Դիդյե Կելո

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիդյե Կելո
ֆր.՝ Didier Queloz
Ծնվել էփետրվարի 23, 1966(1966-02-23) (58 տարեկան)
Լոզան, Շվեյցարիա
Քաղաքացիություն Շվեյցարիա
Մասնագիտությունաստղագետ, աստղաֆիզիկոս և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)Քեմբրիջի համալսարան, Ժնևի համալսարան, Ցյուրիխի տեխնիկական բարձրագույն դպրոց և Ցյուրիխի տեխնիկական բարձրագույն դպրոց[1]
Գործունեության ոլորտաստղագիտություն
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն[2], Միջազգային աստղագիտական միություն և Պապական գիտությունների ակադեմիա[3]
Ալմա մատերԺնևի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներինանգլերեն[4]
Գիտական ղեկավարՄիշել Մայոր
Եղել է գիտական ղեկավարAmaury Triaud?
Պարգևներ
 Didier Queloz Վիքիպահեստում

Դիդյո Պատրիկ Կելո (ֆր.՝ Didier Patrick Queloz, ֆրանսերեն արտասանութամբ՝ ​didje kəlo), փետրվարի 23, 1966(1966-02-23), Լոզան, Շվեյցարիա[9][10]) շվեյցարացի աստղագետ, Քեմբրիջի համալսարանի Բնական փիլիսոփայության Ջեքսոնյան պրոֆեսոր է[11], Քեմբրիջ Թրինիթի քոլեջի գիտաշխատող, ինչպես նաև Ժնևի համալսարանի պրոֆեսոր[12]։ Միշել Մայորի հետ 1995 թվականին նա հայտնաբերել է 51 Pegasi b՝ առաջին արտարեգակնային մոլորակը (Էկզոմոլորակ), որը պտտվում է 51 Pegasi՝ առաջին արեգակնային տիպի աստղի շուրջ[13]։ Այդ հայտնաբերման համար Կելոն 2019 թվականին Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակը կիսել են Միշել Մայորի և Ջիմ Փիբլսի հետ[14][15]։ 2021 թվականին Դիդյե Կելոն դարձել է Ցյուրիխի տեխնիկական բարձրագույն դպրոցի Կյանքի ծագման և տարածվածության կենտրոնի հիմնադիր տնօրեն[16]։

Կրթություն և կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կելոnն սովորել է Ժնևի համալսարանում, որտեղ 1990 թվականին ստացել է ֆիզիկայի մագիստրոսի կոչում, 1992 թվականին բարձրագույն ուսուցման մագիստրոսի կոչում աստղագիտության և աստղաֆիզիկայի գծով, իսկ դոկտորի կոչում ստացել է 1995 թվականին՝ դոկտորական խորհրդատուն եղել է շվեյցարացի աստղաֆիզիկոս Միշել Մայորը[17]։

The Daily Telegraph-ը հայտնել է, որ Կելոն ասել է, որ «թեև ինքը հավատացյալ չէ, բայց «գիտությունը շատ բան է ժառանգել կրոններից»[18]։

Դիդյե Կելոն ունի ավելի քան 400 գիտական հրապարակումներ, որոնց հղվել է ավելի քան 50․000 մարդ։ Նրա Հիրշի ինդեքսը (H-index) 115 է[19]։

1995 թվականին Միշել Մայորի հետ միասին հայտնաբերել է 51 Pegasi b՝ առաջին արտարեգակնային մոլորակը (Էկզոմոլորակ), որը պտտվում է 51 Pegasi՝ առաջին արեգակնային տիպի աստղի շուր[17]։ Այդ հայտնաբերման համար Մայորը և Կելոն 2019 թվականին ստացել են Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ[20][21]։

