Jump to content

Սուրբ Գրիգոր եկեղեցի (Արուճ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Սուրբ Գրիգոր եկեղեցի (այլ կիրառումներ)
Սուրբ Գրիգոր եկեղեցի
Հիմնական տվյալներ
Տեսակմշակութային արժեք և եկեղեցի
ԵրկիրՀայաստան Հայաստան
ՏեղագրությունՀայաստան Հայաստան Արագածոտնի մարզ, Արուճ
Հոգևոր կարգավիճակԿանգուն, խոնարհված է միայն գմբեթը
Հիմնական ամսաթվերը7-րդ դար
Ներկա վիճակՉգործող
Մասն էԵկեղեցական համալիր Սբ. Գրիգոր
Կազմված էԿոթող, Կոթող, Կոթող, Խաչքար և Խաչքար
Ժառանգության կարգավիճակմշակութային հուշարձան Հայաստանում[1]
ԱնվանվածԳրիգոր Լուսավորիչ
ՊատվիրողԳրիգոր Ա Մամիկոնյան
Ճարտարապետական տիպԲազիլիկա
Ճարտարապետական ոճՀայկական
Կառուցման ավարտ660-ական թթ.
Հիմնադրված7-րդ դար
Գմբեթ1
Քարտեզ
Քարտեզ
 St. Grigor Church of church complex in Aruch Վիքիպահեստում

Սուրբ Գրիգոր եկեղեցի, Արուճ գյուղի գլխավոր վանական համալիր: Գտնվում է Արագած լեռան արևմտյան լանջի ստորոտում` Արագածոտնի մարզում։ Արուճի տաճարը (Ս. Գրիգոր եկեղեցի) հայկական հոգևոր և ճարտարապետական նշանավոր կոթողներից է[2]։

Ըստ շինարարական արձանագրության` Արուճի եկեղեցին կառուցել է Գրիգոր Ա Մամիկոնյանը VII դ. 60-ական թվականներին: Տաճարը թեև կանգուն է, բայց կիսավեր վիճակում է։ Նախկինում ներսից պատված է եղել Համբարձման տեսարանը ներկայացնող որմնանկարներով, որոնք այժմ գրեթե անհետացել են։

Արուճում պահպանվել են նաև բրոնզի դարի դամբարանների, հին ամրոցի, քարավանատան (XIII դ.) և այլ հուշարձանների ավերակներ։

Ավագ խորանի գմբեթարդում մոտ 7 մ բարձրությամբ պատկերված է Քրիստոսը՝ ձախ ձեռքին մագաղաթագալար։ Պատվանդանի տակ գրված է նկարչի անունը՝ Ստեփանոս։ Մատենագրական աղբյուրներում հիշատակված պալատը, որ նույնպես կառուցել է Գրիգոր Մամիկոնյանը տաճարի հարավարևելյան կողմում, բացվել է 1948-1951 թվականների պեղումների ժամանակ։ Վաղ միջնադարի աշխարհիկ ճարտարապետության այս հուշարձանախումբը բաղկացած է երկու առանձին շենքերից, որոնցից մեկը սյունազարդ է և իր հատակագծով ու մանրամասներով (սյուներ, խարիսխներ, խոյակներ) նման է Դվինի կաթողիկոսարանին։ Երկրորդ շենքը գտնվում է առաջինից արևելք։

Իր չափերով Արուճի եկեղեցին վաղ միջնադարյան Հայաստանի ամենամեծ պատմամշակությային կոթողներից է։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Wiki Loves Monuments monuments database — 2017.
  2. «Արուճ». Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ սեպտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2010 թ․ օգոստոսի 20-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սուրբ Գրիգոր եկեղեցի (Արուճ)» հոդվածին։