«Կիրակոս Գանձակեցի»–ի խմբագրումների տարբերություն

Կիրակոս Գանձակեցի;
Ծնվել է	մոտ 1200
Ծննդավայր	Գանձակ, Ելտկուզյանների պետություն
Մահացել է	1271
Մահվան վայր	Գանձակ, Իրան
Մասնագիտություն	պատմաբան
	Kirakos Gandzaketsi Վիքիպահեստում

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

15:29, 2 Հունիսի 2019-ի տարբերակ

Կիրակոս Գանձակեցի (1203, Գանձակի շրջան - 1271), հայ պատմիչ և եկեղեցական գործիչ։

Կենսագրություն

Ծնվել է «յաշխարհն Գանձակայ», ոչ բուն Գանձակում. «աշխարհն Գանձակայ» տարածքային-վարչական շատ ընդարձակ բաժանում էր, որն իր մեջ ընդգրկում էր նաև Արցախի մի քանի գավառ։

Մանուկ հասակում, 1209-1212 թվականներին հավանաբար, ուսումնառությունն սկսում է Մխիթար Գոշի՝ Նոր Գետիկի դպրոցում։ Կիրակոս Գանձակեցին այստեղ է մնացել, ըստ երևույթին, մինչև 1215-1216 թվականները։ Այնուհետև մեկնել է Խորանաշատ վանքի դպրոցը, որը հիմնադրել է Գոշի աշակերտ Հովհաննես Վանականը։

1225 թվականին Խորեզմի սուլթան Ջալալէդդինը ասպատակում է նաև Տավուշը, որտեղ էր Խորանաշատ վանքը։ Դրանից հետո հնարավոր չի լինում այնտեղ շարունակել կրթության գործը։ Հովհաննես Վանականը իր աշակերտների հետ տեղափոխվում է Լորուտ գյուղի մոտ փորել տված քարայրը և շարունակում է ուսուցանել։ Սակայն 1236 թվականին մոնղոլ Մոլար Նուինի հրոսակները հասնում են մինչև Տավուշ, գրավում այն և կողոպտում քարայր-դպրոցն ու այնտեղ ապաստանած ժողովրդին։ Նրանք ուսուցչապետ Հովհաննես Վանականին և նրա աշակերտներից մի քանիսին, այդ թվում և Կիրակոսին, գերեվարում են։ Մի քանի ամիս անց փրկագնով Հովհաննես Վանականը ազատվում է, իսկ Գանձակեցին անմիջապես դիմում է փախուստի։ Գերեվարության ժամանակ նա ծանոթանում է մոնղոլ-թաթարական սովորույթներին, կենցաղային մանրամասներին, մասամբ նաև լեզվին, որոնց վերաբերյալ հետագայում բավականին նյութ է հաղորդել իր «Պատմություն Հայոց» աշխատության մեջ։

1236 թվականին վերստին հաստատվում է Նոր Գետիկում։ Այստեղ մնում է երկար ժամանակ։ 1260 թվականին նա դեռևս այստեղ էր. այդ է վկայում վանքի վիմագիր արձանագրությունը։

Գանձակեցին պարբերաբար եղել է մերձակա կենտրոնական վանքերում, այդ թվում և Հաղպատում, որտեղ էլ Վարդան Արևելցուն խնդրել է գրել «Մեկնութիւն Երգոց երգոյն» աշխատությունը։

Կիրակոս Գանձակեցին մինչև կյանքի վերջը զբաղվել է մատենագիտական աշխատանքով։ Մահացել է 1271 թվականի աշնանը, հավանաբար Նոր Գետիկի վանքում, որտեղ էլ թաղվել է^[2]։

Աշխատություններ

Կիրակոս Գանձակեցի, Պատմութիւն Հայոց, աշխատասիրութեամբ Կ. Մելիք-Օհանջանեանի, Երեւան, 1961

Գրականություն

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
↑ Հայ մշակույթի նշանավոր գործիչները. V-XVIII դարեր. Երևանի համալսարանի հրատարակչություն. 1976. էջ էջ 296-297.

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կիրակոս Գանձակեցի» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կիրակոս Գանձակեցի» հոդվածին։

[_5e5775e65518eefb-1] 1,0 ^1,1 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.

[2] Հայ մշակույթի նշանավոր գործիչները. V-XVIII դարեր. Երևանի համալսարանի հրատարակչություն. 1976. էջ էջ 296-297.

