Jump to content

Բողոքի ցույցեր Թաիլանդում (2020)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բողոքի ցույցեր Թաիլանդում (2020)
Ամսաթիվ2020 թվականի փետրվարի 24
ՎայրԹաիլանդ Թաիլանդ
Հակամարտող կողմեր
Թաիլանդ Թաիլանդ Թաիլադնի կառավարություն

Բողոքի ցույցեր Թաիլանդում, 2020 թվականին Թաիլանդում շարունակվող ցույցեր ընդդեմ Պրայութ Չան-Օչայի կառավարությանը։ Բողոքի ակցիայի մասնակիցները պահանջում են բարեփոխել Թաիլանդի միապետությունը։ Բողոքներն ի սկզբանե պայմանավորված էին ապագայի կուսակցության լուծարմամբ՝ 2020 թվականի փետրվարի վերջին։ Բողոքի այս առաջին ալիքը տեղի է ունեցել բացառապես ակադեմիական համալսարաններում և կասեցվել է COVID-19 համավարակի արդյունքում։

Հուլիսի 18-ին Բանգկոկի «Ժողովրդավարություն» հուշարձանում «Ազատ երիտասարդների» հովանավորությամբ կազմակերպված մեծ ցույցի ընթացքում, կրկին բռնկվեցին բողոքի ցույցեր։ Կառավարությանը ներկայացվել է երեք պահանջ՝ կառավարության հրաժարականը, խորհրդարանի լուծարումը և նոր սահմանադրության մշակումը։ Հուլիսյան բողոքները պայմանավորված էին COVID-19 համավարակի ազդեցությամբ և արտակարգ դրության մասին հրամանագրի կատարմամբ։

Օգոստոսի 3-ին ուսանողական երկու խումբ հրապարակային պահանջներ ներկայացրին միապետության բարեփոխման վերաբերյալ, ինչը բերեց ձերբակալությունների։ Մեկ շաբաթ անց հայտարարվեց միապետության բարեփոխման տասը պահանջ։ Ընդդիմության քաղաքական կուսակցությունները առաջարկություններ են ներկայացրել Սահմանադրությունը բարեփոխելու համար, և ստեղծվել է խորհրդարանական ֆորում երկխոսության համար՝ միապետության բարեփոխման առաջարկներով, առաջին անգամ ժամանակակից դարաշրջանում, երբ հարցը բարձրացվել է Թաիլանդի խորհրդարանում։

Կառավարության պատասխան միջոցները ներառում էին արտակարգ դրության մասին հրամանագրի օգտագործմամբ քրեական մեղադրանքների ներկայացումը, ոստիկանության կողմից կամայական ձերբակալումը և ահաբեկումը, տեղեկատվական պատերազմի ծավալումը, ԶԼՄ-ներում գրաքննությունը և կառավարամետ և ռոյալիստական խմբերի մոբիլիզացումը, որոնք ցուցարարներին մեղադրում էին «Թաիլանդի դեմ գլոբալ դավադրության» շրջանակներում օտարերկրյա կառավարությունների կամ ՀԿ-ների կողմից աջակցություն ստանալու մեջ։ Կառավարությունը համալսարանների ռեկտորներին հրահանգել է խանգարել ուսանողներին պահանջել միապետության բարեփոխումներ և բացահայտել ուսանողական բողոքի առաջնորդներին՝ զգուշացնելով, որ իրենց պահանջները կարող են հանգեցնել հետապնդումների[1][2]։

Նախապատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ճգնաժամի առաջացում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որպես Խաղաղության և կարգի ազգային խորհրդի (ԽԿԱԽ) խունտայի ղեկավար՝ 2014 թվականին Թաիլանդում տեղի ունեցած հեղաշրջումը Պրայութ Չան-Օչային բերեց իշխանության և, նա ի վերջո նշանակվեց վարչապետ։ ԽԿԱԽ-ն անխոչընդոտ կառավարել է երկիրը հինգ տարվա ընթացքում, որոնց ընթացքում քաղաքական և քաղաքացիական իրավունքները սահմանափակվել են, իսկ տնտեսական անհավասարությունն ավելացել է[3][4]։ 2016 թվականի վիճահարույց, անազատ և անարդար հանրաքվեից հետո նոր սահմանադրությունը բազմաթիվ հակաժողովրդավարական տարրեր է ծնել, այդ թվում՝ խունտան նշանակել է սենատ, որը վճռորոշ ձայն ուներ վարչապետ ընտրելիս՝ նախարարը հինգ տարվա ընթացքում, այսինքն՝ զինվորականները կկարողանան ևս երկու վարչապետ ընտրել ապագայում[5][6]։ Դա նաև ապագա կառավարություններին պարտավորեցնում է հետևել ազգային ռազմավարության 20-ամյա «ճանապարհային քարտեզին», որը շարադրված է ԽԿԱԽ-ի կողմից՝ երկիրը երկու տասնամյակով արդյունավետորեն ամրագրելով զինված ուժերի կառավարման գործում[7]։

2019 թվականի Թաիլանդի համընդհանուր ընտրությունները, որոնք համարվում էին «մասամբ ազատ և անարդար» և ներկայացնում էին ընտրազանգվածային ավտորիտարիզմը, նկարագրվում էին որպես «քաղաքական ծիսակատարություն», որն անվանապես վերջ դրեց ԽԿԱԽ-ին։ Սակայն քաղաքական համակարգը երկրում այդպես էլ մնացել է Մյանմարի ռազմական-քաղաքացիական ոճով։ «Թաիլանդի իշխանության ժողովրդական պետական կուսակցություն»-ը (նաև հայտնի է որպես Պալանգ Պրաչարատ) շարունակել է ԽԿԱԽ-ի քաղաքականությունը[8]։ Կոալիցիոն կառավարությունը բաղկացած է Պրայութի կողմնակիցներից և փոքր կուսակցություններից, որոնք օգտվել են ռազմական ընտրական հանձնաժողովի կողմից վերահսկվող ընտրությունների մասին օրենքի բազմաթիվ տեխնիկական մեկնաբանություններից, ներառյալ 44-օրյա ընդմիջումը, իսկ ընտրությունների մասին օրենքները նույնպես մեկնաբանվել են այնպես, որ խորհրդարանում մեծամասնություն ապահովեն ռազմական կուսակցությանը կոալիցիայի միջոցով[9][10][11]։ ԽԿԱԽ մեխանիզմների օգնությամբ Պրայութ Չան-Օչան դաշնակիցներ է նշանակել Սենատում, Սահմանադրական դատարանում, տարբեր սահմանադրական կազմակերպություններում, ներառյալ ընտրական հանձնաժողովը և կոռուպցիայի դեմ պայքարի ազգային հանձնաժողովը, ինչպես նաև տեղական իշխանության մարմինների մակարդակով պաշտոնատար անձինք։ Սահմանադրության մեջ էական փոփոխություններ կատարելը գրեթե անհնար է, քանի որ դա կպահանջի ինչպես Սենատի, այնպես էլ հանրաքվեի աջակցությունը[12]։ Շատ գեներալներ, ինչպես նաև կազմակերպված հանցավորության հետ պատմական կապեր ունեցող մարդիկ, օրինակ՝ Թամմանաթ Պրոմպաոն, զբաղեցնում են առանցքային նախարարական պաշտոններ[13][14][15]։

2019 թվականի համընդհանուր ընտրություններում ընդդիմադիր «ապագայի կուսակցությունը» լավ է ընդունել առաջադեմ և երիտասարդ մարդկանց, որոնք այն դիտարկել են որպես այլընտրանք ավանդական քաղաքական կուսակցություններին[16]։ Սա բացահայտեց հասարակական-քաղաքական խզումը Թաիլանդի երիտասարդության և իշխող Թաիլանդական աշխարհոտոկրատիայի միջև։ Կոալիցիայի տասնմեկ ամիս գոյությունից հետո, «Ապագայի կուսակցությունը» լուծարվեց Սահմանադրական դատարանի կողմից, քանի որ Ներկայացուցիչների պալատը, այս կուսակցության նախաձեռնությամբ, պատրաստվում էր քննարկել Վարչապետին անվստահություն հայտնելու հարցը։ «Ապագա» կուսակցության նախկին անդամները բացահայտեցին իշխող ռեժիմի կոռուպցիան և ակտիվորեն բացահայտեցին խունտայի մասնակցությունը 1MDB սկանդալին[17]։

