doctorate from the Technical University of Munich? Գենտիկ համալսարանի պատվավոր դոկտոր honorary doctor of the University of Regensburg? և James C. McGroddy Prize for New Materials?
	Karl Alexander Müller Վիքիպահեստում

Կարլ Մյուլլեր (գերմ.՝ Karl Alexander Müller, ապրիլի 20, 1927(1927-04-20)^[1]^[2]^[3]^[…], Բազել, Շվեյցարիա - հունվարի 9, 2023(2023-01-09)^[4]^[5], Ցյուրիխ^[6]), շվեյցարացի ֆիզիկոս, աշխատել է Ցյուրիխի համալսարանում։ 1987 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր։ Նոբելյան մրցանակը ստացել է Գեորգ Բեդնորցի հետ համատեղ բարձր ջերմաստիճանային գերհաղորդականության հայտնաբերման համար։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մյուլերը ստացել է փիլիսոփայության դոկտորի կոչում 1958 թվականին Ցյուրիխի տեխնիկական բարձրագույն դպրոցում։ 1963 թվականից սկսած նա հետազոտություններ է անցկացրել պինդ մարմնի ֆիզիկայի բնագավառում IBM ընկերության Ցյուրիխում գտնվող հետազոտական լաբորատորիայում։ Հետագայում ղեկավարել է լաբորատորիայի ֆիզիկայի բաժինը և 1982 թվականին դարձավ IBM-ի անդամ։

Լինելով սիլիկատների օքսիդների մասնագետ 1980-ականների սկզբում Մյուլերը սկսեց զբաղվել բարձր ջերմաստիճանների պայմաններում գերհաղորդիչ նյութերի որոնմամբ։ Այն ժամանակներում ամենաբարձր հայտնի ջերմաստիճանը, որին հնարավոր էր եղել հասնել, կազմում էր 23 Կ (−250 °C): 1983 թվականին Մյուլերը աշխատանքի ընդունեց Գեորգ Բեդնորցին, տարբեր օքսիդների կանոնակարգված հետազոտությունների կազմակերպելու նպատակով։ 1986 թվականին նրանց հաջողվեց հայտնաբերել գերհաղորդականություն նոր ստեղծված բարիում-լանթան-պղինձ օքսիդում 35 К (−238 °C) ջերմաստիճանի պայմաններում։ Նրանց հետազոտություններին հետևեցին մի շարք հետազոտություններ ամբողջ աշխարհում, որոնցում օգտագործվում էին տարբեր օքսիդներ, և ընդամենը մեկ տարվա ընթացքում հայտնաբերվեցին նյութեր, որոնք գերհաղորդիչ էին դառնում ընդամենը մոտ 100 К (−173 °C) ջերմաստիճանում։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 Encyclopædia Britannica
↑ ^2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
↑ ^3,0 ^3,1 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 https://www.swissinfo.ch/ger/alle-news-in-kuerze/physik-nobelpreistraeger-karl-alex-mueller-stirbt-mit-95-jahren/48209386
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 https://www.lematin.ch/story/le-prix-nobel-de-physique-1987-karl-alexander-mueller-nest-plus-166985313213
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 https://www.news.uzh.ch/de/articles/news/2023/Alex_M%C3%BCller.html
↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ The Nobel Prize in Physics 1987 — Nobel Foundation.
↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
↑ https://www.aps.org/programs/honors/prizes/mcgroddy.cfm

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ի. Գ. Բեդնորց, Կ. Ա. Մյուլեր. «Պերովսկիտային տիպի օքսիդներ - նոր մոտեցում բարձրջերմաստիճանային գերհաղորդականությանը». Նոբելյան դասախոսություն, Успехи физических наук, հատոր 156, թողարկում 2, հոկտեմբեր 1988 (ռուս.)
Տեղեկություններ Նոբելյան կոմիտեի կայքում (անգլ.)

[_ff5d4553a09760f4-1] 1,0 ^1,1 Encyclopædia Britannica

[_013bc765c192805c-2] 2,0 ^2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag

[_8865a2cb96f6c15e-3] 3,0 ^3,1 Store norske leksikon(նորվ.) — 1978. — ISSN 2464-1480

[_083ca7f8971cc7c3-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 https://www.swissinfo.ch/ger/alle-news-in-kuerze/physik-nobelpreistraeger-karl-alex-mueller-stirbt-mit-95-jahren/48209386

[_f2dba1c4f0a07087-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 https://www.lematin.ch/story/le-prix-nobel-de-physique-1987-karl-alexander-mueller-nest-plus-166985313213

[_c4707774f96aaf83-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 https://www.news.uzh.ch/de/articles/news/2023/Alex_M%C3%BCller.html

[_8945e8a912a48294-7] Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_0425a2f84c935c0b-8] The Nobel Prize in Physics 1987 — Nobel Foundation.

[_91240182028fc537-9] Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.

[_27ba40cdb0474b93-10] ttps://www.aps.org/programs/honors/prizes/mcgroddy.cfm

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]