Հայերն Իսպանիայում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Իսպանահայեր
armenios españoles
Ընդհանուր քանակ

մինչև 50,000

Բնակեցում
Վալենսիա 14.000
Բարսելոնա 12.000
Մադրիդ 8.000
Սևիլյա, Ալիկանտե, Առնեդո, Մալագա և այլ քաղաքներ 4.000
Լեզու(ներ)
Արևելահայերեն, ռուսերեն, իսպաներեն
Հավատք(ներ)
Քրիստոնեություն (հայ առաքելական) անկրոն

Հայերն Իսպանիայում (իսպ.՝ Los armenios en España), ազգային փոքրամասնություն Իսպանիայի Թագավորությունում։ Տարբեր տվյալներով՝ հայերի թվաքանակը տատանվում է 40,000[1]-50,000[2]-ի միջև։ Ներկայումս հայերը բնակվում են հիմնականում Վալենսիայում, Բարսելոնայում, Մադրիդում, ինչպես նաև Սևիլյա, Ալիկանտե, Առնեդո, Մալագա և այլ քաղաքներում։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայ-իսպանական առնչությունները սկիզբ են առնում հնագույն ժամանակներից, սակայն գործուն են դարձել միայն միջին դարերում՝ Կիլիկիայի հայկական թագավորության ժամանակաշրջանում։ 1385 թվականին Կաստիլիայի թագավորը հրովարտակով Մադրիդը (Վիլյառեալ և Անդուխար քաղաքների հետ) նվիրել է Լևոն Զ Լուսինյան արքային՝ ցկյանս տնօրինելու իրավունքով։

16-17-րդ դարերում հաճախացել են հայ վաճառականների այցելությունները Իսպանիայի առևտրական կենտրոններ։ 2010 թվականի օգոստոսի 25-ին Մադրիդում բացվել է Հայաստանի դեսպանությունը։ Պատվավոր հյուպատոսություններ կան Բարսելոնայում, Վալենսիայում։ Մինչև 2017 թվականը հայերի թվականը հասնում էր 11.000[3][4]-13.000[5]։ Իսպանահայերի գերակշիռ մեծամասնությունը Հայաստանից կամ այլ երկրներից արտագաղթածներն են, որոնց մեջ շատ են օրինական գրանցում չունեցողները[6], այդ իսկ պատճառով առկա է եռակի գերազանցման տարբերություն։

Հոգևոր-մշակութային կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայ Կաթողիկե և ավետարանական եկեղեցիներ Իսպանիայում չեն գործում։ Հայաստանյայց առաքելական սուրբ եկեղեցու Արևմտյան Եվրոպայի հայրապետական պատվիրակությունն Իսպանիայում պաշտոնապես առաքելություն է իրականացնում 2009 թվականից, և այստեղ հետագայում ձևավորվում է Իսպանիայի և Պորտուգալիայի հոգևոր հովվությունը։

Կալոնժե քաղաքում` Բարսելոնայի մոտ, սկսել է գործել առաջին հայկական եկեղեցին (սուրբ Գևորգ), որը 30 տարով տրվել է հայ համայնքին[7]։ 2022 թվականին Իսպանիայի Մալագա քաղաքում կառուցվել է հայկական առաջին եկեղեցին՝ սուրբ Աստվածածինը[8]։

Իսպանահայությունը գտնվում է համայնքային կառույցների կազմակերպման փուլում։ Իսպանահայերի համայնքային կազմակերպությունները քիչ չեն, սակայն անդամների թիվը սակավ է։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. «Հայ համայնքը Իսպանիայում [The Armenian community in Spain]». spain.mfa.am. Embassy of the Republic of Armenia to Spain. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 16-ին. «Իսպանիայում ներկայումս բնակվում են մոտ 40 հազար հայեր...»
  2. «Իսպանիայում հիմնադրվել է առաջին Հայ առաքելական Սուրբ Գեւորգ եկեղեցին». hetq.am. Հետք մեդիա գործարան.
  3. «Stock of foreign-born population by country of birth: Armenia». International Migration Database. OECD Statistics. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 6-ին. Alt URL
  4. «Stock of foreign population by nationality: Armenia». International Migration Database. OECD Statistics. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հուլիսի 6-ին. Alt URL
  5. «Իսպանիայում հայ եկեղեցին պատարագն անցկացնում է կաթոլիկ եկեղեցում. Զմրուխտյան». news.am. 2015 թ․ ապրիլի 9. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 17-ին. «Հետեւաբար, երբ խոսում ենք հայկական համայնքի մասին, ապա նկատի ունենք 12–13 հազարի հայերի։»
  6. «Իսպանիայի հայ համայնքը». «Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթ. 2022 թ․ հունվարի 7.
  7. «Իսպանիայում սկսել է գործել Սբ.Գեւորգի առաջին հայկական եկեղեցին». panarmenian.net. 2009 թ․ օգոստոսի 25.
  8. «11 տարվա աշխատանքից հետո Իսպանիայում կառուցվեց առաջին հայկական եկեղեցին․ «Սփյուռքի ձայնը»». armradio.am. 6 Սեպտեմբերի, 2022.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]