Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ
ԵրկիրՇվեդիա Շվեդիա
Տեսակphysics award? և գիտական մրցանակ
ՊարգևատրողՇվեդիայի թագավորական գիտությունների ակադեմիա
ԿարգավիճակԳործող
Վիճակագրություն
Հիմնադրման ամսաթիվ1901
Հերթականություն
Կայքnobelprize.org
 Nobel Prize in Physics Վիքիպահեստում

Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ (շվեդերեն՝ Nobelpriset i fysik), Շվեդական գիտությունների թագավորական ակադեմիայի կողմից տրվող ամենամյա մրցանակ։ Ըստ 1885 թվականին հաստատված Ալֆրեդ Նոբելի կտակի՝ տրվող հինգ մրցանակներից մեկը (քիմիայի, բժշկության կամ ֆիզիոլոգիայի, գրականության և խաղաղության մրցանակների հետ միասին), որը առաջին անգամ շնորհվել է 1901 թվականին՝ գերմանացի ֆիզիկոս Վիլհելմ Ռենտգենին «Ի նշան ուշագրավ ճառագայթների, որոնք հետագայում կոչվեցին իր անունով, հայտնաբերման գործում իր ունեցած բացառիկ ծառայության»։ Այս մրցանակը կառավարվում է Նոբելյան հիմնադրամի կողմից և տրվում է Ալֆրեդ Նոբելի մահվան օրը՝ դեկտեմբերի 10-ին Ստոքհոլմում կազմակերպվող ամենամյա հանդիսավոր արարողության ժամանակ։

Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ Ալֆրեդ Նոբելի վերջին կտակի՝ իր կարողությունը պետք օգտագործվեր մրցանակների շարք ստեղծելու համար, որոնք պետք է տրվեն ֆիզիկայի, քիմիայի, բժշկության, ֆիզիոլոգիայի և խաղաղարարության բնագավառներում «մարդկությանը ամենամեծ օգուտ» տվածներին[1]։ Նոբելը իր կյանքի ընթացքում գրել է մի քանի կտակ, սակայն վերջինը նա գրել է իր մահից գրեթե մեկ տարի առաջ և ստորագրել 1895 թվականի նոյեմբերի 27-ին Փարիզում գտնվող Շվեդ-Նորվեգական ակումբում[2][3]։ Նոբելը իր ակտիվների 95%-ը, շուրջ 31 միլիոն Շվեդական կրոնա, հատկացրել է հինգ Նոբելյան մրցանակների ստեղծման համար[4]։

Դափնեկիրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «History – Historic Figures: Alfred Nobel (1833–1896)»։ BBC։ Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 24 
  2. Ragnar Sohlman: 1983, Page 7
  3. von Euler U.S. (հունիսի 6, 1981)։ «The Nobel Foundation and its Role for Modern Day Science» (PDF)։ Die Naturwissenschaften (Springer-Verlag)։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-07-14-ին։ Վերցված է 24 փետրվար, 2015 
  4. "The Will of Alfred Nobel", nobelprize.org. Retrieved 6 November 2007.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • "All Nobel Laureates in Physics" - Դափնեկիրների ցանկը Նոբելյան հիմնադրամի պաշտոնական կայքում։ (անգլերեն)