Ախլաթյան (Սյունիքի մարզ)

Ախլաթյան
Գյուղ
	Ախլաթյան
Երկիր	Հայաստան
Մարզ	Սյունիքի մարզ
Մակերես	33,91 կմ²
ԲԾՄ	1775 մետր
Պաշտոնական լեզու	հայերեն
Բնակչություն	▼535 մարդ (2011)
Տեղաբնականուն	ախլաթյանցի
Ժամային գոտի	UTC+4
	Ախլաթյան (Սյունիքի մարզ) (Հայաստան)
	Ախլաթյան (Սյունիքի մարզ) (Սյունիքի մարզ)
	Ախլաթյան Վիքիպահեստում

Ախլաթյան, գյուղ Հայաստանի Հանրապետության Սյունիքի մարզի Սիսիանի տարածաշրջանում, Սիսիան քաղաքից մոտ 8 կմ հարավ։ Բնակչությունը` ▼535 մարդ (2011)^[1]։

Նախկինում նույն անվան տակ ընդգրկված է եղել Ցարական Ռուսաստանի Ելիզավետպոլի նահանգի Զանգեզուրի գավառում։ Խորհրդային տարիներին մասն է կազմել Հայկական ԽՍՀ Զանգեզուրի գավառի, իսկ 1930 թվականից` Սիսիանի շրջանի։ 1995 թվականից մտնում է ՀՀ Սյունիքի մարզի մեջ։

Աշխարհագրություն

Ծովի մակերևույթից բարձր է 1750 մետր։ Հեռավորությունը մարզկենտրոն Կապանից 118 կմ է, նախկին շրջկենտրոն Սիսիանից՝ 14 կմ։ Մակերեսը 33.91 քառակուսի կիլոմետր է։ Աշխարհագրական դիրքը հարթավայրային է։ Գտնվում է Այրի գետի (Սիսիան գետի վտակներից) աջ ափին։

Պատմություն

Ախլաթյան նախկին գյուղը, որը գտնվում է այժմյանից 300-400 մետր դեպի հարավ, 1931 թվականի ապրիլի 28-ի երկրաշարժից հիմնահատակ ավերվել է, և ավելի քան 100 մարդ է զոհվել։ Բնակիչները տեղափոխվել ու նոր գյուղ են հիմնել։

Անվանում

Գյուղի անվան հետ կապված կա լեգենդ, ըստ որի՝ այդ տեղում եղել է արոտավայր, որտեղ գտնվել է «Ալխաթ» տեսակի մեծ տանձի ծառ, որից էլ իբր ծագել է Ախլաթյան անվանումը։

Բնակչություն

Ըստ ՀՀ 2011 թ. մարդահամարի արդյունքների` Ախլաթյանի մշտական բնակչությունը կազմել է 535, առկա բնակչությունը` 438 մարդ^[2]։ Գյուղը մշտապես բնակեցված է եղել հայերով^[3], բնակչության փոփոխությունը ժամանակի ընթացքում` ստորև^[3]^[4].

Տարի	Բնակչություն
1831	97 մարդ	^[5]
1873	649 մարդ	^[6]
1897	1146 մարդ	^[5]
1926	1103 մարդ	^[5]
1939	790 մարդ	^[5]
1959	515 մարդ	^[5]
1970	557 մարդ	^[5]
1979	495 մարդ	^[5]
1989	491 մարդ	^[7]
2001	588 մարդ	^[5]
2011	535 մարդ	^[1]

Տնտեսություն

Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ, դաշտավարությամբ, ծխախոտագործությամբ, այգեգործությամբ, բանջարաբուծությամբ և մեղվապահությամբ։

