«Շուռնուխ»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
No edit summary
Տող 18. Տող 18.
'''Շուռնուխ''', գյուղ [[Հայաստան]]ի [[Սյունիքի մարզ]]ում, մարզկենտրոնից՝ 45 կմ հյուսիս-արևելք, Գորիս-Կապան ավտոմայրուղու վրա, Շուռնուխ գետի ափին։
'''Շուռնուխ''', գյուղ [[Հայաստան]]ի [[Սյունիքի մարզ]]ում, մարզկենտրոնից՝ 45 կմ հյուսիս-արևելք, Գորիս-Կապան ավտոմայրուղու վրա, Շուռնուխ գետի ափին։


Շուռնուխը հիմնադրվել է 1990 թվականին պատմական ''Շոռնոխո'' ավերակ գյուղի տեղում։ Մատենագիտության մեջ գյուղն անվանվում է նաև Շոռնուխ, Շոռնուխա, Շորնուխո եւ այլն: Պատմական [[Մեծ Հայք]]ի [[Սյունիք աշխարհ]]ի [[Բաղք|Բաղք (Քաշունիք)]] գավառի Շոռնոխո ավերակ գյուղի տարածքը (ավերման ժամանակը հայտնի չէ) [[ադրբեջանցիներ]]ով բնակեցվել է [[1930]] թվականին: 19-րդ դարավերջին այդտեղ ավերակներ են եղել, այդ թվում նաև եկեղեցու ավերակներ: 1989 թվականից ի վեր գյուղում այլևս ադրբեջանցիներ չեն եղել․ այն վերաբնակեցվել է հայերով<ref>{{cite news |url=https://syuniacyerkir.am/aytselutyun-syunyats-ashkharhi-bkhen-gavari-srbavayrer-oronts-psaky-noravanqn-e |title=Այցելություն Սյունյաց աշխարհի Բղեն գավառի սրբավայրեր, որոնց պսակը Նորավանքն է |language=Armenian |work=Սյունյաց Երկիր |date=2019-12-28 |accessdate=2021-01-03 |quote= Ադրբեջանցիներով բնակեցվել է 1930-ին՝ պատմական Շոռնոխո ավերակ գյուղի տեղում։ }}</ref>:
Շուռնուխը հիմնադրվել է 1990 թ. պատմական ''Շոռնոխո'' ավերակ գյուղի տեղում։
Մատենագիտության մեջ գյուղն անվանվում է նաև Շոռնուխ, Շոռնուխա, Շորնուխո եւ այլն: Պատմական [[Մեծ Հայք]]ի [[Սյունիք աշխարհ]]ի [[Բաղք|Բաղք (Քաշունիք)]] գավառի Շոռնոխո ավերակ գյուղի տարածքը (ավերման ժամանակը հայտնի չէ) [[ադրբեջանցիներ]]ով բնակեցվել է [[1930]]-ին: 19-րդ դարավերջին այդտեղ ավերակներ կային, նաև եկեղեցու ավերակներ: 1989-ից ի վեր գյուղում այլեւս ադրբեջանցիներ չեն եղել․ այն վերաբնակեցվել է հայերով: <ref>{{cite news |url=https://syuniacyerkir.am/aytselutyun-syunyats-ashkharhi-bkhen-gavari-srbavayrer-oronts-psaky-noravanqn-e |title=Այցելություն Սյունյաց աշխարհի Բղեն գավառի սրբավայրեր, որոնց պսակը Նորավանքն է |language=Armenian |work=Սյունյաց Երկիր |date=2019-12-28 |accessdate=2021-01-03 |quote= Ադրբեջանցիներով բնակեցվել է 1930-ին՝ պատմական Շոռնոխո ավերակ գյուղի տեղում։ }}</ref>


== Բնակչություն ==
== Բնակչություն ==
Տող 29. Տող 28.


