Ուսանողական շարժում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Ուսանողական շարժում, ուսանողների գործունեություն, որի նպատակն էր անցկացնել քաղաքական, բնապահպանական, տնտեսական կամ սոցիալական բարեփոխումներ։ Շարժման կարևոր բաղադրիչներից մեկն ուսանողների պահանջն է՝ մասնակցել ուսումնական պլանների կազմմանը կամ ավելացնել կրթության ֆինանսավորումը։ Քաղաքական իրադարձություններում ուսանողական շարժումը կարող է մեծ դեր խաղալ (ուսանողական հեղափոխություն)։ Առաջին ուսանողական շարժումները առաջացել են Եվրոպայում, դրանք կարելի է բաժանել երկու խոշոր խմբեր՝ 1) ձգտելով բարելավել ուսանողական կյանքի պայմանները, ընդհանուր առմամբ, բացատրելով այն փաստը, որ ուսանողները հասարակության ապագա մտավոր սերունդն են, որտեղ նրանք մեծանում են, և 2) որոնք առաջանում են որպես արդարության իդեալիստական ձգտում՝ ի պատասխան գոյություն ունեցող անարդարացի սոցիալական պայմանների։ Ուսանողական շարժումը կարող է առաջանալ որպես կառավարության որոշակի գործողությունների արձագանք, այլ կարող է մտավոր և սոցիալապես մոտիվացված արտախորհրդարանական ընդդիմության ձև ընդունել գոյություն ունեցող համակարգին[1]։

Եվրոպական ուսանողական շարժումները արտացոլում են հասարակության կայունության բաղկացուցիչ գործոնները (Լյուիս Ֆոյեր, «Կապիտալիստական և սոցիալիստական երկրներում իսթեբլիշմենթի հետազոտություն»)։ «Իսթեբլիշմենթի» տեսանկյունից ուսանողական շարժումները միշտ էլ աննպատակահարմար և անսպասելի են, նրանցից յուրաքանչյուրը յուրովի է առաջանում և զարգանում, ինչը էապես դժվարացնում է դրանց չեզոքացման համար արդյունավետ և մատչելի ձևի որոնումը։

Ուսանողների բողոքի ձևերն են ցույցերը, շրջափակումները, խորհրդանշական ակցիաները, գործադուլները, թռուցիկների և ելույթների տարածումը, ներկայացումները և տեղեկատվական պատերազմը։ Բողոքը կարող է նաև բռնի ձևեր ընդունել իրավիճակների և մարդկանց նկատմամբ, ինչպես նաև դասախոսների վրա հարձակումներ կատարել. այս դեպքում նրանք խոսում են ուսանողական անկարգությունների կամ խռովությունների մասին։

Ուսանողական ակտիվությանը կառավարության արձագանքը կարող է տարբեր լինել. ուսանողների պահանջների ամբողջական ընդունումից, ներառյալ համապատասխան նախարարությունների և ծառայությունների ստեղծումը, արդյունաբերության և տնտեսության մեջ պետության մասնակցության համակարգի բարեփոխումը, մինչև խաղաղ ցույցերի գնդակահարումը։

Ուսանողական շարժումները, հաջող ու անհաջող, ձևավորում են հասարակական կարծիք և բավական երկար ժամանակ ազդում դրա վրա։

Ազգային ուսանողական շարժումների պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գերմանիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուսանողների երթը Վարթբուրգի փառատոնում

1815 թվականին Յենում հիմնադրվեց «Հայրենասիրություն» (գերմ.՝ Urburschenschaft), ուսանողական միավորում, որը գտնվում էր ազգայնական և ժողովրդավարական գաղափարների ազդեցության տակ։ 1817 թվականին, ոգեշնչված միացյալ Գերմանիայի լիբերալ և հայրենասիրական գաղափարներով, ուսանողական կազմակերպությունները հավաքվել էին Էյզենախի, Թյուրինգիայի Վարթբուրգի փառատոնում և այնտեղ այրեցին ռեակցիոն գրքեր։

1819 թվականին ուսանող Կարլ Լյուդվիգ Զանդը սպանեց գրող Օգոստոս ֆոն Կոցեբուին, որը զբաղվում էր ուսանողական կազմակերպությունների հալածանքներով։

1832 թվականին մայիսին Նեյշտադտ նա Վայնշտրասեի մոտ նշվում էր Գամբախի փառատոնը՝ 30000 մասնակիցների հետ, որոնց թվում կային բազմաթիվ ուսանողներ (գերմ.՝ Der Hessische Landbote)։ Դա իրադարձություն էր, որը հանգեցրեց 1848 թվականի հեղափոխություններին գերմանական պետություններում։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]