Բազել

Բազել
Քաղաք
	Բազել
	Basel, Bâle
Դրոշ	Զինանշան
Երկիր	Շվեյցարիա
Առաջին հիշատակում	374
Մակերես	22.75 կմ²
ԲԾՄ	260 մ
Պաշտոնական լեզու	գերմաներեն
Խոսվող լեզուներ	ֆրանսերեն
Բնակչություն	167․365 մարդ (2008)
Խտություն	7,357 մարդ/կմ²
Ժամային գոտի	UTC+1, ամառը UTC+2
Հեռախոսային կոդ	061
Փոստային ինդեքս	4000
Փոստային դասիչ	4000
Ավտոմոբիլային կոդ	BS
Պաշտոնական կայք	basel.ch
	Բազել (Շվեյցարիա)
	Բազել (Շվեյցարիա)
	Բազել Վիքիպահեստում

Բազելը (գերմ.՝ Basel, ֆր.՝ Bâle), քաղաք Շվեյցարիայում։

Տարածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բազել քաղաքի մակերեսը կազմում է 22.75 կմ²։ Քաղաքը Շվեյցարիայի տարածքում թվով երրորդն է։ Ունի ծովի մակերևույթից 260 մ բարձրություն։ Բազելը այժմ զբոսաշրջության մեծ կենտրոններից է։ Ամռանը այստեղ գալիս են հարևան տարբեր երկրներից այդ թվում հարևան Գերմանիայից, այստեղ են գալիս նաև Ֆրանսիայից ու Իտալիայից։ Ձմռանը քաղաքում զարգանում է լեռնադահուկային սպորտը։

Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բազելի բնակչության ամենամեծ մասը կազմում են տեղաբնիկները սակայն կան նաև Գերմանիայից, Չեխիայից, Ֆրանսիայից, Իտալիայից, Իսպանիայից և Պորտուգալիայից այստեղ մնացած և տեղաբնիկների հետ սերված եվրոպացիներ։ Ամբողջ Բազել քաղաքի բնակչությունը կազմում է 167,365 մարդ (ըստ 2008 թվականի մարդահամարի)։ Բնակչության միջին խտությունը կազմում է 7,357 մարդ/կմ²։

Բնակչության կազմը, մարդ^[1]
1980	1990	2000	2010	2015
182 143	178 428	166 558	163 216	169 916

Պաշտոնական լեզուն համարվում է գերմաներեն լեզվի շվեյցարական բարբառը։ 2000 թվականի մարդահամարի արդյունքում. գերմաներենը համարում էին մայրենի լեզու բնակչության 77,8 %-ը (129 592 մարդ), իտալերենը՝ 5,4 % (9 049 մարդ), ֆրանսերենը՝ 2,6 % (4 280 մարդ), ռոմանշերենը՝ 202 մարդ։

Կրոն

2000 թվականի տվյալներով 41 916 քաղաքացի (25,2 %) դավանում են կաթոլիկ եկեղեցուն, 39 180 մարդ (23,5 %) բողոքական են, 4 567 մարդ (2,74 %) այլ քրիստոնեական դավանանքի։ Քաղաքում կան նաև շուրջ 12 368 մուսուլմաններ (7,43 %), 1 325 հրեաներ (0,80 %), 947 հնդիկներ, 746 բուդիստներ և 485 մարդ՝ այլ դավանանքների։ Աթեիստներ են 52 321 քաղաքացիներ (31,41 %), իսկ 8 780 մարդ (5,27 %) չի պատասխանել հարցումներին^[2]։

Կլիմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

**Բազելի կլիման, Շվեյցարիա**^[3] + **Բազելի տեղումների քանակ , Շվեյցարիա**^[4]
Ամիս	Հունվ	Փետր	Մարտ	Ապր	Մայիս	Հուն	Հուլ	Օգոս	Սեպտ	հոկ	Նոյ	Դեկ	Տարի
Գրանցված առավելագույն ջերմաստիճան (°C)	15,0	18,0	25,0	28,0	32,0	35,0	39,0	38,0	31,0	29,0	20,0	17,0	39,0
Առավելագույն միջին ջերմաստիճան (°C)	4,0	6,0	10,0	14,0	18,0	22,0	24,0	24,0	20,0	15,0	8,0	5,0	15,0
Արձանագրված մինիմալ ջերմաստիճան (°C)	-3,0	-1,5	2,0	4,0	8,0	11,0	13,0	13,0	10,0	7,0	2,0	-2,0	5,3
Արձանագրված Նվազագույն ջերմաստիճան (°C)	-20,0	-29,0^[6]	-16,0	-6,0	0,0	1,0	6,0	3,0	0,0	-6,0	-11,0	-17,0	-29,0
Ամսական միջին տեղումներ (մմ)	51,0	49,0	51,0	64,0	84,0	87,0	79,0	87,0	62,0	51,0	59,0	54,0	778,0

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

740 թվականին Բազելը դարձավ եպիսկոպոսի նստավայրը։ 1226 թվականին Հռենոսի վրա կառուցվեց առաջին կամուրրջը։ Քաղաքի մեծ մասը 1356 թվականին կործանվեց երկրաշարժից; 1459 թվականի նոյեմբերի 12 -ին Հռոմի պապ Պիոս II-ի հրամանով Բազելում հիմնադրվեց առաջին համալսարանը Շվեյցարիայում՝ Բազելի համալսարանը։ 1501 թվականին քաղաքը մտավ Շվեյցարական միության կազմի մեջ։ 1622 թվականին հիմնադրվեց համալսարանական գրադարանը, որն այժմ ամենամեծն է Շվեյցարիայում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 208)։

[1] [Cantons and Cities of Swiss Confederation]

[2] «STAT-TAB Datenwürfel für Thema 40.3 - 2000 (German)»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ հուլիսի 6-ին

[3] (Ֆրանսերեն) Կաղապար:Lien brisé].

[4] (Ֆրանսերեն) [1].

[weather.com_chaud-5] ttp://www.wunderground.com/history/station/07299/2003/8/13/DailyHistory.html .

[weather.com_froid-6] ttp://www.wunderground.com/history/station/07299/1999/2/13/DailyHistory.html .

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]