Հիմնական պատճառներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Ապագայի կուսակցությունը» բացահայտած դժգոհության հիմնական պատճառներն են դարձել աբորտի իրավունքի բացակայությունը, Թայլանդի դպրոցներում ավտորիտարիզմը (այդ թվում՝ դեդովշչինան), կրթական համակարգում լճացումը, աշխատանքային իրավունքների հետ կապված խնդիրը (թույլ արհմիութենական շարժումը), ռազմական ոլորտում տիրող իրավիճակը (օրինակ՝ զորակոչը և ուռճացված պաշտպանական բյուջեն[18]), մենաշնորհները (օրինակ՝ ալկոհոլի) և կանանց իրավունքների չպահպանումը[19]։

Նախորդ տիրակալից ի վեր՝ թագավորը զգալիորեն ավելացրել է անձնական հարստությունն ու իշխանությունը, ինչը նրան դարձրել է աշխարհի ամենահարուստ միապետներից մեկը[20]։ Նա նաև հրապարակավ միջամտել է քաղաքական գործերին։ Մահա Վաջիրալոնգկորնը հրապարակավ իր կարծիքն է հայտնել Սահմանադրության վերաբերյալ[21]։ 2018 թվականին Թագավորական անշարժ գույքի բյուրոյից նրան շնորհվեց արքայական ակտիվների սեփականություն, որոնք նախկինում համարվում էին պետական սեփականություն օրենքով։ Թագավորը նաև միավորել է գաղտնի խորհուրդը, թագավորական դատարանի վարչությունը և թագավորական անվտանգության վարչությունը միասնական Անձնական գրասենյակում, իսկ 2020 թվականին կառավարությունը, ըստ երևույթին, գործելով իր անունից, երկու բանակային ստորաբաժանումներ է փոխանցել իր անձնական հրամանատարությանը[22]։

2019-ի ընտրությունների նախօրեին Վաչիրալոնգկորնը հանդես է եկել թագավորական հայտարարությամբ, որը կոչ է անում մարդկանց քվեարկել «լավ մարդկանց» համար (որը թայլանդերեն. คน ดี, այսինքն, խունտայի կուսակցությունները), որը կրկին հեռարձակվել է հաջորդ առավոտյան[15]։ Սա առաջացրել է զանգվածային, անմիջական բացասական արձագանքը Twitter-ում Թայլանդի երիտասարդության կողմից, օգտագործելով «մենք մեծահասակներ ենք և կարող ենք ընտրել ինքներս» հեշթեգը (թայլերեն․ โต แล้ว เลือก เอง ได้)[23]։ 2019 թվականի հուլիսի 19-ի ընտրություններից հետո, երբ նոր կաբինետը երդվել էր, նրանք հավատարմության երդում են տվել միապետությանը, բայց ոչ սահմանադրության առջև, և չնայած բողոքներին, չեն ուղղել այն, ինչը շատերը լուրջ խախտում են համարել։ Դրանից հետո, օգոստոսի 27-ին կայացած արարողության ժամանակ, յուրաքանչյուր նախարարին ներկայացվեց թագավորի աջակցության շրջանակային ուղերձը։ Նա նաև մեղադրվեց պատմությունը վերաշարադրելու մեջ, քանի որ քանդվեցին Խանա Ռացադոնի և 1932 թվականի սիամական հեղափոխության հետ կապված հուշարձանները[24]։


Նորին Մեծության հասցեին վիրավորանքի օրենքի կիրառումը հակասական էր։ 2014 թվականի հեղաշրջումից ի վեր դրա օգտագործումը աննախադեպ մասշտաբի է հասել[25]։ Քննադատները դա տեսնում էին որպես այլընտրանք ճնշելու և խոսքի ազատությունը սահմանափակելու քաղաքական զենք։ Չնայած 2018 թվականից ի վեր այս վերնագրում նոր դեպքեր չեն եղել, ինչպես ասաց Պրայութը, թագավորի խնդրանքով փոխարենը կիրառվել են անվտանգության այլ օրենքներ, ինչպիսիք են Սադրիչ ակտը, Համակարգչային հանցագործությունը կամ անդամակցություն կազմակերպված հանցավոր խմբին։ 2020 թվականի հունիսին Վանչալեարմ Սաթսակսիտի անհետացումը, որը ենթադրաբար կապված է "մեծությունը վիրավորելու" մեղադրանքների հետ, համացանցում ուշադրություն և կարեկցանք է գրավել[26]։ 2020 թվականի հուլիսին Տիվագորն Վիտիտոնը, որը վերնաշապիկ էր կրում «ես կորցրել եմ հավատը միապետության հանդեպ» կարգախոսով, ենթարկվել է պատժիչ հոգեբուժության[27]։

Առնչվող իրադարձություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնական հոդված՝ COVID-19 համավարակ

Կառավարությունը մարտի 26-ից կիրառում է Արտակարգ իրավիճակների մասին որոշումը և պարետային ժամ է մտցնում՝ ի պատասխան COVID-19 համավարակի։ Կառավարությունը լրացուցիչ մուտքի արգելք է սահմանել բոլոր օտարերկրացիների համար[28]։ Չնայած այն բանին, որ միջոցառումները բավական հաջող էին, ինչին նպաստել է հանրային առողջապահության հուսալի ենթակառուցվածքը[29][30], կառավարության արտակարգ դրությունը և խիստ տնտեսական սահմանափակումները չեղյալ չեն հայտարարվել։ Խիստ տուժել է երկրի տուրիստական ոլորտը։ 2020 թվականին արժույթի միջազգային հիմնադրամը կանխատեսում է Թաիլանդի ՀՆԱ-ի կրճատում[31]։ Կառավարությունը հայտարարեց 1,9 տրիլիոն բաթ (60 միլիարդ դոլար) օգնության փաթեթ, չնայած իրականում քչերն էին ստանում այդ աջակցությունը[32]։

Բողոքի ցույցերի երկրորդ ալիքից քիչ առաջ՝ հուլիսի 15-ին, ցանցաբնակները կատաղության մեջ ընկան «VIP հյուրերի» արտոնյալ վերաբերմունքի պատճառով, որոնց մոտ հետագայում ախտորոշվեց կորոնավիրուս[33], ինչպես նաև կառավարության անկարողության պատճառով խթանել խիստ տուժած զբոսաշրջության ոլորտի զարգացումը[34][35]։ Նույն օրը Պրայութ Չան Օչան այցելել է Ռայոնգ նահանգ, որտեղ ցուցարարները նրա հրաժարականի կոչով պաստառներ էին պահել։ Մինչ վարչապետի ժամանումը, երկուսն էլ անմիջապես ձերբակալվել են և հաղորդվում է, որ ծեծի են ենթարկվել ոստիկանության կողմից, ինչը զայրացրել է Twitter-ի բազմաթիվ օգտատերերին[36]։

Այլ աղմկահարույց իրադարձություններից էին ավագ դատավորի ինքնասպանությունը՝ իր որոշումների վրա ռազմական ճնշումից հիասթափվելու պատճառով, Թամմանաթ Պրոմպաոյի կողմից բժշկական դիմակներով սպեկուլյացիան, COVID-19- ի պատճառով տրանսֆերտների հետաձգումը, կառավարության կողմից քաղաքացիական գործընկերության օրինագիծը հաստատելը (որը նույնասեռ զույգերի համար հավասար կարգավիճակ չի ճանաչում)։ և Red Bull-ի Յուվիդհայ Վորայուտի ժառանգի դեմ գործի կարճումը[19]։

Իրադարձությունների ընթացք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին ալիք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բողոքի ցույցեր փետրվարի 25-ին, Օնգհարակի համալսարանի Սրինաքհարինվիրոտում

2020 թվականի փետրվարի 23-ին բողոքների առաջին ալիքը առաջ բերվեց Սահմանադրական դատարանի որոշմամբ` լուծարելու երիտասարդների շրջանում «Ապագայի կուսակցությունը»[37]։ Այդ ժամանակից ի վեր ցույցեր են բռնկվել երկրի տարբեր դպրոցներում, քոլեջներում և համալսարաններում։ Ուսանողների կողմից կազմակերպված բողոքի ակցիաները ուղեկցվում էին նաև տարբեր հեշթեգերով, որոնք հատուկ էին իրենց ուսումնական հաստատություններին։ Առաջին գործողությունները սկսվել են փետրվարի 24-ին Թամմասաթ համալսարանում, Չուլալոնգկորն համալսարանում, Ռամախամհաենգ համալսարանում, Կասերտարտ և Սրինախարինվիրոտ համալսարաններում։ Ավագ դպրոցի աշակերտները բողոքի ցույցեր էին կազմակերպել նաև Տրիամ Ուդոմ Սուկսայի և Սուքսանարիի դպրոցներում։ Այնուամենայնիվ, բողոքները սահմանափակվեցին միայն առանձին հաստատություններով[38][39]։ Բացառապես ակադեմիական շրջանակներում կազմակերպված բողոքները դադարեցվել են փետրվարի վերջին COVID-19 պանդեմիայի պատճառով,երբ բոլոր համալսարանները, քոլեջները և դպրոցները փակ էին։

Հեշթեգներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բողոքի ցույցերը բնութագրվում են սոցիալական ցանցերի օգտագործմամբ, ինչպիսիք են TikTok-ը և Twitter-ը[40]։ Բողոքի հեշթեգները հայտնվել են յուրաքանչյուր կրթական հաստատությունում։ Օրինակ․

  • Չուլալոնգկորնի համալսարանում տեղի ունեցած բողոքի ակցիաները օգտագործում էին #เสา หลัก จะ ไม่ หัก อีก ต่อ ไป (լուս. Սյունն այլևս չի կոտրվի. «Երկրի սյուն» համալսարանական կարգախոսի անալոգիան),
  • Տրիամ Ուդոմ Սուկսա դպրոցում բողոքի ակցիաները օգտագործում էին #เกีย ม อุดม ไม่ ก้มหัว ให้ เผด็จการ (լուս. Տրիամ Ուդոմը չի խոնարհվում բռնապետության առջև),
  • Սրիանահարինվիրոտա համալասարանում տեղի ունեցած (SWU) բողոքի ակցիաներն օգտագործում էին #ม ศว คน รุ่น เปลี่ยน (լուս. SWU՝ սերնդափոխություն)։

Ոմանք նշել են իրենց զզվանքը պատերազմամետ պահպանողականների հանդեպ (Սալիմ անունով - ส ลิ่ม; բառը գալիս է թաիլանդական աղանդեր սարիմից), օրինակ[39]

  • Կասեցարտի համալսարանում (KU) բողոքի ցույցերում օգտագործվում էր #KUไม่ใช่ ขนม หวาน ราด กะทิ (KU կոկոսի կաթի աղանդեր չէ [նկատի ունի սարիմ]),
  • Հոն Քաենի համալսարանում (KKU) բողոքի ցույցերը օգտագործում էին #KKUขอโทษที่ช้าโดนสลิ่มโพโพต์ (KKU- ն ափսոսում է, որ ուշացել է. [մեր] հաղորդագրությունները ջնջվել են սալիմի կողմից)
  • Մահիդոլի համալսարանում (որը գտնվում է Սալայում) բողոքի ցույցերը օգտագործում էին #ศาลายางดกินของหวานหลายสี (Սալայն դադարում է ուտել գույնզգույն դեսերտ [նկատի ունի սարիմ]),
  • Քինգ Մոնգկուտի տեխնոլոգիական ինստիտուտում (Phra chom klao) բողոքի ակցիաներում օգտագործվում էր #พระจอมเกล้าชอบกินเหล้าไม่ ชอบกินสลิ่ม (Phra chom klao-ն սիրում է ալկոհոլ օգտագործել, բայց ոչ սալիմ)։

Երկրորդ ալիք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երեք պահանջներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հուլիսի 25-ին «Սերի Տոյ» խմբի բողոքը ԼԳԲՏ դրոշի ներքո

Հուլիսի 18-ին Թաիլանդում տեղի է ունեցել 2014 թվականի պետական հեղաշրջման ժամանակներից ի վեր ամենախոշոր փողոցային ցույցը[41]։ Բանգկոկում ժողովրդավարության հուշարձանի մոտ հավաքվել են մոտ 2500 ցուցարարներ։ «Ազատ երիտասարդության» կազմակերպած ցուցարարները կառավարությանը երեք հիմնական պահանջ են ներկայացրել․[42] լուծարել պառլամենտը, վերջ տալ ահաբեկումներին և մշակել նոր սահմանադրություն։ «Ազատ երիտասարդության» առաջնորդը ասաց, որ իրենք չեն ձգտում տապալել միապետությունը[43]։ Նախատեսվում էր, որ հանրահավաքը կտևի ամբողջ գիշեր, սակայն անվտանգության նկատառումներից ելնելով՝ կեսգիշերին այն դադարեցվեց։

Նակհոնրաթչասիմա նահանգում հուլիսի 24-ի նստացույցը

Հուլիսի 18-ից հետո բողոքի ցույցերը շուտով տարածվեցին ամբողջ երկրով մեկ։ Առաջինը հուլիսի 19-ին Չիանգ Մայի և Ուբոն Ռաչատանի նահանգներում էին[44]։ Հուլիսի 23-ին ցույցեր են տեղի ունեցել ավելի քան 20 նահանգներում[45]։ Խոշորագույններից մեկը տեղի է ունեցել Մահասարաքհամ նահանգում հուլիսի 23-ին, #IsanSibothon ակցիայի հեշթեգն արագորեն առաջին տեղն է զբաղեցրել ազգային Թվիթերում[46], իսկ հուլիսի 24-ին Նակհոնրաթչասիմա նահանգում բողոքի ակցիան եղել է ամենամեծերից մեկը[47]։

Հուլիսի 27-ին և 29-ին Փարիզի, Նյու Յորքի և Լոնդոնի թաիացիները նույնպես բողոքեցին Պրայութի կառավարության դեմ[48]։

Հուլիսի 25-ին «Սերի Տոյ» ԼԳԲՏ ակտիվիստների խումբը (հղում կատարելով «Սերի Թայ»-ին՝ Ազատ Թայլանդ) ցույց է անցկացրել ժողովրդավարության հուշարձանի մոտ՝ կոչ անելով օրինականացնել միասեռ ամուսնությունները՝ ի լրումն երեք պահանջների[49]։

Հուլիսի 26-ին Ժողովրդավարության հուշարձանում կազմակերպվեց «Վազիր, Համտարո» անունով միջոցառում։ Բանգկոկի Տրիամ Ուդոմ Սուկսա դպրոցում բողոքի ցույցից սկսած, այն հետագայում տարածվեց Twitter-ում և, ի վերջո, փողոցներում հավաքեց շուրջ 3000 մարդու[50]։

Միապետության բարեփոխման պահանջներ և բողոքի շարունակական ցույցեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միապետության բարեփոխման տասը պահանջ.[51]

  1. Վերացնել թագավորի անձեռնմխելիությունը դատական հայցերից։
  2. Վերացնել վեհությանը վիրավորելու մասին օրենքը, սույն հոդվածով հետապնդվող յուրաքանչյուր անձի համար հայտարարել համաներում։
  3. Բաժանել միապետի անձնական և թագավորական ունեցվածքը։
  4. Կրճատել միապետության պահպանման համար հատկացված բյուջեն։
  5. Չեղարկել թագավորական գրասենյակները և ավելորդ ստորաբաժանումները, օրինակ՝ Գաղտնի խորհուրդը։
  6. Բացել միապետության ակտիվները աուդիտի համար։
  7. Թագավորին զրկել հրապարակային քաղաքական մեկնաբանություններ տալու իրավունքից։
  8. Դադարեցնել քարոզչությունը կառուցված թագավորի շուրջը
  9. Ուսումնասիրել միապետության մեկնաբանների կամ քննադատողների սպանությունները։
  10. Արգելել թագավորին հաստատել ապագա հեղաշրջումները։

Օգոստոսի 3-ին տեղի է ունեցել Հարրի Փոթերի թեմայով ցույց, որին միացել է 200 մարդ, որի ընթացքում Անոն Նամպան հանդես է եկել հրապարակային ելույթով, որում բացահայտ քննադատել է միապետությանը և պահանջել փոփոխություններ մտցնել աճող թագավորական արտոնությունների և «Վեհությանը վիրավորելու մասին» օրենքում[52]։ Հարավ-Արևելյան Ասիայից քաղաքագետ Փոլ Չեմբերսը նշել է. «Թաիլանդի միապետի նման բացահայտ քննադատությունը "նեելիթի" կողմից Թաիլանդի հասարակական վայրում, երբ ոստիկանությունը պարզապես կանգնած է կողքին, Թաիլանդի պատմության մեջ առաջինն է»[53]։ Օգոստոսի 8-ին ոստիկանությունը ձերբակալեց Անոնին և «Ազատ երիտասարդների» մեկ այլ առաջնորդի:

Փաստաբան Անոն Նամպան ձերբակալվեց միապետության բարեփոխումների մասին բարձրաձայնելու համար

Օգոստոսի 7-ին ilaw վերահսկող կազմակերպությունը հանրագրի ձևաչափով արշավ է սկսել, որպեսզի 50 հազար ստորագրություն հավաքի 2017 թվականի Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ մտցնելու և ընտրական սահմանադրական ժողով ստեղծելու համար[54]։