Պատմամշակութային կառույցներ

Սուրբ Սարգիս եկեղեցու ավերակները մնում են հին գյուղատեղիում, որը գտնվում է նորից 300-400 մ հարավ։ Շրջակայքում կան բնակավայրերի ավերակների հետքեր, հայտնաբերվել են կավե և բրոնզե իրերով հարուստ դարաններ։ Գյուղում կան շատ ստորգետնյա հանքային աղբյուրներ, որոնցից մեկը գտնվում է գյուղի կենտրոնում։

Հայտնի մարդիկ

Մարուս Հասրաթյան, պատմաբան, հնագետ, ՀԽՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ
Արմեն Բեգլարյան, Ախլաթյանի նախկին գյուղապետը, ով 2016 թվականի ապրիլի 4-ին Արցախա-ադրբեջանական ռազմական ընդհարումների ժամանակ գտնվել է ռազմաճակատ մեկնող Սիսիանի ջոկատի ավտոբուսում և դարձել ադրբեջանական անօդաչու թռչող սարքի արձակած ռմբակուծումների զոհը^[8]^[9]։

Տես նաև

Ախլաթյանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Սյունիքի մարզ)

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (հայ.)
↑ 2011 թ ՀՀ մարդահամարի արդյունքները
↑ ^3,0 ^3,1 Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»
↑ Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Ա-Գ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 1986, էջ 117 — 992 էջ։
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 ^5,7 Հայաստանի Հանրապետության բնակավայրերի բառարան (հայ.) — Երևան: 2008. — 184 p.
↑ Կորկոտյան Զ. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931) (հայ.) — Երևան: 1932. — 185 p.
↑ Հակոբյան Թ., Մելիք-Բախշյան Ս., Բարսեղյան Հ. Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան (հայ.) — Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1986. — հատոր 5. — էջ 545. — 4696 p.
↑ «Ռազմաճակատ մեկնող ավտոբուսում զոհվածների թվում են Դարբասի եւ Ախլաթյանի գյուղապետերը» Արխիվացված 2016-04-07 Wayback Machine, Armtimes.com
↑ «Ախլաթյանի կենտրոնում գյուղացիները սպասում են, որ 43-ամյա գյուղապետի մարմինը բերեն» Արխիվացված 2016-04-08 Wayback Machine, Hayeli.am

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ախլաթյան (Սյունիքի մարզ)» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 1, էջ 200)։

[_d8ade55dc9466e1e-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (հայ.)

[census2011-2] 2011 թ ՀՀ մարդահամարի արդյունքները

[hay_bnak-3] 3,0 ^3,1 Զավեն Կորկոտյան, «Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)»

[տեղանունների–բառարան-4] Հակոբյան Թ. Խ., Մելիք-Բախշյան Ստ. Տ., Բարսեղյան Հ. Խ., Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան, հ. 1 [Ա-Գ] (խմբ. Մանուկյան Լ. Գ.), Երևան, «Երևանի Համալսարանի Հրատարակչություն», 1986, էջ 117 — 992 էջ։

[_79a5d9bea7847747-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 ^5,6 ^5,7 Հայաստանի Հանրապետության բնակավայրերի բառարան (հայ.) — Երևան: 2008. — 184 p.

[_15aa0751ea6270db-6] Կորկոտյան Զ. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931) (հայ.) — Երևան: 1932. — 185 p.

[_d340744af9d17a91-7] Հակոբյան Թ., Մելիք-Բախշյան Ս., Բարսեղյան Հ. Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան (հայ.) — Երևանի համալսարանի հրատարակչություն, 1986. — հատոր 5. — էջ 545. — 4696 p.

[8] «Ռազմաճակատ մեկնող ավտոբուսում զոհվածների թվում են Դարբասի եւ Ախլաթյանի գյուղապետերը» Արխիվացված 2016-04-07 Wayback Machine, Armtimes.com

[9] «Ախլաթյանի կենտրոնում գյուղացիները սպասում են, որ 43-ամյա գյուղապետի մարմինը բերեն» Արխիվացված 2016-04-08 Wayback Machine, Hayeli.am

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]