Հայրավանք

Հայրավանք;
	Հայրավանքը Սևանա լճի ափին
Հիմնական տվյալներ
Տեսակ	վանք
Երկիր	Հայաստան
Տեղագրություն	Հայաստան Գեղարքունիքի մարզ, Հայրավանք գյուղ
Դավանանք	Հայ Առաքելական Եկեղեցի
Թեմ	Գեղարքունիքի թեմ
Ներկա վիճակ	Կանգուն
Ժառանգության կարգավիճակ	մշակութային հուշարձան Հայաստանում
Ճարտարապետական նկարագրություն
Ճարտարապետական ոճ	Հայկական ճարտարապետություն
Կառուցման սկիզբ	9-րդ դար
Կառուցման ավարտ	12-րդ դար
Հիմնադրված	9-րդ դար
	Կոորդինատներ: 40°25′57.82080009999″ հս․ լ. 45°6′28.328400100003″ ավ. ե. / 40.4327280000277725° հս․. լ. 45.10786900002777600° ավ. ե.

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Հայրավանք (այլ կիրառումներ)

Հայրավանք, Հայր Հովհաննու վանք, Մարդաղավնյաց վանք, ՀՀ Գեղարքունիքի մարզի Հայրավանք գյուղի հյուսիսարևելյան կողմում, Սևանա լճի ափին։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայրավանքի Սբ. Ստեփանոս եկեղեցին կառուցվել է 9-րդ դարում, ունի քառակոնք կենտրոնագմբեթ հորինվածք և համարվում է հայկական ճարտարապետության եզակի նմուշներից, կառուցված է բազալտից, իսկ կամարները, ութանիստ թմբուկով գմբեթը՝ սրբատաշ տուֆից։

1211 թվականին եղբայրներ Հովհաննես և Ներսես վարդապետները նորոգել են եկեղեցին ու կառուցել երկսյուն, երդիկավոր ութանիստ, շթաքարեզարդ գմբեթով գավիթ։

Հայրավանքի պարսպապատ փոքրիկ բակում կան 16-րդ տապանաքարեր ու խաչքարեր, իսկ պարսպից դուրս խցերի և տնտեսական շենքերի ավերակներն են։ Հայրավանքը գործել է մինչև 19-րդ դարը։ 1980-ական թվականներին վանքը նորոգվել է, եկեղեցու գմբեթը՝ վերակառուցվել։

Ավանդություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հայրավանքի «Մարդաղավնյաց» անունը կապված է կաթողիկոս Ղազար Ա Ջահկեցու գրի առած մի ավանդության հետ, ըստ որի, 1381-ին՝ Լենկթեմուրի արշավանքի ժամանակ, Հայրավանքի վանահայր Հովհանը Քրիստոսի Խաչափայտի մասունքով խաչի զորությամբ բռնակալի գերեվարած հազարավոր հայերի փոխակերպել է աղավնու և ազատ արձակել։