Կլոդ Կոեն-Թուննիջի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կլոդ Կոեն-Թուննիջի
Claude Cohen-Tannoudji
Ծնվել էապրիլի 1, 1933(1933-04-01)[1][2][3][…] (90 տարեկան)
Կոնստանտինա, Ֆրանսիական Ալժիր[4]
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա
Մասնագիտությունֆիզիկոս, համալսարանի դասախոս և հետազոտող
Հաստատություն(ներ)Կոլեժ դե Ֆրանս[5], Լեյդենի համալսարան, Kastler–Brossel Laboratory?, Փարիզի գիտությունների ֆակուլտետ, Պիեր և Մարի Կյուրիի համալսարան, Փարիզի համալսարան և Լեյդենի համալսարան[2]
Գործունեության ոլորտֆիզիկա և քվանտային ֆիզիկա
ԱնդամակցությունՖրանսիական գիտությունների ակադեմիա, Լինչեի ազգային ակադեմիա, Պապական գիտությունների ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիա, Բելգիայի գիտությունների, գրականության և կերպարվեստի թագավորական ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Հնդկաստանի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Բրազիլիայի գիտությունների ակադեմիա, Ամերիկյան ֆիզիկական ընկերություն[6], European Academy of Science, Arts and Letters? և Եվրոպական ակադեմիա[7]
Ալմա մատերԲարձրագույն նորմալ դպրոց, Փարիզի գիտությունների ֆակուլտետ, Q20745373?, Փարիզի համալսարան և École de Physique des Houches?
Գիտական աստիճանպրոֆեսոր
Տիրապետում է լեզուներինֆրանսերեն[8]
Գիտական ղեկավարԱլֆրեդ Կաստլեր և Pierre Daure?
Եղել է գիտական ղեկավարՍերժ Արոշ և Jean Dalibard?[9]
Հայտնի աշակերտներՍերժ Արոշ
Պարգևներ
Պատվո լեգեոնի Մեծ խաչի ասպետ[18]

CNRS ոսկե մեդալ

[11][12]

CNRS արծաթե մեդալ

[22]
Գիտական ավանդի համար ազգային շքանշանի Մեծ խաչ[10]
ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակ[13][14]

Հարվիի մրցանակ

[15]

Ժան-Ռիկարի մրցանակ

[16]

Երեք ֆիզիկոսների մրցանակ

Paul Langevin Award?

Գեյ-Լյուսակի-Հումբոլտի մրցանակ

Թաունսի մրցանակ

[17]

Մատեուչի մեդալ

Prix Ampère?

Յունգի մեդալ և մրցանակ

[19]

Լիեժի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

Բրյուսելի ազատ համալսարանի պատվավոր դոկտոր

Բալ Իլանի անվան համալսարանի պատվավոր դոկտոր

Երուսաղեմի հրեական համալսարանի պատվավոր դոկտոր

Թել-Ավիվի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[20]

Բոն Գուրիոն համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[20]

Ուփսալայի համալսարանի պատվավոր դոկտոր

[21]

Ամերիկայի ֆիզիկայի ակադեմիայի անդամ

Յուլիուս Էդգար Լիլիենֆելդի պարգև

[23]

Թագավորական տեխնոլոգիական ինստիտուտի պատվավոր դոկտոր

[24]
և

Gold medal of the Spanish National Research Council?

 Claude Cohen-Tannoudji Վիքիպահեստում

Կլոդ Կոեն-Թուննիջի (ֆր.՝ Claude Cohen-Tannoudji, ապրիլի 1, 1933(1933-04-01)[1][2][3][…], Կոնստանտինա, Ֆրանսիական Ալժիր[4]), ֆրանսիացի ֆիզիկոս, աշխատել է Լեյդենի համալսարանում։ 1997 թվականի Ֆիզիկայի Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր, մրցանակը ստացել է համատեղ Ուիլիամ Ֆիլիպսի և Սթիվեն Չուի հետ «լազերի լույսով ատոմների սառեցման և որսման մեթոդների մշակման համար»[25]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կոեն-Թուննիջին սերում է Ալժիրում 16-րդ դարից ապրող հրեաների ընտանիքից (1870 թվականից ֆրանսիական հպատակներ)։ 1953-ից 1957 թվականները ուսանել է Փարիզի բարձրագույն նորմալ դպրոցում, սկզբում մաթեմատիկա, ապա ֆիզիկա (Նոբելյան դափնեկիր Ալֆրեդ Կաստլերի դասախոսությունները լսելուց հետո)։ 1957 թվականին ստացել է դիպլոմ, ինչից հետո ծառայել է ֆրանսիական բանակում 28 ամիս (սովորականից մի փոքր ավելին, Ալժիրում պատերազմի պատճառով)։ 1960 թվականից աշխատել է ազգային գիտահետազոտական կենտրոնում (Centre National de la Recherche Scientifique (CNRS)): 1962 թվականից հետո դասավանդել է Փարիզի համալսարանում բնական գիտությունների ամբիոնում, և հետագայում նաև Պյեր և Մարի Կյուրիների համալսարանում։ 1973 թվականին դարձել է Քոլեջ դե Ֆրանսի պրոֆեսոր և Միջուկային և մոլեկուլյար ֆիզիկայի քոլեջի կառավարման խորհրդի անդամ[26]։

Նվաճումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1977 թվականի լույս տեսած երկհատոր «Méchanique Quantique», որը նա գրել էր Բերնար Դյուի և Ֆրանկ Լալոեյի հետ, այն այսօր համարվում է քվանտային մեխանիկայի դասական դասագիրք։

Համատեղ ամերիկացի գիտնականներ Ուիլիամ Ֆիլիպսի և Սթիվեն Չուի հետ Կոեն-Թուննիջին նախագծել է ատոմների սառեցման և որսման մեթոդ, ատոմների փնջի փոփոխական մագնիսական դաշտի միջով տարածման ժամանակ։ Այդ պարագայում ատոմների փունջը արգելակվում է, և ատոմները հնարավոր է դառնում որսալ թակարդի մեջ։ Այս մեթոդը կիրառվում է ճշգրիտ ատոմային ժամացույցների նախագծման, ինչպես նաև տեղաբաշխման և տիեզերական նավավարության մեջ։

Հասարակական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2016 թվականին, այլ նոբելյան մրցանակի դափնեկիրների հետ ստորագրել է բաց նամակ ուղղված Գրինփիս-ին, Միավորված ազգերի կազմակերպությանը և աշխարհի պետությունների կառավարություններին, որը կոչ էր անում դադարեցնել պայքարը Գենետիկորեն մոդիֆիկացված օրգանիզմների դեմ[27][28][29]։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
  2. 2,0 2,1 2,2 Leidse Hoogleraren (նիդերլ.)
  3. 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
  4. 4,0 4,1 4,2 Who's Who in France (ֆր.)Paris: 1953. — ISSN 0083-9531; 2275-0908
  5. Ֆրանսիայի քոլեջի պրոֆեսորների ցանկ
  6. Notable Names Database — 2002.
  7. https://www.ae-info.org/ae/User/Cohen-Tannoudji_Claude
  8. Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  9. https://www.theses.fr/1986PA066393
  10. Ordem Nacional do Mérito Científico(բրազիլական պորտուգալերեն)Instituto Brasileiro de Informação em Ciência e Tecnologia, 2018.
  11. http://www.cnrs.fr/fr/recherche/prix/medaillesor.htm
  12. https://www.cnrs.fr/fr/personne/claude-cohen-tannoudji-0
  13. The Nobel Prize in Physics 1997Nobel Foundation.
  14. Table showing prize amountsNobel Foundation, 2019.
  15. https://harveypz.net.technion.ac.il/harvey-prize-laureates/
  16. https://www.sfpnet.fr/prix/prix-jean-ricard
  17. https://www.optica.org/get_involved/awards_and_honors/awards/award_descriptions/charlestownes/
  18. Décret du 25 mars 2016 portant élévation aux dignités de grand'croix et de grand officier — 2016.
  19. https://www.iop.org/about/awards/silver-subject-medals/thomas-young-medal-and-prize-recipients
  20. 20,0 20,1 https://www.ae-info.org/ae/Member/Cohen-Tannoudji_Claude/CV
  21. Honorary Doctors of the Faculty of Science and TechnologyUppsala University.
  22. https://comihistocnrs.hypotheses.org/2706
  23. Julius Edgar Lilienfeld PrizeAPS.
  24. Hedersdoktorer vid KTHRoyal Institute of Technology.
  25. Նոբելյան կոմիտեի կայքում 1997 թվականի ֆիզիկայի բնագավառում մրցանակի մասին տեղեկություն (անգլ.)
  26. «Claude Cohen-Tannoudji» (ֆրանսերեն). Collège de France. Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ սեպտեմբերի 16-ին. Վերցված է 17 декабря 2012-ին.
  27. 107 Nobel laureates sign letter blasting Greenpeace over GMOs
  28. Laureates Letter Supporting Precision Agriculture (GMOs)
  29. Նամակը ստորագրող նոբելյան դափնեկիրների ցանկ

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]