Ցյուրիխ

Ցյուրիխ
Քաղաք
	Ցյուրիխ
	Zürich
Դրոշ	Զինանշան
	Կոորդինատներ: 47°22′43″ հս․ լ. 8°32′24″ ավ. ե. / 47.37861° հս․. լ. 8.54000° ավ. ե.
Երկիր	Շվեյցարիա
Ներքին բաժանում	Altstadt (Zürich)?, District 2?, Wiedikon?, Aussersihl?, Industriequartier?, District 6?, District 7?, Riesbach?, District 9?, District 10?, District 11? և Schwamendingen?
Քաղաքապետ	Կորինե Մաուխ
Հիմնադրված է	2-րդ դար թ.
Առաջին հիշատակում	929
Մակերես	91,88 կմ²
ԲԾՄ	408 մ
Պաշտոնական լեզու	գերմաներեն
Բնակչություն	▲ 391 068 մարդ (2012)
Ագլոմերացիա	▲ 1 188 600
Ժամային գոտի	UTC+1, ամառը UTC+2
Հեռախոսային կոդ	+41 43, +41 44
Փոստային ինդեքսներ	8000—8099
Ավտոմոբիլային կոդ	ZH
Պաշտոնական կայք	stadt-zuerich.ch
	Ցյուրիխ Վիքիպահեստում

Ցյուրիխ (գերմ.՝ Zürich [ˈtsyːrɪç], շվեյց․՝ Züri [tsy:ri]), քաղաք Շվեյցարիայի հյուսիս-արևելքում^[1] , Ցյուրիխ լճի հյուսիսարևմտյան ափին։ Երկրի ամենաբնակեցված քաղաքային ագլոմերացիան է՝ 1,315 միլիոն մարդ^[2], իսկ Ցյուրիխի մետրոպոլիսային տարածքում՝ 1.83 միլիոն^[3]։

Մինչև 6-րդ դարը քաղաքի անունն էր Տուրիկում։ Արևելյան Ֆրանկիայի թագավոր Լյուդովիկ II Գերեմնացին (գերմ.` Ludwig der Deutsche, 804/805 — 28 օգոստոսի 876) Տուրիկումի տարածքում հիմնում է դղյակ, ավելի ուշ` 853 թվականին Ցյուրիխի մարզի տարածքում հիմնում է Ֆրամյունստեր վանքը իր դստեր համար։

Ցյուրիխը տրանսպորտային կարևորագույն հանգույց է. նրա օդանավակայանն ու երկաթուղային կայարանը ամենարնդարձակն ու ամենաբանուկն են Շվեյցարիայում:

Քաղաքի ներկայիս տարածքում մարդիկ մշտապես բնակվում են արդեն ավելի քան երկու հազար տարի: Բնակավայրը հիմնադրել են հին հռոմեացիները, մեր թվականությունից առաջ 15 թվականին, թեև հնագիտական պեղումների արդյունքում պարզվել է, որ մարդկային ամենավաղ բնակավայրերն այստեղ հայտնվել են ավելի քան 6.400 տարի առաջ^[4]: Միջին դարերում Ցյուրիխն անկախ և արտոնյալ քաղաքի կարգավիճակ է ձեռք բերել, իսկ 1519 թվականին դարձել է բողոքական ռեֆորմացիայի առաջին կենտրոնը Եվրոպայում^[5]:

Քաղաքում գործում են բազմաթիվ թանգարաններ ու պատկերասրահներ, այդ թվում՝ Շվեյցարիայի ազգային թանգարանը, Ցյուրիխի Կունստհաուսը^[6]: Schauspielhaus Zürich-ն էլ ամենահարգի թատրոններից մեկն է ամբողջ գերմանախոս աշխարհում^[7]:

Չնայած համեմատաբար քիչ բնակչությանը (բուն քաղաքում ընդամենը 409 հազար մարդ է ապրում), Ցյուրիխը համարվում է աշխարհի ֆինանսական կարևորագույն կենտրոններից մեկը^[8]. ֆինանսական ու բանկային բազմաթիվ ընկերություններ գրասենյակներ ունեն այստեղ: Մեծ թիվ են կազմում նաև գիտահետազոտական հիմնարկությունները:

Monocle ամսագիրը 2012 թվականին հրապարակած «Կյանքի որակի մակարդակ» ցանկում Ցյուրիխին հատկացրել է առաջին տեղը աշխարհում^[9]: 2006-ից 2008 թվականներին իրականացված ուսումնասիրությունների հիման վրա Ցյուրիխը ճանաչվել է ապրելու տեսակետից աշխարհի ամենալավ քաղաքներից մեկը և Եվրոպայի ամենահարուստ քաղաքը բնակչության մեկ շնչին ընկնող համախառն ներքին արդյունքի ծավալի տեսակետից^[10]^[11]^[12]:

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ «Zürich entry at the Swiss Tourist Board»։ Myswitzerland.com։ Վերցված է 3 July 2010
↑ «Population size and population composition – Data, indicators – Agglomerations: Permanent resident population in urban and rural areas»։ www.bfs.admin.ch (Statistics)։ Federal Statistical Office, Neuchâtel, Swiss Federal Administration։ 2015։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 4 May 2009-ին։ Վերցված է 1 September 2015
↑ «Zürich in Zahlen 2011 Taschenstatistik (German)» (Press release)։ Präsidialdepartement der Stadt Zürich (Department of the Mayor)։ 8 September 2012։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 7 March 2013-ին։ Վերցված է 25 September 2012
↑ Primas Margarita (December 1981)։ «Urgeschichte des Zürichseegebietes im Überblick: Von der Steinzeit bis zur Früheisenzeit»։ Helvetia Archaeologica 45/48: 5–18,5f
↑ «Huldrych-Zwingli»։ Zuerich.com։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 27 September 2013-ին։ Վերցված է 22 September 2013
↑ Museums and galleries zurich-relocation.ch. Retrieved 10 March 2010
↑ Zürich Culture Archived 7 August 2010 at the Wayback Machine. worldtravelguide.net. Retrieved 10 March 2010
↑ World's 10 Most Powerful Cities prlog.org. Retrieved 10 March 2010
↑ «Quality of Life Survey 2012»։ Monocle։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 4 August 2012-ին։ Վերցված է 1 August 2012
↑ «2007 World-wide quality of living survey»։ Mercer։ 2 April 2007։ Վերցված է 8 August 2008
↑ «Mercer's 2008 Quality of Living survey highlights»։ Mercer։ 10 June 2008։ Վերցված է 8 August 2008
↑ Mercer – Quality of Living global city rankings 2009 – Mercer survey, 28 April 2009