Օգոստոսի 10-ին ազգային հաստատությունների պաշտպանության պրոֆեսիոնալ-տեխնիկական ուսանողների Համակարգող կենտրոնը (ՔԿԱԳ) հակընդդեմ բողոք է կազմակերպել, որը բողոքողներին մեղադրել է գոյություն ունեցող կարգը փոխելու նպատակով մանիպուլյացիայի մեջ։ Խումբը նաև խոստացել է իր բաժանմունքները ստեղծել բոլոր նահանգներում[55] և օգտագործել սոցիալական ճնշման մոտեցումը, որպեսզի տարհամոզել  փոփոխությունների երկրի Հիմնական օրենքի շարժումը[56]։ Ավելի ուշ նույն երեկոյան Թամասաթ համալսարանում, Պատհում Թանի նահանգի Ռանգսիտ կամպուսում, տեղի է ունեցել รรรมมาสตระะมม่ ทน «խորագրով հանրահավաք» (լուս. Թամասատը չի հանդուրժի։)[57]։ Ընդամենը 3000 մարդ է հանդես եկել «Մենք բարեփոխումներ չենք ուզում, մենք հեղափոխություն ենք ուզում» կարգախոսով։ Նույն միջոցառման ժամանակ հայտարարվել է միապետության բարեփոխման տասը պահանջ[58][59]։ AP-ի տվյալներով՝ ցուցարարները ոչ միանշանակ են արձագանքել պահանջներին[60]։

Օգոստոսի 14-ին BBC Thai-ն հայտնել էր, որ «Ազատ երիտասարդության» հետ կապված բողոքները տեղի են ունեցել 49 Նահանգներում, իսկ 11 նահանգներում ակտիվություն է նկատվել՝ կապված գործող ռեժիմի կողմնակիցների խմբերի հետ[61]։ Նույն օրը ձերբակալվել է «Պինգվին» շարժման ուսանողական ակտիվիստ Չիվարակը, որից հետո Human Rights Watch-ի աշխատակիցները կոչ են արել անհապաղ ազատ արձակել նրան և հանել բոլոր մեղադրանքները բոլոր ակտիվիստներից[62]։

Օգոստոսի 16-ին ժողովրդավարության հուշարձանի մոտ տեղի է ունեցել մեծ ակցիա, որին միացել են 20 000-25 000 մարդ[63], և դրանում կրկին կոչեր հնչեցին՝ վերանայել Սահմանադրությունը և բարեփոխել միապետությունը[64]։

Օգոստոսի 18-ին «Վատ ուսանողների» շուրջ 400 անդամներ հանրահավաք են անցկացրել կրթության նախարարության մոտ՝ կոչ անելով կառավարության հրաժարականը։ Խումբը հրապարակավ դժգոհություն է հայտնել կրթության նախարար Նատաֆոլա Տեփսուվանի, ժողովրդա-դեմոկրատական բարեփոխումների կոմիտեի նախկին առաջնորդի նկատմամբ (2013-14 թվականների բողոքի ակցիաներ կազմակերպող խումբ)[65]։

Օգոստոսի 20-ին Նակհոնրաթչասիմում և Քոնքենում տեղի են ունեցել երկու լայնածավալ ուսանողական բողոքի ակցիաներ՝ յուրաքանչյուր քաղաքում մոտ 1000 մարդու մասնակցությամբ։ Ակտիվիստները հայտարարել են «խոշոր հանրահավաքի» մասին, որը նախատեսված է 2020 թվականի սեպտեմբերի 19-ին Թամասաթ համալսարանի Տհա Պրաչան կամպուսում[66][67][68]։

Պահանջների պաշտոնական ներկայացում և արձագանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Օգոստոսի 7-ին Անոն Նամի ձերբակալությունը

Օգոստոսի 26-ին ուսանողական խմբերը Ներկայացուցիչների պալատ են ներկայացրել փաստաթղթեր, այդ թվում՝ միապետության բարեփոխման 10 պահանջ։ Նույն օրը ձերբակալվել են «Ազատ երիտասարդություն» խմբի երկու առաջնորդներ[69]։ Հետագայում ընդդիմությունը և կոալիցիան սահմանադրական փոփոխությունների վերաբերյալ առաջարկություններ են ներկայացրել, այդ թվում՝ Սահմանադրության մեջ փոփոխություններ կատարելու մասին[70][71]։

Օգոստոսի 27-28-ը, մոտ 15,000 մարդ հավաքվեց Հուշահամալիրի մոտ, հոկտեմբերի 14-ի «Մենք ընկերներ ենք» խմբի կողմից կազմակերպված առաջին գիշերային բողոքի ցույցին[72]։ Օգոստոսի 28-ին 15 հակակառավարական ակտիվիստներ հուլիսի 18-ի հանրահավաքից ժամանել են մեղադրանքներ ներկայացնելու համար[73]։

Սեպտեմբերի 5-ին «Վատ ուսանողներ» խմբի շուրջ 300 անդամներ բողոքեցին ԿԳՆ, իրենց երեք պահանջների վերաբերյալ. Դրանք են՝ կառավարության հետապնդումները դադարեցնելը, հնացած կանոնակարգերը բարեփոխելը և ամբողջ կրթական համակարգը բարեփոխելը, վերջնագիր ներկայացնելով կրթության նախարարությանը։ Հակառակ դեպքում նախարարը պետք է հրաժարական տա[74]։ Մի քանի օր անց «Վատ ուսանողներ» խմբի և կրթության նախարար Նատաֆոլ Տեփսուվանի միջև տեղի է ունեցել բանավեճ, որի ընթացքում ուսանողների ներկայացուցիչը բարձրացրել է քաղաքական արտահայտման ազատության, կամայական ֆիզիկական պատիժների սահմանափակման, ինչպես նաև ուսանողներին «սեռական գիշատիչներից» պաշտպանելու անկարողության հարցերը։ Նախարարը համաձայնեց որոշ հարցերի հետ, սակայն մերժեց որոշ պահեր, օրինակ, հրաժարվելով ձևաթղթից[75]։

Սեպտեմբերի 13-ին, Ներկայացուցիչների պալատի Քաղաքական զարգացման, զանգվածային հաղորդակցության և հասարակության մասնակցության հանձնաժողովը պատասխանեց բողոքողների պահանջներին՝ պայմանավորվելով սեպտեմբերի 22-ին կազմակերպել երկխոսության ֆորում, Թամմասատի համալսարանում սեպտեմբերի 19-ին տեղի ունեցած բողոքի ցույցից հետո, քննարկելու իրենց առաջարկները, ներառյալ միապետության բարեփոխումը առաջին անգամ համարվել է ժամանակակից դարաշրջանում խորհրդարանում[70]։

Ցույց սեպտեմբերի 19-ի երեկոյան, Սանամ Լուանգ հրապարակում

Մի հանրահավաքում, որը վերջին տարիներին ամենախոշոր բողոքի ակցիաներից մեկն էր ճանաչվել[76], սեպտեմբերի 19-ին ցուցարարները հավաքվել էին Թամասաթ համալսարանում այն բանից հետո, երբ համալսարանի դարպասները բացվել էին դիմակայության արդյունքում[77][78]։ Ցուցարարները գրավել են Սանամ Լուանգի հրապարակն օրվա երկրորդ կեսին[79] և մնացել են այնտեղ գիշերը, ընդ որում՝ հանրահավաքին եկել էին մինչև 100 հազար ցուցարարներ[80][81][82], մինչ ոստիկանությունը մոբիլիզացրեց ավելի քան 10,000 սպաներ[83]։ Սեպտեմբերի 20-ին ցուցարարները կանգնեցրել են ժողովրդավարությունը խորհրդանշող հուշատախտակը Սանամ Լուանգում, որը պետք է դառնա 1932 թվականի սիամական հեղափոխության ժամանակ Թագավորական հրապարակում տեղադրված ինքնատիպ հուշատախտակի իրավահաջորդը, որն իր հերթին անհետացել է 2017 թվականին[84][85]։ Բողոքի ակցիայի մասնակիցները երթի նախապես հայտարարված նպատակից շարժվեցին դեպի Կառավարական տուն, որը խիստ պարսպապատված էր և փոխարենը լուծարվելը մետրոպոլիտեն ոստիկանության վարչության պետի միջոցով իրենց պահանջները ներկայացրին Գաղտնի խորհրդի նախագահին[86]։ Բռնությունների մասին չի հաղորդվել, և բողոքի ցույցի առաջնորդ Պարիտ Չիվարակը կոչ է արել համընդհանուր գործադուլ հայտարարել հոկտեմբերի 14-ին` 1973 թվականի Թաիլանդի ժողովրդական ընդվզման հիշատակին[87]։ Հուշատախտակը ապամոնտաժվել է ոստիկանության կողմից տեղադրվելուց 24 ժամ չանցած[88], այնուամենայնիվ, այն դրանից հետո տարածվել է որպես առցանց մեմ[89]։ Մի քանի միջազգային լրատվամիջոցներ ցույցը որակել են որպես բաց մարտահրավեր Վաջիրալոնգկորնի կառավարության առջև[90], իսկ բողոքի առաջնորդների դեմ ներկայացվել են բողոքներ, այդ թվում՝ վեհությանը վիրավորելու մեղադրանք[91]։

