«Նորշեն (Շիրակի մարզ)»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիտել պատմությունը
← Նախորդ տարբՀաջորդ տարբ →
Content deleted Content added
ՎիզուալԵլատեքստ
չ ամսաթվերի ձևաչափի ուղղում, փոխարինվեց: archive-date=2014-09-12 → archive-date=2014 թ․ սեպտեմբերի 12, accessdate=2021-01-22 → accessdate=2021 թ․ հունվարի 22 (4), եւ → և
Այլ անվանումները տեղափոխում եմ այլ բաժին։
Տող 71. Տող 71.
}}
}}


'''Նորշեն''' (նախկինում՝ ''Յենիքյոյ'', ''Էնիկեյ'', ''Խարկով'') , գյուղ [[Հայաստան]]ի [[Շիրակի մարզ]]ում, [[Բագրավան (Շիրակի մարզ)|Բագրավանից]] 7 կմ հարավ-արևմուտք, [[Ախուրյան]]ի ձախ ափին, պատմական [[Անի (մայրաքաղաք)|Անի մայրաքաղաքի]] դիմաց<ref name=":0">{{Cite web|url=https://hushardzan.am/archives/7888|title=ԽԱՐԿՈՎ-ՆՈՐՇԵՆ|last=hushardzantest|website=Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների և պատմական միջավայրի պահպանության ծառայության|language=am-AM|accessdate=2021 թ․ հունվարի 22}}</ref>։ Գյուղը հիմնել են 1894 թ.-ին Շիրակավանից եկածները<ref name=":0" />։ Մինչ բնակավայրի հիմնադրումը նրա տարածքում եղել են ամառանոցներ (յայլաներ)<ref name=":0" />։ Հիմնադրվելուց հետո գյուղին տրվեց Ենիքեյ անվանումը, այսինքն` Նոր գյուղ<ref name=":0" />։ [[Նիկողայոս Մառ|Նիկողայոս Մառը]] հիշատակում է բնակավայրի Էնիկեյ (Эникей) և Խարկով (Харьков) անվանումները<ref>{{Cite book|title=Ани|last=Марр|first=Н.|publisher=|year=1934|isbn=|location=Ленинград-Москва|pages=}}</ref>։ Գյուղը Ենիքյոյ անվանմամբ նախկինում ընդգրկված է եղել [[Երևանի նահանգ]]ի [[Ալեքսանդրապոլի գավառ]]ում<ref name="texanunneri_bararan">«Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 2, էջ 203</ref>։ Չնայած գյուղի անունը ասոցացվում է [[Ուկրաինա|Ուկրաինայի]] [[Խարկով]] քաղաքի հետ, սակայն բնակիչների շրջանում առավել տիրապետող է այն տեսակետը, որ այն առաջացել է «խարկվել» բառից և փոփոխվելով դարձել է Խարկով<ref name=":0" />։ Գյուղի տեղանքը լեռնային է, իսկ արևը` կիզիչ։ Տարիների ընթացքում հանքերից արտահանած քարը կիզիչ արևի տակ, կարծես խարկվելով, ստանում է ավելի մուգ երանգավորում<ref name=":0" />։
'''Նորշեն''', գյուղ [[Հայաստան]]ի [[Շիրակի մարզ]]ում, [[Բագրավան (Շիրակի մարզ)|Բագրավանից]] 7 կմ հարավ-արևմուտք, [[Ախուրյան]]ի ձախ ափին, պատմական [[Անի (մայրաքաղաք)|Անի մայրաքաղաքի]] դիմաց<ref name=":0">{{Cite web|url=https://hushardzan.am/archives/7888|title=ԽԱՐԿՈՎ-ՆՈՐՇԵՆ|last=hushardzantest|website=Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների և պատմական միջավայրի պահպանության ծառայության|language=am-AM|accessdate=2021 թ․ հունվարի 22}}</ref>։ Գյուղը հիմնել են 1894 թ.-ին Շիրակավանից եկածները<ref name=":0" />։ Մինչ բնակավայրի հիմնադրումը նրա տարածքում եղել են ամառանոցներ (յայլաներ)<ref name=":0" />։ Հիմնադրվելուց հետո գյուղին տրվեց Ենիքեյ անվանումը, այսինքն` Նոր գյուղ<ref name=":0" />։ [[Նիկողայոս Մառ|Նիկողայոս Մառը]] հիշատակում է բնակավայրի Էնիկեյ (Эникей) և Խարկով (Харьков) անվանումները<ref>{{Cite book|title=Ани|last=Марр|first=Н.|publisher=|year=1934|isbn=|location=Ленинград-Москва|pages=}}</ref>։ Գյուղը Ենիքյոյ անվանմամբ նախկինում ընդգրկված է եղել [[Երևանի նահանգ]]ի [[Ալեքսանդրապոլի գավառ]]ում<ref name="texanunneri_bararan">«Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 2, էջ 203</ref>։ Չնայած գյուղի անունը ասոցացվում է [[Ուկրաինա|Ուկրաինայի]] [[Խարկով]] քաղաքի հետ, սակայն բնակիչների շրջանում առավել տիրապետող է այն տեսակետը, որ այն առաջացել է «խարկվել» բառից և փոփոխվելով դարձել է Խարկով<ref name=":0" />։ Գյուղի տեղանքը լեռնային է, իսկ արևը` կիզիչ։ Տարիների ընթացքում հանքերից արտահանած քարը կիզիչ արևի տակ, կարծես խարկվելով, ստանում է ավելի մուգ երանգավորում<ref name=":0" />։


