Ճուղուրեթի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի
| Ճուղուրեթի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի | |
|---|---|
 Ճուղուրեթի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին նախքան վրացականացումը, 1989 թ. | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | Եկեղեցի |
| Երկիր |  Վրաստան |
| Տեղագրություն | Թբիլիսի |
| Տարածաշրջան | Ճուղուրեթի շրջան |
| Հասցե | Նինո Չխեիձե փողոց, թիվ 32 |
| Դավանանք |  Հայ Առաքելական եկեղեցի |
| Թեմ | Հայ առաքելական եկեղեցու Վրաստանի թեմ,  Վրաց ուղղափառ եկեղեցու Մցխեթի և Թբիլիսիի թեմ (1991թ.-ից) |
| Հոգևոր կարգավիճակ | Գործող (որպես վրացական) |
| Ներկա վիճակ | Կանգուն |
| Ճարտարապետական նկարագրություն | |
| Պատվիրող | Պապին Քոչարով(յան) Յակոբ Քոչարով(յան) |
| Ճարտարապետական ոճ | Հայկական |
| Կառուցման ավարտ | 1807 թ. |
| Շինանյութ | Աղյուս |
 | |
 | |
Ճուղուրեթի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի (վրացական անվանումը՝ վրացերեն՝ წმინდა ნინოს სახელობის ტაძარი Սուրբ Նինոյի տաճար), վրացականացված հայկական առաքելական եկեղեցի Վրաստանի մայրաքաղաք Թբիլիսիի հայաշատ Ճուղուրեթի շրջանում՝ Նինո Չխեիձեի 32 հասցեում[1][2][3]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եկեղեցին կառուցվել է 1807 թվականին երևանցիներ Պապին և Յակոբ Քոչարովների (Քոչարյանների) կողմից[1]։
Հայտնի է, որ 1853 թվականին եկեղեցում նորոգման աշխատանքներ են կատարվել, որի ժամանակ այն փակ է եղել։ Նորոգումից հետո՝ մեկ տարի անց վերաբացվել է։
Թիֆլիսում խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո՝ մինչև 1928 թվականը եկեղեցին դժվարին պայմաններում դեռևս գործել է, կատարվել են ժամերգություններ, պսակադրության արարողություններ և այլն, որից հետո Վրացական ԽՍՀ-ի իշխանությունների կողմից փակվել[1][4]։
Ճուղուրեթի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու մոտ՝ դեպի Սուրբ Կարապետի ձոր տանող հատվածում գտնվել է հայկական գերեզմանոց, որտեղ եղել է նաև Ամատունիների տոհմական գերեզմանատունը։ Այստեղ է թաղված եղել իշխան Ն.Ամատունին։ Տոհմական գերեզմանատանը նախքան եկեղեցու փակվելը դեռևս կանգնեցված էին 5-6 սև մարմարե և մոտ 10 գրանիտե տապանաքարեր։ 1928 թվականից աստիճանաբար տապանաքարերը անհետացան։ Գերեզմանատան տեղում հետագայում կառուցվեցին առանձնատներ[1][5]։
Խորհրդային տարիներին եկեղեցին ծառայել է նախ որպես պահեստ, ապա՝ ակումբ[1][6]։
1980-ական թվականներից սկսվել է հայկական առաքելական եկեղեցու վրացականացման գործընթացը[1]։
Վրացականացում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու վրացականացման գործընթացը սկսվել է դեռևս 1980-ական թվականների կեսերից։ 1984 թվականին եկեղեցու բակում թաղված Գևորգ Միրիմանյանցի արձանագիր շիրմաքարը տեղահան արվեց և բակից դուրս տարվեց։ 1989 թվականից եկեղեցու վերանորոգման պատրվակով սկսվեց հայկական հետքերի վերացումն ու վրացական խորհրդանիշերի տեղադրումը։ Արդեն 1991 թվականին վրացականացման նպատակով սկսված շինարարական աշխատանքներն ավարտվել էին և նույն թվականի հունվարի 26-ին Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին Վրաստանի պատրիարք Իլիա 2-րդի կողմից վրաց ուղղափառ եկեղեցու ծեսով օծվեց Սուրբ Նինո անվամբ։ Օծման արարողությանը ներկա էր նաև Վրաստանի Գերագույն Խորհրդի նախագահ Զվիադ Գամսախուրդիան։ Նույն օրը եկեղեցում կատարվեց վրացական ծեսով առաջին պսակադրությունը[1][7]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Սամվել Կարապետյան (1998)։ Վրաց պետական քաղաքականությունը և հայ մշակույթի հուշարձանները։ Երևան: Հայկական ճարտարապետությունն ուսումնասիրող կազմակերպություն։ էջ 128։ ISBN ISBN 5-8080-0144-7
- ↑ Վրացիները յուրացրել կամ ոչնչացրել են շուրջ 50 հայկական եկեղեցի։ (hetq.am)
- ↑ Վրացականացված եկեղեցու մասին Վրաց ուղղափառ եկեղեցու կայքում:(վրաց.)
- ↑ Վկայություն ըստ Աշխեն Իլխազյանի (Գրիգորյանի), 1995 թվական, հունիսի 4:(ռուս.)
- ↑ Վկայություն ըստ Հրաչիկ Մկրտչյանի (Զուլումյանի), 1994 թվական, սեպտեմբերի 3:(ռուս.)
- ↑ «Молодеж Грузии» 5.12.1984.(ռուս.)
- ↑ «Վրաստան» 1991 թ., հունվարի 31։
| ||||||||||||||||||||
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ճուղուրեթի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի կատեգորիայում։ |