Սեպտեմբերի 23-ին կառավարամետ «Թայ Փհաքդի» (Thai Phakdee) խումբը Սենատ է ներկայացրել 130 000 մարդկանց անուններով չստուգված ցուցակ, որոնք, նրա խոսքով, դեմ են արտահայտվել Սահմանադրության բարեփոխումներին[92]։ Սեպտեմբերի 24-ին խորհրդարանը քվեարկեց հետազոտական հանձնաժողով ստեղծելու օգտին՝ հետաձգելով սահմանադրական փոփոխության նախագծի քվեարկությունը առնվազն մեկ ամսով։ Դժգոհությունը դրդեց #RepublicofThailand հեշթեգին զբաղեցնել առաջին տեղը Twitter երկրում՝ ավելի քան 700,000 retweets-ով, ինչը հանրապետության առաջին հանրային արտահայտությունն է հանրապետականների համար[93][94]։

Սեպտեմբերի 29-ին Պրայութ Չան Օչան պետական մարմիններին կարգադրել էր ապացույցներ ներկայացնել օգոստոսի 10-ի հանրահավաքի կապակցությամբ հարուցված պետական դավաճանության գործով, որը ներառում էր միապետության բարեփոխման պահանջները։ Հաղորդվում է, որ իշխանամետ ակտիվիստ Նատապորն Թոփրայունը (նախկինում հանրագիր էր ներկայացրել «Ապագայի կուսակցության» դեմ) հույս ուներ, որ դատարանի որոշումը վերջ կդնի բողոքի ցույցերի ընթացքում նման բարեփոխման հետագա քննարկմանը և ճանապարհ կհարթի շարժման կողմնակիցների դատական հետապնդման համար[95]։

Հոկտեմբերի 2-ին, «Վատ ուսանողներ» կոչվող ավագ դպրոցի բողոքի խումբը բողոքի ցույցեր էր կազմակերպել Բանգկոկի դպրոցներում` բողոքելով դպրոցականների նկատմամբ վատ վերաբերմունքի դեմ, այնուհետև հավաքվել էր Կրթության նախարարություն` կրկին կոչ անելով կրթության նախարարի հրաժարականը[96]։

Արտակարգ դրության պայմաններում բողոքներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բողոքի ակցիա հոկտեմբերի 15-ին Ռատչապրասոնգ խաչմերուկում

Հոկտեմբերի 13-ին ցուցարարների ոչ մեծ խումբը հավաքվել է Ռատչադամնոեն պողոտայում՝ ժողովրդավարության հուշարձանի մոտ՝ ի նշան թագավորի ավտոշարասյան անցնելու դեմ բողոքի[97]։ Երբ անցնում էր արքայական ավտոշարասյունը, ցուցարարները երեք մատով ողջույնի խոսք բարձրացրին (բողոքի խորհրդանիշ Թաիլանդում) «Քաղցած խաղեր» ֆիլմից։ 21 ցուցարար բերման է ենթարկվել[98], և գործողությունը Թաիլանդի միապետության դեմ բացահայտ ընդդիմության նշանավոր միջադեպ էր։ Հեշթագը թվիթերում վիրավորում է թագավորին[99]։Հոկտեմբերի 14-ին՝ 1973 թվականի Թաիլանդի ժողովրդական ընդվզման տարեդարձին, «Ժողովրդավարության» հուշարձանում սկսվեց պլանավորված հանրահավաքը, որին հետևեց երթ դեպի Կառավարության պալատ՝ Պրայութի հրաժարականը պահանջելու համար[100]։ Միացյալ Նահանգների դեսպանատունը և ՄԱԿ-ը Բանգկոկում զգուշացրել են իրենց աշխատակիցներին աճող ռիսկի մասին[98]։ Իշխանությունները հրահանգել են «հակընդդեմ բողոքողներին» ներկրել մունիցիպալ տրանսպորտային միջոցներով[101]։ Երբ նրանց ասացին, որ պատրաստվում են մասնակցել սադրանքին, որոշները հետագայում միացան բողոքի ցույցերին[102]։ Ռոյալիստները, այդ թվում՝ «Thai Pakdee»-ն («Հավատարիմ թաիլանդացիներ») և Աղբահանության կազմակերպությունը, սկսել են հակահայկական բողոքներ[103] և խոստացել են արգելափակել ցուցարարների երթը դեպի Կառավարության շենք[104]։ Այդ օրը ավելի ուշ, տասնյակ հազարավոր խաղաղ ցուցարարներ, ոմանք ծածանելով Խան Ռացադոնի («Ժողովրդական խումբ») պատմական դրոշը, մասնակցեցին ցույցին, որը նշանավորվեց արքայականների կողմից ցուցարարների վրա բռնի հարձակումներով[105]։ Այնուհետև ցուցարարները շարժվել են դեպի Կառավարության տուն և նրա շուրջը ճամբար են կոտրել[106]։ Բողոքի ակցիան համընկել է քաղաքում նախատեսված թագավորական զբոսանքի հետ, որին ցուցարարները հրաժարվել են խոչընդոտել[105]։ Կորտեժը պաշտոնապես չի հայտարարվել, քանի որ նախատեսված երթուղին անցնում էր այլ պողոտայով։ Միևնույն ժամանակ, Պրայութը կարգադրել է դատական գործընթաց սկսել ընդդեմ ցուցարարների, իբր արգելափակելով ավտոշարասյունը[107]։ Անոն Նամպան իշխանություններին մեղադրել է հանրահավաքի անցկացման վայրից ավտոշարասյունը դիտավորյալ տեղափոխելու մեջ։ Նա նաև մինչև կեսգիշեր գնահատական է տվել 200 000 մասնակիցների թիվը[108]։

Հոկտեմբերի 16-ին ոստիկանությունը ջրցան մեքենաներ է օգտագործում Պատումվան խաչմերուկում ցուցարարներին ցրելու համար

Հոկտեմբերի 15-ին իշխանությունները «լուրջ» արտակարգ դրություն են հայտարարել տեղական ժամանակով 04:00-ից, արգելել են ավելի քան հինգ մարդուց բաղկացած հավաքները և ոստիկանության օգնությամբ ցրել բողոքի ակցիաները։ Արդյունքում ձերբակալվել են 20 ցուցարարներ, այդ թվում՝ բողոքի երեք առաջնորդ։ Իշխանությունները արգելել են ԶԼՄ-ներում ցանկացած մտահոգիչ նյութ[109][110]։ Երեք բարձրաստիճան ոստիկաններ ուղարկվել են ավտոշարասյունի հետ կապված միջադեպը քննելու համար[111]։ Տասնյակ հազարավոր ցուցարարներ մասնակցել են ծրագրված բողոքի ակցիային[112] ժամը 16:00 Ռատչապրասոնգի հանգույցում[113]։ Ձերբակալվել է ևս 20 ցուցարար[114], բայց շարժումը խոստացավ շարունակել բողոքի ցույցերը՝ օգտագործելով ֆլեշմոբ մարտավարություն[115]։ Կառավարությունը հայտնեց, որ կստեղծի շտապ օգնության կենտրոն։ Օրվա ընթացքում Կառավարության տունը և խորհրդարանը պահպանելու համար[116] ուղարկվել են հարյուրավոր զինծառայողներ՝ ահազանգելով ընդդիմադիր պատգամավորի մոտ՝ հիշեցնելով 2014 թվականի հեղաշրջմանը նախորդող օրերը[117]։ Ընդդիմության կուսակցությունները պահանջում էին չեղյալ հայտարարել արտակարգ դրության մասին հրամանագիրը և անցկացնել խորհրդարանի արտահերթ նստաշրջան[118]։ Երկու ակտիվիստներ ձերբակալվել են «թագավորի ազատության դեմ բռնություն գործելու» փորձ կատարելու մեղադրանքով, ինչը կարող է ցմահ ազատազրկման հանգեցնել[119], բայց ականատեսները հաստատեցին, որ նրանք միայն բղավել են ավտոշարասյան վրա[120]։ Իրավաբանական օգնության խումբն ասում է, որ հոկտեմբերի 13-15-ը ընկած ժամանակահատվածում ձերբակալվել է առնվազն 51 մարդ[121]։

