Ֆրանց Յոզեֆ I

	Ֆրանց Յոզեֆ I
դեկտեմբերի 2, 1848 - նոյեմբերի 21, 1916
Նախորդող	Ֆերդինանդ I
Հաջորդող	Կարլ I
Քաղաքացիություն՝	Ավստրիական կայսրություն և Ավստրո-Հունգարիա
Մասնագիտություն՝	քաղաքական գործիչ
Ազգություն	ավստրիացի
Դավանանք	Հռոմի Կաթոլիկ եկեղեցի
Ծննդյան օր	օգոստոսի 18, 1830
Ծննդավայր	Շյոնբրուն պալատ, Հիտցինգ, Վիեննա, Ավստրիական կայսրություն
Վախճանի օր	նոյեմբերի 21, 1916 (86 տարեկանում)
Վախճանի վայր	Շյոնբրուն պալատ, Հիտցինգ, Վիեննա, Ավստրո-Հունգարիա
Թաղված	Կայսերական դամբարան
Դինաստիա	Հաբսբուրգներ
Հայր	Ֆրանց Կարլ
Մայր	Սոֆիա Բավարիացի
Ամուսին	Ելիզավետա Բավարիացի
Զավակներ	Սոֆյա Ֆրիդերիկա Ավստրիացի, Ավստրիայի էրցհերցոգուհի Գիզելա, Ռուդուլֆ և Ավստրայի էրցհերցոգուհի Մարիա Վալերիա
Ինքնագիր
Պարգևներ	Արժանիքների շքանշան, Ոսկե գեղմի շքանշանի ասպետ, Մարիա Թերեզայի ռազմական շքանշանի Մեծ խաչի ասպետ, Սև արծվի շքանշան, Անդրեաս առաքյալի շքանշան, Սուրբ Գեորգիի 4-րդ դասի շքանշան, The Royal Victorian Chain, Knight Grand Cross of the Military Order of William, Grand Cross of the Order of Saint Stephen of Hungary, Մեծ խաչի Ավստրիայի շքանշանի ասպետ, Order of the Iron Crown, Grand Cross of the Order of Franz Joseph, Grand Cross of the Order of the Red Eagle, House Order of Hohenzollern, Order of Saint Hubert, Military Order of Max Joseph, The Most Noble Order of the Garter, Թագավորական Վիկտորիական շքանշանի Մեծ Խաչի ասպետ, Order of the Most Holy Annunciation, Q14865244?, Knight Grand Cross of the Order of Saints Maurice and Lazarus, Սուրբ Սեպուլշրի շքանշանի Մեծ խաչի ասպետ, Sovereign Military Order of Malta, Order of Prince Danilo I, 1st class, Ludwigsorden, Military Order of St. Henry, «Կիրիլ և Մեֆոդի սրբերի» շքանշան, Order of the Rue Crown, Order of the Norwegian Lion և Order of Miloš the Great
Franz Joseph I of Austria

Ֆրանց Յոզեֆ I (օգոստոսի 18, 1830, Վիեննա, Ավստրիա - նոյեմբերի 21, 1916, Վիեննա, Ավստրիա) Ավստրիայի թագավորության, հետագայում նաև Ավստրո-Հունգարիայի կայսր՝ Հաբսբուրգների արքայատոհմից։ Ծնվել է 1830 թվականին։ Նրա կառավարման տարիները համընկնում են Ավստրո-Հունգարիայում բռնկված հեղափոխության հետ։ Ավստրիայի ամենաերկար կառավարած կայսրն է։ Կառավարման առաջին տարիներին Ավստրիան սահմանադրական միապետություն էր, սակայն կառավարման կեսերին ղեկավարել է միահեծան կերպով՝ ցրելով Ռայխստագը։ 1860-1870 թվականներին կայսրը երկրում տիրող խառնակ շրջանը ցրելու նպատակով կատարում է բարենորոգումներ։ 1916 թվականին մահանում է, և գահը անցնում է որդուն։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆրանց Յոզեֆ I-ը Ֆրանց Կարլի ավագ որդին է և կայսր Ֆերդիանդ I-ի կրտսեր եղբայրը։ Նրա մայրը գերմանացի արքայադուստր Սոֆյա Բավարիացին է։ Ավստրիական հեղափոխության շրջանում (1848 թվական), նրա հայրը հրաժարվեց Ավստրիայի գահից՝ այն հանձնելով իր տասնութամյա որդուն՝ Ֆրանց Յոզեֆին և 18-ամյա Ֆրանցը հայտնվեց բազմազգ Հաբսբուրգյան պետության գահին։

Անձնավորություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կայսրը հայտնի էր իր պահպանողական հայացքներով, հասարակ կենցաղով և ուշադրություն էր դարձնում էթիկային ու ավանդույթներին։ Իրեն անվանում էր «հին դպրոցի վերջին միապետ»։ Այն բանից հետո, երբ եղբայրը գնդակահարվեց Մեքսիկայում, կայսրը մինչև կյանքի վերջ՝ շուրջ 50 տարի, չէր ընդունում մեքսիկացի պատվիրակների։ Նա այդպես էլ հեռախոս թույլ չտվեց օգտագործել պալատում և մեծ դժվարությամբ համաձայնեց էլեկտրաէներգիայի կիրառմանը։ Երբ որդին մահացավ ինքնասպանության նմանվող հանգամանքներում, Ֆրանց Յոզեֆը գրեց եվրոպական բոլոր միապետներին, որ որդու մահվան պատճառը որսի ժամանակ պատահական արձակված գնդակն էր, սակայն Լեո XIII Հռոմի պապին հայտնեց իր կասկածների մասին առ այն, որ որդին ինքնասպան է եղել։