Սուրբ Նշան վանք (Սեբաստիա)

Սուրբ Նշան վանք (Սեբաստիա)
	Սուրբ Նշան վանք (Սեբաստիա)
վանական համալիր
	;
Տեղադրություն	Սեբաստիա, Արևմտյան Հայաստան
Կրոնադավանանք	Հայ Առաքելական եկեղեցի
Ճարտարապետություն
Կարգավիճակ	անհայտ
Ակտիվ է	Ոչ
Ճարտարապ. ոճ	Հայկական
Կառուցման սկիզբ	11-րդ դար
Ավերում	1915 թ․
	39°34′19″ հս․ լ. 36°53′33″ ավ. ե.HGЯO

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սուրբ Նշան վանք (այլ կիրառումներ)

Սուրբ Նշան վանք, (նաև՝ Սուրբ Հովհաննես Ոսկեբերան վանք) հայկական միջնադարյան եկեղեցական համալիր։ Ըստ Արիստակես Լաստիվերցու՝ վանքը 11-րդ դարում կառուցել է Վասպուրականի վերջին թագավոր Սենեքերիմ-Հովհաննես Արծրունու որդի Ատոմը։ Սուրբ Նշան վանքում է պահվել Վարագավանքից տեղափոխված հարուստ մատենադարանը, Սենեքերիմ-Հովհաննեսի գահը, Վարագա Սուրբ Խաչը և այլ արժեքավոր իրեր։ 19-րդ դարի 2-րդ կեսին վանքում գործել է հոգևոր դպրոց։

Վանական համալիրի կառույցները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին ոչ մեծ, գրեթե քառակուսի հատակագծով, քառախորան գմբեթավոր շինություն է։ Խորանների հատման անկյուններում ուղղանկյուն խորշեր կան, որոնց արևելքից մուտք է բացվում դեպի կիսաշրջանաձև, փոքր աբսիդներով զույգ ավանդատները։ Գմբեթը բարձրանում է խորանների անկյունների կիսասյուների միջև ձգվող կամարների վրա։ Եկեղեցին 19-րդ դարի սկզբին նորոգվել է, որի ընթացքում աղավաղվել են նրա որոշ հատվածներ (արևմտյան խորանը կիսաշրջանից փոխվել է սեղանաձևի, ավելացվել են կիսասյուներ)։ Մաքուր տաշված կրաքարից շարված, առանց խորշերի արտաքին պատերն ունեն բազմաստիճան որմնախարիսխ և զարդարված են դեկորատիվ կամարաշարով։ Այս եկեղեցին իր հորինվածքով Ավան-Հռիփսիմե տիպի հուշարձանների զուգահեռներից է։

Սուրբ Նշան եկեղեցի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սուրբ Նշան եկեղեցին ունի գմբեթավոր դահլիճի հորինվածք՝ մեկ զույգ որմնամույթերով։ Բեմի խորանի երկու կողմի ուղղանկյուն, կիսաշրջանաձև աբսիդներով ավանդատները երկհարկանի են։ Եկեղեցու ներսակողմը բարձրության կիսով չափ երեսապատված է Արևմտյան Հայաստանի Կուտինա բնակավայրի հախճապակե սալիկներով։ Արտաքին պատերի մեջ ագուցված են խաչքարեր։ 11-րդ դարում եկեղեցին օծել է Գրիգոր Մագիստրոս Պահլավունու աշակերտ, վանահայր Եղիշե եպիսկոպոսը։

Սուրբ Կարապետ եկեղեցի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վանական համալիրի երրորդ՝ Սուրբ Կարապետ գմբեթավոր եկեղեցին, ըստ ավանդության, հիմնել է Գրիգոր Լուսավորիչը՝ որպես մատուռ։ Այն հիմնովին վերակառուցվել է 1857 թ․-ին։

Պատկերներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վանական համալիրի ներկա վիճակը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1915 թ․-ին Հայոց ցեղասպանության հետևանքով Սեբաստիայի Սուրբ Նշան վանքը ամայացել է և ավերվել։ Ներկայումս հայտնի չէ ավերակների ճակատագիրը։

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Քրիստոնյա Հայաստան» հանրագիտարան, գլխավոր խմբագիր Հովհաննես Այվազյան, Հայկական հանրագիտարան հրատարակություն, Երևան 2002, էջ 898-900։

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Սուրբ Նշան վանք (Սեբաստիա) կատեգորիայում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 10, էջ 258)։