Հոկտեմբերի 16-ին նախարարների կաբինետը հաստատեց արտակարգ դրություն մտցնելը մեկ ամսով՝ պահպանելով պարետային ժամ և ռազմական դրություն սահմանելու իրավունքը[122]։ Պրայութի դիտողությունը ցուցարարների մասին «մի եղեք անհոգ, քանի որ մարդիկ կարող են մահանալ այսօր կամ վաղը [...] Մի կատակեք հզոր Մռայլ Քաղվորի հետ,» վերաձևակերպվել է Բուդդայի ուսմունքների, որոշ ցուցարարներ ընկալվում է որպես սպառնալիք սպանության բռնակալ[123]։ Մոտ 2000 անզեն ցուցարարներ, հիմնականում դեռահասներ, հավաքվել են պատում Վան խաչմերուկում և ընդամենը երկու ժամ անց ցրվել են ոստիկանության կողմից։ Հաղորդվում է, որ օգտագործվել են բարձր ճնշման ջրցաններ՝ քիմիկատներով և արցունքաբեր գազով լցված ջրով[124][125]։ Ընդդիմադիր «Շարժում առաջ» կուսակցության առաջնորդ Պիտա Լիմջարոենրաթը անհաջող փորձեց ոստիկանությունից խնդրել դուրս բերել վիրավորներին։ Մայրաքաղաքային ոստիկանության հրամանատարն ասում է, որ առնվազն 100 մարդ է ձերբակալվել[126]։ Բողոքողները խոստացել են շարունակել խաղաղ գործողությունները[127]։ Ճնշումից ժամեր անց, հանրապետության բազմաթիվ համալսարանների ուսանողներ արձագանքեցին արտակարգ բողոքներով[128][129][130]։ Որոշ աջակողմյան գործիչներ օգտվել են AFP-ի տեսանյութից, որտեղ ոստիկանը լրիվ հայցով ծեծել է տիզերով՝ հարցնելու, թե արդյոք ցուցարարներն անզեն են[131][132]։

Հոկտեմբերի 17-ին, շուրջ 23,000 մարդ մասնակցեց ցույցին, հիմնականում Բանգկոկի երեք տարբեր վայրերում և մի քանի ավելի փոքր վայրերում, չնայած հասարակական տրանսպորտը փակելու մասին կառավարության հրամանին[133]։ Բողոքի ակցիաներ են տեղի ունեցել նաև Թաիլանդի առնվազն վեց այլ քաղաքներում։ Լատ Պհրաոում ցուցարարները վանկարկում էին «Փռում են, հեռացիր» կարգախոսները։ Բողոքի ակցիան ավարտվել է նշանակված ժամին՝ 20։00-ին։ Հոկտեմբերի 15-ին ձերբակալված երկու ցուցարարներն ազատ են արձակվել գրավի դիմաց՝ թագավորին վնաս հասցնելու փորձի մեղադրանքով[134]։

Հոկտեմբերի 18-ին մի քանի բազմահազարանոց հակակառավարական խաղաղ ցույցեր են տեղի ունեցել առանց առաջնորդների մասնակցության, որոնց ավելի վաղ ձերբակալել էին ոստիկանները, Բանգկոկում հինգերորդ օրն անընդմեջ, չնայած ավելի քան հինգ մարդու խմբերի կողմից ժողովն արգելելու մասին հրամանագրին։ Ակցիաները տեղի են ունեցել նաև Թաիլանդի ևս 20 բնակավայրերում։ Դրանցից ամենամեծերը տեղի են ունեցել Չիանգմայ, Այութթհայա և Քոն Կայեն քաղաքներում[135][136]։

Հոկտեմբերի 19-ին ցուցարարների բազմությունը Բանգկոկի հյուսիսային արվարձաններում, այդ թվում՝ Բանգկոկի քննչական բանտի մերձակայքում, որտեղ պահվում էին բազմաթիվ ձերբակալված ակտիվիստներ, որոնք ձերբակալվել էին բողոքի ակցիային մասնակցելու համար։ Կառավարությանը նաեւ երկու պահանջ է ներկայացվել՝ ազատ արձակել ակտիվիստներին առանց հետապնդման և արտակարգ դրության մասին հրամանագիրը չեղարկել 24 ժամվա ընթացքում[137]։

Հոկտեմբերի 20-ին, այն բանից հետո, երբ կառավարությունը սպառնացել է փակել ցուցարարների շարժում իրականացնող Facebook-ի և Telegram-ի բողոքական խմբերի էջերը, «Ազատ երիտասարդները» հայտարարել է 18:00-ին նախատեսված «մեծ անակնկալի» մասին (փողոցներում ցուցարարները միաժամանակ երեք մատներով սալյուտ են արել և մեկ օրով ցրվել են տներով, որպեսզի ուժեր հավաքեն մեծ հանրահավաքի համար)[138][139]։

Հոկտեմբերի 21-ին ֆեյսբուքյան կառավարամետ էջում տեղադրվել են լուսանկարներ, որոնք բյուրոկրատների երթից արտահայտում էին թագավորին հավատարմություն[140]։ Երեկոյան հեռուստատեսային ելույթում Պրայութ Չան-Օչան առաջարկեց, որ երկու կողմերն էլ մեղմացնեն սրումը և լուծեն իրենց տարաձայնությունները խորհրդարանական գործընթացների միջոցով։ Նա առաջարկեց անհապաղ վերացնել Բանգկոկի արտակարգ դրությունը, եթե այլևս բռնություն չլինի, և ցուցարարներին խնդրեց իջեցնել հռետորաբանությունը։ Այդ օրը ավելի վաղ հավաքվելով Հաղթանակի հուշարձան, հազարավոր մարդիկ 4 կմ երթով շարժվեցին դեպի Կառավարության տուն և Պրայութին հանձնեցին աշխատանքից ազատվելու դիմում՝ խոստանալով հետ կանգնել, եթե նա եռօրյա ժամկետում լքի իր պաշտոնը և մերժի բողոքի ցույցի առաջնորդների դեմ ուղղված բոլոր իրավական պահանջները[141][142]։ Նույն օրը բողոքավորները և դեղին շապիկով արքայական հակահայ ցուցարարները բախվեցին Ռամկամենգ համալսարանում, երբ վերջինս անցավ ոստիկանության շղթայի գիծը և հարձակվեց ցուցարարների վրա[143], որի արդյունքում վիրավորվել է մեկ ուսանող, և կազմվել է դատախազության արձանագրություն[144]։ Հաջորդ օրը Պրայութը չեղյալ է հայտարարել արտակարգ դրության ռեժիմը այն հիմքով, որ «իրադրության լրջությունը նվազել է»[145][146]։

Հոկտեմբերի 24-ին ուլտիմատումից հետո Պրայութը հրաժարական չտալուց հետո ցուցարարները խոստացան վերսկսել բողոքի ցույցերը փողոցում[147]։ Իր հերթին, հոկտեմբերի 26-27-ին վարչապետ Պրայութ Չան-Օչան նշանակել է խորհրդարանի արտակարգ նստաշրջան[148]։ Հոկտեմբերի 25-ին Բանգկոկում բողոքի ցույցի մասնակիցները հավաքվել էին Կենտրոնական աշխարհի առևտրի կենտրոնի մոտ և պահանջում էին, որ երկրի վարչապետը անհապաղ հրաժարական տա և ազատ արձակի ընդդիմության բոլոր ձերբակալված առաջնորդներին։ Մայրաքաղաքից բացի, ցույցեր տեղի ունեցան Լոպբուրի, Սամութ Պրական, Չոնբուրի, Պրաչինբուրի, Նարաթիվատ, Տրանգ և Սուրատ Թանի նահանգներում, ինչպես նաև Ճապոնիայում և Հարավային Կորեայում[149]։

