«Արթիկ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Արթիկ
Քաղաք
	Արթիկ
Երկիր	Հայաստան
Հիմնադրված է	1939 թ.
Մակերես	7 կմ²
ԲԾՄ	1859±1 մետր
Պաշտոնական լեզու	հայերեն
Բնակչություն	19 543 մարդ (2011)
Ժամային գոտի	UTC+4
Փոստային դասիչ	3001–3007
Պաշտոնական կայք	artik.am
	Արթիկ (Հայաստան)
	Արթիկ (Հայաստան)
	Արթիկ Վիքիպահեստում

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

12:17, 7 Դեկտեմբերի 2023-ի տարբերակ

Անվանումը

Արթիկի Լմբատավանքում հայտնաբերված 11-րդ դարի արձանագրության համաձայն՝ քաղաքը միջնադարում հայտնի է եղել Հարդք (Յարդք) անունով։ Այն հետագայում հայտնի է եղել Արդիկ , Արդիք և Արթիկ անուններով։ Ըստ տեղացիների՝ անվանումը բաղկացած է 2 մասից՝ Ար՝ Արագած լեռից, և տիկ՝ հայերեն թեքվել։ Այսպիսով, Արթիկ անունը ամենայն հավանականությամբ նշանակում է հենվել Արագածին։

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Արթիկ (այլ կիրառումներ)

Արթիկ, քաղաք Հայաստանի Շիրակի մարզում։

Աշխարհագրություն

Գտնվում է Արագած լեռան հյուսիսարևմտյան լանջին։ Մարզկենտրոն Գյումրի քաղաքից հեռու է 20 կմ դեպի հարավ-արևելք, իսկ մայրաքաղաք Երևանից՝ 105 կմ դեպի հյուսիս-արևմուտք։

Պատմություն

1960 թվականին ժամանակակից Արթիկի տարածքում կատարված հնագիտական պեղումների համաձայն՝ պարզվել է, որ տարածքը բնակեցված է եղել մ.թ.ա. 14-րդ դարից։ Արթիկում տուֆային կրաքարի շերտերի տակ հայտնաբերվել են ուշ բրոնզի դարի գերեզմանոցներ։ Արշակյանների թագավորության օրոք (52-428 թթ.) և հետագայում Սասանյան Պարսկաստանի օրոք (428-651 թթ.) Արթիկի տարածքը պատկանում էր Կամսարականնների ազնվական տոհմին։ Որպես բնակավայր Արթիկը, ամենայն հավանականությամբ, ձևավորվել է Կամսարականների կողմից 5-րդ դարում՝ Սուրբ Աստվածածնի վանական համալիրի (հայտնի է նաև Սուրբ Մարինե անունով) հիմնադրմամբ։ 7-րդ դարում կառուցել են նաև Լմբատ վանքի Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցին և Սուրբ Գրիգոր եկեղեցին (հայտնի է նաև Սուրբ Գեորգի անունով)։

Պատմամշակութային հուշարձաններ

Արթիկ քաղաքի տարածքն ու շրջակայքը հարուստ են պատմամշակութային հուշարձաններով։ 2004 թվականի դրությամբ պետության կողմից պաշպանվող հուշարձանների ցանկում ընդգրկվել է Արթիկի թվով 40 անուն հուշարձան, որոնք ստացել են հանրապետական և տեղական նշանակության կարգավիճակ^[2]։

Լմբատավանք

Բնակչություն

Նախնիները 1829-1830 թվականներին ներգաղթել են Կարսից և Կարինից։

Արթիկի ազգաբնակչության փոփոխությունը.^[3]

Տարի	1831	1873	1897	2001	2004	2015
Բնակիչ	647	2359	2950	17561	17500	18900

Աղբյուրներ. Ազգ. վիճ. ծառայություն, Հայաստանի համայնքների միություն Արխիվացված 2011-08-20 Wayback Machine

Տնտեսություն

Հարուստ է հրաբխային ծագում ունեցող շինանյութերով (տուֆ, պեմզա, բազալտ, խարամ), այդ իսկ նպատակով քաղաքում գործում են «Արթիկտուֆ» կոմբինատը, որը հիմնադրվել է 1927 թվականին և արդյունաբերական այլ ձեռնարկություններ։ Տնտեսության կարևոր ճյուղերից է նաև գյուղատնտեսությունը։

Ծանոթագրություններ

↑ https://armstat.am/file/doc/99485583.pdf
↑ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշում 9 սեպտեմբերի 2004 թվականի N 1270-Ն, ստորագրված 14.09.2004 թվականին (թվային տարբերակ)։
↑ «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 34» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2014 Ապրիլի 24-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արթիկ» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 50)։

[_95423db873a17b0d-1] ttps://armstat.am/file/doc/99485583.pdf

[ՀՀ_կառ․_որոշում_9_սեպտեմբերի_2004_թվականի_N_1270-Ն-2] Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշում 9 սեպտեմբերի 2004 թվականի N 1270-Ն, ստորագրված 14.09.2004 թվականին (թվային տարբերակ)։

[hay_gyux-3] «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 34» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2014 Ապրիլի 24-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)

[1]

[2]

[3]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
+'''<big>Անվանումը</big>'''
-{{Այլ կիրառումներ|Արթիկ (այլ կիրառումներ)}}
+Արթիկի Լմբատավանքում հայտնաբերված 11-րդ դարի արձանագրության համաձայն՝ քաղաքը միջնադարում հայտնի է եղել Հարդք (Յարդք) անունով։ Այն հետագայում հայտնի է եղել Արդիկ , Արդիք և Արթիկ  անուններով։ Ըստ տեղացիների՝ անվանումը բաղկացած է 2 մասից՝ Ար՝ Արագած լեռից, և տիկ՝ հայերեն թեքվել։ Այսպիսով, Արթիկ անունը ամենայն հավանականությամբ նշանակում է հենվել Արագածին։{{Այլ կիրառումներ|Արթիկ (այլ կիրառումներ)}}
 {{Տեղեկաքարտ Բնակավայր|կարգավիճակ=Քաղաք}}
 '''Արթիկ''', քաղաք [[Հայաստան]]ի [[Շիրակի մարզ]]ում։
@@ Տող 7. / Տող 9. @@
 == Պատմություն ==
+թվականին ժամանակակից Արթիկի տարածքում կատարված հնագիտական պեղումների համաձայն՝ պարզվել է, որ տարածքը բնակեցված է եղել մ.թ.ա. 14-րդ դարից։ Արթիկում տուֆային կրաքարի շերտերի տակ հայտնաբերվել են ուշ բրոնզի դարի գերեզմանոցներ։ Արշակյանների թագավորության օրոք (52-428 թթ.) և հետագայում Սասանյան Պարսկաստանի օրոք (428-651 թթ.) Արթիկի տարածքը պատկանում էր Կամսարականնների  ազնվական տոհմին։ Որպես բնակավայր Արթիկը, ամենայն հավանականությամբ, ձևավորվել է Կամսարականների կողմից 5-րդ դարում՝ Սուրբ Աստվածածնի վանական համալիրի (հայտնի է նաև Սուրբ Մարինե անունով) հիմնադրմամբ։ 7-րդ դարում կառուցել են նաև Լմբատ վանքի Սուրբ Ստեփանոս եկեղեցին և Սուրբ Գրիգոր եկեղեցին (հայտնի է նաև Սուրբ Գեորգի անունով)։
 === Պատմամշակութային հուշարձաններ ===