Հայերը Լիմասոլում

Հայերը Լիմասոլում, Կիպրոսի ազգային փոքրամասնություններից մեկը, Հայկական սփյուռքի մասը։ Բնակվում է շուրջ Կիլիկիայի թեմը Մեծի Տանն Կիլիկիո կաթողիկոսության հնագույն թեմերից է։

Առաջնորդանիստը Նիկոսիայի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին է։ Դեռևս 5-րդ դարի Նիկոսիայում կառուցվել է Սուրբ Գևորգ եկեղեցին։ Նշանավոր է 560 թվականին կառուցված Սուրբ Մակար վանքը, որը միջնադարում եղել Կիպրոսի թեմի առաջնորդարանի շենքը է հայ մշակութային կենտրոն։ Մեզ են հասել այնտեղ գրված կամ ընդօրինակված հայերեն ձեռագրեր։ 12-րդ դարում, երբ հայերի թիվը Կիլիկիայում ստվարացել է, ստեղծվել է առաջնորդական երկու թեմ (եպիսկոպոսություն)՝ Նիկոսիայում և Ֆամագոատայում։

1116 թվականին կառուցվել է Նիկոզիա 200 հայ։ 1940 թվականին կառուցվել է Սուրբ Գևորգ հայկական եկեղեցին։ Գործում են «Նարեկ» ազգային վայրի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին (նորոգվել է 1884 թվականին)։ Նիկոզիայում կառուցվել են նաև Սուրբ Պողոս մատուռը (հիմնվել է 1892 թվականին, Նիկոսիայի ազգային գերեզմանատանը՝ պոլսեցի Պողոս Օտաճյանի կտակով), 1981 թվականին՝ Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին։

Կղզու հնագույն կառույցներից են Ֆամագուստայի Կանաչվորի վանք կամ Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին (կառուցվել է 1317 թվականին, ներկայումս թուրքերի բռնագրաված տարածքում է) և Սուրբ Մարիամ, Սուրբ Մարգիս, Սուրբ Վարվառա (բոլորն էլ՝ 13-րդ դարի վերջ) եկեղեցիները, որոնք չեն պահպանվել։ Հայկական եկեղեցիներ կառուցվել են նաև Կիլիկիայի գյուղերում, հայտնի է, որ Սուրբ Հրեշաակապեաաց եկեղեցին հիմնվել է ճիպս գյուղում։ Ներկայումս գործում են Նիկոսիայի Սուրբ Աստվածածին, Լառնակայի Սուրբ Ստեփանոս և Լիմասոլի Սուրբ Գևորգ եկեղեցիները։ Կիպրոսի թեմը կառավարվում է իր կանոնադրությամբ։ Գերագույն մարմինը թեմական ժողովն է, որի անդամներն ընտրվում են չորս տարով։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։