Մաթոսավանք
| Մաթոսավանք |
|
|---|---|
 Մաթոսավանքը |
|
  |
|
| Հիմնական տեղեկություններ | |
| Տեղագրություն |  Հայաստան Տավուշի մարզ, Դիլիջանի մոտ |
| Կոորդինատներ | |
| Թեմ | Գուգարաց |
| Տարածք | Հայաստան |
| Մարզ | Տավուշի մարզ |
| Հոգևոր կարգավիճակ | Վանք, եկեղեցի |
| Կայք | [1] |
| Ճարտարապետական նկարագրություն | |
| Ճարտարապ. ոճ | Հայկական |
| Կառուցման ավարտ | 1251 թ. |
Մաթոսավանք, Հայ առաքելական եկեղեցու վանքային համալիր Հայաստանի Տավուշի մարզի Դիլիջան քաղաքից 4 կմ արևմուտք, Ջուխտակ վանքի դիմացի լեռնալանջին, Շամախյան գյուղից ոչ հեռու։
Բովանդակություն
Ճարտարապետություն[խմբագրել]
Համալիրը բաղկացած Է միմյանց կից փոքր եկեղեցիներից, գավթից և գրատնից։ Հուշարձանախմբից հարավ-արևելք գտնվում Է գերեզմանոցը։ Եկեղեցին կառուցվել Է 1205 թ, կիսամշակ խոշոր քարերով։ Թաղակապ ծածկով, փոքր շինություն Է, մուտքը արևմտյան կողմից, ճակատակալ քարին փորագրված Է հիմնադրման արձանագրությունը։ Մուտքի երկու կողմերին ագուցված են քանդակազարդ խաչքարեր։ Գավիթը արևմուտքից կից Է եկեղեցուն։ Քառակուսի հատակագծով թաղածածկ, կիսամշակ քարերով, ներսից կրաշաղախով սվաղված շինություն է։ Լուսավորվում Է արևմտյան պատի լուսամուտից։ Կան մի քանի տապանաքարեր։ Գրատունը հյուսիսային կողմից հաղորդակից Է գավթին։ Նույնպես թաղակապ, 4X3,5 մ չափերի շինություն է։ Մուտք ունի նաև արևելյան կողմից։ Լուսամուտները բացվում են հարավային պատի մեջ։
Ունի երկու տաճար և մեկ գավիթ։ Վանքի համալիրի մեջ մտնում է Ս. Աստվածածին եկեղեցին, որը կառուցել է Ավագ Զաքարյանը, Իվանե Զաքարյանի որդին, 1247 թ։ Այժմ կիսավեր է։ Պատերի վրա կան քանդակազարդ խաչքարեր և արձանագրություններ։ Երբեմն նաև կոչվում է Պղնձահանք (Պղնձահանքի) Ս. Աստվածածին եկեղեցի։[1]
-
Գավթի ներսը, 2000-ական թթ. վերջ
-
Արտաքին տեսքը, 2000-ական թթ. վերջ
-
Գավթի ներքին մուտքը, 2000-ական թթ. վերջ
-
Եկեղեցու ներսում տեղադրված խաչքարեր, 2000-ական թթ. վերջ
Ներկա վիճակը[խմբագրել]
Չնայած այն հանգամանքին, որ Մաթոսավանքը գտնվում է պետության կողմից պահպանվող հանրապետական նշանակության հուշարձանների ցանկում և ունի ՀՀ Կառավարության կողմից տրված «10.3.145» համարի վկայական,[2] այնուամենայնիվ տարեց տարի ավերվում է՝ չարժանանալով ՀՀ Մշակույթի նախարարության ուշադրությանն ու հոգատարությանը: Այս ամենին բացասական առումով լրացնում է վանքի այցելուների վանդալիզմի դրսևորումները, որի պատճառով քանդվում են շինության պատերը, խաչքարերը վերածվում են վառված և մոմի հաստ շերտով պատված քարերի, շրջակա միջավայրը դառնում է հակահիգենիկ վայր:
Տես նաև[խմբագրել]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել]
- ↑ Ի.Բ. Էլլարյան // Աղստևի հովտի պատմության և կուլտուրայի հուշարձաններ // Երևան: Հայաստան, 1980. — 47-50. — 47-50. — 154 էջ.
- ↑ ՀՀ հուշարձանների տեղեկատվական շտեմարան