Հասարակության կարծիք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սուան Դուսիտի համալսարանի Ազգային հարցումը, որն օգոստոսի 16-21-ը անցկացվել է 197 029 մարդու մասնակցությամբ, ցույց է տվել, որ հարցվածների 59,1 տոկոսը կարծում է, որ ուսանողները ժողովրդավարության պայմաններում թույլատրելի պահանջներ են առաջադրում, 62,8 տոկոսը համաձայն է Սահմանադրության բարեփոխման պահանջի հետ, և 53,9 տոկոսը համաձայն է, որ վարչապետ Պրայութ Չան Օչան պետք է հրաժարական տա կամ լուծարի խորհրդարանը, իսկ 59,5 տոկոսը համաձայն է, որ կառավարությունը պետք է դադարի շփոթեցնել մարդկանց։ Ընդհանուր առմամբ, բողոքի ցույցերը պաշտպանել են 53,7 տոկոսը 41,2 տոկոսի դեմ[150]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ From Hamtaro to Drag Queen: Pop Cultures as the New Means for Thai Political Movement
  2. ↑ Deep fears within the media surface as people openly discuss the monarchy
  3. ↑ Montesano, Michael John, III, 1961- editor. Chong, Terence, editor. Heng, Mark, editor. (7 January 2019). After the coup : the National Council for Peace and Order era and the future of Thailand. ISBN 978-981-4818-98-8. OCLC 1082521938.
  4. ↑ The Prayuth Regime: Embedded Military and Hierarchical Capitalism in Thailand
  5. ↑ McCargo, Duncan; T Alexander, Saowanee; Desatova, Petra (31 December 2016). "Ordering Peace: Thailand's 2016 Constitutional Referendum". Contemporary Southeast Asia. 39 (1): 65–95. doi:10.1355/cs39-1b. ISSN 0129-797X.
  6. ↑ Sawasdee, Siripan Nogsuan (12 December 2019). "Electoral integrity and the repercussions of institutional manipulations: The 2019 general election in Thailand". Asian Journal of Comparative Politics. 5 (1): 52–68. doi:10.1177/2057891119892321. ISSN 2057-8911. S2CID 213208424.
  7. ↑ «The Place of the Provinces in Thailand's Twenty-Year National Strategy: Toward Community Democracy in a Commercial Nation?» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2020 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
  8. ↑ [Sawasdee, Siripan Nogsuan (12 December 2019). "Electoral integrity and the repercussions of institutional manipulations: The 2019 general election in Thailand". Asian Journal of Comparative Politics. 5 (1): 52–68. doi:10.1177/2057891119892321. ISSN 2057-8911. S2CID 213208424.]
  9. ↑ EC to push ahead with formula
  10. ↑ EC seat move is hijacking
  11. ↑ Thailand's 2019 Vote: The General's Election
  12. ↑ Senate must give way
  13. ↑ From sinister to minister: politician's drug trafficking jail time revealed
  14. ↑ McCargo, Duncan (2019). "Southeast Asia's Troubling Elections: Democratic Demolition in Thailand". Journal of Democracy. 30 (4): 119–133. doi:10.1353/jod.2019.0056. ISSN 1086-3214. S2CID 208688810.
  15. ↑ 15,0 15,1 McCargo, Duncan; Alexander, Saowanee T. (2019). "Thailand's 2019 Elections: A State of Democratic Dictatorship?". Asia Policy. 26 (4): 89–106. doi:10.1353/asp.2019.0050. ISSN 1559-2960. S2CID 208625542.
  16. ↑ McCARGO, DUNCAN (2019). "Anatomy: Future Backward". Contemporary Southeast Asia. 41 (2): 153–162. doi:10.1355/cs41-2a. ISSN 0129-797X. JSTOR 26798844.
  17. ↑ Court in Thailand orders popular opposition party dissolved
  18. ↑ Subs plan could sink govt fortunes
  19. ↑ 19,0 19,1 All you need to know about Thai protests
  20. ↑ Thais question king's spending as economy takes hit from Covid-19
  21. ↑ Thai parliament approves king's constitutional changes request, likely delaying elections
  22. ↑ Thai king takes control of five palace agencies
  23. ↑ ‘We Are Grown-Up Now and Can Choose for Ourselves’
  24. ↑ [McCargo, Duncan (2019). "Southeast Asia's Troubling Elections: Democratic Demolition in Thailand". Journal of Democracy. 30 (4): 119–133. doi:10.1353/jod.2019.0056. ISSN 1086-3214. S2CID 208688810.]
  25. ↑ 2014 coup marks the highest number of lese majeste prisoners in Thai history
  26. ↑ Wanchalearm Satsaksit: The Thai satirist abducted in broad daylight
  27. ↑ «After court rejects petition to free dissident, he is released from mental hospital». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
  28. ↑ National curfew announced. Takes effect tomorrow.
  29. ↑ Explaining Successful (and Unsuccessful) COVID-19 Responses in Southeast Asia
  30. ↑ How Thailand Contained COVID-19
  31. ↑ IMF: Thai GDP down 6.7%
  32. ↑ Cabinet gives green light to B1.9tn stimulus
  33. ↑ ปชช.กังวลทหารอียิปต์-ครอบครัวซูดาน ทำ COVID-19 ระบาดใหม่
  34. ↑ หละหลวม ปล่อยทหารอียิปต์ติดโควิด เข้ามา ท่องเที่ยวระยองพังหนัก รอวันตาย
  35. ↑ ท่องเที่ยวระยองพังพินาศ แห่ถอนจองโรงแรมรีสอร์ท90%... อ่านต่อที่ : https://www.dailynews.co.th/regional/784774
  36. ↑ โซเชียลเดือด ดันแฮชแท็ก #ตํารวจระยองอุ้มประชาชน ปม 2 วัยรุ่นชูป้ายไล่นายกฯ
  37. ↑ Thailand’s Future Forward Party Has the Support of Young Thais. A Court Could Disband It Entirely
  38. ↑ A Popular Thai Opposition Party Was Disbanded. What Happens Next?
  39. ↑ 39,0 39,1 จุดติด-ไม่ติด : แฮชแท็กและการชุมนุมประท้วงของนิสิตนักศึกษาบอกอะไรเราบ้าง
  40. ↑ 'We want a true democracy': students lead Thailand's protest movement
  41. ↑ Anti-government rallies spreading across Thailand
  42. ↑ 'เยาวชนปลดแอก' เปิดแถลงการณ์ข้อเรียกร้องฉบับเต็ม
  43. ↑ วังวนการเมืองเน่าสุด จุดไฟม็อบ#เยาวชนปลดแอกลงถนน ยืนยันไม่ “ล้มเจ้า”
  44. ↑ Chiang Mai, Ubon rally against Prayut, government
  45. ↑ "ประท้วงดาวกระจายลามกว่า 20 จังหวัด เปิดไทม์ไลน์จุดเริ่มจาก 'เยาวชนปลดแอก'"
  46. ↑ #อีสานสิบ่ทน พุ่งติดเทรนด์อันดับ 1 แห่ขบวนหมอลำ ม่วนหลายก่อนปราศรัย
  47. ↑ 4 มหาวิทยาลัยในโคราช นักเรียน ประชาชน แสดงพลังทวงคืนประชาธิปไตย
  48. ↑ ชาวไทยในต่างประเทศ ร่วมแสดงพลังเรียกร้องประชาธิปไตย "ขับไล่เผด็จการ"
  49. ↑ “กลุ่มเสรีเทยพลัส” จัดกิจกรรมม็อบไม่มุ้งมิ้งแต่ตุ้งติ้งค่ะคุณรัฐบาล
  50. ↑ «Hamtaro Uncaged! Reinventing the wheel of political protest». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
  51. ↑ «[Full statement] The demonstration at Thammasat proposes monarchy reform». Prachatai English (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 23-ին.
  52. ↑ Demonstrators gather in Harry Potter-themed protest against Thai monarchy
  53. ↑ Thailand protesters openly criticise monarchy in Harry Potter-themed rally
  54. ↑ เตือน!คนรุ่นใหม่ลุกฮือสู้เผด็จการ ล่า5หมื่นชื่อแก้รธน.60ตั้งส.ส.ร.
  55. ↑ ครช.ยื่นร่างพ.ร.บ.ออกเสียงประชามติ ร่าง รธน.ใหม่ ฝ่ายค้านรับเร่งเสนอในสัปดาห์นี้
  56. ↑ แฟลชม็อบ : “ประชาชนปกป้องสถาบันฯ” ผุด ศอปส. ทุกจังหวัด จับผิด-เปิดเผยตัวตน “คนชังชาติ”
  57. ↑ ม็อบนศ.ฮือต้าน"รัฐบาลลุงตู่"แน่น ม.ธรรมศาสตร์
  58. ↑ ประมวลชุมนุม #ธรรมศาสตร์จะไม่ทน 'เราไม่ต้องการปฏิรูปเราต้องการปฏิวัติ'
  59. ↑ The ten demands that shook Thailand
  60. ↑ Unprecedented open criticism of king aired at Thai protest
  61. ↑ สำรวจความเคลื่อนไหวแนวร่วม "ประชาชนปลดแอก" กับ "ประชาชนปกป้องสถาบันฯ" ในรอบเดือน ก่อนชุมนุมใหญ่ 16 ส.ค.
