Ծիրանավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի
Անվան այլ կիրառումների համար տես՝ Գեղարդավանք (այլ կիրառումներ)- Անվան այլ կիրառումների համար տես՝ Ծիրանավոր (այլ կիրառումներ)
- Անվան այլ կիրառումների համար տես՝ Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի (այլ կիրառումներ)
| Ծիրանավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի | |
|---|---|
 | |
| Հիմնական տվյալներ | |
| Տեսակ | վանք |
| Երկիր |
 Վրաստան |
| Տեղագրություն |
Վրաստան |
| Թեմ | Վիրահայոց |
| Հոգևոր կարգավիճակ | Չգործող |
| Ներկա վիճակ | Օգտագործվում է որպես բնակելի տուն |
| Ճարտարապետական նկարագրություն | |
| Ճարտարապետական ոճ | Հայկական |
| Շինանյութ | Աղյուս |
Ծիրանավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի (նաև՝ Կրծանիսի Ծիրանավոր Սուրբ Աստվածածին, Գեղարդավանք (վրաց.՝ წირანავორის ეკლესია), բնակելի տան վերածված հայկական առաքելական եկեղեցի Վրաստանի մայրաքաղաք Թբիլիսիի Կրծանիս թաղամասում:
Բովանդակություն
Անվանում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կրծանիսի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին ունի մի քանի ժողովրդական անվանում: Թիֆլիսահայերի շրջանում այն հայտնի է նաև Ծիրանավոր և Գեղարդավանք անուններով: Առաջին անվանումը կապված է Մարիամ Աստվածածնի կարգավիճակի հետ, իսկ երկրորդը՝ ժամանակավորապես Հայաստանից Վրաստան տեղափոխված քրիստոնեական մասունք համարվող գեղարդի, որով հռոմեացի զինվորներից մեկը խոցել է խաչված Հիսուս Քրիստոսի կողը: Քրիստոնեական մասունքը որոշ ժամանակ գտնվել է Սուրբ Աստվածածին եկեղեցում:
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծիրանավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցու մասին քիչ տեղեկատվություն է հայտնի: 1436 թվականի հայերեն ձեռագրերից մեկում գրված է, որ այն գրվել է Վրաց երկրի մայրաքաղաք Տփղիսին հարակից Կրծանիս գյուղի Սուրբ Աստվածածին եկեղեցում: Այստեղից կարելի է ենթադրել, որ եկեղեցին արդեն գոյություն է ունեցել մինչ նշված թվականը:
Հայտնի է, որ եկեղեցին վերանորոգվել է 1778 թվականին: 18-րդ դարի Թիֆլիսի և հարակից բնակավայրերի գրանցամատյանում այն ունեցել է 33-րդ համարը: Նկարագրության մեջ նշված է հետևյալը. «Կառուցվել է (նկատի ունի վերանորոգվել է) քաղաքի բնակիչների միջոցներով 1778 թվականին...»: Այս տեղեկատվությունը հավանաբար վերցված է եկեղեցու պատին արձանագրությունից, որը չի պահպանվել մինչև մեր օրեր: Մինչև վերջին տասնամյակները պահպանված միակ արձանագրությունը հանդսիացել է մկրտարանի վրայի հայերեն գրությունը. «Այս մկրտարանը Գեղարդավանքի Ծիրանավորին որպես հիշատակ Գրիգոր Մամուլյանցի, 1861 թ.»:
Վրացականացման փորձ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Խորհրդային տարիներին փորձ է արվել եկեղեցին դարձնել վրացական: Մասնավորապես հայտնի է, որ այդ նպատակով եկեղեցու մկրտարանը հանվել է եկեղեցուց: Այն հետագայում տեղացի հայերի կողմից փոխադրվել է Խոջիվանքի գերեզմանատան մի փոքր անկյունում խորհրդային տարիներին ստեղծված Թբիլիսիի հայ հասարակական գործիչների պանթեոնի տարածք: Ըստ հուշարձանագետ Սամվել Կարապետյանի՝ մկրտարանը ներկայումս կոտրված է:
Ներկա կարգավիճակը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սուրբ Աստվածածին եկեղեցին ներկայումս օգտագործվում է որպես բնակելի տուն:
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Циранавор.(ռուս.)
|
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ծիրանավոր Սուրբ Աստվածածին եկեղեցի կատեգորիայում։ |