Մրցանակներ և ճանաչում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Montenegro A. ORCID Public Data File 2023 — 2023. — doi:10.23640/07243.24204912.V1
  2. ↑ 2,0 2,1 https://royalsociety.org/news/2020/04/outstanding-scientists-elected-as-fellows-and-foreign-members-of-the-royal-society/
  3. ↑ https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2024/03/08/0198/00415.html
  4. ↑ https://www.youtube.com/watch?v=EKcvtvy4DdE
  5. ↑ http://www.wolffund.org.il/index.php?dir=site&page=winners&name=&prize=3016&year=2017&field=3008
  6. ↑ Թվիթթեր(բազմ․) // (untranslated) — (untranslated), 2006.
  7. ↑ The Nobel Prize in Physics 2019 // nobelprize.org — Royal Swedish Academy of Sciences, 2019.
  8. ↑ https://clarivate.com/citation-laureates
  9. ↑ Vonarburg, Barbara (2015 թ․ ապրիլի 25). «Didier Queloz». PlanetS (ամերիկյան անգլերեն). National Centre of Competence in Research. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  10. ↑ Johnston, Hamish (2019 թ․ հոկտեմբերի 8). «James Peebles, Michel Mayor and Didier Queloz share Nobel Prize for Physics». Physics World (բրիտանական անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  11. ↑ Cavendish Աստղաֆիզիկա. պրոֆեսոր Դիդիե Քելոզ www.astro.phy.cam.ac.uk, մուտք գործել է 2020 թվականի փետրվարի 3-ին
  12. ↑ Cambridge Press Release: Professor Didier Queloz wins 2019 Nobel Prize in Physics for first discovery of an exoplanet www.cam.ac.uk, accessed 3 February 2020
  13. ↑ Mayor, Michel; Queloz, Didier (1995 թ․ նոյեմբեր). «A Jupiter-mass companion to a solar-type star». Nature. 378 (6555): 355–59. Bibcode:1995Natur.378..355M. doi:10.1038/378355a0. S2CID 4339201.
  14. ↑ /physics/2019/summary/ «Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ 2019». Nobel Media AB. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 8-ին. {{cite web}}: Check |url= value (օգնություն)
  15. ↑ Nobel Prize in Physics Awarded for Studies of Earth’s Place in the Universe
  16. ↑ swissinfo.ch/ilj, Keystone-SDA/ETH Zurich/SWI. «Nobel winner Queloz to head new research centre in Zurich». SWI swissinfo.ch (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 21-ին.
  17. ↑ Curriculum Vitae Didier Queloz - website of the University of Geneva
  18. ↑ Bodkin, Henry (2019 թ․ հոկտեմբերի 8). «Cambridge University planet hunter says mankind could find alien life in 30 years as he wins Nobel prize». The Telegraph (բրիտանական անգլերեն). ISSN 0307-1235. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  19. ↑ «Didier Queloz». Google Scholar (ամերիկյան անգլերեն).
  20. ↑ Michel Mayor and Didier Queloz A Jupiter-mass companion to a solar-type star(անգլ.) // Nature. — 1995. — Т. 378. — № 6555. — С. 355—359. — doi:10.1038/378355a0 — Bibcode: 1995Natur.378..355M
  21. ↑ «Finder of New Worlds — The New York Times». Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հունվարի 28-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
  22. ↑ «BBVA Foundation Frontiers of Knowledge Awards». Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հուլիսի 8-ին. Վերցված է 2016 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
  23. ↑ «2013 Predictions | ScienceWatch { { !». Thomson Reuters |access-date=2016-09-26 |archive-date=2017-06-12 |archive-url=https://web.archive.org /web/20170612051626/http://sciencewatch.com/nobel/2013-predictions |deadurl=no}}
  24. ↑ { ref-en}} עמוד הבית - קרן וולף
  25. ↑ «Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ 2019 թ.» (անգլերեն). NobelPrize.org. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ հոկտեմբերի 8-ին. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  26. ↑ «Didier Queloz». Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 12-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |մուտքի ամսաթիվ= ignored (օգնություն)
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դիդյե Կելո» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դիդյե_Կելո&oldid=9793176» էջից