[1]

[2]

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
+{{Տեղեկաքարտ Անձ}}
-=== Կյանքը ===
-Կիրակոս Գանձակեցին սիրում է պատմության թելը ընդհատել և խոսել իր մտերիմների ու մտերմական հարաբերությունների մասին, մի բան, որ շատ հաճելի ու անհրաժեշտ մի զեղում է, և որից հաճախ կարևոր տեղեկություններ ենք իմանում:
 '''Կիրակոս Գանձակեցի''' ([[1203]], [[Գանձակ]]ի շրջան - [[1271]]), հայ պատմիչ և եկեղեցական գործիչ։
 == Կենսագրություն ==
-Ծնվել է «յաշխարհն Գանձակայ», ոչ բուն [[Գանձակ]]ում:
+Ծնվել է «յաշխարհն Գանձակայ», ոչ բուն [[Գանձակ]]ում. «աշխարհն Գանձակայ» տարածքային-վարչական շատ ընդարձակ բաժանում էր, որն իր մեջ ընդգրկում էր նաև [[Արցախ]]ի մի քանի գավառ։
 Մանուկ հասակում, 1209-1212 թվականներին հավանաբար, ուսումնառությունն սկսում է [[Մխիթար Գոշ]]ի՝ [[Գոշավանք|Նոր Գետիկ]]ի դպրոցում։ Կիրակոս Գանձակեցին այստեղ է մնացել, ըստ երևույթին, մինչև 1215-1216 թվականները։ Այնուհետև մեկնել է [[Խորանաշատ]] վանքի դպրոցը, որը հիմնադրել է Գոշի աշակերտ [[Հովհաննես Վանական]]ը։
-թվականին [[Խորեզմ]]ի [[սուլթան]] [[Ջալալէդդին]]ը ասպատակում է նաև [[Տավուշ]]ը, որտեղ էր [[Խորանաշատ վանք]]ը։ Հովհաննես Վանականը իր աշակերտների հետ տեղափոխվում է [[Լորուտ]] գյուղի մոտ փորել տված քարայրը և շարունակում է ուսուցանել։ Սակայն 1236 թվականին մոնղոլ [[Մոլար Նուին]]ի հրոսակները հասնում են մինչև [[Տավուշ]], գրավում այն և կողոպտում քարայր-դպրոցն ու այնտեղ ապաստանած ժողովրդին։ Նրանք ուսուցչապետ Հովհաննես Վանականին և նրա աշակերտներից մի քանիսին, այդ թվում և Կիրակոսին, գերեվարում են։ Մի քանի ամիս անց փրկագնով Հովհաննես Վանականը ազատվում է, իսկ Գանձակեցին անմիջապես դիմում է փախուստի։ Գերեվարության ժամանակ նա ծանոթանում է մոնղոլ-թաթարական սովորույթներին, կենցաղային մանրամասներին, մասամբ նաև լեզվին, որոնց վերաբերյալ հետագայում բավականին նյութ է հաղորդել իր «Պատմություն Հայոց» աշխատության մեջ։
+թվականին [[Խորեզմ]]ի [[սուլթան]] [[Ջալալէդդին]]ը ասպատակում է նաև [[Տավուշ]]ը, որտեղ էր [[Խորանաշատ վանք]]ը։ Դրանից հետո հնարավոր չի լինում այնտեղ շարունակել կրթության գործը։ Հովհաննես Վանականը իր աշակերտների հետ տեղափոխվում է [[Լորուտ]] գյուղի մոտ փորել տված քարայրը և շարունակում է ուսուցանել։ Սակայն 1236 թվականին մոնղոլ [[Մոլար Նուին]]ի հրոսակները հասնում են մինչև [[Տավուշ]], գրավում այն և կողոպտում քարայր-դպրոցն ու այնտեղ ապաստանած ժողովրդին։ Նրանք ուսուցչապետ Հովհաննես Վանականին և նրա աշակերտներից մի քանիսին, այդ թվում և Կիրակոսին, գերեվարում են։ Մի քանի ամիս անց փրկագնով Հովհաննես Վանականը ազատվում է, իսկ Գանձակեցին անմիջապես դիմում է փախուստի։ Գերեվարության ժամանակ նա ծանոթանում է մոնղոլ-թաթարական սովորույթներին, կենցաղային մանրամասներին, մասամբ նաև լեզվին, որոնց վերաբերյալ հետագայում բավականին նյութ է հաղորդել իր «Պատմություն Հայոց» աշխատության մեջ։
+թվականին վերստին հաստատվում է Նոր Գետիկում։ Այստեղ մնում է երկար ժամանակ։ 1260 թվականին նա դեռևս այստեղ էր. այդ է վկայում վանքի վիմագիր արձանագրությունը։
 Գանձակեցին պարբերաբար եղել է մերձակա կենտրոնական վանքերում, այդ թվում և [[Հաղպատ]]ում, որտեղ էլ [[Վարդան Արևելցի|Վարդան Արևելցուն]] խնդրել է գրել «Մեկնութիւն Երգոց երգոյն» աշխատությունը։
-Կիրակոս Գանձակեցին մինչև կյանքի վերջը զբաղվել է մատենագիտական աշխատանքով։ Մահացել է 1271 թվականի աշնանը, հավանաբար Նոր Գետիկի վանքում, որտեղ էլ թաղվել է։
+Կիրակոս Գանձակեցին մինչև կյանքի վերջը զբաղվել է մատենագիտական աշխատանքով։ Մահացել է 1271 թվականի աշնանը, հավանաբար Նոր Գետիկի վանքում, որտեղ էլ թաղվել է<ref>{{cite book|author=|title=Հայ մշակույթի նշանավոր գործիչները. V-XVIII դարեր|publisher=Երևանի համալսարանի հրատարակչություն|location=|year=1976|page=էջ 296-297}}</ref>։
 == Աշխատություններ ==