Հերբերտ Կրյոմեր
Հերբերտ Կրյոմեր գերմ.՝ Herbert Krömer | |
---|---|
![]() | |
Ծնվել է | օգոստոսի 25, 1928[1][2][3] (95 տարեկան) Վայմար, Թյուրինգիա, Գերմանական ռայխ |
Քաղաքացիություն | ![]() ![]() |
Դավանանք | աթեիզմ[4] |
Մասնագիտություն | ֆիզիկոս և համալսարանի դասախոս |
Հաստատություն(ներ) | Կալիֆորնիայի համալսարան Սանտա Բարբարայում և Բոուլդերի Կոլորադոյի համալսարան |
Գործունեության ոլորտ | էլեկտրատեխնիկա |
Անդամակցություն | Էրֆուրտի կիրառական գիտությունների ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա[5], Ճարտարագիտական ազգային ակադեմիա և Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերություն[6] |
Ալմա մատեր | Գյոթինգենի համալսարան և Ենայի համալսարան |
Տիրապետում է լեզուներին | գերմաներեն |
Գիտական ղեկավար | Ֆրից Սաուտեր և Ռիխարդ Բեկեր[7] |
Ազդվել է | Ֆրիդրիխ Հունդ |
Պարգևներ | |
![]() |
Հերբերտ Կրյոմեր (գերմ.՝ Herbert Krömer; ծնվել է օգոստոսի 25 1928, Վեյմար, Գերմանիա), գերմանացի ֆիզիկոս, 2000 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի կեսը կիսել է Ժորես Ալֆերովի հետ «բարձր արագության և օտտո-էլեկտրոնիկայում օգտագործվող կիսահաղորդչային հետերոկառուցվածքների զարգացման համար», որն օգտագործվում է բարձր հաճախականության և օպտո-էլեկտրոնիկայում։ Մրցանակի երկրորդ կեսը շնորհվել է Ջեք Քիլբիին «Ինտեգրալ սխեմաների հայտնաբերմանը մասնակցության համար»։
ԱՄՆ ճարտարագիտական ազգային ակադեմիայի օտարերկրյա անդամ է 1997 [12][13], իսկ ԱՄՆ գիտությունների ազգային ակադեմիայի օտարերկրյա անդամ 2003 թվականից [14]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Համալսարանի նախապատրաստական դասընթացները ավարտելով, Հերբերտ Կրյոմերը սկսել է ֆիզիկա ուսումնասիրել Ենայի համալսարանում, որտեղ, նա մասնակցել է Ֆրիդրիխ Հունդի դասախոսություններին։ 1948-1949 թվականների Բեռլինի պաշարման ժամանակ Կրյոմերը պրակտիկայի է եղել Բեռլինում և օգտվել է հնարավորությունից՝ փախչելու արևմուտք։ Դրանից հետո ուսումը շարունակել է Գյոթինգենի համալսարանում։ 1952 թվականին նա պաշտպանել է իր թեզը տեսական ֆիզիկայում տրանզիստորներում տաք էլեկտրոններիների ազդեցության վերաբերյալ։ Դրանից հետո Կրյոմերն աշխատել է որպես «կիրառական տեսաբան», ինչպես ինքն է իրեն անվանել, գերմանական դաշնային փոստի հեռարձակման տեխնիկական կենտրոնում։ 1954 թվականին տեղափոխվել է ԱՄՆ և աշխատել այնտեղ Փրինսթոնի և Պալո Ալտոյի տարբեր հետազոտական հաստատություններում։ 1968-1976 թվականներին Կրյոմերը դասավանդել է Կոլորադոյի համալսարանում որպես պրոֆեսոր, այնուհետև տեղափոխվել է Սանտա Բարբարայի Կալիֆոռնիայի համալսրան։
Ձեռքբերումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հերբերտ Կրյոմերը երբեք չի աշխատել ֆիզիկայի «նորաձև» ոլորտներում։ Նա նախընտրում է ոլորտներ, որոնց նշանակությունը պարզ է դարձել միայն երկար տարիներ անց։ Օրինակ, նա 1950-ականներին հրապարակել է հոդվածներ երկբևեռ տրանզիստորի հիմունքների վերաբերյալ՝ հիմնված հետերկառուցվածքների վրա, որոնք կարող էին գործել գիգահերց հաճախականության տիրույթում։ 1963 թվականին նա մշակել է լազերների սկզբունքները՝ հիմնված կրկնակի հետերոկառուցվածքների վրա՝ հիմնված կիսահաղորդիչային լազերների վրա։ Այս երկու գործերն էլ տարիներով առաջ էին իրենց ժամանակից և գործածության մեջ են մտել միայն 1980-ականներին՝ էպիտաքսիայի մշակմանը զուգահեռ։
Սանտա Բարբարայում գտնվելու ընթացքում նա իր հետաքրքրությունները տեղափոխել է փորձարարական ոլորտ։ 1970-ականներին Կրյոմերը ներգրավված է եղել մոլեկուլային էպիտաքսիայի մշակման մեջ, որտեղ նա ուսումնասիրել է նյութերի նոր համակցություններ, ինչպիսիք են GaP և GaAs սիլիկոնային ենթաշերտի վրա։ 1985 թվականից հետո Կրյոմերը սկսել է հետաքրքրվել InAs, GaSb և AlSb համակցություններով։
2000 թվականին Ժորես Ալֆերովի և Ջեք Քիլբիի հետ արժանացել է ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի։
Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ջ․ Ջ․ Էբերսի մրցանակ, IEEE-ից, 1973
- Հենրիխ Վելկերի ոսկե մեդալ GaAs-ի միջազգային սիմպոզիումից, 1982
- Էլեկտրոնային սարքերի միության վաստակավոր դասախոս, IEEE, 1983
- Ջեք Մորտոնի մրցանակ, IEEE, 1986
- Հումբոլդտի մրցանակ, 1994
- Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ, 2000
Հասարակական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2016 թվականին ստորագրել է նամակ՝ կոչ անելով Գրինփիսին, Միավորված ազգերի կազմակերպությանը, աշխարհի կառավարություններին դադարեցնել գենետիկորեն ձևափոխված օրգանիզմների դեմ պայքարը[15][16][17]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Encyclopædia Britannica
- ↑ Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- ↑ Munzinger Personen (գերմ.)
- ↑ https://www.wondersofphysics.com/2019/11/famous-atheists-in-physics.html
- ↑ http://www8.nationalacademies.org/onpinews/newsitem.aspx?RecordID=04292003
- ↑ Notable Names Database — 2002.
- ↑ Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ The Nobel Prize in Physics 2000 — Nobel Foundation.
- ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
- ↑ https://www.ieee.org/content/dam/ieee-org/ieee/web/org/about/awards/recipients/moh-rl.pdf
- ↑ https://www.ieee.org/content/dam/ieee-org/ieee/web/org/about/awards/recipients/grove-rl.pdf
- ↑ National Academy of Engineering Archived 2018-09-15 at the Wayback Machine., 7 մարտի, 1997 (անգլ.)
- ↑ Հերբերտ Քրjոմեր Archived 2018-09-15 at the Wayback Machine. (անգլ.)
- ↑ Twenty-One Women in 2003 Class // Science, 09 May 2003: Vol. 300, Թողարկում 5621, pp. 883-884 (անգլ.)
- ↑ «107 Nobel laureates sign letter blasting Greenpeace over GMOs»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-06-29-ին։ Վերցված է 2016-06-30
- ↑ «Laureates Letter Supporting Precision Agriculture (GMOs)»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-07-07-ին։ Վերցված է 2016-06-30
- ↑ «Список нобелевских лауреатов подписавших письмо»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2017-09-02-ին։ Վերցված է 2016-06-30
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «The Nobel Prize in Physics 2000»։ NobelPrize.org (en-US)։ Վերցված է 2022-11-10
- «Profile of Distinction: Herbert Kroemer»։ web.archive.org։ 2014-02-02։ Արխիվացված է օրիգինալից 2014-02-02-ին։ Վերցված է 2022-11-10
- «Transferred electron effective mass modulator - Patent # 5067828 - PatentGenius»։ web.archive.org։ 2016-03-03։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-03-ին։ Վերցված է 2022-11-10
- «Method for growing tilted superlattices - Patent # 5013683 - PatentGenius»։ web.archive.org։ 2016-03-03։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-03-ին։ Վերցված է 2022-11-10
- Brar B., Sullivan G.J., Asbeck P.M. (2001-11)։ «Herb's bipolar transistors»։ էջեր 2473–2476։ doi:10.1109/16.960370։ Վերցված է 2022-11-10
- Bullis W.M., Runyan W.R. (1967-02)։ «Influence of mobility and lifetime variations on drift-field effects in silicon-junction devices»։ էջեր 75–81։ doi:10.1109/T-ED.1967.15902։ Վերցված է 2022-11-10
|
- Օգոստոսի 25 ծնունդներ
- 1928 ծնունդներ
- Ապրող անձինք
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամներ
- Գյոթինգենի համալսարանի շրջանավարտներ
- Ենայի համալսարանի շրջանավարտներ
- Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Գերմանացի ֆիզիկոսներ
- Գերմանացի նոբելյան մրցանակակիրներ
- Ամերիկացի նոբելյան մրցանակակիրներ
- Ամերիկացի ֆիզիկոսներ
- Գերմանացի աթեիստներ
- Ամերիկացի աթեիստներ
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի արտասահմանյան անդամներ
- 20-րդ դարի ֆիզիկոսներ