==Սահմանային լարվածությունը==
==Սահմանային լարվածությունը==
2020թ․ դեկտեմբերին, երբ [[հայ-ադրբեջանական պատերազմ (2020)|2020թ․ հայ-ադրբեջանական պատերազմի]] արդյունքում [[Կովսական]]ն անցավ Ադրբեջանին, Շուռնուխի 12 տների նկատմամբ Ադրբեջանի ներկայացուցիչները հայտ ներկայացրին՝ պնդելով որ դրանք ընկնում են սահմանի արևելյան կողմում։ [[Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|
2020 թվականի դեկտեմբերին, երբ [[հայ-ադրբեջանական պատերազմ (2020)|2020 թվականի հայ-ադրբեջանական պատերազմի]] արդյունքում [[Կովսական]]ն անցավ Ադրբեջանին, Շուռնուխի 12 տների նկատմամբ Ադրբեջանի ներկայացուցիչները հայտ ներկայացրին՝ պնդելով, որ դրանք ընկնում են սահմանի արևելյան կողմում։ [[Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունների Միություն|
Սովետական ժամանակաշրջանի]] քարտեզներով սահմանների [[Սահմանների դեմարկացիա և դելիմիտացիա|դեմարկացիան]] գյուղացիների շրջանում դժգոհություններ հարուցեց, որոնք կուլմինացվեցին [[Գորիս]] տանող ճանապարհը փակելով և ՀՀ վարչապետ [[Նիկոլ Փաշինյան]]ի մուտքը չթույլատրելով։ <ref>{{cite news |url=https://jam-news.net/azerbaijani-armed-forces-demand-the-release-of-12-houses-in-the-village-of-shurnukh-demarcation-of-the-armenian-azerbaijani-border/ |title=Armenia says that Azerbaijan laying claims to half of Armenian village |work=JAMnews |location=Yerevan |date=2020-12-24 |accessdate=2021-01-03}}</ref>
Խորհրդային ժամանակաշրջանի]] քարտեզներով սահմանների [[Սահմանների դեմարկացիա և դելիմիտացիա|դեմարկացիան]] գյուղացիների շրջանում դժգոհություններ է հարուցել, որոնք կուլմինացվել են [[Գորիս]] տանող ճանապարհը փակելով և ՀՀ վարչապետ [[Նիկոլ Փաշինյան]]ի մուտքը չթույլատրելով<ref>{{cite news |url=https://jam-news.net/azerbaijani-armed-forces-demand-the-release-of-12-houses-in-the-village-of-shurnukh-demarcation-of-the-armenian-azerbaijani-border/ |title=Armenia says that Azerbaijan laying claims to half of Armenian village |work=JAMnews |location=Yerevan |date=2020-12-24 |accessdate=2021-01-03}}</ref> ։


==ԼԳԲՏ անձանց պատահարը==
==ԼԳԲՏ անձանց պատահարը==
Ինը [[ԼԳԲՏ]] ակտիվիստներ և նրանց ընկերներ Շուռնուխում երեսուն տեղացի տղամարդկանց կողմից ծեծի ենթարկվեցին 2018թ․ օգոստոսի 3-ին` ԼԳԲՏ հայերի վրա վատթարագույն հարձակումը ըստ ակտիվիստների: Հարձակվողների շարքում էր նաև նախկին գյուղապետ Հակոբ Արշակյանը։ Օգոստոսի 4-ին Գորիսի ոստիկանությունը հայտարարեց քրեական գործի հարուցման և ձերբակալությունների մասին։ [[Հայաստանում ԱՄՆ-ի դեսպանատուն|Հայաստանում ԱՄՆ դեսպանատունը]] դատապարտեց հարձակումը՝ միաժամանակ հիշեցնելով որ պետությունը պատասխանատու է բոլոր հայերի անվտանգության ապահովման համար։ <ref>{{cite news |last=Jardine |first=Bradley |url=https://eurasianet.org/nine-armenian-teenagers-wounded-in-anti-lgbt-attack |title=Nine Armenian teenagers wounded in anti-LGBT attack |work=Eurasianet |publisher=eurasianet.org |date=2018-08-06 |accessdate=2021-01-03 }}</ref>
Ինը [[ԼԳԲՏ]] ակտիվիստներ և նրանց ընկերներ Շուռնուխում երեսուն տեղացի տղամարդկանց կողմից ծեծի են ենթարկվել 2018 թվականի օգոստոսի 3-ին` ԼԳԲՏ հայերի վրա վատթարագույն հարձակումն ըստ ակտիվիստների: Հարձակվողների շարքում էր նաև նախկին գյուղապետ Հակոբ Արշակյանը։ Օգոստոսի 4-ին Գորիսի ոստիկանությունը հայտարարել է քրեական գործի հարուցման և ձերբակալությունների մասին։ [[Հայաստանում ԱՄՆ-ի դեսպանատուն]]ը դատապարտել է հարձակումը՝ միաժամանակ հիշեցնելով, որ պետությունը պատասխանատու է բոլոր հայերի անվտանգության ապահովման համար<ref>{{cite news |last=Jardine |first=Bradley |url=https://eurasianet.org/nine-armenian-teenagers-wounded-in-anti-lgbt-attack |title=Nine Armenian teenagers wounded in anti-LGBT attack |work=Eurasianet |publisher=eurasianet.org |date=2018-08-06 |accessdate=2021-01-03 }}</ref>։


== Ծանոթագրություններ ==
== Ծանոթագրություններ ==
Տող 41. Տող 40.
* [http://syunik.gov.am/about-communities/429/ Էջը Սյունիքի մարզպետարանի կայքում]
* [http://syunik.gov.am/about-communities/429/ Էջը Սյունիքի մարզպետարանի կայքում]
* [http://syunik.gov.am/community-leader-council/429/ Համայնքի ղեկավարի Էջը Սյունիքի մարզպետարանի կայքում]
* [http://syunik.gov.am/community-leader-council/429/ Համայնքի ղեկավարի Էջը Սյունիքի մարզպետարանի կայքում]