Խարկովը Նորշեն է վերանվանվել 2006 թ.-ի հուլիսի 4-ին<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.arlis.am/documentview.aspx?docid=25976|title=ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՏԱՐԱԾՔԱՅԻՆ ԲԱԺԱՆՄԱՆ ՄԱՍԻՆ|last=|first=|date=|website=www.arlis.am|publisher=|accessdate=2021 թ․ հունվարի 22}}</ref>։
Խարկովը Նորշեն է վերանվանվել 2006 թ.-ի հուլիսի 4-ին<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref>{{Cite web|url=https://www.arlis.am/documentview.aspx?docid=25976|title=ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՏԱՐԱԾՔԱՅԻՆ ԲԱԺԱՆՄԱՆ ՄԱՍԻՆ|last=|first=|date=|website=www.arlis.am|publisher=|accessdate=2021 թ․ հունվարի 22}}</ref>։

13:00, 23 հունվարի 2022-ի տարբերակ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Նորշեն (այլ կիրառումներ)
Գյուղ
Նորշեն
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՄարզՇիրակի
ՂեկավարՎահանդուխտ տատ
Այլ անվանումներԵնիքյոյ, Խարկով
ԲԾՄ1450 մ
Պաշտոնական լեզուՀայերեն
Բնակչություն1[1] մարդ (2019)
Ազգային կազմՀայեր
Ժամային գոտիUTC+4
Նորշեն (Շիրակի մարզ) (Հայաստան)##
Նորշեն (Շիրակի մարզ) (Հայաստան)

Նորշեն, գյուղ Հայաստանի Շիրակի մարզում, Բագրավանից 7 կմ հարավ-արևմուտք, Ախուրյանի ձախ ափին, պատմական Անի մայրաքաղաքի դիմաց[2]։ Գյուղը հիմնել են 1894 թ.-ին Շիրակավանից եկածները[2]։ Մինչ բնակավայրի հիմնադրումը նրա տարածքում եղել են ամառանոցներ (յայլաներ)[2]։ Հիմնադրվելուց հետո գյուղին տրվեց Ենիքեյ անվանումը, այսինքն` Նոր գյուղ[2]։ Նիկողայոս Մառը հիշատակում է բնակավայրի Էնիկեյ (Эникей) և Խարկով (Харьков) անվանումները[3]։ Գյուղը Ենիքյոյ անվանմամբ նախկինում ընդգրկված է եղել Երևանի նահանգի Ալեքսանդրապոլի գավառում[4]։ Չնայած գյուղի անունը ասոցացվում է Ուկրաինայի Խարկով քաղաքի հետ, սակայն բնակիչների շրջանում առավել տիրապետող է այն տեսակետը, որ այն առաջացել է «խարկվել» բառից և փոփոխվելով դարձել է Խարկով[2]։ Գյուղի տեղանքը լեռնային է, իսկ արևը` կիզիչ։ Տարիների ընթացքում հանքերից արտահանած քարը կիզիչ արևի տակ, կարծես խարկվելով, ստանում է ավելի մուգ երանգավորում[2]։