  62. ↑ Thailand: Drop Charges, Release Student Activist
  63. ↑ Thailand's youth demo evolves to largest protest since 2014 coup
  64. ↑ Thai protests: Thousands gather in Bangkok to demand reforms
  65. ↑ STUDENTS JEER EDUCATION MINISTER AS PROTESTS ESCALATE
  66. ↑ «Black magic and calls for change at large protest at Khon Kaen's Democracy Monument». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 9-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
  67. ↑ LARGE PROTESTS HIT ISAAN, MAJOR RALLY ANNOUNCED FOR SEP. 19
  68. ↑ Anti-govt rally in Khon Kaen
  69. ↑ Students submit manifesto
  70. ↑ 70,0 70,1 First ever dialogue on Thai monarchy arrives in Parliament’s ‘safe zone’
  71. ↑ Govt pleads for charter support
  72. ↑ Apologies, demands made at first anti-dictatorship overnight protest
  73. ↑ Chaos as anti-government protesters remove police barriers
  74. ↑ Students rally at ministry to repeat demands
  75. ↑ STUDENT ACTIVISTS SEEKING REFORMS DEBATE EDUCATION MINISTER
  76. ↑ Thailand protests: Thousands join huge rally demanding reforms
  77. ↑ Protesters from around the country arrive in Bangkok for anti-government rally
  78. ↑ Protesters defy Thammasat ban and surge into football field for mega pro-democracy rally
  79. ↑ Protesters ready to declare 'new People's Party'
  80. ↑ Massive Crowd Turns Out in Bangkok for Weekend of Pro-Democracy Protests
  81. ↑ Scenes From Thailand’s Massive Protests Demanding Reform
  82. ↑ Reforms need broadening of the agenda
  83. ↑ 'ปรับแผน-เพิ่มกำลัง' รับมือชุมนุมวันนี้ ตร.ตรึง 1 หมื่นนาย ม็อบลั่นปิดเกมก่อนเที่ยง 20 ก.ย.
  84. ↑ Thailand protests: Activists challenge monarchy by laying 'People's Plaque'
  85. ↑ Activists end rally after submitting demands
  86. ↑ Protesters install 'new plaque' at Sanam Luang
  87. ↑ Thai protesters declare 'victory' in monarchy reform rallies, after delivering their demands to authorities
  88. ↑ Plaque installed by Thai protesters near palace removed
  89. ↑ LESS THAN A DAY OLD, DEMOCRACY PLAQUE LIVES ON IN MEMES, FANART
  90. ↑ Weekend of anti-government protests in Thai capital Bangkok continue to challenge monarchy
  91. ↑ Rally leaders face charges
  92. ↑ ROYALIST GROUP SUBMITS 130,000 NAMES OPPOSING CHARTER REWRITE
  93. ↑ #RepublicofThailand trends as protesters maintain push on monarchy
  94. ↑ «Getting Radical? Thai netizens call for the "Republic of Thailand"». Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 6-ին. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 27-ին.
  95. ↑ ธรรมศาสตร์จะไม่ทน : เปิดคำร้องคดี 10 สิงหา กับข้อกล่าวหา อานนท์-ไมค์ ภาณุพงศ์-รุ้ง ปนัสยา ล้มล้างการปกครองฯ
  96. ↑ Students protest against abuse in schools, call for Education Minister to resign
  97. ↑ Early rally site cleared, protesters arrested
  98. ↑ 98,0 98,1 “Elevated risk of unrest” after 21 activist arrests, UN department says
  99. ↑ Thai protesters clash with police, call out as king's motorcade passes
  100. ↑ Protesters gather at Democracy Monument
  101. ↑ ANTI-GOV’T PROTEST PLANS COMPLICATED BY ROYAL ITINERARY
  102. ↑ IMPOSTERS AMONG US: ROYALISTS SHOWING SUPPORT FOR PROTEST GO VIRAL
  103. ↑ BANGKOK ON EDGE AS ROYALISTS FACE OFF WITH ANTI-GOV’T PROTESTERS
  104. ↑ Arrests heighten rally concerns
  105. ↑ 105,0 105,1 Thai protesters confront royals in Bangkok visit
  106. ↑ Protesters vow to stay 3 days at Govt House to oust Prayut
  107. ↑ PM ORDERS PROSECUTION OF PROTESTERS WHO ‘BLOCKED ROYAL CONVOY’
  108. ↑ เกาะติดการชุมนุมภาคต่อของ "คณะราษฎร" ที่ราชประสงค์
  109. ↑ Twenty protesters arrested, planned Thursday rally prohibited
  110. ↑ В Бангкоке ввели режим ЧП из-за протестов, пишет СМИ
  111. ↑ 3 SENIOR POLICEMEN REMOVED FOR MOTORCADE BEDLAM
  112. ↑ ACTIVIST LEADERS ARRESTED BUT RATCHAPRASONG RALLY TO GO AHEAD
  113. ↑ Десятки тысяч человек посетили акцию протеста в центре Бангкока несмотря на запрет властей
  114. ↑ Thai protests: Tens of thousands gather again in mass defiance of government
  115. ↑ Protesters occupy Ratchaprasong intersection
  116. ↑ Prawit-led centre likely to handle situation
  117. ↑ 'รังสิมันต์ โรม'โพสต์ภาพทหารเข้าประจำการรัฐสภาหวั่นคล้ายสถานการณ์ปี57
  118. ↑ ฝ่ายค้านจี้ยกเลิกประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินทันที เสนอเปิดประชุมสภาสมัยวิสามัญ
  119. ↑ Two Thai protesters could face life imprisonment for violence against the Queen
  120. ↑ Thailand Steps Up Response as Antigovernment Protests Escalate
  121. ↑ PRAYUT REFUSES TO RESIGN, POLICE CRACK DOWN ON PROTESTERS
  122. ↑ Cabinet confirms state of emergency, curfew if protests escalate
  123. ↑ ‘EVERYONE CAN DIE ANY MOMENT,’ OUTRAGE AT PRAYUT’S PROTEST REMARK
  124. ↑ Thai police resort to tear gas, arrest warrants against protesters
  125. ↑ Thailand protests: Riot police fire water cannon as protesters defy rally ban
  126. ↑ พรรคก้าวไกล เจรจา ผบช.น. เข้าพื้นที่ชุมนุม พาคนเจ็บออกจากม็อบ
  127. ↑ Water cannon used on protesters
  128. ↑ นักศึกษาธรรมศาสตร์ จัดแฟลชม็อบ ประณามสลายการชุมนุม
  129. ↑ นศ.ลุกฮือประณามรัฐ ต่อต้านใช้ความรุนแรง
  130. ↑ นักศึกษา ม.ขอนแก่น รับไม่ได้ ลุกฮือจัดชุมนุม ประณามการกระทำจนท.
  131. ↑ 'หมอวรงค์'งัดภาพม็อบทำร้ายจนท.ด้วยคีมตัดเหล็กขนาดใหญ่ แฉขบวนการบิดเบือน
  132. ↑ อัษฎางค์ เปิดประเด็น ม็อบมือเปล่าจริงหรือ ด่าสถาบันฯ กลางราชประสงค์...เรียกชุมนุมสงบจริงหรือ
  133. ↑ Protests end peacefully at three sites
  134. ↑ Tens of thousands protest across Thailand in defiance of ban
  135. ↑ В Бангкоке десятки тысяч людей приняли участие в мирных акциях протеста без лидеров
  136. ↑ House mulls meet to end unrest
  137. ↑ Thailand latest: Tensions high as protesters arrive near Government House
  138. ↑ Free Youth protesters hit pause
  139. ↑ Free Youth vows ‘surprise’ if gov’t fails to release protesters today
  140. ↑ ชาวสุไหงโก-ลก ใส่เสื้อเหลืองกว่า 2 หมื่น ข้าราชการปากน้ำ เดินขบวนป้องสถาบัน
  141. ↑ Thailand’s Leader Offers End to Crackdown on Pro-Democracy Protesters
  142. ↑ PM offers end to 'emergency'
  143. ↑ ม.รามเดือด! กลุ่มปกป้องสถาบัน เผชิญหน้า-ปะทะ กลุ่มรามคำแหงปชต. ตร.เข้าห้ามวุ่น
  144. ↑ เครือข่ายรามคำแหงฯ เข้าแจ้งความกลุ่มเสื้อเหลืองทำร้ายร่างกาย
  145. ↑ State of emergency ends in Bangkok
  146. ↑ Thailand's Prime Minister lifts state of emergency. Protesters give him three days to resign
  147. ↑ Democracy movement vows fresh protests after PM snub
  148. ↑ Protesters plan action after PM ignores deadline to quit
  149. ↑ Протестующие в Бангкоке вышли на новую акцию из-за отказа премьера уйти в отставку
  150. ↑ Majority agree with Free People group's demands: Poll
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Բողոքի_ցույցեր_Թաիլանդում_(2020)&oldid=10052518» էջից