{{Արտաքին հղումներ}}
{{Արտաքին հղումներ}}
{{Սյունիքի մարզ}}
{{Սյունիքի մարզ}}

09:11, 6 հունվարի 2021-ի տարբերակ

Գյուղ
Շուռնուխ
ադրբ.՝ Şurnuxu
անգլ.՝ Shurnukh
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
Ադրբեջան Ադրբեջան
ՄարզՍյունիքի
ԳյուղապետՀակոբ Արշակյան
Այլ անվանումներՇոռնոխո
Մակերես8.83 կմ²
ԲԾՄ1550 մ
Պաշտոնական լեզուհայերեն և ադրբեջաներեն
Բնակչություն224 մարդ (2010)
Խտություն25 մարդ/կմ²
Ազգային կազմՀայեր
Կրոնական կազմՀայ Առաքելական եկեղեցի
ՏեղաբնականունՇուրնուխեցի
Ժամային գոտիUTC+4
Շուռնուխ (Հայաստան)##
Շուռնուխ (Հայաստան)
Շուռնուխ (Ադրբեջան)##
Շուռնուխ (Ադրբեջան)

Շուռնուխ, գյուղ Հայաստանի Սյունիքի մարզում, մարզկենտրոնից՝ 45 կմ հյուսիս-արևելք, Գորիս-Կապան ավտոմայրուղու վրա, Շուռնուխ գետի ափին։

Շուռնուխը հիմնադրվել է 1990 թվականին պատմական Շոռնոխո ավերակ գյուղի տեղում։ Մատենագիտության մեջ գյուղն անվանվում է նաև Շոռնուխ, Շոռնուխա, Շորնուխո եւ այլն: Պատմական Մեծ Հայքի Սյունիք աշխարհի Բաղք (Քաշունիք) գավառի Շոռնոխո ավերակ գյուղի տարածքը (ավերման ժամանակը հայտնի չէ) ադրբեջանցիներով բնակեցվել է 1930 թվականին: 19-րդ դարավերջին այդտեղ ավերակներ են եղել, այդ թվում նաև եկեղեցու ավերակներ: 1989 թվականից ի վեր գյուղում այլևս ադրբեջանցիներ չեն եղել․ այն վերաբնակեցվել է հայերով[1]:

Բնակչություն

Շուռնուխի ազգաբնակչության փոփոխությունը.[2]

Տարի Բնակչություն
1897 84 մարդ
1926 101 մարդ
1939 351 մարդ
1959 363 մարդ
1970 363 մարդ
1979 324 մարդ
2001 148 մարդ
2011 207 մարդ [3]


Տնտեսություն

Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ և երկրագործությամբ։

Սահմանային լարվածությունը

2020 թվականի դեկտեմբերին, երբ 2020 թվականի հայ-ադրբեջանական պատերազմի արդյունքում Կովսականն անցավ Ադրբեջանին, Շուռնուխի 12 տների նկատմամբ Ադրբեջանի ներկայացուցիչները հայտ ներկայացրին՝ պնդելով, որ դրանք ընկնում են սահմանի արևելյան կողմում։ Խորհրդային ժամանակաշրջանի քարտեզներով սահմանների դեմարկացիան գյուղացիների շրջանում դժգոհություններ է հարուցել, որոնք կուլմինացվել են Գորիս տանող ճանապարհը փակելով և ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի մուտքը չթույլատրելով[4] ։

ԼԳԲՏ անձանց պատահարը

Ինը ԼԳԲՏ ակտիվիստներ և նրանց ընկերներ Շուռնուխում երեսուն տեղացի տղամարդկանց կողմից ծեծի են ենթարկվել 2018 թվականի օգոստոսի 3-ին` ԼԳԲՏ հայերի վրա վատթարագույն հարձակումն ըստ ակտիվիստների: Հարձակվողների շարքում էր նաև նախկին գյուղապետ Հակոբ Արշակյանը։ Օգոստոսի 4-ին Գորիսի ոստիկանությունը հայտարարել է քրեական գործի հարուցման և ձերբակալությունների մասին։ Հայաստանում ԱՄՆ-ի դեսպանատունը դատապարտել է հարձակումը՝ միաժամանակ հիշեցնելով, որ պետությունը պատասխանատու է բոլոր հայերի անվտանգության ապահովման համար[5]։

Ծանոթագրություններ

  1. «Այցելություն Սյունյաց աշխարհի Բղեն գավառի սրբավայրեր, որոնց պսակը Նորավանքն է». Սյունյաց Երկիր (Armenian). 2019-12-28. Վերցված է 2021-01-03-ին. «Ադրբեջանցիներով բնակեցվել է 1930-ին՝ պատմական Շոռնոխո ավերակ գյուղի տեղում։»{{cite news}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  2. «Հայաստանի հանրապետության բնակավայրերի բառարան, էջ 160» (PDF). Վերցված է 2014 Հունիսի 25-ին.
  3. Հայաստանի 2011 թ. մարդահամարի արդյունքները (հայ.)
  4. «Armenia says that Azerbaijan laying claims to half of Armenian village». JAMnews. Yerevan. 2020-12-24. Վերցված է 2021-01-03-ին.
  5. Jardine, Bradley (2018-08-06). «Nine Armenian teenagers wounded in anti-LGBT attack». Eurasianet. eurasianet.org. Վերցված է 2021-01-03-ին.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Շուռնուխ» հոդվածին։