Խարկովը Նորշեն է վերանվանվել 2006 թ.-ի հուլիսի 4-ին[2][5][6]։

Գյուղի հարակից տարածքը հարուստ է քարհանքերով և մինչ օրս էլ այդ քարհանքները շահագործվում են[2]։

Բնակչություն

Նորշենի ազգաբնակչության փոփոխությունը.[7]

Տարի 1897 1926 1939 1959 1970 1979
Բնակիչ 288 303 399 235 135 33

1965 թվականին գյուղում կար տարրական դպրոց, սակայն դպրոցը 70-ականներին արդեն փակվել էր[5]։

1970-ականներին Խարկովը միավորել են Բագրավանին և ստեղծել մեկ գյուղական միավոր[5]։

Խաչկովը վերջնականապես լքվել է 2009-10 թվականներին[5]։ Ներկայում Խարկովում բնակվող մեկ անձ կա[5][8]։

Տնտեսություն

Բնակչությունը զբաղվում էր անասնապահությամբ, հացահատիկի մշակությամբ և մեղվաբուծությամբ։

Պատմամշակութային կառույցներ

Նորշենի դիմաց, Ախուրյանի աջ ափին, փռված են Անիի ավերակները։

Գյուղից հարավ-արևմուտք, Անի տանող ճանապարհից 500 մ հարավ, ինչպես նաև գյուղի հարավ-արևելյան և հյուսիս-արևելյան կողմերում կան մ.թ.ա. III-I հազարամյակների դամբարանադաշտեր[2]։ Իսկ գյուղից 300 մ դեպի հյուսիս-արևելք և հարավ-արևմտյան կողմերում կան IX-XVI դդ. և XVII-XX դդ. գյուղատեղիներ, որոնց շրջակայքում, ինչպես նաև Ախուրյան գետի ձախ ափին` քարհանքի մոտ, պահպանվել են VII-XVII դդ. գերեզմանոցներ, որտեղ առկա են XIII-XIV դդ. խաչքարեր[2]։ Ախուրյան գետի ափին պահպանվել է XI-XII դդ. կամուրջի ձախափնյա խելը[2]։ Իսկ գյուղի հարավարևմտյան մասում` գերեզմանոցից հարավ, գտնվում է IX-XIV դդ. քարայր-կացարանների համալիրը[2]։

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

  1. ↑ ԱՎԾ տվյալներ
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 hushardzantest. «ԽԱՐԿՈՎ-ՆՈՐՇԵՆ». Պատմամշակութային արգելոց-թանգարանների և պատմական միջավայրի պահպանության ծառայության (ամհարերեն). Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 22-ին.
  3. ↑ Марр, Н. (1934). Ани. Ленинград-Москва.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
  4. ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 2, էջ 203
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 «Սահմանափակումներ, որ դատարկեցին մի ամբողջ գյուղ. բագրավանցի դարձած խարկովցիների մտորումներից». Hetq.am. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 22-ին.
  6. ↑ «ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՎԱՐՉԱՏԱՐԱԾՔԱՅԻՆ ԲԱԺԱՆՄԱՆ ՄԱՍԻՆ». www.arlis.am. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 22-ին.
  7. ↑ «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 153» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2014 Ապրիլի 24-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |dead-url= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  8. ↑ «Սահմանամերձ գյուղի միակ բնակչի համար պատարագ է մատուցվել». «Ազատ Եվրոպա/Ազատություն» ռադիոկայան. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 22-ին.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Նորշեն_(Շիրակի_մարզ)&oldid=8236239» էջից