Կրետե
-
Անվան այլ կիրառումների համար տես՝ Կրետե (այլ կիրառումներ)
 հունարեն՝ Κρήτη |
||
 |
||
|
|
||
| Տեղագրություն | Միջերկրական ծով | |
| Երկիր |  Հունաստան |
|
| Վարչատարածքային բաժանում | Կրետե | |
| Ջրատարածություն | Միջերկրական ծով | |
| Մակերես | 8,335.88 կմ² կմ2 | |
| Ամենաբարձր կետը | 2456 մ մ | |
| Բնակչություն (2011) | 623065 մարդ | |
| Բնակչության խտությունը | 75,495 մարդ/կմ² մարդ/կմ2 | |
| Հղում | crete.gov.gr | |
  |
||
 |
||
  |
||
 Վիքիպահեստում |
||
Կրետե[1] (հուն.՝ Κρήτη Կրիտի), Հունաստանի ամենախոշոր և Միջերկրական ծովի մեծությամբ հինգերորդ կղզին։ Հեռավորությունը Եվրոպայից 110 կմ է, Ասիայից` 175 կմ և Աֆրիկայից 300 կմ։ Կենտրոնն է Իրակլիոն քաղաքը։ Կրետեի Մինոսյան քաղաքակրթությունը, որ գոյատևել է մ.թ.ա. 2600-ից առ մ.թ.ա. 1400 թ-ը, համարվում Եվրոպայի ամենահին քաղաքակրթությունը։
Ներկայումս Կրետեն Հունական հանրապետության տասներեք մարզերից մեկն է եւ համարվում է երկրի տնտեսական եւ մշակութային կենտրոններից մեկը։
Բովանդակություն
Աշխարհագրական բնութագիրը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կղզու մակերեսը կազմում է 8261 կմ2 (Գավդոս եւ Դիա կղզիների հետ միասին` 8336 կմ2)։
Բնակչությունը կազմում է 623 հազար մարդ։ Կրետեն որպես Հունական մարզ բաժանված է 4 նոմերի կամ տարածաշրջանային միավորի։ Դրանք են Չանիան, Լասիթին, Ռեթիմնոն, Հերակլիոնը։
Կրետեն առասպելաբանության մեջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կրետեն ունի հարուստ դիցաբանություն, որը մեծապես կապված է հին հունական աստվածների և մասամբ նաև՝ մինոսյան քաղաքակրթության հետ։
- Իդա լեռան Իդայոն քարանձավում է ծնվել Զևս աստվածը, ում մայրը՝ Հռեան փախել էր իր ամուսին Քրոնոսից։
- Պաքսիմադիա կղզիները Արտեմիս ստվածուհու և Ապոլոն աստծո ծննդավայրն են։ Փաիստոսում տարածված էր նրանց մոր՝ Լետոն աստվածուհու պաշտամունքը։
- Աթենաս աստվածուհին լողացել է Վուլիսմենի լճում։
- Զևս աստվածը Կրետեում շանթահարեց կղզին ահաբեկող հսկա մողեսին։ Մողեսը վայրկենապես քարացավ և դարձավ Դիա անունով կղզին։ Կղզին երևում է Կնոսոսից և ունի հսկայական մողեսի ձև։
- Լեֆկաի կղզյակները սիրենների և մուսաների մրցույթի հետևանք են։ Մուսաներն այնքան էին վշտացել պարտության համար, որ պոկոտեցին իրենց մրցակիցների թևերի փետուրները։ Սիրենները սպիտակեցին և թափվեցին ծովի մեջ Ապտերայի («անփետուր») մոտ և Լեֆկաի ծովախորշում ձևավորեցին կղզիներ։
- Հերակլեսն իր հրաշագործություններից մեկի ժամանակ Կրետեի ցուլին տարավ Պելոպոնես։
- ևրոպայի ու Զևսի ամուսնությունից ծնվեցին երեք որդի՝ Մինոսյան քաղաքակրթության հիմնադիրներ Հռադամանթիսը և Մինոսը և Լիկիայում իր պետությունը հիմնած Սարպեդոնը։
- Մահից հետո Մինոս թագավորը դարձավ Հադեսի մեռյալների դատավոր։
- Կնոսոսի պալատի լաբիւրինթոսի հետ է կապված Թեսեւսի և Մինոտավրոսի առասպելը, որում Թեսևսը տապալում է Մինոտավրոսին։
- Մինոս արքայի մոտ գերի ընկած Իկարուսն ու Դեդալոսը նրանից ազատվելու համար պատրաստեցին թևեր, ամրացրեցին իրենց վրա և թռան երկինք։
Կրետեում ծնված նշանավոր մարդիկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Էլ Գրեկո` Վերածննդի դարաշրջանի նկարիչ;
- Նանա Մուսկուրի` երգչուհի;
- Օդիսեաս Էլիտիս` բանաստեղծ, 1979 թ. գրականության Նոբելյան մրցանակակիր;
- Գեորգիոս Սամարաս` ֆուտբոլիստ;
- Էլեֆթերիոս Վենիզելոս՝ Հունաստանի նախկին վարչապետ։
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Հովհաննես Բարսեղյան (2006). «Աշխարհագրական անունների հայերեն տառադարձության մասին որոշում». Տերմինաբանական և ուղղագրական տեղեկատու. Երևան: 9-րդ հրաշալիք. էջ 51. ISBN 99941-56-03-9. http://issuu.com/5420/docs/texekatu?e=3902245/2725897.
 |
Հունաստանի վարչական բաժանում (պերիֆերիաներ) | |
|---|---|---|
|
Ատտիկա • Կենտոնական Հունաստան • Կենտրոնական Մակեդոնիա • Կրետե • Արևելյան Մակեդոնիա և Թրակիա • Էպիրուս • Հոնիական կղզիներ • Հյուսիսային Էգեյան կղզիներ • Պելոպոնես • Հարավային Էգեյան կղզիներ • Թեսալիա • Արևմտյան Հունաստան • Արևմտյան Մակեդոնիա |
||
